podręcznik użytkownika cz. II Prawa autorskie 2015, Trimble Navigation Limited, ProGrupa Sp. z o.o. Sp. k. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie publikacji na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.
Spis treści 12 Ustawienia modeli 225 Okno dialogowe Informacje o modelu...225 Okno dialogowe Informacje o elemencie...236 Przeglądarka materiałów...237 Przeglądarka komponentów...243 Przeglądarka stylów...248 Znak wodny...262 Menedżer sceny...264 Okno dialogowe Ustawienia cieni...268 Menedżer warstw...270 Okno dialogowe Zmiękczanie krawędzi...272 Hierarcha obiektów... 274 Okno dialogowe Mgła...278 Okno dialogowe Dopasuj zdjęcie...279 Instruktor...280 Okno dialogowe Preferencje systemu...281 13 Elementy 293 Polilinie 3D...293 Łuki...294 Okręgi...296 Komponenty...298 Krzywe...308 Wymiary...309 Płaszczyzny...310 Linie pomocnicze...310 Punkty pomocnicze... 311 Grupy... 311 Obrazy... 314 Linie...316 Wieloboki...316 Płaszczyny przekroju...318 Bryły z płaszczyznami...318 Tekst...321 Opcje menu kontekstowego...323 Informacje o elemencie...329 14 Import i eksport 333 Import grafiki 2D...333 Import modeli 3D (DWG/DXF)...334 Import modeli 3D (3DS)...337 Import modeli 3D (DEM/DDF)...339 Import modeli 3D (KMZ/DAE)...341 Eksport grafiki 2D...342 Eksport grafiki 2D (DWG/DXF)...343 Eksport grafiki 2D (PDF/EPS)...347 Eksport grafiki 2D (EPX)...350 223
Eksport modeli 3D (DWG/DXF)...352 Eksport modeli 3D (3DS)...354 Eksport modeli 3D (VRML)...359 Eksport modeli 3D (OBJ)...361 Eksport modeli 3D (FBX)...364 Eksport modeli 3D (XSI)...366 Eksport modeli 3D (KMZ)...367 Eksport modeli 3D (DAE)...368 Eksport płatu przekroju...370 Eksport animacji...373 Sceny i animacje...375 Drukowanie...376 15 Komponenty dynamiczne 381 Podstawowe cechy dynamicznych komponentów...382 Identyfikacja komponentów dynamicznych...386 Modyfikacja komponentów dynamicznych...387 Tworzenie komponentów dynamicznych...388 Dodawanie atrybutów...388 Usuwanie atrybutu...389 Zmiana nazwy atrybutu lub komponentu...389 Ograniczanie atrybutów dynamicznego komponentu...389 Tworzenie dopasowanych komponentów dynamicznych...395 Powielanie komponentów (1 wymiar)...396 Powielanie podkomponentów (2 wymiary)...399 Tworzenie modyfikowalnych atrybutów...403 Tworzenie przyklejanych komponentów dynamicznych...404 Tekstury w komponentach dynamicznych...405 Ukrywanie uchwytów skali...405 Zastępowanie wielu komponentów dynamicznych...406 Generowanie raportu atrybutów...407 Interakcje z komponentami dynamicznymi...407 Okno dialogowe Atrybuty komponentu...408 Atrybuty predefiniowane komponentów dynamicznych...409 Funkcje obsługiwane przez komponenty dynamiczne... 411 Operatory w formułach...420 Dozwolone znaczniki HTML...420 Zasady tworzenia atrybutów i formuł...421 16 Informacje techniczne 423 Rastrowe formaty plików...423 Dwuwymiarowe formaty plików wektorowych...425 SketchUp i OpenGL...426 BugSplat...428 Ruby...429 Selektory kolorów...429 Odinstalowywanie programu SketchUp...431 17 Częste operacje 433 Aktywowanie narzędzi Ukształtowania powierzchni...433 Dodawanie tła do modelu...433 Kopiowanie geometrii...433 Tworzenie modeli w określonej skali...434 Tworzenie i stosowanie skrótów klawiatury...434 Rysowanie linii ustawionych pod określonym kątem...434 Odwracanie lub tworzenie odbić lustrzanych geometrii...434 Photo Match...437 224
12 Ustawienia modeli W tej części podręcznika użytkownika omówione są różne okna dialogowe ustawień i menedżerów modeli dostępne w programie SketchUp. Niektóre z tych okien dialogowych to np. przeglądarka komponentów, okno dialogowe preferencji aplikacji, przeglądarka materiałów i okno dialogowe ustawień widoku. W rozdziale tym okna dialogowe omówiono w kolejności, w jakiej są one umieszczone w menu Okno. Okno dialogowe Informacje o modelu Okno dialogowe Informacje o modelu umożliwia konfigurowanie różnych ustawień bieżącego modelu programu SketchUp. Okno dialogowe Informacje o modelu można aktywować z menu Okno. Okno dialogowe Informacje o modelu zawiera kilka paneli, m.in. panel Wymiary umożliwiający ustawienie ogólnych wymiarów i panel Jednostki umożliwiający ustawienie jednostek używanych w modelu. Animacja Panel Animacja umożliwia ustawienie właściwości dla animacji. Przejścia scen W części Przejścia scen na panelu Animacja można określić czas przechodzenia z jednej sceny animacji do kolejnej. Włącz przejścia scen: Kliknij pole wyboru Włącz przejścia scen, aby aktywować przejścia scen. 225
sekundy: Wpisz czas (w sekundach), jaki ma upłynąć przed pojawieniem się kolejnej sceny. Opóźnienie sceny: W części Opóźnienie sceny panelu Animacja można określić czas zatrzymania się animacji na każdej ze scen przed przejściem do kolejnej sceny. sekundy: Wpisz czas (w sekundach), jaki ma upłynąć, zanim rozpocznie się przechodzenie do kolejnej sceny. Autorzy Panel Autorzy zawiera informacje na temat autorów modelu i komponentów. Geolokalizacja Panel Geolokalizacja umożliwia umiejscowienie modelu w przestrzeni geograficznej poprzez określenie dokładnej lokalizacji. Opcja ta jest przydatna przy ustawianiu dokładnych cieni form architektonicznych i geograficznych. Jednostki Panel Jednostki umożliwia ustawienie wartości domyślnych dla liniowych i kątowych jednostek miar. Uwaga: Jednostki domyślne można zastąpić innymi, wpisując je w polu kontroli wartości (VCB), co umożliwia pracę z różnymi jednostkami jednocześnie. Jednostki długości W części Jednostki długości na panelu Jednostki można ustawić domyślne jednostki modelu. 226
Format: Kliknij menu rozwijane Format, aby ustawić typ jednostek wyświetlanych dla pomiarów, wymiarów i w polu VCB. Opcja Architektoniczne powoduje wyświetlanie stóp i cali. Opcja Dziesiętne powoduje wyświetlanie jednostek dziesiętnych, w tym cali, stóp, milimetrów, centymetrów i metrów. Opcja Inżynierskie powoduje wyświetlanie stóp i jednostek dziesiętnych stóp. Opcja Ułamkowe powoduje wyświetlanie tylko wartości ułamkowych cali. Uwaga: Jednostki ułamkowe są głównie stosowane w przemyśle drzewnym w Stanach Zjednoczonych. Precyzja: Kliknij menu rozwijane Precyzja, aby ustawić stopień precyzji wyświetlanych jednostek. Dla jednostek architektonicznych można ustawić precyzję w przedziale od 1 do 1/64. Dla jednostek dziesiętnych precyzję można ustawić poprzez wybranie żądanej liczby miejsc po przecinku. Ustawienie Dziesiętne powinni wybrać użytkownicy programu SketchUp stosujący jednostki metryczne. Dla jednostek inżynierskich precyzję można ustawić poprzez wybranie liczby miejsc po przecinku. Włącz skok długości: Kliknij pole wyboru Włącz skok długości, aby linie i inne elementy były dociągane do określonych punktów z ustawioną dokładnością. Skok długości można dezaktywować poprzez wpisanie dokładnej wartości w polu VCB. Aby program SketchUp dociągał elementy do konkretnych punktów podczas rysowania, wpisz długość przyrostu dociągania w polu tekstowym. Uwaga: W programie SketchUp nie jest dostępna opcja przyciągania do siatki, występująca w innych aplikacjach CAD. Format wyświetlanych jednostek: Kliknij pole wyboru Format wyświetlanych jednostek, aby wyświetlić oznaczenia jednostek, np. symbol dla cali. Wymuś wyświetlanie 0 : Kliknij pole wyboru Wymuś wyświetlanie 0, aby w przypadku, gdy w wymiarze w jednostkach architektonicznych nie ma cali, wyświetlane było 0. Normalnie w takiej sytuacji cale nie byłyby wyświetlane. Gdy ta opcja jest włączona, przykładowa długość 3 stóp jest wyświetlana jako 3 0. Jednostki W części jednostki na panelu Jednostki można ustawić sposób wyświetlania jednostek miar kątów. Precyzja: Kliknij listę rozwijaną Precyzja, aby ustawić stopień precyzji jednostek dziesiętnych na 0 (brak cyfr po przecinku) lub 0,0 (jedno miejsce po przecinku). Włącz skok kąta: Kliknij pole wyboru Włącz skok kąta, aby włączyć dociąganie do konkretnych wartości z określoną dokładnością podczas używania narzędzia Kątomierz lub Obróć. Aby elementy były przyciągane podczas używania tych narzędzi, przesuwaj kursor wewnątrz kątomierza. Na kątomierzu wyświetlane będą symbole ptaszków odpowiadające kątowi przyciągania. 227
Kąt skoku: Kliknij listę rozwijaną kątów skoku, aby wybrać skoki przyciągania dla wymiarów kątowych i obracania. Komponenty W panelu Komponenty można modyfikować wygląd modelu podczas edytowania grup i komponentów. Program SketchUp umożliwia ustawienie zanikania lub ukrywania innych podobnych komponentów bądź zanikania lub ukrywania pozostałej części modelu, co ułatwia skoncentrowanie się na edytowanym komponencie. Edycja komponentu/grupy W części Edycja komponentu/grupy na panelu Komponenty można ustawić sposób wyświetlania geometrii, znajdującej się poza komponentem podczas edycji tego komponentu. Zanikanie podobnych: Za pomocą suwaka opcji Zanikanie podobnych można ustawić stopień zanikania innych widocznych wystąpień edytowanego komponentu. Klikając pole wyboru Ukryj można włączyć/wyłączyć wyświetlanie komponentów podobnych do edytowanego. Zanikanie pozostałej części modelu: Za pomocą suwaka opcji Zanikanie pozostałej części modelu można ustawić stopień zanikania geometrii niepowiązanej z edytowaną grupą lub komponentem. Klikając pole wyboru Ukryj można włączyć/wyłączyć wyświetlanie pozostałej części modelu podczas edytowania komponentu lub grupy. Osie komponentu: Komponenty posiadają własne osie. Aby je wyświetlić, kliknij pole wyboru Pokaż osie komponentu. 228
Plik Panel Plik umożliwia konfigurowanie ustawień związanych z plikiem modelu programu SketchUp, w tym lokalizacji pliku (w systemie plików), rozmiaru, daty ostatniej modyfikacji i wersji programu SketchUp użytej przy ostatniej modyfikacji. Ogólne W części Ogólne na panelu Plik znajdują się domyślne ustawienia pliku dla bieżącego modelu. Jedynym edytowalnym polem w części Ogólne jest pole Opis. Lokalizacja: Pole Lokalizacja zawiera lokalizację pliku modelu w systemie plików (jeśli został zapisany). Wersja: Pole Wersja zawiera wersję programu SketchUp użytą do ostatniej modyfikacji modelu. Rozmiar: Pole Rozmiar zawiera rozmiar bieżącego pliku programu SketchUp (w kilobajtach). Opis: Kliknij w polu Opis, aby wprowadzić opis modelu. Zmień definicję miniatury przy zapisywaniu: Kliknij pole wyboru Zmień definicję miniatury przy zapisywaniu, aby zapisać bieżący widok modelu jako obraz miniatury przedstawiającej model. Miniatura taka jest wyświetlana podczas przeglądania modeli w poszukiwaniu pliku, który ma zostać otwarty. Dopasowanie W części Dopasowanie w panelu Plik można określić dopasowanie modelu, gdy jest on ładowany i używany jako komponent. 229
Uwaga: Opcje te są wyświetlane również podczas tworzenia komponentu z zaznaczonych elementów. Jednak opcje dostępne podczas tworzenia komponentu dotyczą tych komponentów, które stanowią już część modelu, podczas gdy opcje dostępne w oknie dialogowym Informacje o modelu dotyczą pliku modelu, który może zostać umieszczony jako komponent w innym modelu. Dołącz do: Wybierz odpowiednią opcję z menu Dołącz do, aby określić powierzchnie, na których plik może zostać umieszczony. Na przykład dla modelu drzwi można wybrać doklejanie tylko do płaszczyzn pionowych. Wytnij otwór: Kliknij pole wyboru Wytnij otwór, aby model mógł wycinać otwory w płaszczyznach, gdy jest na nich umieszczany jako komponent. Model wytnie wówczas w płaszczyźnie otwór w kształcie swojego obwodu. Kamera na płaszczyznę przednią: Kliknij pole wyboru Kamera na płaszczyznę przednią, aby model załadowany jako komponent był traktowany jak komponent dwuwymiarowy poprzez wymuszanie ukierunkowania modelu przodem do kamery. Opcja ta zwiększa wydajność działania poprzez eliminowanie potrzeby renderowania komponentu jako formy 3D. Cienie naprzeciwko słońca: Ta opcja jest dostępna tylko wtedy, gdy włączona jest opcja Kamera na płaszczyznę przednią. Opcja Cienie naprzeciwko słońca sprawia, że cień jest rzucany z bieżącego położenia komponentu tak, jakby był on zwrócony przodem do słońca. Kształt cienia nie zmienia się, gdy komponent jest obracany w celu zwrócenia go do kamery. Opcja ta działa najlepiej w przypadku komponentów o wąskich podstawach (np. drzew). Nie funkcjonuje ona dobrze w przypadku komponentów o szerokich podstawach (np. osób w marszu). Uwaga: Aby uzyskać najlepsze rezultaty, upewnij się, że oś komponentu znajduje się na dole, pośrodku. Usuń zaznaczenie tej opcji, jeśli chcesz, aby cień był rzucany w zależności od bieżącego położenia komponentu. Wówczas rozmiar cienia będzie się zmieniał zgodnie z punktem patrzenia. Renderowanie Panel Renderowanie zawiera opcję Użyj tekstur z antyaliasingiem. Włączenie tej opcji może poprawić wyświetlanie i jakość użytych tekstur. Jeżeli korzystasz z niestandardowych plików tekstur to sugerowane jest niewłączanie tej opcji. 230
Statystyki Panel Statystyki umożliwia rozwiązywanie problemów związanych z działaniem programu SketchUp. Na panelu tym wyświetlane są informacje o rodzajach i liczbie elementów znajdujących się w modelu, co umożliwia dokonanie weryfikacji modelu. Cały model i Tylko komponenty Opcje Cały model i Tylko komponenty, dostępne na liście rozwijanej, umożliwiają przełączanie trybu wyświetlania statystyk (dla całego modelu lub tylko dla komponentów). Opcja Tylko komponenty jest przydatna do wygenerowania rejestru z liczbą konkretnych komponentów użytych w modelu (np. liczbą konkretnych części w układzie maszyny). Pokaż komponenty zagnieżdżone Kliknij pole wyboru Pokaż komponenty zagnieżdżone, aby w statystykach uwzględnić pojedyncze elementy w obrębie użytych komponentów. Usuń nieużywane Kliknij przycisk Usuń nieużywane, aby usunąć wszystkie nieużywane komponenty, materiały, obrazy, warstwy i inne zewnętrzne dane z pliku. 231
Napraw problemy Kliknij przycisk Napraw problemy, aby wykryć niewielkie problemy obecne w modelu, które mogą się pojawić ze względu na niezwykle szeroką elastyczność programu SketchUp w projektowaniu trójwymiarowym. Po kliknięciu przycisku Napraw problemy następuje skanowanie modelu, a następnie wygenerowanie raportu i naprawa wszelkich problemów. Funkcja ta sprawdza model pod różnymi względami, m. in.: czy płaszczyzny są ograniczone przez prawidłowo połączone krawędzie; czy wszystkie wierzchołki danej figury dwuwymiarowej znajdują się na jednej płaszczyźnie; czy wszystkie krawędzie ograniczające daną płaszczyznę należą do jednego komponentu; czy pole powierzchni żadnej płaszczyzny nie wynosi zero; czy punkty początkowy i końcowy danej krawędzi nie są w tym samym miejscu. Uwaga: Sprawdzanie problemów odbywa się również automatycznie (jeśli jest włączone na panelu Ogólne okna dialogowego Preferencje systemu) w momencie ładowania pliku, ręcznego zapisywania lub automatycznego zapisywania (za pomocą funkcji automatycznego zapisywania programu SketchUp). Aby uzyskać więcej informacji, patrz opcja Zapisz w menu Plik i funkcja automatycznego zapisywania w panelu Ogólne okna dialogowego Preferencje systemu. Tekst Panel Tekst umożliwia zmianę wyglądu i zachowania tekstu w modelu. 232
Tekst ekranowy Tekst ekranowy to tekst, który nie jest przypisany do żadnej konkretnej części geometrii za pomocą linii odniesienia. W części Tekst ekranowy na panelu Tekst można wybrać czcionkę tekstu ekranowego widocznego w obszarze rysowania. Czcionki: Kliknij przycisk Czcionki, aby wybrać czcionkę dla tekstu ekranowego w programie SketchUp. Wyświetlone zostanie okno dialogowe Czcionka, zawierające rodzaj czcionki, jej styl i rozmiar. Próbka koloru tekstu: Kliknij próbkę koloru tekstu, aby wybrać domyślny kolor wyświetlania wszystkich niepomalowanych tekstów ekranowych (czyli pomalowanych kolorem domyślnym). Zaznacz cały tekst ekranowy: Kliknij opcję Zaznacz cały tekst ekranowy, aby zaznaczyć cały tekst ekranowy znajdujący się w obszarze rysowania. Tekst linii odniesienia Tekst linii odniesienia to tekst, który jest przypisany do konkretnej części geometrii za pomocą linii odniesienia. W części Tekst linii odniesienia na panelu Tekst można wybrać czcionkę tekstu linii odniesienia widocznego w obszarze rysowania. Czcionki: Kliknij przycisk Czcionki, aby wybrać czcionkę dla tekstu linii odniesienia w programie SketchUp. Wyświetlone zostanie okno dialogowe Czcionka, zawierające rodzaj czcionki, jej styl i rozmiar. Próbka koloru tekstu linii odniesienia: Kliknij próbkę koloru tekstu, aby wybrać domyślny kolor wyświetlania wszystkich niepomalowanych tekstów linii odniesienia (czyli pomalowanych kolorem domyślnym). Zaznacz cały tekst linii odniesienia: Kliknij opcję Zaznacz cały tekst linii odniesienia, aby zaznaczyć cały tekst linii odniesienia znajdujący się w obszarze rysowania. Linie odniesienia Opcja Linie odniesienia umożliwia określenie rodzaju linii odniesienia używanych z tekstem. Tekst może, ale nie musi mieć linii odniesienia. Punkt końcowy: Kliknij menu rozwijane Punkt końcowy, aby wybrać typ punktu końcowego dla linii odniesienia. Do wyboru są opcje: Brak, Punkt, Zamknięta strzałka i Otwarta strzałka. 233
Linia odniesienia: Kliknij menu rozwijane Linia odniesienia, aby wybrać opcję Oparta na widoku lub Pinezka dla typu linii odniesienia. W przypadku opcji Oparta na widoku linia odniesienia zawsze zachowuje swoje ułożenie na ekranie dwuwymiarowym. W przypadku opcji Pinezka linia odniesienia jest zaczepiona w przestrzeni trójwymiarowej i obraca się wraz z modelem, gdy zmieniany jest widok. Zaktualizuj tekst: Kliknij przycisk Zaktualizuj tekst, aby zastosować bieżące ustawienia w całym zaznaczonym tekście. Wymiary Na panelu Wymiary można zmienić wygląd i zachowanie wymiarów w modelu. Tekst W części Tekst na panelu Wymiary można wybrać czcionkę, jaka ma być używana w wymiarach znajdujących się w obszarze rysowania. Czcionki: Kliknij przycisk Czcionki, aby wybrać czcionkę dla wymiarów w programie SketchUp. Aby wybrać kolor czcionki dla wymiarów, kliknij przycisk koloru czcionki. Linie odniesienia W części Linie odniesienia w panelu Wymiary można wybrać styl punktów końcowych linii odniesienia. 234
Punkty końcowe: Z listy rozwijanej Punkty końcowe można wybrać styl dla wszystkich punktów końcowych. Dostępne są style: Brak, Ukośnik, Punkt, Zamknięta strzałka i Otwarta strzałka. Wymiar W części Wymiar na panelu Wymiary znajdują się domyślne opcje wyświetlania wymiarów. Dopasuj do ekranu: Kliknij opcję Dopasuj do ekranu w celu aktywowania przemieszczania się wymiarów (aby były zawsze zwrócone do kamery) wraz z modelem podczas orbitowania. Dopasuj do linii wymiaru: Kliknij opcję Dopasuj do linii wymiaru, aby wymiary pozostawały przy liniach wymiarów, a nie zwracały się w stronę kamery. Podczas orbitowania po modelu tekst pozostaje wyrównany z liniami wymiarów. Zaznacz wszystkie wymiary: Kliknij przycisk Zaznacz wszystkie wymiary, aby zaznaczyć wszystkie wymiary w modelu. Zaktualizuj zaznaczone wymiary: Kliknij opcję Zaktualizuj zaznaczone wymiary, aby zaktualizować ustawienia wymiarów w aktualnie zaznaczonych elementach. Zaawansowane ustawienia wymiaru Kliknięcie przycisku Zaawansowane ustawienia wymiaru powoduje wyświetlenie okna dialogowego Eksperckie ustawienia wymiaru. Ukryj po skróceniu: Kliknij pole wyboru Ukryj po skróceniu, aby wymiary były ukrywane po ich skróceniu. Za pomocą suwaka ustaw kąt graniczny, przy którym wymiary będą ukrywane. Ukryj, gdy za małe: Wraz oddalaniem kamery od modelu wymiary stają się coraz mniejsze, ale rozmiar tekstu pozostaje niezmieniony. W konsekwencji tekst wymiarów może być nieczytelny. Aby ukryć wymiary, gdy stają się zbyt małe do odczytania, kliknij opcję Ukryj, gdy za małe. Za pomocą suwaka ustaw rozmiar, przy którym wymiary będą ukrywane. Podświetl nieprzypisane wymiary: Kliknij opcję Podświetl nieprzypisane wymiary, aby zaznaczyć kolorem wszystkie wymiary, które nie są przypisane do elementów modelu. Nieprzypisane wymiary są zazwyczaj pozostałością po wymazanych elementach, które służyły do obliczenia wymiaru, np. krawędzi. 235