Kajetan Perzanowski Aleksandra Wołoszyn Gałęza Maciej Januszczak Stacja Badawcza Fauny Karpat Muzeum i Instytut Zoologii PAN ZałoŜenia dla wyznaczenia ostoi Ŝubra w Bieszczadach
W Bieszczadach bytują dwie subpopulacje Ŝubrów: -subpopulacja wschodnia, występuje na terenie Nadleśnictw: Stuposiany, Lutowiska, BdPN -subpopulacja zachodnia, występuje na terenie Nadleśnictw: Baligród, Lesko, Komańcza, Cisna
Orientacyjne rozmieszczenie areałów głównych ugrupowań Ŝubrów bieszczadzkich w stosunku do obszarów Natura 2000 (wg. Baza danych IOP PAN Kraków) Znaczna część areału Ŝubrów w Bieszczadach pokrywa się z obszarem Sieci Natura 2000.
śubry w Bieszczadach nie są uzaleŝnione od dokarmiania w zimie, dlatego rozmieszczenia przestrzenne populacji nie jest zniekształcone a behavior zmienny.
Od roku 2001 w ramach Kompleksowej opieki nad Ŝubrami na terenie nadleśnictw bieszczadzkich, w program monitoringu Ŝubrów w Bieszczadach, prowadzony przez PAN, włączyła się Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie. Zgodnie z Dyrektywą Siedliskową Ŝubr jest gatunkiem priorytetowym, konieczne było zatem rozwaŝenie kryteriów niezbędnych do wyznaczenia ostoi Ŝubra na terenie RDLP Krosno i związanych z tym zmian w Planach Urządzenia Lasu.
Metodyka -okres badań objął 5 lat (od grudnia 2002 do listopada 2007) -badaniami objęto obydwie subpopulacje -dane o występowaniu Ŝubrów pochodziły z kart informacyjnych rozprowadzonych zgodnie z umową z RDLP Krosno po poszczególnych nadleśnictwach -dane te uzupełnione były przez pracowników Stacji Badawczej Fauny Karpat w oparciu o klasyczną telemetrię oraz obserwacje pośrednie i bezpośrednie
-na podstawie zebranych lokalizacji Ŝubrów, uŝywając metody Kernel określono obszar o 50% prawdopodobieństwie lokalizacji Ŝubrów -z uwagi na sezonowe migracje Ŝubrów osobno analizowano dane dla sezonu zimowego (1 XII-31III) oraz wegetacyjnego (16V-15X) -wyznaczono takŝe korytarze migracyjne pomiędzy ostojami, przyjmując Ŝe migracja wiosenna odbywa się od 1IV do 15 V, jesienna od 16X do 31XI -do wyznaczenia korytarzy wykorzystano rozkład przestrzenny lokalizacji z okresu migracji
- Lokalizacje Ŝubrów oraz obszar Kernel 50%, wyliczony oddzielnie dla kaŝdego roku badań, subpopulacja zachodnia, sezon zimowy. Metoda ta pozwoliła na wytypowanie obszaru o największej penetracji przez Ŝubry.
Wyliczony obszar nałoŝono na warstwy tematyczne utworzone w programie ArcView 9.0, co pozwoliło na wytypowanie listy oddziałów leśnych najczęściej penetrowanych przez Ŝubry. Proponowany obszar ostoi zimowej dla subpopulacji zachodniej.
Proponowany obszar obszar ostoi dla subpopulacji wschodniej
Granice wyznaczonych ostoi weryfikowane były przez poszczególne nadleśnictwa.
Obszar ostoi i korytarza nakłada się przestrzennie, nie nakłada się czasowo.
Z uwagi na okresową obecność Ŝubrów na danym obszarze, pracownicy PAN postulowali o czasowe dopasowanie planowanych prac leśnych do okresu kiedy Ŝubry są nie obecne na danym terenie. Miałoby to na celu uniknięcie przepłaszania stad Ŝubrów, związane z obecnością człowieka. Postulat ten jest w praktyce niemoŝliwy do zrealizowania, z uwagi na zabezpieczenie ciągłości w produkcji drewna przez LP.
Ustalono, Ŝe wyznaczony obszary ostoi będą aktualizowane okresowo i ujęte w planach urządzania lasu dla poszczególnych nadleśnictw w ramach bazy SILP i LMN. W obrębie wyznaczonych korytarzy migracyjnych pomiędzy sezonowymi ostojami, ograniczenia będą dotyczyć jedynie zachowania osłony roślinnej. W obrębie wyznaczonych ostoi wyznaczono dwie strefy: -strefę poprawy warunków bytowania l Ŝubrów z równoczesnym zabezpieczeniem produkcji drewna -strefę miejsc szczególnie chronionych w myśl 14 pkt.8.2.c instrukcji urządzania lasu
Lokalizacja miejsc szczególnie chronionych oraz zakres i charakter zabiegów mający na celu polepszenie warunków bytowania Ŝubrów będą ustalone odrębnie dla poszczególnych nadleśnictw, z uwagi na róŝnice w składzie i strukturze drzewostanów, przy załoŝeniu Planu Urządzenia Lasu.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ