Wydział Analiz i Statystyki SYTUACJA KOBIET I MĘŻCZYZN NA RYNKU PRACY W 212 ROKU I. Aktywność ekonomiczna na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności 1 w tysiącach osób Zgodnie z wynikami BAEL kobiety niezmiennie stanowią około 52% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. Natomiast wśród aktywnych zawodowo stanowią one przeszło 45%, a wśród biernych zawodowo jest ponad 61% kobiet. Ludność w wieku produkcyjnym stanowią kobiety w wieku 18-59 lat oraz mężczyźni w wieku 18-64 lata. Osoby do 17 roku życia są zaliczane do grupy w wieku przedprodukcyjnym, zaś kobiety w wieku 6 lat i więcej oraz mężczyźni w wieku 65 lat i więcej zaliczani są do grupy w wieku poprodukcyjnym. W IV kwartale 212 r. liczba aktywnych zawodowo kobiet wyniosła 7 818 tys. osób i w porównaniu z IV kwartałem 211 r. zwiększyła się o 53 tys. osób, podczas gdy wśród mężczyzn omawiana subpopulacja zwiększyła się o 46 tys. osób do poziomu 9 576 tys. osób. 62,4 62,7 62,9 62,3 62,2 63,1 63,5 63,9 64,2 64,4 47,9 47,9 48,1 46,7 46,7 47,1 47,5 47,5 48, Współczynnik aktywności zawodowej osób w wieku 23 24 25 26 27 28 29 21 211 aktywne zawodowo kobiety w wieku 15 lat i więcej 15 lat i więcej wyniósł 56,%, przy czym współczynnik ten dla kobiet wynosił 48,3%, a dla mężczyzn aktywni zawodowo mężczyźni w wieku 15 lat i więcej współczynnik aktyw. zawod. kobiet w wieku 15 lat i więcej współczynnik aktywn. zawod. mężczyzn w wieku 15 lat i więcej 64,4%. W porównaniu z IV kwartałem 211 r. współczynnik aktywności zawodowej kobiet zwiększył się o,3 p. p, a mężczyzn o,2 p. p. 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 5,9 38,2 38,5 39,2 23 PRACUJĄCY ORAZ WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA WEDŁUG BAEL 24 52,2 53,2 25 pracujące kobiety w wieku 15 lat i więcej 55,5 4,3 26 wskaźnik zatrudnienia kobiet w wieku 15 lat i więcej 57,4 42,3 43,5 43,3 42,8 42,8 43, 27 59,3 58,3 58,2 58,5 58,4 28 29 21 211 212 pracujący mężczyźni w wieku 15 lat i więcej 6, 55, 5, 45, 4, 35, 3, wskaźnik zatrudnienia mężczyzn w wieku 15 lat i więcej W IV kwartale 212 r. wskaźnik zatrudnienia (udział ludności pracującej w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej) wyniósł 5,4%, przy czym wskaźnik ten dla kobiet wynosił 43,%, natomiast dla mężczyzn 58,4%. W porównaniu z IV kwartałem 211 r. wskaźnik zatrudnienia zmalał w populacji mężczyzn o,1 p. p., natomiast dla kobiet wzrósł o,2 p. p. W IV kwartale 212 r. posiadanie pracy deklarowało 6 954 tys. kobiet, tj. o 29 tys. osób więcej niż w IV kwartale 211 r., oraz 8 682 tys. mężczyzn, tj. o 6 tys. osób mniej. Bezrobocie osiągnęło poziom 1 757 tys. osób (wzrost o 75 tys. osób, tj. o 4,5% w porównaniu do IV kwartału 211 r.), z tego bezrobotnymi pozostawało 894 tys. mężczyzn i 864 tys. kobiet. Kobiety stanowiły 49,2% bezrobotnych w rozumieniu BAEL. Stopa bezrobocia kobiet jest wyższa niż stopa bezrobocia mężczyzn. Kobietom trudniej jest powrócić do pracy zwłaszcza po dłuższej przerwie związanej z urlopem macierzyńskim bądź wychowawczym. W trudniejszej sytuacji są również kobiety poszukujące pracy po raz pierwszy. w tysiącach osób 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 AKTYWNI ZAWODOWO W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ORAZ WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ WEDŁUG BAEL 48,3 212 75, 7, 65, 6, 55, 5, 45, 4, 35, 3, 1 Kwartalna informacja o rynku pracy - IV kwartał 212 r., GUS, Warszawa 213 r. Od III kw. 212 r. do uogólniania wyników badania BAEL na populację generalną zastosowano dane o ludności Polski w wieku 15 lat i więcej, pochodzące z bilansów opracowanych na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 211. Nastąpiły również zmiany metodologiczne, mające na celu dostosowanie populacji objętej badaniem do zaleceń Eurostat. W związku z wprowadzonymi zmianami prezentowane wyniki BAEL nie są w pełni porównywalne z wynikami badań z lat poprzedzających 21 r.
Stopa bezrobocia w omawianym okresie wyniosła 1,1%, przy czym stopa bezrobocia kobiet wynosiła 11,1%, natomiast mężczyzn 9,3%. W porównaniu z IV kwartałem 211 r. stopa bezrobocia ogółem wzrosła o,4 p. p., wśród kobiet wzrost wyniósł,3 p. p., a wśród mężczyzn wskaźnik ten wzrósł o,5 p. p. W IV kwartale 212 r., wśród biernych zawodowo przeważały kobiety 8 369 tys. osób, tj. 61,3% ogółu biernych zawodowo (13 656 tys. osób). Mężczyźni stanowili 38,7% (5 287 tys. osób) ogółu osób biernych zawodowo. Główną przyczyną bierności zawodowej zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn była emerytura, następnie nauka i uzupełnianie kwalifikacji, oraz obowiązki rodzinne i związane z prowadzeniem domu. Kolejną przyczyną była choroba lub niepełnosprawność, oraz zniechęcenie bezskutecznością poszukiwania pracy. w tysiącach osób 2 1 5 1 5 2,3 18,4 23 BEZROBOTNI ORAZ STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG BAEL 19,5 16,7 24 18,3 15,4 25 13,7 11, 26 bezrobotne kobiety w wieku 15 lat i więcej stopa bezrobocia kobiet w wieku 15 lat i więcej 9,4 7,8 27 7,6 6, 28 8,8 8,2 29 9,9 1,8 11,1 8,9 8,8 9,3 21 211 212 bezrobotni mężczyźni w wieku 15 lat i więcej 25, 2, 15, 1, 5,, stopa bezrobocia mężczyzn w wieku 15 lat i więcej II. Bezrobocie rejestrowane 2 Struktura bezrobocia według płci W latach 23-27 zdecydowanie szybciej ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI WEDŁUG PŁCI W LATACH 23-212 Stan w końcu okresu sprawozdawczego zmniejszała się liczba bezrobotnych mężczyzn niż kobiet, co miało swoje odzwierciedlenie 2 we wzroście odsetka kobiet wśród 65, 1 5 56,5 58,2 56,6 ogółu zarejestrowanych (z 51,2% w końcu 53,6 52,3 53,5 51,4 51,5 51,1 51,9 55, 1 22 r. do 58,2% w końcu 27 r.). W kolejnych dwóch latach wskaźnik ten zmniejszał się, ale w 21 r. i 211 r. ponownie 45, 5 wzrósł. Ostatecznie w końcu 212 r. kobiety 35, stanowiły 51,4% zarejestrowanych. Wart 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 zauważenia jest fakt, że w okresach pogorszenia sytuacji na rynku pracy niekorzystne kobiety mężczyźni udział bezr. kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem zmiany częściej dotykają mężczyzn, tj. szybciej rośnie liczba bezrobotnych mężczyzn, a tym 6 4 2-2 -4-6 -11 61 -,7 ZMIANY POZIOMU BEZROBOCIA KOBIET W KOŃCU ROKU W PORÓWNANIU DO POPRZEDNIEGO ROKU zmiany poziomu bezrobocia kobiet w liczbach bezwzględnych zmiany poziomu bezrobocia kobiet -66 153-82 95-4, -5,2-18 737-12,2-183 913-288 356-18,1-22,1 16, 132 986 5, 4,5 3,7 48 371 45 412 38 982 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 3, 2, 1,, -1, -2, -3, zmiany poziomu bezr. kobiet. samym zwiększa się udział mężczyzn wśród zarejestrowanych bezrobotnych. W końcu 212 r., urzędach pracy zarejestrowanych było 1 99,2 tys. bezrobotnych kobiet (tj. o 39, tys. kobiet więcej niż w końcu 211 r.) oraz 1 37,6 tys. mężczyzn (wzrost o 115,2 tys. mężczyzn). Przy wzroście liczby bezrobotnych ogółem o 7,8% liczba bezrobotnych kobiet zwiększyła się o 3,7%, natomiast wśród mężczyzn odnotowano wzrost o 12,5%. 2 Dane pochodzą z miesięcznego sprawozdania MPiPS-1 o rynku pracy oraz załącznika 1 Bezrobotni oraz poszukujący pracy wg czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy, załącznika 2 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej i załącznika 3 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Dane dotyczące bezrobocia rejestrowanego różnią się od wielkości pochodzących z reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności. Zasadniczym tego powodem są różnice metodologiczne, jak np. różny wiek bezrobotnych przyjęty w obu sytuacjach. 2
Na 1 bezrobotnych mężczyzn przypadało 16 bezrobotnych kobiet, wobec 115 przed rokiem i aż 14 w końcu 27 r. Osoby poprzednio pracujące stanowiły w końcu 212 r. 81,4% ogółu zarejestrowanych. Wśród bezrobotnych kobiet było 79,3% poprzednio pracujących, a wśród mężczyzn 83,7%. Wpłynęło to na niższy udział osób uprawnionych do zasiłku wśród bezrobotnych kobiet. W końcu 212 r. prawo do zasiłku posiadało 171, tys. kobiet (tj. 15,6% ogółu zarejestrowanych kobiet) oraz 187,2 tys. mężczyzn (tj. 18,% ogółu zarejestrowanych mężczyzn. Kobiety poprzednio pracujące zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy w liczbie 46,6 tys. osób stanowiły w końcu 212 r. 5,4% ogółu kobiet poprzednio pracujących, i było ich o 12,9 tys. osób więcej w porównaniu do końca 211 r. Wśród poprzednio pracujących mężczyzn udział zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy wyniósł 4,7%. W art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wyszczególnione zostały grupy osób uznane za będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Warto zauważyć, że jedna osoba może spełniać kryteria by jednocześnie być zakwalifikowaną do kilku grup w szczególnej sytuacji. Szczegółowe dane prezentuje poniższa tabela. Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety % kobiet w liczbach w liczbach w liczbach w bezwzgl. bezwzgl. bezwzgl. ogółem stan w końcu okresu sprawozdawczego Ogółem 2 136 815 1% 1 37 629 1% 1 99 186 1% 51,4 do 25 roku życia 424 227 19,9 22 381 19,5 221 846 2,2 52,3 długotrwale bezrobotne 1 73 44 5,2 472 939 45,6 6 51 54,6 55,9 kobiety, które nie podjęły zatrud. po urodzeniu dziecka 226 354 1,6 x x 226 354 2,6 1, powyżej 5 roku życia 486 445 22,8 292 665 28,2 193 78 17,6 39,8 bez kwalifikacji zawodowych 623 229 29,2 292 154 28,2 331 75 3,1 53,1 bez doświadczenia zawod. 525 954 24,6 227 229 21,9 298 725 27,2 56,8 bez wykształcenia średniego 1 187 96 55,6 682 77 65,8 54 389 45,9 42,5 samotnie wych. co najmniej 1 dziecko do 18 r. ż. 188 289 8,8 29 785 2,9 158 54 14,4 84,2 kobiety, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia 41 28 1,9 39 57 3,8 2 151,2 5,2 niepełnosprawne 111 521 5,2 57 135 5,5 54 386 4,9 48,8 po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego 3 12,1 895,1 2 225,2 71,3 Z powyższego wynika, że bezrobotne kobiety zdecydowanie przeważały wśród osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego, bez doświadczenia zawodowego oraz wśród długotrwale bezrobotnych. Bilans bezrobotnych według płci W 212 r. w urzędach pracy zarejestrowało się 1 256,1 tys. kobiet i 1 398,9 tys. mężczyzn. Poziom rejestracji w omawianym roku w stosunku do 211 r. był niższy wśród bezrobotnych kobiet o 13,9 tys. osób (tj. 1,1%), a wśród bezrobotnych mężczyzn był wyższy o 77,4 tys. osób (tj. 5,9%). 1 8 1 6 1 4 1 2 1 8 6 4 2 NAPŁYW I ODPŁYW BEZROBOTNYCH KOBIET W LATACH 23-212 48, 49,5 5,5 5,7 47,3 42,7 44,5 44, 37,9 34,2 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 6, 5, 4, 3, 2, 1,, wskaźnik płynności rynku pracy. napływ odpływ wskaźnik płynności rynku pracy 3
Podstawowym składnikiem napływu były ponowne rejestracje. W 212 r. po raz kolejny zarejestrowało się 974,6 tys. bezrobotnych kobiet (77,6% ogółu nowo zarejestrowanych bezrobotnych kobiet), natomiast po raz pierwszy zarejestrowało się 281,4 tys. kobiet (22,4%). Wśród mężczyzn po raz kolejny zarejestrowało się 1 13,8 tys. osób (78,9%), a po raz pierwszy 295,1 tys. osób (21,1%). W kategorii rejestrujących się bezrobotnych kobiet przeważały osoby zamieszkałe w miastach (748,1 tys. kobiet, tj. 59,6% ogółu zarejestrowanych w 212 r. kobiet). Natomiast napływ kobiet zamieszkałych na wsi ukształtował się na poziomie 58, tys. kobiet. Kobiet poprzednio pracujących zarejestrowało się 983,5 tys. i stanowiły one 78,3% nowozarejestrowanych bezrobotnych kobiet, natomiast poprzednio pracujących mężczyzn zarejestrowało się 1 136,1 tys. (tj. 81,2% nowozarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn). W 212 r. zarejestrowało się 324 tys. kobiet, które nabyły prawo do zasiłku (tj. o 4,9% więcej niż w 211 r.) oraz 33,7 tys. mężczyzn (tj. o 15,6% więcej). W 212 r. z ewidencji urzędów pracy wyłączono 2 5,8 tys. osób, z tego 1 217,1 tys. kobiet i 1 283,8 tys. mężczyzn. Wśród kobiet w porównaniu do roku 211 odnotowano spadek odpływu o 7,5 tys. osób (o,6%), natomiast wśród mężczyzn odpływ zmalał o 55,2 tys. osób (tj. o 4,1%). 6 5 4 3 2 1 GŁÓWNE PRZYCZYNY ODPŁYWU BEZROBOTNYCH KOBIET I MĘŻCZYZN W 212 ROKU 5,4 51,3 podjęcia pracy podjęcie pracy niesubsydiowanej 44,3 podjęcie pracy subsydiowanej 38,1 38,7 niepotwierdzenie gotowości do pracy rozpoczęcie szkolenia 71,3 rozpoczęcie stażu 47,3 rozpoczęcie przygotowania zawodowego 6,3 rozpoczęcie prac społecznie użytecznych Główną składową bilansu odpływu zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn była liczba osób podejmujących pracę oraz liczba osób wyłączonych z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy. Kobiety stanowiły 5,4% w liczbie podejmujących pracę i 38,1% w liczbie osób, które nie potwierdziły gotowości do pracy. W 212 r. z powodu podjęcia pracy kobiety wyłączone z ewidencji bezrobotnych w 212 r. z ewidencji wyłączono 552,2 tys. kobiet, mężczyźni wyłączeni z ewidencji bezrobotnych w 212 r. tj. o 12,5 tys. kobiet mniej niż w 211 r., odsetek wyrejestrowanych bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie wyrejestrowanych bezrobotnych z danego powodu natomiast wśród mężczyzn pracę podjęło 544,2 tys. osób (tj. o 21,8 tys. osób mniej). Prace niesubsydiowane podjęło 49,5 tys. kobiet (spadek o 25,7 tys. osób), natomiast 61,6 tys. kobiet podjęło prace subsydiowane (wzrost o 13,2 tys. osób, tj. o 27,2%). Liczba bezrobotnych kobiet, które podjęły zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych wyniosła 18,3 tys. osób, natomiast roboty publiczne podjęło 12,2 tys. kobiet. Działalność gospodarczą rozpoczęło 16,3 tys. kobiet, a w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego pracę podjęło 13,3 tys. kobiet. Szkolenie lub staż pracy w omawianym okresie rozpoczęło 155,4 tys. kobiet, natomiast przygotowanie zawodowe,2 tys. kobiet, zaś prace społecznie użyteczne 28,3 tys. kobiet. Rozpoczęło realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisało kontrakt socjalny 3,6 tys. kobiet, natomiast 21,6 tys. kobiet odmówiło bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy. Wśród mężczyzn prace niesubsydiowane w 212 r. podjęło 466,6 tys. osób (spadek o 37,1 tys. osób), zaś 77,6 tys. mężczyzn podjęło prace subsydiowane (wzrost o 15,2 tys. osób). Liczba bezrobotnych mężczyzn, którzy podjęli zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych wyniosła 13,1 tys. osób, natomiast roboty publiczne podjęło 18,2 tys. mężczyzn. Działalność gospodarczą rozpoczęło 23,8 tys. mężczyzn, a w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego pracę podjęło 2,8 tys. mężczyzn. Szkolenie lub staż pracy w omawianym okresie rozpoczęło 98,9 tys. mężczyzn, natomiast przygotowanie zawodowe,2 tys. mężczyzn, a prace społecznie użyteczne 18,6 tys. mężczyzn. Rozpoczęło realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisało kontrakt socjalny 2,3 tys. mężczyzn, natomiast 3,9 tys. mężczyzn odmówiło bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy. 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 4
w liczbach bezwzględnych Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Łącznie w roku 212 z aktywnych programów rynku pracy skorzystało 245,5 tys. kobiet, tj. 55,7% ogółu bezrobotnych, którzy uczestniczyli w aktywnych programach i 195,3 tys. 14 12 1 8 6 4 2 58,3 prace interwencyjne ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI UCZESTNICZĄCY W AKTYWNYCH PROGRAMACH RYNKU PRACY W 212 ROKU 4,1 4,6 roboty publiczne podjęcie działaln. gosp. 39, podjęcia pr. w ramach ref. kosztów zatr. bezr. szkolenie 38,7 71,3 staż 47,3 przygot. zaw. dorosłych bezorbotni mężczyźni bezrobotne kobiety bezrobotne kobiety do ogółem 6,3 prace społ.-użyt. 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, mężczyzn. Kobiety zdecydowanie dominowały wśród uczestników staży (71,3%), ale również prac społecznie użytecznych (6,3%) i prac interwencyjnych (58,3%). Niepotwierdzenie gotowości do pracy jest obok podejmowania zatrudnienia drugą najczęstszą przyczyną wyłączania z rejestru bezrobotnych. W 212 r. z tego powodu wyrejestrowano 282,3 tys. kobiet (tj. o 33,9 tys. kobiet mniej niż w 211 r.) oraz 458,8 tys. mężczyzn (tj. o 52,8 tys. osób mniej). Poza wskazanymi powyżej przyczynami wyłączeń z ewidencji bezrobotnych w 212 r., dobrowolnie zrezygnowało ze statusu bezrobotnego 91, tys. kobiet oraz 54,5 tys. mężczyzn. Z powodu nabycia praw emerytalnych lub rentowych z ewidencji urzędów pracy wyłączono 1,4 tys. kobiet oraz 11,9 tys. mężczyzn, z powodu uprawnień do świadczenia przedemerytalnego 21,5 tys. kobiet i 1,8 tys. mężczyzn, a z powodu podjęcia nauki 5, tys. kobiet i 3,3 tys. mężczyzn. Ukończenie 6 roku życia było przyczyną utraty statusu bezrobotnego przez 6,5 tys. kobiet, a ukończenie 65 r. ż. przez 3,5 tys. mężczyzn. Terytorialne zróżnicowanie UDZIAŁ KOBIET W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW STAN W KOŃCU 212 R. 45.9 Zachodnio pomorskie 52,3% Lubuskie 52,3% 49.1 Dolnośląskie Wielkopolskie 55,% Pomorskie 54,8% 51,% Opolskie 52,1% Warmińsko- Mazurskie Kujawsko- Pomorskie 54,1% 54,7% 51. 52.3 54.8 55. Śląskie Łódzkie 49,6% Małopolskie 52,2% 52,1% Mazowieckie 47,8% Świętokrzyskie 49,1% Podkarpackie 5,6% Podlaskie 45,9% Lubelskie 49,1% Od lat wysoki pozostaje stopień terytorialnego zróżnicowania bezrobocia w Polsce. Jest to wynikiem nierównomiernego rozwoju społecznogospodarczego regionów oraz ich położenia geograficznego. W końcu 212 r. odsetek bezrobotnych kobiet w stosunku do ogółu zarejestrowanych w danym województwie kształtował się w przedziale od 45,9% w województwie podlaskim do 55,% w województwie wielkopolskim. Rozpiętość wskaźnika udziału bezrobotnych kobiet w danym województwie w liczbie ogółem zarejestrowanych w województwie wyniosła w końcu 212 r. 9,1 p. p. (w 211 r. 1, p. p.). W końcu 212 r. najwyższa liczba bezrobotnych kobiet znajdowała się w ewidencji urzędów pracy w województwach, w których znajdowało się też najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych ogółem, tj. mazowieckim (13, tys. kobiet) oraz śląskim (112,3 tys. kobiet). Najmniej bezrobotnych kobiet występowało w województwach opolskim (27, tys. kobiet), podlaskim (31,6 tys. kobiet) i lubuskim (31,7 tys. kobiet). Województwa te charakteryzują się również najniższym poziomem bezrobocia ogółem. W końcu 212 r. w stosunku do końca 211 r. odnotowano wzrost bezrobocia wśród kobiet w 13 województwach. Najwyższy wzrost w liczbach bezwzględnych miał miejsce w województwach: śląskim o 7,9 tys. osób (7,6%) i mazowieckim o 7,8 tys. osób (6,4%) natomiast spadek odnotowano w województwach lubuskim o 1, tys. osób (3,1%), świętokrzyskim o 333 osoby (,8%) i podkarpackim o 183 osoby (,6%). 5
UDZIAŁ BEZROBOTNYCH KOBIET W OGÓLNEJ LICZBIE ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH WEDŁUG STANU W KOŃCU 212 R. Wyszczególnienie Poziom województw Poziom powiatów 211 r. 212 r. 211 r. 212 r. Najwyższa wartość 58,1 55, 67,2 66,1 Najniższa wartość 48,1 45,9 4,6 39, Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 1, 9,1 26,6 27,1 W przypadku powiatów odsetek bezrobotnych kobiet kształtował się w przedziale od 39% w powiecie garwolińskim do 66,1% w M. Rybnik, a więc rozpiętość tego wskaźnika wyniosła 27,1 p. p. Najwięcej powiatów o najwyższych udziałach bezrobotnych kobiet w ogółem zarejestrowanych znajduje się w województwie śląskim, wielkopolskim i dolnośląskim, zaś w najlepszej sytuacji pozostają bezrobotne kobiety w województwach łódzkim, podlaskim i mazowieckim. 6
Należy zauważyć, że w 27 powiatach odsetek bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem był wyższy lub równy średniej krajowej (51,4%), a w 172 powiatach był od niej niższy. Najwyższe odsetki bezrobotnych kobiet, tj. powyżej 63% odnotowano w M. Rybnik (66,1%), M. Jastrzębie-Zdrój (65,%), powiecie wodzisławskim (64,9%) i rybnickim (63,5%). Bezrobocie wśród mieszkańców wsi W strukturze bezrobocia osób zamieszkałych na wsi, podobnie jak w miastach dominują kobiety. W końcu 212 r. w ewidencji bezrobotnych znajdowało się 483,1 tys. kobiet zamieszkałych na wsi (43,9% ogółu zarejestrowanych kobiet) oraz 455,9 tys. mężczyzn (43,9% ogółu zarejestrowanych mężczyzn). 8 6 4 2 1 ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI W LATACH 23-212 Stan w końcu okresu sprawozdawczego 14 11 126 W odniesieniu do stanu z końca 211 r. subpopulacja bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi zwiększyła się o 13,1 tys. osób, tj. o 2,8%, a wśród mężczyzn odnotowano wzrost o 51,4 tys. osób, tj. 12,7%. Procentowy udział bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie bezrobotnych tej subpopulacji wyniósł 51,4% i był o 2,3 p. p. niższy niż w końcu 211 r. W końcu 212 r. na 1 bezrobotnych mężczyzn zamieszkałych na wsi przypadało 16 bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi, w mieście również było to 16 kobiet. Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi w końcu 212 r. 66,9 tys. kobiet oraz 85,8 tys. mężczyzn posiadało prawo do zasiłku. Według stanu na koniec 212 r. 27,1 tys. bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi posiadało gospodarstwo rolne, tj. 5,6% bezrobotnych kobiet w tej subpopulacji. Natomiast wśród mężczyzn zamieszkałych na wsi gospodarstwo rolne posiadało 26,5 tys. osób, tj. 5,8% bezrobotnych mężczyzn w tej populacji. W końcu 212 r. najwięcej bezrobotnych kobiet zarejestrowanych było na obszarach wiejskich następujących województw: mazowieckiego 55,7 tys. kobiet (46,9% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi w województwie mazowieckim), podkarpackiego 48,6 tys. kobiet (5,3%) i małopolskiego 46,6 tys. kobiet (52,9%). Najmniej bezrobotnych mieszkanek wsi znajdowało się w ewidencji urzędów pracy w województwach: podlaskim 1,7 tys. kobiet (45,%), opolskim 12,5 tys. kobiet (53,1%) oraz lubuskim 13,8 tys. kobiet (52,8%). 138 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 kobiety zamieszkałe na wsi mężczyźni zamieszkali na wsi 131 15 18 116 liczba bezrobotnych kobiet na wsi przypadająca na 1 bezrobotnych mężczyzn na wsi 16 Wśród mężczyzn najwięcej bezrobotnych zarejestrowanych było w województwie mazowieckim 63, tys. osób (53,1% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi w województwie mazowieckim), natomiast najmniej w opolskim 11, tys. osób (46,9%). W końcu 212 r. wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi zarejestrowanych było: 15, 14, 13, 12, 11, 1, 9, - 124,8 tys. bezrobotnych kobiet do 25 roku życia (tj. 25,8% zarejestrowanych kobiet zamieszkałych na wsi) oraz 113,5 tys. mężczyzn do 25 roku życia (24,9% zarejestrowanych mężczyzn zamieszkałych na wsi); - 277,1 tys. długotrwale bezrobotnych kobiet (tj. 57,4%) oraz 27,7 tys. mężczyzn (45,6%); 7 6 5 4 3 2 1 46,9 mazowieckie podkarpackie 5,3 52,9 55,8 54,8 małopolskie ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI WEDŁUG WOJEWÓDZTW W KOŃCU 212 ROKU wielkopolskie kujawsko-pomorskie 51,3 49, 52,9 lubelskie warmińsko-mazurskie dolnośląskie 55,5 pomorskie 49,3 łódzkie 54,1 zachodniopomorskie liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi liczba zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn zamieszkałych na wsi 52,8 52,8 53,1 49,3 udział bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi w liczbie bezrobotnych zamieszkałych na wsi ogółem śląskie świętokrzyskie lubuskie opolskie 45, podlaskie 7, 6, 5, 4, 3, 7
- 63, tys. bezrobotnych kobiet powyżej 5 roku życia (tj. 13,%) oraz 11,6 tys. mężczyzn w tej grupie wiekowej (24,3%); - 149,8 tys. bezrobotnych kobiet bez kwalifikacji zawodowych (tj. 31,%) oraz 135,8 tys. mężczyzn (29,8%); - 157,7 tys. bezrobotnych kobiet bez doświadczenia zawodowego (tj. 32,6%) oraz 11,3 tys. mężczyzn (24,2%); - 24,9 tys. bezrobotnych kobiet bez wykształcenia średniego (tj. 49,9%) oraz 325,7 tys. mężczyzn (71,4%); - 56,9 tys. bezrobotnych kobiet samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia (tj. 11,8%) oraz 11, tys. mężczyzn (2,4%); -,3 tys. bezrobotnych kobiet, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia oraz 12,7 tys. mężczyzn (2,8%); - 17,1 tys. niepełnosprawnych bezrobotnych kobiet (tj. 3,5%) oraz 17,9 tys. mężczyzn (3,9%); - 111,4 tys. kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka (23,1%); -,9 tys. kobiet po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego (,2%) oraz,3 tys. mężczyzn. 125 1 75 5 25 BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI WEDŁUG STAŻU PRACY W KOŃCU 212 ROKU 59,8 83 147 55 866 118 57 11 98 51,9 49,5 46,8 65 483 68 41 64 77 6 286 26 239 33,9 51 264 18 845 6 638 26, 124 125 59,1 85 925 do 1 roku 1-5 5-1 1-2 2-3 3 i więcej bez stażu liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi liczba zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn zamieszkałych na wsi odsetek zarejestrowanych kobiet zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych na wsi w danej grupie 6, 55, 5, 45, 4, 35, 3, 25, 2, W końcu 212 r. spośród bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi najliczniejszą populację stanowiły osoby bez stażu pracy 124,1 tys. kobiet (25,7% ogółu bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi). Drugą grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska były bezrobotne posiadające staż pracy od 1 do 5 lat 118,6 tys. kobiet (24,5%), a następnie bezrobotne ze stażem pracy do 1 roku 83,1 tys. osób (17,2%). Najmniej liczną populację stanowiły bezrobotne, które przepracowały 3 lat i więcej 6,6 tys. kobiet (1,4%). Wśród mężczyzn najliczniejszą populację stanowiły osoby ze stażem pracy od 1 do 5 lat 11,1 tys. osób (tj. 24,1% ogółu bezrobotnych mężczyzn zamieszkałych na wsi) oraz bez stażu pracy 85,9 tys. osób (tj. 18,8%). Najmniej było bezrobotnych mężczyzn zamieszkałych na wsi, którzy posiadali 3 letni lub dłuższy staż pracy 18,8 tys. osób (tj. 4,1%). W końcu 212 r. średni czas pozostawania bez pracy dla bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi wynosił 12,9 miesiąca, dla bezrobotnych mężczyzn 1,3 miesiąca. Wśród bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi dominowały osoby poszukujące pracy powyżej 12 miesięcy 23, tys. kobiet BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY (42,%), najmniej liczną grupę stanowiły W KOŃCU 212 ROKU kobiety poszukujące pracy do 19 586 1 97 285 1 miesiąca 33,6 tys. kobiet (7,%). 93 44 81 978 8 669 61,7 83 764 8 77 46 8 72 Wśród mężczyzn 143,7 tys. osób poszukiwało pracy dłużej niż rok i stanowili 75 533 68 148 57 179 6 55,3 51,6 5, oni 31,5% ogółu bezrobotnych mężczyzn 4 33 645 46,3 zamieszkałych na wsi. 2 Najwięcej kobiet zarejestrowanych jako do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące powyżej 24 miesiecy bezrobotne zamieszkałe na wsi posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi liczba zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn zamieszkałych na wsi odsetek zarejestrowanych kobiet zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych na wsi w danej grupie 128,6 tys. kobiet (26,6%), policealne i średnie zawodowe 121,6 tys. kobiet (25,2%) oraz gimnazjalne i poniżej 112,2 tys. kobiet (23,2%), a najmniej legitymowało się dyplomami wyższych uczelni 59,2 tys. kobiet (12,3%). Wśród mężczyzn wykształcenie zasadnicze zawodowe posiadało 167,4 tys. osób 37, 7, 65, 6, 55, 5, 45, 4, 35, 3, 8
(36,7%), a gimnazjalne i poniżej 158,2 tys. osób (34,7%). Mężczyzn z wykształceniem wyższym było zdecydowanie mniej niż kobiet 21,1 tys. osób (tj. 4,6%). Podobnie było wśród mężczyzn z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (8,5 tys. osób, tj. 17,7%) oraz z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (28,7 tys. osób, tj. 6,3%). Widać zatem wyraźnie, że bezrobotne kobiety zamieszkałe na wsi są lepiej wykształcone niż mężczyźni w tej populacji. W końcu 212 r. średni wiek zarejestrowanych bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi wyniósł 34,3 lata, natomiast dla mężczyzn było to 37,4 roku. W omawianej kategorii bezrobotnych kobiet w końcu 212 r. najwięcej bo aż 134,3 tys. kobiet zarejestrowanych było w grupie wiekowej 25-34 lata (tj. 3,3%) oraz w grupie wiekowej 18-24 lata 124,8 tys. kobiet (28,1%), najmniej zaś w grupie 55-59 lat 25,9 tys. kobiet (5,8%). Bezrobotne kobiety i mężczyźni według wieku BEZROBOTNE KOBIETY WEDŁUG WIEKU W KOŃCU 212 ROKU Według stanu w końcu 212 r. 4 4, wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych kobiet według wieku 362 88 35 35, 3 3, 33, w porównaniu do stanu z końca 25 228 767 25, 221 846 211 r. odnotowano we wszystkich 198 719 2 2, 2,2 grupach wiekowych z wyjątkiem 2,8 18,1 15 15, 18,1 kobiet w wieku 18-24 lata. W grupie 1 8,3 87 46 1, tej odnotowano spadek o 9,1 tys. 4,3 5 7,9 5, 15 25 17 63 1,1 13 362 osób do poziomu 221,8 tys. kobiet 2 121, -4, -9 129 (tj. o 4,%). Wśród bezrobotnych -5-5, 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55-59 lat mężczyzn wzrost poziomu bezrobocia odnotowano we wszystkich gru- wzrost/spadek w porównaniu do poprzedniego roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet wzrost/spadek w porównaniu do poprzedniego roku udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych kobiet pach wiekowych. Zauważyć należy, że kobiety dominują w 3 grupach wiekowych (tj. w wieku 18-24 lata 52,3% ogółu bezrobotnych w tej grupie wiekowej, 25-34 lata 57,8%, oraz 34-44 lata 54,7%). w latach 4, 38, 36, 34, 35,6 34,5 ŚREDNI WIEK ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH KOBIET I MĘŻCZYZN W LATACH 23-212 Stan w końcu okresu sprawozdawczego 36,4 34,9 37,3 35,4 38,5 36, 39,6 36,4 39, 35,9 37,9 38,4 35,5 35,5 XII'3 XII'4 XII'5 XII'6 XII'7 XII'8 XII'9 XII'1 XII'11 XII'12 średni wiek bezrobotnych kobiet w latach średni wiek bezrobotnych mężczyzn w latach 38,9 35,7 39,1 36,1 W ciągu ostatnich kilku lat systematycznie wzrastał średni wiek zarówno bezrobotnych kobiet jak i mężczyzn. Lata 28-29 przyniosły zmianę tendencji, lecz już w końcu 21 r. odnotowano wzrost średniego wieku bezrobotnych do 36,9 lat (dla kobiet 35,5 roku, dla mężczyzn 38,4 roku), i wzrost ten utrzymał się w kolejnych latach W 212 r. średni wiek wśród ogółem bezrobotnych wzrósł do 37,5 roku, dla kobiet do 36,1 roku, a dla mężczyzn do 39,1 roku. Mimo faktu, że bezrobotne kobiety są młodsze niż mężczyźni oraz lepiej wykształcone, we wszystkich grupach bez względu na wiek dłużej pozostają w ewidencji urzędów pracy. W końcu 212 r. średni czas pozostawania bez pracy dla bezrobotnych ogółem wyniósł 11,4 m-ca (12,4 m-ca dla kobiet i 1,3 m-ca dla mężczyzn). Najniższy średni czas pozostawania bez pracy dotyczył bezrobotnych w wieku 18-24 lata (9,2 m-ca dla kobiet i 6,7 m-ca dla mężczyzn) i wraz z wiekiem wskaźnik ten systematycznie wzrastał. Wśród osób w wieku 55-59 lat wyniósł 14,6 m-ca dla kobiet i 13,3 m-ca dla mężczyzn (dla mężczyzn w wieku 6-64 lata wyniósł 15,3 m-ca). w procentach 9
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Bezrobotne kobiety i mężczyźni według poziomu wykształcenia Analizując strukturę bezrobotnych według poziomu wykształcenia w ostatnich latach można zauważyć dynamiczny wzrost liczby bezrobotnych legitymujących się dyplomami wyższych uczelni (wzrost ten notowany jest w zasadzie z roku na rok już od 1998 r.). W końcu 1998 r. odsetek bezrobotnych z wyższym wykształceniem wynosił 1,6%, zaś w końcu 212 r. 11,7%. Podobna tendencja jest wśród kobiet w końcu 1998 r. odsetek bezrobotnych kobiet z wyższym wykształceniem wynosił 1,8% natomiast w końcu 212 r. 15,5%. Wśród mężczyzn zaś udział ten zwiększył się z 1,4% do 7,8%. Wykształcenie to zasadniczy element wpływający na czas poszukiwania zatrudnienia. W końcu 212 r. średni czas pozostawania bez pracy zarejestrowanych był zróżnicowany ze względu na poziom wykształcenia. Dla bezrobotnych kobiet z wykształceniem wyższym wynosił on 9,9 m-ca, a dla mężczyzn 9,2 m-ca. Kobiety z wykształceniem zasadniczym zawodowym średnio poszukiwały zatrudnienia 13,3 m-ca, natomiast mężczyźni wyraźnie krócej, bo 1,5 m-ca. Najgorsza sytuacja była wśród poszukujących zatrudnienia z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, w której to grupie kobiety średnio szukały pracy 13,8 m-ca, a mężczyźni 11,2 m-ca. 3 25 2 15 1 5 BEZROBOTNE KOBIETY WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W KOŃCU 212 ROKU 276 53 255 334 249 55 17 514 15,5 25,2 147 78 13,4 23,2 22,7 9,8 3,2 3,2 15 267 8 653 1,7 2 442 7 84 2, 4 78 wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet zasadnicze zawodowe wzrost w porównaniu do poprzedniego roku wzrost w porównaniu do poprzedniego roku udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych kobiet gimnazjalne i poniżej Powyższe miało miejsce mimo faktu, że bezrobotne kobiety są lepiej wykształcone od mężczyzn. W końcu 212 r. wykształceniem wyższym legitymowało się 15,5% zarejestrowanych kobiet (tj. 17,5 tys. osób) i 7,8% zarejestrowanych mężczyzn (8,5 tys. osób). Wykształcenie policealne i średnie zawodowe posiadało 25,2% kobiet (276,5 tys. kobiet) i 18,9% mężczyzn (196 tys. osób), natomiast średnie ogólnokształcące posiadało 13,4% bezrobotnych kobiet (147,8 tys. kobiet) oraz 7,6% bezrobotnych mężczyzn (78,5 tys. osób). W urzędach pracy zarejestrowanych było 255,3 tys. kobiet z wykształceniem zasadniczym zawodowym (23,2%) i 249,1 tys. kobiet z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (22,7%). Wśród bezrobotnych mężczyzn 33,6% posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe (348,6 tys. osób), a 32,2% gimnazjalne i poniżej (334,1 tys. osób). Najwyższy udział bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem w danej kategorii odnotowano wśród kobiet z wykształceniem wyższym (67,9%) oraz średnim ogólnokształcącym (65,3%), najniższy zaś wśród kobiet z wykształceniem zasadniczym zawodowym (42,3%). Wysoki jest również udział kobiet wśród bezrobotnych z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (58,5%). Świadczy to niezbicie, że bezrobotne kobiety są lepiej wykształcone od bezrobotnych mężczyzn, ale nie zwiększa to ich szans na rynku pracy. W końcu 212 r. najbardziej wzrosła liczba bezrobotnych kobiet z wykształceniem wyższym (o 9,8%), zaś najniższy wzrost dotyczył liczby bezrobotnych kobiet z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (o 1,7%). W przypadku mężczyzn również najbardziej wzrosła liczba bezrobotnych z wykształceniem wyższym o 14,%. 5, 4, 3, 2, 1,, Bezrobotne kobiety i mężczyźni według stażu pracy W strukturze bezrobotnych kobiet w końcu grudnia 212 r. najliczniejszą populację stanowiły bezrobotne posiadające staż pracy od 1 do 5 lat 256, tys. kobiet (52,4% bezrobotnych w tej grupie), a następnie bezrobotne bez stażu pracy 227,8 tys. kobiet (57,4%). Kolejną grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska były bezrobotne ze stażem do 1 roku 186,6 tys. kobiet (56,7%). Kobiety posiadające 1-2 lat stażu pracy stanowiły 49,8% (157,5 tys. kobiet). Najmniej liczną populację stanowiły bezrobotne, które przepracowały 2-3 lat oraz 3 lat i więcej odpowiednio 9,3 tys. kobiet (4,5%) oraz 26, tys. kobiet (31,6%). 1
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 25 2 15 1 BEZROBOTNI WEDŁUG STAŻU PRACY W KOŃCU 212 ROKU 56,7 52,4 51,6 49,8 4,5 31,6 57,4 6, 55, 5, 45, 4, 35, 3, Wśród bezrobotnych mężczyzn najliczniejszą populację stanowiły osoby ze stażem pracy od 1 do 5 lat (232,9 tys. osób, tj. 22,4%) oraz bez stażu pracy (169,2 tys. osób, tj. 16,3%). Najmniej liczną grupę stanowili mężczyźni z 3 letnim i dłuższym stażem pracy (56,4 tys. osób, tj. 5,4%). 5 25, W odniesieniu do stanu z końca 211 r. 2, wzrost liczby bezrobotnych kobiet odnotowano we wszystkich grupach bez względu do 1 roku 1-5 5-1 1-2 2-3 3 i więcej bez stażu liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet liczba zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn na posiadany staż pracy, jedynym wyjątkiem były kobiety bez stażu pracy, gdzie odsetek zarejestrowanych kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie odnotowano spadek o 7,4 tys. osób, tj. 3,1%. Największy bezwzględny wzrost odnotowano w grupie bezrobotnych kobiet ze stażem pracy od 1 do 5 lat (o 13,6 tys. osób, tj. o 5,6%) oraz od 5 do 1 lat (o 11,8 tys. osób, tj. o 8,2%). Najniższy wzrost był wśród kobiet ze stażem 2-3 lat o 3,2 tys. osób, tj. o 3,7%. Wśród bezrobotnych mężczyzn wzrost odnotowano we wszystkich grupach, najwyższy wśród bezrobotnych ze stażem 1-5 lat (o 28,9 tys.) i 5-1 lat (o 2,3 tys.). Bezrobotne kobiety i mężczyźni według czasu pozostawania bez pracy 25 2 15 1 5 BEZROBOTNI WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY W KOŃCU 212 ROKU 39,6 46,8 51,8 5,6 W końcu 212 r. wraz ze wzrostem czasu pozostawania bez pracy procentowy udział kobiet w danej grupie zwiększał się. Wśród bezrobotnych pozostających w ewidencji do 1 miesiąca kobiety stanowiły 39,6%, natomiast w grupie osób oczekujących na podjęcie zatrudnienia powyżej 24 miesięcy było 59,7% kobiet. W końcu 212 r. w ewidencji urzędów pracy najwięcej bo aż 227,3 tys. kobiet (tj. 2,7% bezrobotnych kobiet) pozostawało bez pracy powyżej 24 miesięcy, a 28,1 tys. kobiet pozostawało bez pracy od 12 do 24 miesięcy (18,9%). Najmniej było bezrobotnych kobiet pozostających bez pracy do 1 miesiąca 81,7 tys. osób (tj. 7,4%). W stosunku do analogicznego okresu 211 r. odnotowano spadek bezrobocia wśród kobiet w 3 grupach, największy wśród kobiet pozostających bez pracy od 6 do 12 miesięcy (o 11,2 tys. osób, tj. o 5,4%) oraz od 12 do 24 miesięcy (o 1,4 tys. kobiet, tj. o 4,8%). Wzrost bezrobocia wśród kobiet odnotowano również w 3 grupach, najwyższy wśród kobiet pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy. W stosunku do stanu z końca 211 r. poziom bezrobocia w omawianej kategorii wzrósł o 46,8 tys. kobiet, czyli o 25,9%. Wśród bezrobotnych mężczyzn odnotowano wzrost bezrobocia we wszystkich grupach - najwyższy wśród mężczyzn pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy (o 3,6 tys. osób, tj. o 24,9%). Analiza średniego czasu pozostawania bez pracy pokazuje, że kobiety pozostają w ewidencji urzędów pracy o 2,1 miesiąca dłużej niż mężczyźni (tj. 12,4 m-ca wobec 1,3 m- ca). Należy zauważyć, że różnica w czasie pozostawania bez pracy kobiet i mężczyzn, zmniejszała się systematycznie do 21 r., lecz od 211 r. odnotowujemy wzrost. 55,3 59,7 do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące powyżej 24 miesiecy liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet liczba zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn odsetek zarejestrowanych kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie 7, 6, 5, 4, 3, 17,4 17,3 16,8 16,5 Opierając się na powyższych danych można stwierdzić, że kobiety są bardziej narażone na 6, długotrwałe bezrobocie niż mężczyźni. Niższy wiek kobiet zarejestrowanych w urzędach pracy kobiety mężczyźni oraz wyższy poziom wykształcenia nie ułatwiają kobietom szybszego wychodzenia z bezrobocia. w miesiącach 18, 16, 14, 12, 1, 8, 14, 14,2 ŚREDNI CZAS POZOSTAWANIA BEZ PRACY WEDŁUG PŁCI W MIESIĄCACH (przyjmując jako górną granicę 36 miesięcy) Stan w końcu okresu sprawozdawczego 13,8 13,5 12,2 15,5 9,7 12,5 1,5 1,4 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 8,3 8,9 11,8 1,1 12,4 1,3 11
Bezrobotne kobiety i mężczyźni według Polskiej Klasyfikacji Działalności Istotnym źródłem informacji o dokonujących się przemianach w gospodarce narodowej jest statystyka rynku pracy dotycząca bezrobotnych według Polskiej Klasyfikacji Działalności określająca przynależność ostatniego pracodawcy osoby bezrobotnej do odpowiedniej sekcji i sektora własności. Wśród populacji bezrobotnych (zarówno kobiet jak i mężczyzn) dominują osoby, które pracowały przed nabyciem statusu bezrobotnego. W końcu 212 r. zbiorowość ta wynosiła 1 739,8 tys. osób, z tego 871,4 tys. stanowiły kobiety (79,3% ogółu bezrobotnych kobiet) i 868,5 tys. mężczyźni (83,7% ogółu bezrobotnych mężczyzn). W odniesieniu do stanu z końca 211 r. populacja bezrobotnych kobiet poprzednio pracujących wzrosła o 49,4 tys. osób, tj. o 5,6%, a liczba bezrobotnych kobiet dotychczas niepracujących (227,8 tys. osób) zmniejszyła się o 3,1% tj. o 7,4 tys. kobiet. W liczbie bezrobotnych poprzednio pracujących kobiet w końcu 212 r. 126, tys. kobiet poprzednio pracowało w sektorze publicznym (14,5% poprzednio pracujących kobiet), a 66,7 tys. kobiet w sektorze prywatnym (69,6%). Dodatkowo 138,7 tys. kobiet pracowało w tzw. działalności niezidentyfikowanej. Wśród mężczyzn w sektorze publicznym pracowało 18, tys. osób (tj. 12,4% poprzednio pracujących mężczyzn), a w sektorze prywatnym 64,5 tys. osób (tj. 69,6%). Wśród bezrobotnych poprzednio pracujących kobiet najliczniejszą grupę stanowiły kobiety, które przed zarejestrowaniem pracowały w zakładach pracy należących do sekcji handel hurtowy i detaliczny. Z tych zakładów pochodziło 197,6 tys. zarejestrowanych bezrobotnych kobiet, tj. 22,7% populacji bezrobotnych kobiet poprzednio pracujących. Z tej sekcji pochodziło 1,6 tys. kobiet zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy, tj. 5,3% ogółu bezrobotnych kobiet poprzednio pracujących w sekcji handel hurtowy i detaliczny. Druga pod względem liczebności grupa bezrobotnych kobiet pochodziła z zakładów pracy należących do sekcji przetwórstwo przemysłowe. Z zakładów tych pochodziło 168,3 tys. bezrobotnych kobiet (tj. 19,3% ogółu bezrobotnych kobiet poprzednio pracujących). W sekcji tej ze zwolnień z przyczyn dotyczących zakładu pracy pochodziło 12,3 tys. kobiet (tj. 7,3%). Wśród bezrobotnych mężczyzn najwyższe były udziały poprzednio pracujących w przetwórstwie przemysłowym (19,7%), budownictwie (18,9%) oraz handlu hurtowym i detalicznym (11,4%). Kobiety dominowały wśród poprzednio pracujących w 7 sekcjach PKD, tj.: - opieka zdrowotna i pomoc społeczna 81,1% poprzednio pracujących w tej sekcji; - edukacja 77,5%; - działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 76,8%; - działalność finansowa i ubezpieczeniowa 76,2%; - gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 69,%; - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle 66,6%; - działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 62,6%. Najniższy był udział bezrobotnych kobiet wśród poprzednio pracujących w sekcjach budownictwo (9,3%) oraz górnictwo i wydobywanie (21,6%). 12
Zarejestrowani bezrobotni według Polskiej Klasyfikacji Działalności w końcu 212 r. Zarejestrowani bezrobotni WYSZCZEGÓLNIENIE w końcu 212 r. mężczyźni kobiety w liczbach bezwzględnych do ogółem Ogółem z tego: dotychczas nie pracujący poprzednio pracujący z tego w sekcjach: 1 37 629 169 16 868 469 1 99 186 227 813 871 373 51,4 57,4 5,1 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektr., gaz, parę wodną Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami Budownictwo Handel hurt. i detal., naprawa pojazdów samoch., włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Transport i gospodarka magazynowa Informacja i komunikacja Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Administracja publ. i obrona narodowa; obowiązkowe zabezp. społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne Działalność niezidentyfikowana 28154 3 97 17 74 3 42 1923 164 458 99256 12266 28841 4 493 4 669 7 7 16625 32717 49873 9 43 7 268 7 925 4972 1 749 112 155 951 222 1 74 168 25 1 47 4 68 16961 197 64 4641 14822 5 834 14961 7 246 19566 42129 3946 3193 31287 1329 5621 3 899 112 138 746 Podstawę do zakwalifikowania bezrobotnego według rodzaju działalności wykonywanej w ostatnim miejscu pracy stanowi Polska Klasyfikacja Działalności wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 27 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. Nr 251, poz. 1885, z 29 r. Nr 59, poz. 489). Bezrobotne kobiety i mężczyźni według grup zawodów i specjalności W końcu 212 r., wśród zarejestrowanych bezrobotnych - 884,5 tys. kobiet oraz 842,6 tys. mężczyzn posiadało zawód (specjalność). W porównaniu do stanu z końca 211 r. wśród kobiet z zawodem odnotowano wzrost o 32,2 tys. osób, tj. o 3,8%, natomiast wśród mężczyzn wystąpił wzrost o 89,3 tys. osób, tj. o 11,9%. W końcu 212 r., udział bezrobotnych bez zawodu wyniósł 19,5% wśród bezrobotnych kobiet (tj. 214,7 tys. osób) i 18,8% wśród bezrobotnych mężczyzn (195 tys. osób). W grupie tej, w stosunku do stanu z końca 211 r., wśród kobiet odnotowano wzrost o 6,8 tys., tj. o 3,3%, a wśród mężczyzn o 25,8 tys., tj. o 15,3%. Na rynku pracy trudności ze znalezieniem zatrudnienia mają przede wszystkim osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych, ale napotykają je również specjaliści. Najliczniejszą kategorię stanowiły jednak kobiety z zawodami zaliczanymi do grup pracowników usług i sprzedawców, których było 285,1 tys. osób i stanowiły one 25,9% ogółu zarejestrowanych kobiet. Natomiast wśród mężczyzn dominowały osoby posiadające zawody z grupy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 372,6 tys. osób, tj. 35,9% bezrobotnych mężczyzn. Kobiety dominowały wśród bezrobotnych posiadających zawody z grup: - pracownicy usług i sprzedawcy 78,5% bezrobotnych w tej grupie stanowiły kobiety; - pracownicy biurowi 7,8%; - specjaliści 68,7%; - rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 57,4%; - technicy i inny średni personel 57,%. Biorąc pod uwagę liczbę bezrobotnych kobiet zarejestrowanych w końcu 212 r. w wielkich grupach zawodowych zauważamy, że w stosunku do stanu z końca 211 r. tylko w grupie rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy odnotowano spadek (o,5 tys. osób, tj. o 2,2%). W pozostałych wielkich grupach zawodowych był wzrost, największy w grupie 44,1 21,6 49,6 29,1 29,7 9,3 66,6 76,8 33,9 56,5 76,2 5,8 54,1 56,3 44,1 77,5 81,1 62,6 53,4 69, 5, 47,1 13
pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (o 15,2 tys. osób, tj. o 5,6%). Wśród mężczyzn odnotowano wzrost we wszystkich wielkich grupach zawodowych, najwyższy wśród robotników przemysłowych i rzemieślników (o 41,6 tys. osób, tj. o 12,6%). Ranking 15 zawodów wg malejącej liczby bezrobotnych kobiet w końcu 212 r. Zarejestrowani w tym zarejestrowane bezrobotni bezrobotne kobiety ogółem Zawód Ogółem Bez zawodu Posiadający zawody w tym: Sprzedawca Technik ekonomista Krawiec Kucharz Szwaczka Sprzątaczka biurowa Fryzjer Technik prac biurowych Robotnik gospodarczy Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Ekonomista Kucharz małej gastronomii Cukiernik Kelner Technik żywienia i gospodarstwa domowego w liczbach bezwzgl. 2 136 815 49 649 1 727 166 167 878 41 582 33 996 33 45 24 285 22 332 2 48 2 911 36 429 23 564 17 5 19 94 16 39 13 278 13 7 1 3 7 8 1 12 14 13 6 11 19 16 22 25 24 w liczbach bezwzgl. 1 99 186 214 66 884 526 15 662 35 844 33 22 26 441 23 986 21 684 19 275 18 145 13 213 13 129 12 656 12 64 11 464 11 379 1 976 ranking ranking 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 do ogółu bezrob. 51,4 52,4 51,2 Cztery na dziesięć bezrobotnych kobiet posiadało jeden z 15 zawodów wymienionych w powyższym rankingu, łącznie 414,7 tys. bezrobotnych kobiet. Są to równocześnie zawody zdominowane przez kobiety. Wśród bezrobotnych szwaczek aż 98,8% stanowiły kobiety, wśród krawców 97,7%, a wśród sprzątaczek biurowych 97,1%. W rankingu zawodów bezrobotnych kobiet pierwsze miejsce pod względem liczebności zajmowali sprzedawcy 15,7 tys. osób. Natomiast pierwsze miejsce wśród zawodów nierobotniczych zajął technik ekonomista (35,8 tys. bezrobotnych kobiet w tym zawodzie). Ranking 15 zawodów wg malejącej liczby bezrobotnych mężczyzn w końcu 212 r. Zarejestrowani w tym zarejestrowani bezrobotni bezrobotni mężczyźni ogółem Zawód Ogółem Bez zawodu Posiadający zawody w tym: Ślusarz Murarz Robotnik budowlany Technik mechanik Robotnik gospodarczy Mechanik pojazdów samochodowych Sprzedawca Stolarz Mechanik samochodów osobowych Magazynier Piekarz Tokarz w metalu Kierowca samochodu ciężarowego Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Malarz budowlany w liczbach bezwzgl. 2 136 815 49 649 1 727 166 46 93 38 165 37 759 25 658 36 429 19 334 167 878 18 13 16 136 18 315 16 12 14 93 11 23 564 11 649 2 4 5 9 6 15 1 18 2 17 21 23 32 11 3 w liczbach bezwzgl. 1 37 629 194 989 842 64 45 322 38 73 37 448 24 96 23 216 19 31 17 216 16 945 16 99 13 86 12 539 12 217 1 987 1 435 1 364 ranking ranking 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 89,7 86,2 97,7 79,2 98,8 97,1 96,1 86,8 36,3 55,7 74,4 66, 71,5 85,7 8,1 do ogółu bezrob. 48,6 47,6 48,8 96,6 99,8 99,2 93,9 63,7 99,8 1,3 94,1 99,8 75,7 77,8 86,7 99,9 44,3 89, 14
W końcu 212 r. najwięcej bezrobotnych mężczyzn posiadało zawód ślusarza (45,3 tys.), murarza (38,1 tys.) oraz robotnika budowlanego (37,4 tys.). W rankingu 15 zawodów o najwyższej liczbie bezrobotnych mężczyzn zarejestrowanych było 38,1 tys. mężczyzn i stanowili oni 29,7% bezrobotnych mężczyzn. W grupie tej znalazło się wiele zawodów zdominowanych przez mężczyzn np. kierowca samochodu ciężarowego (99,9% bezrobotnych w tym zawodzie stanowili mężczyźni), mechanik pojazdów samochodowych (99,8%), murarz (99,8%), czy mechanik samochodów osobowych (również 99,8%). Podkreślić należy, że w wymienionym rankingu nie znalazł się żaden zawód z grupy specjalistów. Opracowano: Wydział Analiz i Statystyki (JMŁ, WK) 15