Świętokrzyski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Aktualizacja koncepcji zabezpieczenia przeciwpowodziowego doliny Kanału Strumień wraz z dopływami ZADANIE II Etap IA Opis obszaru objętego analizą oraz analiza aktualnego stanu ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Kanału Strumień - Jednostka zadaniowa Z04 SIERPIEŃ 2015 Wykonawca Konsorcjum firm Integrated Engineering Sp. z o.o. CPU Service Sp. z o.o.
Spis Treści Strona 1 Jednostka zadaniowa Z04 Rząska...2 1.1 Struktura administracyjna...2 1.2 Fizjografia...4 1.3 Hydrografia...4 1.4 Zagospodarowanie przestrzenne...7 1.5 Obszary chronione...8 1.6 Obiekty posiadające zintegrowane pozwolenia wodnoprawne (IPPC)...10 Literatura [1] Praca pod redakcją GRELA J., SŁOTA H., ZIELIŃSKI J. 1999, Dorzecze Wisły monografia powodzi lipiec 1997, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Warszawa [2] Praca pod redakcją MACIEJEWSKI M., OSTOJSKI M., WALCZYKIEWICZ T. 2011, Dorzecze Wisły monografia powodzi maj czerwiec 2010, Instytut meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Warszawa [3] Powódź w regionie małopolskiego przełomu Wisły w lipcu 2001, Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Budownictwa Wodnego, Warszawa 2002 [4] KLIMASZEWSKI M. 1972, Geomorfologia Polski Tom 1 Polska Południowa Góry i Wyżyny, PWN, Warszawa. [5] KONDRACKI J. 2000, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [6] Mapa administracyjna Polski; [7] GDOŚ, Warstwy obszarów chronionych WMS; Tabele Tabela 1. Wykaz gmin i powiatów w obrębie jednostki zadaniowej Z04 - Rząska...3 Tabela 2. Ważniejsze miejscowości leżące nad Rząską...3 Tabela 3. Ważniejsze miejscowości leżące nad Strugą...3 Tabela 4. Ważniejsze miejscowości leżące nad Dopływem spod Kosinowa...3 Tabela 5. Podstawowe dane dotyczące Rząski...4 Tabela 6. Ważniejsze dopływy Rząski...4 Tabela 7. Podstawowe dane dotyczące Strugi...5 Tabela 8. Podstawowe dane dotyczące Dopływu spod Kosinowa...5 Tabela 9. Obszary chronione na terenie jednostki zadaniowej Z04 - Rząska...8 Rysunki Rysunek 1. Podział administracyjny jednostki zadaniowej Z04 - Rząska...2 Rysunek 2. Hydrografia jednostki zadaniowej Z04 Rząska...6 Rysunek 3. Użytkowanie ziemi w jednostce zadaniowej Z04 - Rząska...7 Rysunek 4. Obszary Natura 2000 w jednostce zadaniowej Z04...8 Rysunek 5. Mapa obszarów chronionych w jednostce zadaniowej Z04...9
1 Jednostka zadaniowa Z04 Rząska Obszar jednostki zadaniowej Z04 obejmuje zlewnię rzeki Rząska z dopływami - Dopływem spod Kosinowa, Strugą. Jej powierzchnia wynosi 47,1 km 2. 1.1 Struktura administracyjna Jednostka zadaniowa Z04 Rząska jest położona na terenie jednego powiatu i 3 gmin. Podział administracyjny jednostki zadaniowej Z04 przedstawia Rysunek 1 i Tabela 1. W jednostce zadaniowej Z04 analizowane są 3 rzeki: Rząska, Struga i Dopływ spod Kosinowa. Rysunek 1. Podział administracyjny jednostki zadaniowej Z04 - Rząska
Tabela 1. Wykaz gmin i powiatów w obrębie jednostki zadaniowej Z04 - Rząska Nr jednostki zadaniowej Z04 Źródło: Mapa administracyjna Zlewnia Gmina Powiat Rząska Busko-Zdrój Solec-Zdrój buski Stopnica Tabela 2. Ważniejsze miejscowości leżące nad Rząską Nazwa miejscowości Km wg opracowania Baranów 14+560-11+315 Piasek Mały 11+315-10+962 (brzeg lewy) 10+962-8+674 Gadawa 11+315-10+962 (brzeg prawy) Strażnik 8+674-5+445 Solec-Zdrój 5+445-4+403 Wełnin 4+403-1+675 1+675-1+024 (brzeg prawy) Zielonki 1+675-1+024 (brzeg lewy) 1+024-0+273 Ludwimów 0+273-0+000 Tabela 3. Ważniejsze miejscowości leżące nad Strugą Nazwa miejscowości Km wg opracowania Sułkowice 10+791-8+920 Piasek Mały 8+920-8+846 Kików 8+846-5+417 Zborów 5+417-2+640 Solec-Zdrój 2+640-0+296 Wełnin 0+296-0+000 Tabela 4. Ważniejsze miejscowości leżące nad Dopływem spod Kosinowa Nazwa miejscowości Km wg opracowania Kików 5+108-4+040 Piasek Mały 4+040-3+278 Żuków 3+278-1+658 Strażnik 1+658-0+244 0+244-0+000 (brzeg prawy) Solec-Zdrój 0+244-0+000 (brzeg lewy)
1.2 Fizjografia Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski według Kondrackiego, obszar jednostki zadaniowej Z04 położony jest w obrębie mezoregionów Nizina Nadwiślańska i Niecka Solecka będących częścią makroregionów Niecka Nidziańska i Kotlina Sandomierska. Północna część jednostki zadaniowej Z04, w której swe źródło ma rzeka Struga położona jest w obrębie mezoregionu Garb Pińczowski będący częścią makroregionu Niecka Nidziańska. Obszar, na którym położona jest jednostka zadaniowa Z04 zbudowany jest w północnowschodniej części z margli, wapieni, piaskowców, zlepieńca oraz lessów. Pozostałą część jednostki aż do ujścia do Kanału Strumień tworzą iły, pisaki, żwiry oraz mułki. Rzędne wysokościowe wahają się w granicach 166-343 m n.p.m. Północna-zachodnia część zlewni zadaniowej pokryta jest głównie czarnymi i szarymi ziemiami wytworzonymi z iłów, glin i utworów pyłowych. Pozostała część jednostki zadaniowej pokryta jest glebami płowymi, brunatnymi wyługowanymi oraz odgórnie oglejonymi utworzonymi z piasków gliniastych i pyłów. 1.3 Hydrografia Rząska jest lewym dopływem Kanału Strumień. Uchodzi do niego w km 29+190. Długość rzeki w obrębie jednostki zadaniowej Z04 wynosi ok. 14,56 km, a całkowita powierzchnia zlewni ok. 47,1 km 2. Rzeki Struga oraz Dopływ spod Kosinowa są jej lewostronnymi dopływami, natomiast Kanał Nida ma swój początek w km 1+600 rzeki Rząski. Zlewnia Rząski graniczy od wschodu ze zlewniami rzek Struga oraz Dopływ spod Kosinowa, od południa ze zlewnią Kanału Strumień, natomiast od zachodu ze zlewniącieku od Gadawy. Rząska jest typową rzeką nizinną o bardzo małym spadku. Jej terasa zalewowa pokryta jest głównie łąkami oraz użytkami rolnymi. Tabela 5. Podstawowe dane dotyczące Rząski Charakterystyka rzeki Rząska Długość cieku [km] 14,56 Powierzchnia zlewni [km 2 ] 47,1 Położenie źródła [m n.p.m.] 242,47 Spadek podłużny cieku [ ] 5,3 Tabela 6. Ważniejsze dopływy Rząski Nazwa dopływu Km wg opracowania Powierzchnia zlewni [km 2 ] Struga - L 3+199 17,57 Dopływ spod Kosinowa - L 5+442 4,46
Struga Struga jest lewym dopływem Rząski. Uchodzi do niej w km 3+199. Długość rzeki wynosi ok. 10,8 km, natomiast powierzchnia zlewni ok. 17,57 km 2. Jej prawostronnym dopływem jest Dopływ do Strugi w Solcu, który uchodzi do Strugi w km 1+948. Dorzecze Strugi graniczy od wschodu ze zlewnią Dopływu spod Zborowa, od południa ze zlewnią Rząski, natomiast od zachodu ze zlewnią Dopływu spod Kosinowa oraz źródłem Rząski. Struga jest typową rzeką nizinną o bardzo małym spadku. Jej terasa zalewowa pokryta jest głównie łąkami oraz użytkami rolnymi. Tabela 7. Podstawowe dane dotyczące Strugi Charakterystyka rzeki Struga (L) Długość cieku [km] 10,8 Powierzchnia zlewni [km 2 ] 17,57 Położenie źródła [m n.p.m.] 260,56 Spadek podłużny cieku [ ] 8,3 Dopływ spod Kosinowa Dopływ spod Kosinowa jest lewym dopływem Rząski. Uchodzi do niej w km 5+442. Długość rzeki wynosi ok. 5,1 km, natomiast powierzchnia zlewni ok. 4,46 km 2. Dorzecze Dopływu graniczy od wschodu ze zlewnią Strugi, natomiast od południa i zachodu ze zlewnią Rząski. Dopływ spod Kosinowa jest typową rzeką nizinną o bardzo małym spadku. Jej terasa zalewowa pokryta jest głównie łąkami i użytkami rolnymi. Tabela 8. Podstawowe dane dotyczące Dopływu spod Kosinowa Charakterystyka rzeki Dopływ spod Kosinowa Długość cieku [km] 5,1 Powierzchnia zlewni [km 2 ] 4,46 Położenie źródła [m n.p.m.] 226,73 Spadek podłużny cieku [ ] 9,6
Rysunek 2. Hydrografia jednostki zadaniowej Z04 Rząska
1.4 Zagospodarowanie przestrzenne Na obszarze jednostki zadaniowej Z04, pod względem użytkowania terenu, dominują użytki rolne - 50% oraz lasy - 16%. Tereny zabudowane stanowią jedynie 4%. Największe skupisko zabudowy mieszkaniowej stanowią miejscowości Solec-Zdrój oraz Zborów. Strukturę użytkowania terenu przedstawia Rysunek 3. Rysunek 3. Użytkowanie ziemi w jednostce zadaniowej Z04 - Rząska
1.5 Obszary chronione W granicach jednostki zadaniowej Z04 występuje jedna powierzchniowa forma ochrony przyrody należąca do sieci Natura 2000. Tabela 9. Obszary chronione na terenie jednostki zadaniowej Z04 - Rząska Specjalny Obszar Ochrony (SOO) SOO Ostoja Szaniecko-Solecka Źródło: GDOŚ, Warstwy obszarów chronionych WMS Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę obszaru Natura 2000 znajdującego się na terenie jednostki Z04. SOO Ostoja Szaniecko-Solecka (PLH260034) stanowi ok. 19% powierzchni jednostki Z04. Ostoja składa się z kilkunastu enklaw chroniących najcenniejsze siedliska muraw kserotermicznych, torfowisk węglanowych, łąk solniskowych oraz ciepłych grądów. Znajduje się tu niezwykłe bogactwo flory około 1100 gatunków roślin naczyniowych, wśród nich czterech gatunki z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej (Ostericum palustre, Ligularia sibirica, Cypripedium calceolus, Liparis loeselii). Obszar jest ważną ostoją dla modraszka telejusa i modraszka nausitousa, czerwończyka nieparka, czerwończyka fioletka, jak również pachnicy dębowej. Południowy kraniec ostoi z zalewanymi corocznie łąkami i kompleksami stawów hodowlanych jest dogodnym miejscem występowania kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej, a także ptaków wodno-błotnych. W tej części obszaru stwierdzono także występowanie piskorza i kozy. Rysunek 4. Obszary Natura 2000 w jednostce zadaniowej Z04
Na obszarze zlewni Z04 znajduje się Szaniecki Park Krajobrazowy. Jego charakterystykę przedstawiono poniżej. Szaniecki Park Krajobrazowy chroni obszary wartościowego krajobrazu z malowniczymi wapiennymi i gipsowymi wzgórzami oraz ciepłolubnymi zbiorowiskami roślinności kserotermicznej, torfowiskowej i słonolubnej rozsianymi w rozległej, harmonijnej przestrzeni łąk i pól. Na terenie Szanieckiego Parku Krajobrazowego można spotkać takie gatunki roślin chronionych całkowicie jak: dziewięćsił bezłodygowy, goryczka wąskolistna, goryczka Wettsteina, kosatka kielichowa, kruszczyk błotny, miłek wiosenny, len złocisty, len włochaty, lilia złotogłów, lipiennik Loesela, listera jajowata, ostrołódka kosmata, ostnica Jana czy ostnica włosowata. Wśród roślin chronionych częściowo występują tu kocanki piaskowe, konwalia majowa, kruszyna pospolita, pierwiosnka wyniosła i wilżyna ciernista. W parku znajdują się liczne zabytki kultury materialnej z interesującymi elementami wiejskiego budownictwa regionalnego. Na jego terenie znajduje się rezerwat przyrody Owczary. Rysunek 5. Mapa obszarów chronionych w jednostce zadaniowej Z04
1.6 Obiekty posiadające zintegrowane pozwolenia wodnoprawne (IPPC) Na terenie jednostki zadaniowej Z04 znajdują się obiekty posiadające zintegrowane pozwolenia wodnoprawne, takie jak: Ujęcie wody Kików o wydajności 29 m 3 /h zlokalizowane jest w rejonie miejscowości Kików na zboczu Kamiennej Góry i obsługuje sołectwa: Kików oraz Żuków. Ujęcie wody Groczków o wydajności 22 m 3 /h zlokalizowane jest na północ od Zborowa i obsługuje sołectwa: Solec-Zdrój, Zborów, Strażnik, Zagajów, Kolonia Zagajów i Chinków. Ujęcie wody Piestrzec o wydajności 22 m 3 /h dostarcza wodę do sołectw: Piestrzec (lokalizacja ujęcia), Świniary, Zielonki, Włosnowice, Wełnin, Ludwinów i Zagórzany. Dodatkowo ujęcie wody Piestrzec dysponuje zbiornikiem wyrównawczym o pojemności 200 m 3. Ujęcie wody Sułkowice o wydajności 10 m 3 /h odpowiada za zaopatrzenie w wodę sołectwa: Sułkowice i Piasek Mały.