PRÓBY CHEMICZNEGO I MIKROBIOLOGICZNEGO ZWALCZANIA NACZYNIOWEJ PASIASTOŚCI ZBÓŻ (CEPHALOSPORIUM GRAMINEUM)

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (1) 2008 PRÓBY CHEMICZNEGO I MIKROBIOLOGICZNEGO ZWALCZANIA NACZYNIOWEJ PASIASTOŚCI ZBÓŻ (CEPHALOSPORIUM GRAMINEUM) STEFAN MARTYNIUK, JADWIGA OROŃ Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Czartoryskich 8, 24-100 Puławy sm@iung.pulawy.pl I. WSTĘP Naczyniowa pasiastość liści zbóż jest chorobą odglebową powodowaną przez grzyb Cephalosporium gramineum (Nisikado & Ikata), syn. Hymenula cerealis (Bruehl 1962; Martyniuk 1993). C. gramineum bytuje w glebie na resztkach zbóż zainfekowanych w poprzednim sezonie wegetacyjnym. Dlatego ilość inokulum (materiału infekcyjnego) w glebie, a więc i nasilenie choroby, wzrasta w warunkach uprawy zbóż ozimych po sobie (Wiese i Ravenscroft 1975). Na resztkach pożniwnych, przede wszystkim słomy, grzyb ten wytwarza w jesieni i na wiosnę bardzo liczne zarodniki konidialne (Specht i Murray 1989), które są głównymi jednostkami infekcyjnymi. C. gramineum jest zdolny do aktywnego zasiedlania korzeni (Douhan i Murray 2001), jednak infekcja następuje głównie w wyniku wnikania konidiów do wiązek naczyniowych przez korzenie uszkodzone (urwane) przez mróz w czasie zimy lub wczesną wiosną (Morton i Mathre 1980a; Bailey i wsp. 1982). Z tego powodu choroba powodowana przez C. gramineum występuje tylko na zbożach ozimych. Grzyb namnażając się w naczyniach powoduje ich zaczopowanie, objawiające się najpierw powstawaniem żółtych pasów na liściach, a następnie zasychaniem blaszek liściowych i przedwczesnym zamieraniem (bieleniem) całych roślin (Morton i Mathre 1980b; Martyniuk i Stachyra 2000). Uprawa zbóż ozimych w zmianowaniu z roślinami nie będącymi żywicielami C. gramineum, np. rośliny okopowe i motylkowate, a także zboża jare, skutecznie ogranicza występowanie i szkodliwość omawianej choroby. W Stanach Zjednoczonych, gdzie C. gramineum jest ważnym czynnikiem ograniczającym intensywną uprawę pszenicy ozimej, prowadzona jest selekcja odmian odpornych na tego patogena. Uzyskano odmiany pszenicy ozimej charakteryzujące się zwiększoną tolerancją na infekcję C. gramineum, jednak nie wyselekcjonowano dotychczas genotypów odpornych (Mathre i wsp. 1977; Douhan i Murray 2001). Stosowanie fungicydów w formie oprysków części nadziemnych zbóż jest nieefektywne w zwalczaniu C. gramineum ze względu na to, że patogen rozwija się tylko w wewnętrznych częściach liści i pędów zbóż (naczynia przewodzące wodę). Podej-

Próby chemicznego i mikrobiologicznego zwalczania... 227 mowano również nieliczne próby doglebowego lub doredlinowego stosowania fungicydów w czasie wysiewu zbóż. Pozytywne efekty takich zabiegów uzyskiwano tylko po zastosowaniu dużych, nieopłacalnych z ekonomicznego punktu widzenia, dawek środków grzybobójczych (Murray 1988). Wydaje się jednak, że możliwe jest zastosowanie fungicydów w formie oprysków, ale nie roślin lecz resztek pożniwnych na polu. W tym przypadku chodziło by o zahamowanie, lub zmniejszenie produkcji zarodników konidialnych patogena, które, jak już wspomniano, są głównym źródłem infekcji. Wyniki wstępnego doświadczenia wazonowego, w którym inokulum C. gramineum traktowano, przed jego dodaniem do gleby, wybranymi fungicydami potwierdziły taką możliwość (Martyniuk i Oroń 2004). Spośród preparatów fugicydowych bardzo dobrą skuteczność w hamowaniu zarodnikowania omawianego grzyba wykazywał Sarfun i Topsin (Martyniuk i Oroń 2004). Wyselekcjonowano również szczep bakterii z rodzaju Pseudomonas, który w warunkach doświadczenia laboratoryjnego z glebą istotnie hamował zarodnikowanie C. gramineum na resztkach organicznych (Martyniuk i Martyniuk 2001). Celem badań było sprawdzenie skuteczności ww. szczepu bakterii oraz fungicydu Sarfun T 65 DS w ograniczaniu porażania zbóż ozimych przez C. gramineum w doświadczeniach poletkowych. II. MATERIAŁ I METODY Materiał biologiczny. Użyty w badaniach szczep Pseudomonas sp. SEA2 został wyodrębniony z gleby, na której od 1994 uprawiana jest corocznie pszenica ozima (Martyniuk i Martyniuk 2001). Każdego roku przed założeniem doświadczeń szczep ten namnażano przez 48 godzin w bulionie odżywczym na wytrząsarce w temp. 25 o C. Hodowle te zawierały około 6 8 10 9 komórek bakterii w 1 ml i używano ich do namoczenia lub opryskiwania inokulum C. gramineum. W doświadczeniach poletkowych stosowano dwa rodzaje inokulum C. gramineum do zakażania gleb. Inokulum pierwsze sporządzone było w laboratorium (Martyniuk 1993) i składało się ono z wyjałowionych nasion trawy (Dactylis glomerata) zaszczepionych zarodnikami C. gramineum. Drugi rodzaj inokulum (naturalne) stanowiły 1 2 cm fragmenty słomy pszenżyta ozimego zainfekowanej przez omawianego patogena. Doświadczenia poletkowe. W badaniach wykorzystano wieloletni obiekt doświadczalny (założony w 1974 roku), zlokalizowany w stacji IUNG PIB w Puławach, który składa się z 40 obetonowanych poletek, każde o powierzchni 0,8 m 2, wypełnionych naturalnymi profilami dwu gleb: piasku słabo gliniastego (5% frakcji < 0,02 mm, 1,4% próchnicy) oraz gliny lekkiej (20% < 0,02 mm, 1,9% próchnicy). W oparciu o ten obiekt w latach 2003 2005 przeprowadzono trzy doświadczenia wegetacyjne będące przedmiotem pracy. W pierwszym doświadczeniu, przeprowadzonym w sezonie 2002/2003, do zakażenia gleb użyto inokulum C. gramineum na nasionach trawy (25 g s.m./poletko), a doświadczenie to obejmowało następujące obiekty: 1 poletka z zabitym inokulum C. gramineum (kontrola I), 2 poletka z żywym inokulum patogena moczonym w wodzie (kontrola II), 3 inokulum moczone w hodowli bakterii Pseudomonas szczep SEA-2, 4 inokulum moczone w zaprawie Sarfun T 65DS (1% zawiesina wodna). Każda seria na obu glebach składała się z 4 poletek. Pod koniec września 2002 roku wszystkie po-

228 Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (1) 2008 letka obsiano pszenżytem ozimym odmiamy Hewo. W maju następnego roku wyrywano po 2 rzędy roślin z każdego poletka i określano liczbę roślin zdrowych oraz roślin porażonych przez C. gramineum. Doświadczenie drugie, założone w kolejnym sezonie wegetacyjnym (2003/2004) składało się z takich samych obiektów, jak doświadczenie pierwsze, ale do zakażenia gleby w poletkach użyto naturalnego inokulum, czyli pociętej słomy ze zdrowych (w kontroli I) i zainfekowanych roślin pszenżyta z poprzedniego sezonu. Do każdego poletka dodano po około 25 g s.m. słomy i po wymieszaniu jej z powierzchniową warstwą gleby, poletka obsiano również pszenżytem ozimym Hewo. W maju 2004 roku oznaczono na każdym poletku doświadczalnym liczbę roślin zdrowych i porażonych przez C. gramineum. Doświadczenie trzecie, przeprowadzone w sezonie 2004/2005, w ogólnym zarysie było podobne do dwóch poprzednich, ale wprowadzono w nim dwa dodatkowe czynniki, to znaczy: po pierwsze inokulum w postaci pociętej słomy traktowane było w dwojaki sposób: a jak poprzednio, czyli moczone w zawiesinie bakterii lub fungicydu oraz b opryskiwane zawiesiną bakterii lub fungicydu. Po drugie, na każde poletko doświadczalne wysiano po 3 rzędy pszenżyta ozimego Hewo oraz pszenicy ozimej Zyta. Na początku czerwca 2005 roku wyrwano rośliny pszenicy i pszenżyta, w celu określenia procentowego udziału roślin zdrowych i porażonych przez C. gramineum. Inne badania: każdego roku pobierano w jesieni z poletek ww. doświadczeń po około 1 g inokulum patogena, czyli nasion trawy lub fragmentów słomy w celu oznaczenia liczebności zarodników konidialnych C. gramineum. Oznaczenia te prowadzono na pół-selektywnej pożywce agarowej wg metodyki opisanej przez Martyniuka i Oroń (2004). III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE W pierwszym doświadczeniu poletkowym użyto przygotowanego w laboratorium inokulum w postaci nasion trawy przerośniętych grzybnią C. gramineum. Tego rodzaju inokulum jest bardzo podobne do naturalnego inokulum, czyli zainfekowanych resztek pożniwnych zbóż i jest ono często stosowane w różnego rodzaju badaniach nad ekologią i patogenicznością tego i innych grzybów (Specht i Murray 1989; Douhan i Murray 2001). Na poletkach, w których do gleb dodano zabite inokulum patogena, stwierdzono tylko nieliczne rośliny pszenżyta porażone przez C. gramineum; na piasku słabo gliniastym tylko jedna roślina uległa zainfekowaniu, a na glinie lekkiej takich roślin było więcej, bo około 9% (tab. 1). Chore rośliny w tej serii doświadczalnej to prawdopodobnie efekt ich zakażenia z sąsiednich poletek, np. na skutek rozbryzgiwania zarodników konidialnych patogena przez opady deszczu w jesieni. Na poletkach z glebami zakażonymi żywym inokulum patogena (kontrola II) nasilenie porażenia roślin pszenżyta było podobne na obu glebach i wynosiło 81 82% roślin zainfekowanych. W serii z inokulum C. gramineum traktowanym 1% fungicydem Sarfun T 65 DS stwierdzono bardzo wyraźne, statystycznie istotne, zmniejszenie liczby roślin zainfekowanych przez badanego patogena. Na piasku słabo gliniastym w tej serii tylko 9% roślin zostało porażonych, a na glinie lekkiej porażenie wynosiło 13% (tab. 1). W przeciwieństwie do dodanego fungicydu, wprowadzenie bakterii z rodzaju Pseudomonas na inokulum patogena spowodowało tylko nieznaczny, nieistotny statystycznie spadek (o 4% na piasku słabo

Próby chemicznego i mikrobiologicznego zwalczania... 229 gliniastym i o 2% na glinie lekkiej) udziału roślin pszenżyta zainfekowanych przez C. gramineum, w porównaniu do kontroli II z żywym inokulum. Tabela 1. Procent zainfekowanych roślin pszenżyta oraz liczebność zarodników konidialnych C. gramineum na 1 g s.m. inokulum (nasiona trawy) pobranego z poletek doświadczalnych (doświadczenie I, rok 2003) Table 1. Percentage of triticale plants infected and number of C. gramineum conidia on 1 g d.m. of the inoculum (grass seeds) collected from the experimental plots (experiment I, year 2003) Obiekt Treatment Inokulum zabite KI Inoculum killed KI Żywe inokulum KII Alive inoculum KII KII + Pseudomonas KII + Sarfun T 65 DS 1% Piasek słabo gliniasty Slightly loamy sand % roślin zainfekowanych % infected plants liczebność zarodników number of conidia % roślin zainfekowanych % infected plants Glina lekka Light loam liczebność zarodników number of conidia 1 c 0 c 9 b 0 c 82 a 2,3 10 7 a 81 a 3,1 10 6 a 78 a 1,4 10 7 a 79 a 2,8 10 6 a 9 b 3,5 10 2 b 13 b 5,3 10 2 b Wartości w kolumnach z takimi samymi literami nie różnią się istotnie przy α = 0,05 Numbers in columns followed by the same letter do not differ significantly at α = 0.05 Analiza próbek inokulum C. gramineum pobranego z poletek doświadczalnych wykazała, że tylko Sarfun T 65 DS spowodował bardzo duże zahamowanie zarodnikowania badanego patogena w obydwu glebach. Na inokulum traktowanym tym środkiem chemicznym stwierdzono bowiem od kilku do kilkudziesięciu tysięcy razy mniej zarodników konidialnych C. gramineum niż na inokulum kontrolnym lub traktowanym zawiesiną bakterii Pseudomonas (tab. 1). To silne zahamowanie przez użyty fungicyd wytwarzania zarodników konidialnych, które infekują siewki zbóż ozimych, było prawdopodobnie główną przyczyną tak wyraźnego spadku porażenia pszenżyta ozimego przez C. gramineum w obiekcie doświadczalnym z fungicydem Sarfun T 65 DS (tab. 1). W drugim doświadczeniu poletkowym do zakażenia gleb użyto pociętej słomy pszenżyta zainfekowanego w poprzednim sezonie wegetacyjnym. Było to więc inokulum naturalne, prawie identyczne jak występujące w praktyce rolniczej przy uprawie zbóż ozimych po sobie. Na poletkach kontrolnych z glebami z dodatkiem zdrowej słomy nie stwierdzono w ogóle roślin pszenżyta porażonych przez C. gramineum, natomiast na poletkach kontrolnych z glebami zakażonymi chorą słomą (kontrola II) stwierdzono około 21% i 35% roślin porażonych przez C. gramineum, odpowiednio na piasku słabo gliniastym i glinie lekkiej (tab. 2). W obiekcie, w którym chorą słomę (inokulum) przed jej dodaniem do gleb zamoczono w zawiesinie bakterii Pseudomonas SEA-2, udział roślin porażonych przez badanego patogena był na obu glebach podobny, jak

230 Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (1) 2008 w kontroli II, czyli użyta zawiesina bakterii nie spowodowała istotnego zmniejszenia nasilenia choroby pszenżyta powodowanej przez C. gramineum (tab. 2). Potraktowanie inokulum patogena, czyli zakażonej słomy 1% zawiesiną środka Sarfun T 65 DS miało natomiast wyraźnie pozytywny wpływ na zdrowotność pszenżyta, o czym świadczy brak roślin chorych na poletkach z gliną lekką i tylko 1% porażonych roślin na poletkach z piaskiem słabo gliniastym w obiekcie ze środkiem Sarfun T 65 DS (tab. 2). Tabela 2. Procent zainfekowanych roślin pszenżyta oraz liczebność zarodników konidialnych C. gramineum na 1 g s.m. inokulum (fragmenty słomy) pobranego z poletek doświadczalnych (doświadczenie II, rok 2004) Table 2. Percentage of triticale plants infected and number of conidia of C. gramineum on 1 g d.m. of the inoculum (grass seeds) collected from the plots (experiment II, year 2004) Obiekt Treatment Inokulum zabite KI Killed inoculum KI Żywe inokulum KII Alive inoculum KII KII + Pseudomonas KII + Sarfun T 65 DS 1% Piasek słabo gliniasty Slightly loamy sand % roślin zainfekowanych % infected plants liczebność zarodników number of conidia Glina lekka Light loam % roślin zainfekowanych % infected plants liczebność zarodników number of conidia 0 b* 0 0 b 0 c 21 a 2,8 x 10 7 a 35 a 1,3 10 8 a 20 a 8,9 x 10 7 a 32 a 1,8 10 8 a 1 b 1,8 x 10 4 b 0 b 9,9 10 3 b Wartości w kolumnach z takimi samymi literami nie różnią się istotnie przy α = 0,05 Numbers in columns followed by the same letter do not differ significantly at α = 0.05 Podobnie, jak w doświadczeniu pierwszym, także z obiektów badawczych w doświadczeniu drugim pobrano w jesieni próbki inokulum, czyli fragmenty słomy i oznaczono liczebność zarodników konidialnych wytworzonych przez C. gramineum na resztkach słomy. Wyniki tych oznaczeń przestawione w tabeli 2. potwierdzają skuteczność fungicydu Sarfun T 65 DS w hamowaniu zarodnikowania omawianego grzyba. Na fragmentach słomy traktowanej tym fungicydem stwierdzono bowiem istotnie mniej zarodników konidialnych C. gramineum, niż na fragmentach słomy kontrolnej lub traktowanej zawiesiną bakterii Pseudomonas. W kolejnym doświadczeniu poletkowym przybliżono się jeszcze bardziej do praktyki rolniczej. W doświadczeniu tym użyto bowiem nie tylko naturalnego inokulum patogena, czyli pociętej słomy, ale zastosowano również wariant z opryskiwaniem tego inokulum zawiesiną bakterii lub środkiem Sarfun T 65 DS (tab. 3). Poletka obsiano ponadto dwoma zbożami ozimymi, czyli pszenżytem i pszenicą. W kontroli II, czyli na poletkach z glebami zakażonymi fragmentami zainfekowanej słomy, nasilenie choroby było duże i wahało się od 47% do 76% roślin porażonych przez C. gramineum (tab. 3). W kontroli I, czyli na poletkach ze zdrową słomą, stwierdzono również chore rośliny badanych zbóż, ale ich udział nie przekraczał 6%.

Próby chemicznego i mikrobiologicznego zwalczania... 231 Podobnie, jak w dwóch poprzednich doświadczeniach, bakterie Pseudomonas, zastosowane zarówno w formie oprysków, jak i poprzez namoczenie w nich inokulum patogena, nie spowodowały istotnego zmniejszenia nasilenia porażenia roślin pszenżyta przez C. gramineum. W przypadku pszenicy ozimej, rosnącej zarówno na piasku słabo gliniastym, jak i na glinie, stwierdzono jednak dość duży, także istotny statystycznie, spadek procentowego udziału roślin porażonych pod wpływem bakterii Pseudomonas, w porównaniu do kontroli II (tab. 3). Najskuteczniejszym zabiegiem ochronnym, podobnie jak w poprzednich doświadczeniach, było użycie środka Sarfun T 65 DS. Fungicyd ten niezależnie od sposobu zastosowania spowodował istotne zmniejszenie stopnia porażenia pszenżyta i pszenicy przez C. gramineum w porównaniu do kontroli II (tab. 3). Najważniejszym wynikiem uzyskanym w omawianym doświadczeniu było wykazanie, że fungicyd Sarfun T 65 DS zastosowany w formie oprysku na resztki słomy może również skutecznie redukować nasilenie choroby zbóż ozimych powodowanej przez C. gramineum. Opryskiwanie fragmentów słomy było na ogół mniej skuteczne niż moczenie, ale w przypadku pszenicy ozimej rosnącej na poletkach z gliną lekką oba sposoby były tak samo efektywne, powodując prawie 100% ochronę tej rośliny przed C. gramineum (tab. 3). Tabela 3. Procent roślin pszenżyta i pszenicy zainfekowanych przez C. gramineum na poletkach doświadczalnych (doświadczenie III, rok 2005) Table 3. Percentage of triticale and wheat plants infected by C. gramineum on the experimental plots (experiment III, year 2005) Obiekt Treatment Inokulum zabite KI Killed inoculum KI Żywe inokulum KII Alive inoculum KII Pseudomonas moczenie słomy Pseudomonas soaking of straw Pseudomonas oprysk słomy Pseudomonas spray of straw Sarfun T 65 DS moczenie słomy Sarfun T 65 DS soaking of straw Sarfun T 65 DS oprysk słomy Sarfun T 65 DS spray of straw Piasek słabo gliniasty Slightly loamy sand pszenżyto triticale pszenica wheat pszenżyto triticale % zainfekowanych roślin % infected plants Glina lekka Light loam pszenica wheat 6 c* 3 c 5 b 3 c 76 a 47 a 61 a 51 a 86 a 31 b 45 a 32 b 75 a 34 b 62 a 31 b 3 c 0 d 0 c 0 c 24 b 10 c 12 b 1 c Wartości w kolumnach z takimi samymi literami nie różnią się istotnie przy α = 0,05 Numbers in columns followed by the same letter do not differ significantly at α = 0.05

232 Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 48 (1) 2008 Tabela 4. Liczebność zarodników konidialnych C. gramineum na 1 g s.m. inokulum (fragmenty słomy) pobranego z poletek doświadczalnych (doświadczenie III, rok 2005) Table 4. Numbers of C. gramineum conidia on 1 g d.m. of inoculum (straw fragments) collected from the experimental plots (experiment III, year 2005) Obiekt Treatment Inokulum zabite KI Killed inoculum KI Żywe inokulum KII Alive inoculum KII Pseudomonas moczenie słomy Pseudomonas soaking od straw Pseudomonas oprysk słomy Pseudomonas spray of straw Sarfun T 65 DS moczenie słomy Sarfun T 65 DS soaking od straw Sarfun T 65 DS oprysk słomy Sarfun T 65 DS spray of straw Piasek słabo gliniasty Slightly loamy sand Glina lekka Light loam 0 d 0 d 3,3 10 9 a* 6,4 10 9 a 6,1 10 8 b 4,1 10 9 b 8,3 10 8 b 1,1 10 9 b 1,0 10 3 d 2,3 10 7 c 2,3 10 7 c 2,4 10 7 c Wartości w kolumnach z takimi samymi literami nie różnią się istotnie przy α = 0,05 Numbers in columns followed by the same letter do not differ significantly at α = 0.05 Efekty ochronne uzyskane w doświadczeniu III po zastosowaniu bakterii Pseudomonas i fungicydu Sarfun T 65 DS, wynikały prawdopodobnie głównie z istotnego hamowania przez te czynniki zarodnikowania C. gramineum na resztkach słomy. Sarfun T 65 DS najskuteczniej zmniejszał wytwarzanie zarodników konidialnych przez badanego grzyba, ale również Pseudomonas SEA2 w tym doświadczeniu istotnie obniżał zarodnikowanie patogena, chociaż obniżki te nie były duże (tab. 4). IV. WNIOSKI 1. Wyselekcjonowany szczep (SEA2) bakterii z rodzaju Pseudomonas w warunkach doświadczeń poletkowych nie wykazywał na ogół istotnego efektu ochronnego przed porażaniem zbóż ozimych przez Cephalosporium gramineum. 2. Przeprowadzone badania wykazały, że 1% wodna zawiesina fungicydu Sarfun T 65 DS zastosowana do moczenia inokulum C. gramineum, jak również w formie oprysku tego inokulum (resztki roślinne) istotnie ograniczała porażanie zbóż przez C. gramineum i w związku z tym fungicyd ten może być wykorzystany do opracowania skutecznej metody ochrony zbóż ozimych przed naczyniową pasiastością. V. LITERATURA Bailey J.E., Lockwood J.L., Wiese M.V. 1982. Infection of wheat by Cephalosporium gramineum as influenced by freezing of roots. Phytopath. 72: 1324 1328.

Próby chemicznego i mikrobiologicznego zwalczania... 233 Bruehl G.W. 1962. Hymenula cerealis the sporodochial stage of Cephalosprium gramineum. Phythopath. 53: 205 208. Douhan G.W., Murray T.D. 2001. Infection of winter wheat by β-glucuronidase-transformed isolate of Cephalosporium gramineum. Phytopath. 91: 232 239. Martyniuk S. 1993. Badania nad Naczyniową Pasiastoscią Zbóż (Cephalosporium Gramineum Nisikado et Ikata), H (5), IUNG Puławy, 66 ss. Martyniuk S. 2002. Can Cephalosporium stripe of cereals be controlled with fungicides, s. 221 224. W: "Modern Fungicides and Antifugal Compounds III" (H-W Dehne, U. Gisi, K.H Kuck., P.E. Russell, H. Lyr, red.). AgroConcept GmbH, Bonn, Germany. Martyniuk S., Martyniuk M. 2001. Selection and testing of microorganisms antagonistic toward Cephalosporium gramineum. Bulletin PAN, Biological Sciences 49 (4): 371 374. Martyniuk S., Oroń J. 2004. Hamowanie zarodnikowania Cephalosporium gramineum przez wybrane fungicydy. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 44: 220 224. Martyniuk S., Stachyra A. 2000. Infection of winter cereals by Cephalosporium gramineum as influenced by some physical and biological properties of soil. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 40: 206 212. Mathre D.E., Johnston R.H., McGuire C.F. 1977. Cephalosporium stripe of winter wheat: pathogen virulence, source of resistance, and effect on grain quality. Phytopath. 67: 1142 1148. Morton J.B., Mathre D.E. 1980a. Physiological effects of Cephalosporium gramineum on growth and yield of winter wheat cultivars. Phytopath. 70: 807 811. Morton J.B., Mathre D.E. 1980b. Identification of resistance to Cephalosporium stripe in winter wheat. Phytopath. 70: 812 817. Murray T.D. 1988. Soil application of benzimidazole fungicides for the control of Cephalosporium stripe in the greenhouse and field. Plant Disease 72: 1054 1058. Specht L.P., Murray T.D. 1989. Sporulation and survival of Cephalosporium gramineum as influenced by soil ph, soil matric potential and soil fumigation. Phytopath. 79: 787 793. Wiese M.V., Ravenscroft A.V. 1975. Cephalosporium gramineum populations in soil under winter wheat cultivation. Phytopath. 65: 1129 1133. STEFAN MARTYNIUK, JADWIGA OROŃ TRIALS ON CHEMICAL AND MICROBIAL CONTROL OF CEPHALOSPORIUM STRIPE DISEASE OF CERALS SUMMARY Micro-plot experiments were conducted with inoculum of Cephalosporium gramineum, both artificial and natural (infected straw), treated with a selected fungicidal preparation Sarfun T 65 DS or Pseudomonas SEA2 strain. The efficacy of these agents in reducing sporulation of the pathogen, and thereby in controlling Cephalosporium stripe on winter cereals was assessed. It was shown in these experiments that a 1% water suspension of a commercial fungicidal preparation Sarfun applied to C. gramineum inoculum significantly reduced sporulation of the fungus on the inoculum and effectively protected winter cereals against Cephalosporium stripe disease, but the bacterial treatment was ineffective with this respect. Key words: Cephalosporium gramineum, control, fungicide, Pseudomonas