Odnawialne źródła energii, a opinia społeczna.

Odnawialne źródła energii, a opinia społeczna. Autorzy: mgr inż. Marta Drosińska (mardrosi@pg.gda.pl), mgr inż. Natalia Szewczuk (natszewc1@student.pg.gda.pl), hab. inż. Jerzy Głuch, prof. nadzw. PG (jgluch@pg.gda.pl); Politechnika Gdańska, wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa, ul. G. Narutowicza 11/12 80-233 Gdańsk ("Energetyka" - 12/2015) Celem artykułu było zbadanie opinii społecznej na temat stosunku do odnawialnych źródeł energii. Artykuł przedstawia także stan wiedzy społeczeństwa na temat energetyki jądrowej. Słowa kluczowe: odnawialne źródła energii, energetyka jądrowa WSTĘP W 2008 roku Polska podpisała pakiet klimatyczno-energetyczny 3x20. Kraje Unii Europejskiej przystępujące do pakietu zobowiązały się spełnić do 2020 roku wymagania związane ze zwiększeniem do 20 proc. udziału odnawialnych źródeł energii w krajowym bilansie produkcji energii elektrycznej, zwiększeniem o 20 proc. efektywności energetycznej gospodarki, a także zmniejszeniem o 20 proc. emisji gazów cieplarnianych. Postanowienia tego pakietu w Polsce są wyzwaniem, ponieważ jesteśmy krajem, który posiada w 90 procentach energetykę związana z technologiami węglowymi. W głównej mierze pakiet ten opiera się na odnawialnych źródłach energii, które w Polsce wciąż są pewną nowością. Wśród opinii społecznej OZE (odnawialne źródła energii) spotykają się z różnym nastawieniem, Bardzo zróżnicowany jest także poziom wiedzy społeczeństwa na temat zielonych źródeł energii. Celem artykułu jest przedstawienie opinii i stanu wiedzy społeczeństwa na temat OZE na podstawie przeprowadzonej wśród ludności ankiety. [1,2] PREZENTACJA ANKIETY Wszyscy respondenci wypełnili taką samą ankietę o tytule Opinia o źródłach energii. Ankieta ta, odbyła się za pośrednictwem Internetu. Zawierała ona pytania otwarte, jaki zamknięte o łącznej liczbie 13, które zostały przedstawione poniżej: 1

Opinia o źródłach energii 1. Czy w Pana/Pani miejscu zamieszkania lub okolicy występuje lub jest planowana budowa? Elektrowni słonecznej Elektrowni jądrowej Elektrowni wiatrowej Elektrowni na biomasę Elektrowni wodnej Biogazowni Nie posiadam w miejscu zamieszkania elektrowni 2. Jak daleko od Pana/Pani domu znajduje się lub będzie budowana? Jeśli nie znajduje się żadna elektrownia proszę zaznaczyć brak. Poniżej 1 km 1-4 km 4-6 km 6-10 km Powyżej 10 km Brak 3. Jakie jest według Pani/Pana najlepsze dla środowiska źródło energii? Biogazownia Elektrownia na biomasę Elektrownia wodna Elektrownia jądrowa Elektrownia wiatrowa Elektrownia słoneczna 4. Proszę podać uzasadnienie wyboru z pytania nr. 4 5. Proszę o wybranie z wymienionych źródeł energii trzech najlepszych dla środowiska Elektrownia słoneczna Elektrownia jądrowa Biogazownia Elektrownia na biomasę Elektrownia wiatrowa Elektrownia wodna 6. Czy posiada Pani/Pan w swoim gospodarstwie domowym źródło energii odnawialnej? Tak Nie 7. Jeśli odpowiedział Pan/Pani na pytanie nr.7 Tak to proszę o podanie tego źródła. 8. Jakie Pan/Pani zna wady wymienionych źródeł energii,(jeśli uważamy, że nie ma zalet proszę wpisać brak). Elektrownia: słoneczna, jądrowa, wiatrowa, na biomasę, wodna, Biogazownia 9. Jeśli istniałby wybór, jakie wybudować źródło energii w odległości 1 km od Państwa miejsca zamieszkania to, co to wybraliby Państwo z listy: 2

Elektrownia słoneczna Elektrownia wiatrowa Elektrownia jądrowa Elektrownia wodna Elektrownia na biomasę Biogazownia 10. Czy jest Pan/Pani za budową elektrowni jądrowej w Polsce? Tak Nie Nie mam zdania 11. Proszę o uzasadnienie odpowiedzi z pytania nr. 12. Jeśli odpowiedział Pan/Pani w pytaniu 12 na odpowiedź nie mam zdania proszę wpisać brak. 12. Proszę zaznaczyć płeć Kobieta Mężczyzna 13. Jaki jest Pana/Pani wiek? Poniżej 20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 PRZEDSTAWIENIE RESPONDENTÓW W tej części artykułu przedstawione zostaną wyniki przeprowadzonej ankiety. W ankiecie wzięło udział 88 osób. Wśród respondentów znalazły się zarówno kobiety jak i mężczyźni. Procentowy stosunek płci został przedstawiony na rysunku 1. Procentowy podział ankietowanych ze względu na płeć mężczyzna 53% kobieta 47% Rysunek 1 Procentowy podział ankietowanych ze względu na płeć -opracowanie własne. 3

Schemat przedstawia, że większość ankietowanych stanowili mężczyźni. Respondenci zostali również podzieleni na 6 grup wiekowych ilościowy rozkład osób w każdej grupie przedstawia rysunek 2. Największą liczbę osób stanowili młodzi ludzie w przedziale wiekowym od 20 do 30 roku życia. Najmniejszą grupę osób stanowiły osoby powyżej 50 roku życia. Podział ankietowanych zewzględu na grupy wiekowe 66 6 9 3 1 3 Poniżej 20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 Rysunek 2 Rozkład liczbowy osób w poszczególnych grupach wiekowych opracowanie własne. OPINIA O OZE I ENERGETYCE JĄDROWEJ Osoby biorące udział w ankiecie w pierwszym pytaniu miały określić czy w okolicy ich zamieszkania występują instalacje odnawialnych źródła energii lub czy są one planowane w najbliższym czasie. Każdy z respondentów mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Odpowiedzi na to pytania prezentuje rysunek 3. Najczęściej udzielaną odpowiedzią przez respondentów była elektrownia wiatrowa i stanowiła 53,41% wszystkich udzielonych odpowiedzi. Wynik ten spowodowany jest prawdopodobnie tym, że energia z farm wiatrowych stanowi aż 60% krajowej produkcji energii z OZE. Najmniej popularne OZE to biogazownia i elektrownia na biomasę z wynikiem 9,09 %. Liczba osób nieposiadających w okolicach zamieszania żadnego z omawianych źródeł energii stanowi aż 28,41%. Wynik uzyskany dla elektrowni jądrowej jest wysoki patrząc na to, że nie posiadamy takiego źródła energii w kraju. Wynik ten pokazuje, że ankietowani prawdopodobnie zamieszkują tereny będące potencjalnym miejscem typowanym pod budowę tego typu elektrowni. 4

Źródło energii występujące w sasiędztwie ankietowanych 53,41% 28,41% 17,05% 17,05% 17,05% 9,09% 9,09% el.słoneczna el.wiatrowa el.wodna el.jądrowa biogazownia el.biomasa nie posiadam Rysunek 3 Rozkład procentowy najczęściej występujących lub będących w planach źródeł energii odnawialnej opracowanie własne. Kolejne pytanie ma na calu określenie jak blisko miejsca zamieszkania respondentów znajduje się instalacje OZE, wyniki otrzymane przedstawia rysunek 4. Najwięcej osób posiada OZE oddalone od miejsca zamieszkania w odległości powyżej 15 km, i respondenci ci stanowią 36,36%. Najmniejsza liczbę osób posiada OZE bardzo blisko miejsca zamieszkania poniżej 1 km. Odlełość żródła energii od miejsca zamieszkania 36,36% 12,50% 20,45% 10,23% 15,91% 1,14% 3,41% poniżej 1 km 1-4 km 4-6km 6-10km 10-15km powyzej 15 nie posiadam Rysunek 4 Procentowy rozkład występowania OZE od miejsca zamieszkania ankietowanych. Kolejne pytanie dostarczyło informacji, jakie według ankietowanych źródło energii jest najlepsze dla środowiska. Wynik odpowiedzi prezentuje rysunek 5. Ankietowani, jako najlepsze dla środowiska uważają elektrownie słoneczne, na drugim miejscu plasuje się 5

elektrownia jądrowa pomimo tego, że panuje opinia, że bywa ona niebezpieczna dla środowiska, na ostatnim miejscu plasuje się elektrownia na biomasę z 2,27%. 39,77% Źródło energii najlepsze dla środowiska 15,91% 18,18% 19,32% 4,55% 2,27% el.słoneczna el.wiatrowa el.wodna el.jądrowa biogazownia el.biomasa Rysunek 5 Opinia na temat najlepszego dla środowiska źródła energii - procentowego rozkładu. Ankietowani bardzo różnie uzasadniali swoje odpowiedzi z poprzedniego pytania, najczęściej powtarzające się odpowiedzi zostały zaprezentowane w tabeli nr 1. Tabela ta pokazuje, że najczęściej udzielaną odpowiedzią przy różnych typach produkcji energii była ta mówiąca o nieingerowaniu w środowisko naturalne oraz o nie produkowaniu odpadów, a także szkodliwych dla środowiska gazów. Elektrownia słoneczna Elektrownia wiatrowa Elektrownia wodna Elektrownia jądrowa Biogazownia Elektrownia na biomasę Najmniej ingeruje w środowisko naturalne Pracuje bezgłośnie Nie produkuje odpadów oraz gazów cieplarnianych Nie zagraża środowisku Możliwość wybudowania w dobrym (wietrznym) miejscu Nie zanieczyszcza środowiska Nie produkuje zanieczyszczeń oraz gazów cieplarnianych Dobrze komponuje się z środowiskiem Reguluje rzeki i nie niszczy środowiska Nie produkują, CO2 oraz szkodliwych gazów Produkują dużo energii elektrycznej Mało awaryjne Wykorzystanie i utylizacja odpadów Nie wpływają na środowisko naturalne Tania i wysokosprawna Posiada zerowy bilans zanieczyszczeń i CO2 Tabela 1 Uzasadnienie odpowiedzi na pytanie nr. 3. W momencie poproszenia ankietowanych o wybranie trzech najlepszych dla środowiska źródeł energii, a nie jak wcześniej tylko jednego otrzymano dane procentowe zaprezentowane na rysunku nr.6. Porównanie danych pokazuję, że nie zmieniło się najlepsze dla środowiska 6

źródło energii w postaci elektrowni słonecznej, dalsze odpowiedzi pokrywają się. Wyjątek stanowią biogazownia i elektrownia na biomasę, ponieważ w stosunku do poprzednich danych większą ilość głosów posiadała biogazownia, która teraz ustąpiła miejsca elektrowni na biomasę. Trzy najlepsze źródła energii dla środowiska 27,27% 20,83% 23,86% 11,74% 7,20% 9,09% el.słoneczna el.wiatrowa el.wodna el.jądrowa biogazownia el.biomasa Rysunek 6 Opinia na temat trzech najlepszych OZE dla środowiska- opracowanie własne. Ankietowani wskazali również źródło energii, które mogło by znajdować się w sąsiedztwie ich domu, wynik tych odpowiedzi prezentuje rysunek 7. Największa liczba ankietowanych wybrała, elektrownię słoneczną. Elektrownia ta cieszy się największą popularnością wśród ankietowanych, ponieważ uważana jest za najmniej inwazyjne źródło energii dla środowiska naturalnego. Źródło energii wybrane jako sąsiedztwo miejsca zamieszkania 38,64% 27,27% 13,64% 14,77% 2,27% 3,41% el.słoneczna el.wiatrowa el.wodna el.jądrowa biogazownia el.biomasa Rysunek 7 Opina dotycząca usytuowania źródła energii elektrycznej w najbliższym sąsiedztwieopracowanie własne. 7

Ankieta miała na celu również uzyskanie informacji o tym, jaką popularnością wśród respondentów cieszy się instalowanie OZE w swoich domach. Wyniki okazały się przewidywalne. Zostały one przedstawione na rysunku 8. Posiadanie OZE jest mało popularne i jedynie 5% ankietowanych zadeklarowało, że posiada taką instalację. Osoby te w kolejnej części ankiety podały jakie są to źródła. Odpowiedzi na to pytanie prezentuje tabela 3. Tak niski wynik posiadania OZE prawdopodobnie związany jest z wysoką ceną takiej instalacji. Lp. Typ posiadanego OZE 1 mini turbina wiatrowa 2 elektrownia słoneczna 3 odpady 4 Kolektory słoneczne, piec na biomasę Tabela 2 Typ posiadanego OZE w gospodarstwie domowym. Posiadanie własnego OZE przez ankietowanych tak 5% nie 95% Rysunek 8 Opinia dotycząca posiadania OZE w domu-oprocentowanie własne. Opinia dotycząca energii atomowej Ankieta badała również opinię wśród respondentów dotycząca energetyki jądrowej, w tej części artykułu zostaną przedstawione opinie dotyczące budowy takiej elektrowni na terenie Polski. Rysunek 9 prezentuje zdanie ankietowanych dotyczące budowy elektrowni jądrowej. 8

Elektrownia jądrowa w Polsc? nie mam zdania 30% nie 18% tak 52% Rysunek 9 Opinia na temat budowy elektrowni jądrowej w Polsce-oprocentowanie własne. Większość ankietowanych w liczbie 52% jest pozytywnie nastawiona do budowy elektrowni jądrowej w Polsce. Sporą grupę aż 30% ankietowanych stanowią osoby, które nie mają zdania na ten temat. Spośród respondentów 18% nie zgadza się na energetykę jądrową w Polsce. Ankietowani w kolejnym pytaniu poproszeni byli o uzasadnienie swojego poparcia lub dezaprobaty. Osoby mówiące Tak dla elektrowni jądrowej w Polsce stwierdziły, że taki sposób pozyskiwania energii jest bezpieczny zarówno dla ludzi jak i środowiska. Elektrownia ta uważana jest również za niezawodną i wysoko rozwinięta technologicznie, która umożliwia wysokosprawną produkcję dużej ilości energii elektrycznej z małej ilości surowca. Respondenci stwierdzili również, że taki rodzaj elektrowni pozwoliłby zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne kraju, uniezależniając się od dostaw surowców naturalnych z regionów świata niepewnych politycznie. Ankietowani uważali również, że odpowiednim miejscem dla budowy elektrowni byłoby Pomorze, dzięki temu region ten przestałby zmagać się z deficytem energii, która obecnie w większości przesłana jest z odległych rejonów kraju. Kolejnymi zaletami było ograniczenie produkcji CO2, co w związku z pakietem 3x20 jest bardzo korzystne, zaletą była również cena takiej energii, a także brak negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Osoby sprzeciwiające się budowie elektrowni stanowiły 18% ankietowanych decyzję swoją najczęściej popierały możliwością wysokiego prawdopodobieństwa awarii takiej elektrowni i następstwami tego typu katastrofy, jej wpływu na ludzi i środowisko naturalne. Kolejnym argumentem przeciw był koszt budowy takiej elektrowni. Wątpliwości budzą także kwestie składowania niebezpiecznych odpadów radioaktywnych. 9

PODSUMOWANIE Uzyskane dane pozwalają stwierdzić, że ponad połowa ankietowanych pozytywnie odnosi się do budowy elektrowni jądrowej w Polsce, ale już tylko 19% z nich chciałoby zamieszkać w jej sąsiedztwie. Osoby niemające zdania, co do elektrowni jądrowej stanowią aż 30%, wynik ten jest zapewnie skutkiem niedoinformowania, jakie korzyści czy też zagrożenia może wywołać taki sposób pozyskiwania energii. Najczęstszą wadę odnawialnych źródeł energii ankietowani wymieniali jej cenę a także zmienność warunków pogodowych, która wpływa na pozyskanie energii z wiatru słońca jak i wody. Najczęstszą wadą, jeśli chodzi o elektrownie wiatrowe był hałas, który towarzyszy turbiną wiatrowym, a także to, że ingeruje w krajobraz górując nad innym elementami. Kolejną wymienioną wadą było zakłócanie migracji ptaków oraz to, że turbiny wiatrowe działają w zbyt małym przedziale prędkości. Z kolei za wady elektrowni słonecznej ankietowani uważali mała sprawność takiego sposoby wytwarzania energii elektrycznej a także okresowością działania, a także zajmowania dużej powierzchni terenu. Elektrownie wodne niosą za sobą według danych z ankiety wady takie jak produkcja małej ilości energii elektrycznej, ingerencje w wodny ekosystem. W przypadku biogazu wadą jest kosztowna budowa, a także nieprzyjemny zapach występujący w jej pobliżu. Produkcja energii z biomasy według ankietowanych również ma swoje wady tak jak w przypadku biogazowi jest to nieprzyjemny zapach, a także problemy wynikające z uprawianiem konkretach roślin na paliwo a następnie magazynowanie ich. Kolejną wadą jest konieczność używania specjalnego pieca w procesie spalania. Podsumowując mamy nadzieję że przybliżyliśmy Państwu opinię społeczną dotycząca źródeł odnawialnych jak i elektrowni jądrowej., Która jest bardzo ważna w związku ze zmianami, jakie czekają nas w gospodarce energetycznej kraju. LITERATURA: [1] Ruszel M., Polska perspektywa pakietu klimatycznego, Nowa energia 2009, nr 4, s.5-8 [2] Karpińska M., Dul Ł., Kierunki polityki energetycznej Polski oraz Unii Europejskiej w latach 2007-2030, Energetyka 2014, nr3, s.149-154 10

Spis rysunków Rysunek 1 Procentowy podział ankietowanych ze względu na płeć -opracowanie własne.... 3 Rysunek 2 Rozkład liczbowy osób w poszczególnych grupach wiekowych opracowanie własne.... 4 Rysunek 3 Rozkład procentowy najczęściej występujących lub będących w planach źródeł energii odnawialnej opracowanie własne.... 5 Rysunek 4 Procentowy rozkład występowania OZE od miejsca zamieszkania ankietowanych.... 5 Rysunek 5 Opinia na temat najlepszego dla środowiska źródła energii - procentowego rozkładu.... 6 Rysunek 6 Opinia na temat trzech najlepszych OZE dla środowiska- opracowanie własne.... 7 Rysunek 7 Opina dotycząca usytuowania źródła energii elektrycznej w najbliższym sąsiedztwie- opracowanie własne.... 7 Rysunek 8 Opinia dotycząca posiadania OZE w domu-oprocentowanie własne.... 8 Rysunek 9 Opinia na temat budowy elektrowni jądrowej w Polsce-oprocentowanie własne... 9 Spis tabel Tabela 1 Uzasadnienie odpowiedzi na pytanie nr. 3.... 6 Tabela 2 Typ posiadanego OZE w gospodarstwie domowym.... 8 11