1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie profilaktyki chorób nowotworowych, jak również dążenie do poprawy standardów opieki onkologicznej i dostępu do skutecznego leczenia. Nowotwór złośliwy (łac. neoplasma malignum, ang. cancer) jest to nowotwór utworzony z komórek o niskim zróżnicowaniu (niedojrzałych), o budowie znacznie odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek. Charakteryzuje się szybkim wzrostem i atypią. (http://pl.wikipedia.org) W Polsce żyje blisko 360 tys. osób z chorobą nowotworową rozpoznaną w ciągu ostatnich pięciu lat. U mężczyzn dominuje rak: płuca (21 proc.), gruczołu krokowego (13 proc.). jelita grubego (11 proc.), pęcherza moczowego (7 proc.) oraz żołądka (5 proc.). W przypadku kobiet największym problemem jest rak: piersi (23 proc.), jelita grubego (10 proc.), płuca (9 proc.), trzonu macicy (7 proc.), jajnika (5 proc.) oraz szyjki macicy (4 proc.). W 2010 r. liczba zgonów z powodu nowotworów złośliwych wśród mężczyzn wynosiła około 52 tys., a wśród kobiet - około 41 tys. Najczęstszą przyczyną zgonów u obu płci są nowotwory płuc. Dane pochodzą z publikacji "Nowotwory złośliwe w Polsce w 2010 r. Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
2 Czynniki sprzyjające rozwojowi Nowotworów Palenie tytoniu jest potwierdzoną w wielu badaniach przyczyną nowotworów. Palenie bierne jest równie szkodliwe jak czynne. Związek z paleniem wykazano w 90% zachorowań na raka płuca, 80-90% zachorowań na raka jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku oraz 30% zachorowań na raka pęcherza moczowego i trzustki. Do czynników zwiększających zachorowalność na nowotwory zaliczamy niewłaściwą dietę m. in. spożywanie nadmiernej ilości: tłuszczy zwierzęcych, soli kuchennej, alkoholu, sacharyny, niektórych składników kawy, herbaty i grzybów jadalnych;dieta uboga w błonnik pokarmowy. Według badań prowadzonych w Europie Zachodniej, nieprawidłowa masa ciała (BMI powyżej 25) jest przyczyną nowotworów piersi,okrężnicy, pęcherzyka żółciowego, nerek, przełyku i nowotworów trzonu macicy. Jednym z czynników środowiskowych jest promieniowanie ultrafioletowe, które w nadmiernej dawce może powodować niektóre nowotwory skóry. Brak aktywności fizycznej oraz nadmiar stresu także mogą prowadzić do zachorowania.
3 PROFILAKTYKA Profilaktyka nowotworów jest to szereg działań mających na celu zapobieganie chorobie poprzez kontrolowanie przyczyn i czynników ryzyka. Polega ona także na zapobieganiu poważniejszym konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie. W onkologii wyróżnia się trzy fazy profilaktyki: Profilaktyka pierwotna (I fazy) przeciwdziałanie wystąpieniu choroby przez zwiększenie odporności na zachorowania oraz zmniejszenie ekspozycji osób wrażliwych na czynniki szkodliwe (m. in. modyfikacja diety). Profilaktyka wtórna (II fazy) - zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie (np. przesiewowe badania skryningowe, chemioterapeutyki). Badania przesiewowe prowadzi się na grupie osób zdrowych z grupy podwyższonego ryzyka (wiek, czynniki genetyczne). Profilaktyka III fazy, skierowana jest wyłącznie do osób chorych, której działania zmierzają w kierunku zahamowania postępu choroby oraz ograniczeniu jej powikłań. (http://www.wco.pl)
4 11 zasad Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Nie pal, jeśli już palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących. Wystrzegaj się otyłości. Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne. Spożywaj więcej różnych warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce. Jeśli pijesz alkohol - piwo, wino lub alkohole wysokoprocentowe - ogranicz jego spożycie: mężczyźni do dwóch porcji dziennie, kobiety do jednej porcji dziennie. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze. Kobiety po 25. roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. Kobiety powyżej 50. roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi. Kobiety i mężczyźni po 50. roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego. Bierz udział w programach szczepień ochronnych, przede wszystkim przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B. (http://www.kodekswalkizrakiem.pl
5 Pamiętaj Twoje zdrowie leży w Twoich rękach!!! (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/)