Warszawa, 14.07.2009r. Pan Jarosław Duda Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Sekretarz Stanu Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Szanowny Panie Ministrze Krajowa Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna i Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych przedstawia Panu Ministrowi pozytywny katalog dodatkowych kosztów administracyjnych mogących podlegać refundacji na podstawie 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 kwietnia 2009 r. w sprawie pomocy finansowej udzielanej pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 70, poz. 603). Zgodnie z tym przepisem refundacji mogą podlegać udokumentowane dodatkowe koszty zatrudnienia pracowników obsługujących realizację uprawnień pracowników niepełnosprawnych oraz pracodawców, wynikających z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także wykonanie obowiązków sprawozdawczych pracodawcy bezpośrednio związanych z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku języka polskiego obsługiwać to wykonać czynności zaspokajające czyjeś potrzeby lub ułatwiające komuś funkcjonowanie, zwykle w ramach swoich obowiązków służbowych, wykonać czynności konieczne dla właściwego funkcjonowania jakiegoś urządzenia, zaspokoić potrzeby w danym zakresie, natomiast realizacja to wykonanie, urzeczywistnienie, spełnienie, wprowadzenie czegoś w życie, zastosowanie w praktyce. Administracja to ogół czynności zawiadywania, zarządzania; ogół organów zajmujących się zarządzaniem; zarząd, personel kierowniczy łac. administratio - obsługa, zarządzanie, administrare obsługiwać, spełniać, wykonywać, kierować (Władysław
Kopaliński Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Świat Książki W-wa 2000). Administro kierować, prowadzić, zarządzać, zawiadywać, wykonywać; a) rozporządzać, rozkazywać; b) zarządzenia wydawać; c) służbę pełnić, pracować (Słownik łacińskopolski PWN W-wa 1957). Minister Finansów w aktach wykonawczych do ustawy o rachunkowości do kosztów administracyjnych zaliczył, w szczególności: wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, koszty utrzymania biur i nieruchomości wykorzystywanych na własne potrzeby, koszty pocztowe i telekomunikacyjne, odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i energii, usługi obce, koszty podróży służbowych, koszty reklamy oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym. Z powyższego wynikałoby zatem, że oprócz kwalifikowanych kosztów administracyjnych wymienionych w Informacji w sprawie stosowanie niektórych przepisów dotyczących refundacji, o której mowa w art. 32 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do kosztów które mogą zostać objęte refundacją należałoby zaliczyć następujące dodatkowe koszty: 1) pracodawca ma uprawnienie do złożenia wniosku i w przypadku jego pozytywnego rozpatrzenia do uzyskania ze środków PFRON zwrotu kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika niepełnosprawnego na podstawie art. 26, art. 26d, art. 26e, art. 32 i art. 41 ustawy, w takim przypadku dodatkowymi kosztami administracyjnymi będą wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w obsługę tego uprawnienia pracodawcy polegającą na dokonaniu obliczeń, przygotowaniu dokumentacji, złożeniu wniosku, negocjacjach ze starostą, podpisaniu umowy, wykonaniu umowy, sprawdzeniu wykonania umowy, złożeniu informacji o uzyskanej pomocy publicznej. Nie można się zgodzić ze stanowiskiem zawartym w Informacji ( ), iż uprawnienie wnioskowe polega na uprawnieniu do złożenia wniosku, albowiem pracodawca składa wniosek nie dla złożenia wniosku, a w celu uzyskania pomocy. Z brzmienia art. 26 jednoznacznie wynika, że pracodawca
może otrzymać ze środków PFRON zwrot kosztów na swój wniosek. A więc jego uprawnieniem jest możliwość otrzymania pomocy, a nie możliwość złożenia wniosku, który jest warunkiem formalnym uzyskania pomocy. Podobną konstrukcję zawierają pozostałe przepisy. Jakkolwiek fakultatywna jest możliwość uzyskania tej pomocy, to rozstrzygnięcie podmiotów jej udzielających nie jest dowolne, a uzależnione od spełnienia przesłanek określonych przepisami prawa. 2) W przypadku dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych - art. 26a-26c dodatkowym kosztem administracyjnym będą wynagrodzenia wszystkich pracowników zajmujących się obsługą realizacji tego zadania polegającą w szczególności na: wypełnianiu Wn-D oraz INF-D-P, wyliczaniu kosztów płacy, obliczaniu średniej zatrudnienia osób niepełnosprawnych w danym miesiącu oraz średniej zatrudnienia z poprzedzających 12 miesięcy i porównaniu dla ustalenia efektu zachęty, monitorowaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności, monitorowaniu ważności dokumentacji w zakresie szczególnych schorzeń, monitorowaniu terminów wypłacenia wynagrodzeń, wysyłaniu SOD, monitorowaniu komunikatów PFRON, sprawdzaniu warunków uzyskiwania pomocy (trudna sytuacja, pomoc publiczna uzyskana na te same koszty kwalifikowane), wypełnianiu informacji o pomocy publicznej, w tym pomocy de minimis uzyskanej na te same koszty kwalifikowane, czas pracy pracowników, w tym kadry kierowniczej, poświęcony na kontrole w powyższym zakresie, a także obsługę zewnętrznych podmiotów kontrolnych. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem, że wynagrodzenia kadry kierowniczej i zarządzającej obsługującej w powyższym zakresie uprawnienie pracodawcy do uzyskania dofinansowania, nie są dodatkowymi kosztami administracyjnymi, albowiem żaden z przepisów nie wyłącza ich z katalogu kosztów kwalifikowalnych. W przypadku SOD realizacja uprawnienia pracodawcy następuje poprzez wypłatę przez PFRON dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Natomiast właśnie zgromadzenie wymaganych informacji, przetworzenie ich, skontrolowanie np. ważności orzeczeń, zaświadczeń, sporządzenie opinii, wypełnienie formularzy to obsługa realizacji tego uprawnienia. 3) Należy zwrócić uwagę na fakt, że opracowanie sprawozdania jest procesem złożonym, który wymaga przeprowadzenia wielu czynności poprzedzających samo wypełnienia druku, takich jak
.zebranie odpowiednich danych, które mogą pochodzić z różnych działów czy komórek, usystematyzowanie ich z zastosowaniem odpowiedniej metodologii, dokonanie niezbędnych obliczeń - zatem wynagrodzenia pracowników poświęcających czas na te czynności również stanowi dodatkowy koszt administracyjny, jeżeli obowiązek złożenia sprawozdania wynika z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Samo wypełnienie druku sprawozdania jest niewielką częścią dodatkowego kosztu pracodawcy. 4) Pracownicy niepełnosprawni zatrudnieni w zakładach pracy chronionej mają zagwarantowane ustawowo (art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy) uprawnienie do korzystania z doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych. Pracodawca jest zobowiązany do realizacji (wykonania) tego uprawnienia poprzez zatrudnienie odpowiedniego personelu medycznego takiego jak: pielęgniarka, lekarz, rehabilitanci, masażyści. A zatem, to właśnie ci pracownicy obsługują realizację tego uprawnienia osób niepełnosprawnych. Wynagrodzenia ww. pracowników stanowią dla pracodawcy dodatkowy koszt administracyjny wynikający z zatrudniania pracowników niepełnosprawnych. 5) W przypadku zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, pracownicy niepełnosprawni mają uprawnienie do korzystania z rehabilitacji realizowanej za pomocą środków tego funduszu. Zatem pracodawca wykonuje obowiązek poprzez zatrudnienie odpowiedniego personelu, który obsługuje realizację uprawnienia niepełnosprawnego pracownika. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem, że wynagrodzenia pracowników członków komisji rehabilitacyjnej nie są dodatkowym kosztem administracyjnym albowiem to właśnie oni obsługują realizację uprawnień pracowników niepełnosprawnych poprzez przygotowanie indywidualnych programów rehabilitacji, w ramach których są zbierane niezbędne dane i wywiady na temat sytuacji zawodowej pracownika objętego programem, w tym w zakresie ograniczeń zdrowotnych, następnie przeprowadzane jest monitorowanie postępów uczestnika programu, sprawowanie nadzoru nad prawidłowym wykonywaniem zaleceń komisji, ewentualne modyfikowanie programu. Tylko dzięki tym czynnościom stanowiącym obsługę realizacji uprawnienia osoby niepełnosprawnej może ona bezpośrednio skorzystać z indywidualnej rehabilitacji w zakładzie pracy. 6) Zgodnie z art. 21 ust. 2f pracodawca osiągający odpowiednie wskaźniki zatrudnienia osób
niepełnosprawnych jest zobowiązany do składania Zarządowi PFRON informacji w zakresie niepodlegania obowiązkowi wpłat na PFRON. Niewątpliwie jest to obowiązek sprawozdawczy związany z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych, gdyż wlasnie osiągnięcie odpowiedniego wskaźnika ich zatrudnienia daje podstawę do korzystania ze zwolnienia z wpłat na PFRON i równocześnie stanowi o obowiązku złożenia tych dokumentów, a więc koszty zatrudnienia personelu zajmującego się jego obsługą stanowią dodatkowy koszt administracyjny pracodawcy. Nieuprawnione jest zatem stanowisko, zgodnie z którym pracodawcy składają informacje INF-1 albo deklaracje DEK-I-0 niezależnie od zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych. Podzielamy pogląd, iż przepisy nie mogą być interpretowane ani rozszerzająco ani zawężająco, zachodzi zatem pytanie dlaczego w Informacji ( ) doszło do tak drastycznego i niekorzystnego dla pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej, zatrudniających co najmniej 50% osób niepełnosprawnych, ich ograniczenia. Biorąc pod uwagę fakt, iż niewielu jest pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej osiągających tak wysoki wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, oraz to, że realizują oni zadania zwłaszcza z zakresu rehabilitacji zawodowej i leczniczej osób niepełnosprawnych, odciążając w ten sposób budżet państwa (zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki z pomocy społecznej) i budżet NFZ (finansowanie świadczeń zdrowotnych) w obecnej kryzysowej ekonomicznej i gospodarczej sytuacji kraju, głębokie zaniepokojenie budzi postępowanie administracji publicznej, która zamiast wsparcia pozytywnych działań pracodawców, próbuje zniechęcić ich do zatrudniania tej szczególnej grupy osób, jakimi są osoby niepełnosprawne za pomocą tzw. prawa powielaczowego. Biorąc pod uwagę powyższe, wnosimy o ponowne przeanalizowanie aktów wykonawczych do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pod kątem ich zgodności z przepisami Unii Europejskiej w obszarze pomocy publicznej dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne oraz pilne dokonanie stosownych zmian w tych aktach z uwzględnianiem powyższego stanowiska. Ponadto, apelujemy o pozytywną zmianę stosunku organów administracji państwowej do zakładów pracy chronionej wciąż zatrudniających wielokrotnie większą liczbę osób niepełnosprawnych niż otwarty rynek pracy, realizujących znacznie szerszy zakres obowiązków wobec niepełnosprawnych
pracowników, a przez to ponoszących znacznie wyższe koszty realizacji swoich zadań. Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę na fakt, że pomimo niewystarczających środków PFRON na realizację wszystkich zdań na rzecz aktywizacji osób niepełnosprawnych, nieuzasadnione jest administracyjne ograniczanie katalogu możliwych do refundowania kosztów kwalifikowanych. Naszym zdaniem, zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest uznanie za kwalifikowane pełnego katalogu dodatkowych kosztów wynikającego z Rozporządzenia Komisji Europejskiej 800/2008 w sprawie, przy jednoczesnej redukcji refundacji tych kosztów ze środków PFRON o odpowiedni procent w stosunku do zapotrzebowania zgłoszonego przez pracodawców, w trakcie prowadzonych negocjacji. Rozwiązanie takie umożliwiłoby skorzystanie z tej formy pomocy publicznej większej liczbie pracodawców przy uwzględnieniu specyfiki ich działalności, a w szczególności dużej różnorodności form i rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, zakresu realizowanych obowiązków ustawowych, różnorodności wewnętrznych rozwiązań organizacyjnych itp., a wszystko to w celu umożliwienia wsparcia jak największej liczby stanowisk pracy osób niepełnosprawnych. podpisano: Włodzimierz Sobczak Prezes KRAJOWEJ IZBY GOSPODARCZO- REHABILITACYJNEJ Krzysztof Kuncelman Właściciel OGÓLNOPOLSKIEJ BAZY PRACODAWCÓW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH............