GLOBALNY RYNEK ZBÓŻ I NASION OLEISTYCH

GLOBALNY RYNEK ZBÓŻ I NASION OLEISTYCH Dalsze zwiększenie prognoz światowych zbiorów zbóż w sezonie. Według ostatnich prognoz USDA (Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa), łączne globalne zbiory zbóż w bieżącym sezonie wyniosą ponad 2070 mln ton, tj. o 9,1 mln ton więcej od wcześniejszej prognozy sprzed miesiąca, ale o 50,6 mln ton (o 2,4%) mniej od wielkości produkcji zbóż osiągniętej w sezonie poprzednim. Niemniej jednak, taki poziom zbiorów byłby drugim co do wielkości w historii. Z tego, globalna produkcja pszenicy w sezonie wyniesie około 751 mln ton, tj. o 0,4% mniej niż zebrano w sezonie, kukurydzy - 1039 mln ton (-3,4%), a jęczmienia - 142 mln ton (-4,1%). Notowany od dłuższego czasu brak płynności w handlu będący wynikiem ograniczonego popytu ze strony kluczowych importerów powoduje, iż eksport pszenicy z unijnego rynku w bieżącym sezonie jest jak dotychczas wyraźnie niższy niż w sezonie poprzednim. Ponadto, silna konkurencja ze strony Rosji, która zdominowała eksport pszenicy do niektórych krajów (w tym do Egiptu) ciąży na tempie eksportu unijnej pszenicy. Biorąc niniejsze czynniki pod uwagę, a także mając na uwadze generalnie korzystne warunki pogodowe do prowadzenia siewów ozimin w krajach położonych na Półkuli Północnej, wyraźna zmiana obecnych tendencji rynkowych w krótkim okresie będzie trudna. Według ostatnich prognoz USDA, globalne zbiory soi w bieżącym sezonie wyniosą 347,9 mln ton, tj. jedynie o 3,4 mln ton poniżej rekordowej wielkości zbiorów soi w minionym sezonie. Ewentualne przedłużenie okresu obowiązywania niższych dostaw ropy przez OPEC poza marzec 2018 roku i możliwy dalszy wzrost cen ropy naftowej na giełdach śwaiatowych mogą być istotnymi czynnikami wspierającymi ceny nasion oleistych i produktów ich przerobu w krótkim okresie. Globalny bilans zbóż w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 464,7 492,8 517,4 518,7 5,3% Zbiory 1994,9 2121,1 2061,4 2070,5-2,4% Popyt Ogółem 1966,8 2095,1 2085,3 2091,9-0,2% Zapasy końcowe 492,8 518,7 493,4 497,4-4,1% wskaźnik zapasy-zużycie 25,1% 24,8% 23,7% 23,8% Spodziewany stan bilansów głównych zbóż i oleistych na świecie w sezonie w porównaniu do ich stanu w sezonie euro/t euro/t 185,00 180,00 175,00 170,00 165,00 160,00 155,00 150,00 145,00 140,00 135,00 440,00 430,00 420,00 410,00 400,00 390,00 380,00 370,00 360,00 350,00 340,00 330,00 bilans pszenicy bilans kukurydzy bilans rzepaku bilans soi Źródło: giełdy towarowe MATIF: CENY PSZENICY KONSUMPCYJNEJ W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, EURO/t) MATIF: CENY RZEPAKU W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, EURO/t) komfortowy mniej komfortowy ciągle napięty komfortowy USD/t USD/t 200,00 190,00 180,00 170,00 160,00 150,00 140,00 130,00 120,00 440,00 420,00 400,00 380,00 360,00 340,00 320,00 300,00 CBOT: CENY PSZENICY SRW W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, USD/t) CBOT: CENY SOI W SEZONACH 2015/16- (kontrakt najbliższy, USD/t) [Wpisz tekst]

1 SPIS TREŚCI I. UPRAWY ZBÓŻ I OLEISTYCH NA ŚWIECIE POD ZBIORY W SEZONACH - 2018/19 2 II. ZBOŻA 6 1. Podaż i popyt na zboża w sezonie 6 Pszenica Jęczmień Kukurydza Żyto 2. Ceny zbóż na świecie 11 III. NASIONA OLEISTE 14 1. Podaż i popyt na nasiona oleiste w sezonie 14 Rzepak Soja 2. Ceny nasion oleistych na świecie 16 1

2 I. UPRAWY ZBÓŻ I OLEISTYCH NA ŚWIECIE POD ZBIORY W SEZONACH - 2018/19 PÓŁKULA PÓŁNOCNA UE-28: opublikowane w październiku br. oceny unijnego ośrodka badawczego MARS wskazują na nieco mniejsze od spodziewanych wcześniej plony kukurydzy w UE-28. Według październikowych ocen MARS, tegoroczne średnie plony kukurydzy uprawianej na ziarno w UE-28 ukształtują się na poziomie 6,91 t/ha (6,99 t/ha przed miesiącem), tj. o 3,3% mniej niż przed rokiem, ale o 0,2% powyżej średniej wieloletniej wysokości plonów. MAPA 1 Obszary w UE, w których w okresie 1/09-28/10 notowano anomalie pogodowe przedstawia poni ższa mapa: niebieskie pasy - nadwyżka opadów czerwone pasy niedobór opadów bordowe kropki - susza Źródło: EU MARS Rosja: dalsze zwiększenie ocen i tak już rekordowych zbiorów pszenicy. Ministerstwo Rolnictwa Rosji zwiększyło ocenę tegorocznych zbiorów pszenicy do rekordowych 87,9 mln ton w porównaniu do 75,8 mln ton zebranych w 2016 roku. Jak dotychczas, pszenicę zebrano z 99% areału uprawy. Ukraina: tegoroczne zbiory zbóż szacowane na 62 mln ton. Według oficjalnych szacunków Ministerstwa Rolnictwa, tegoroczne zbiory zbóż na Ukrainie wyniosły 62 mln ton wobec rekordowych 66 mln ton zebranych w 2016 roku. 2

3 USA: tempo zbiorów kukurydzy cały czas sporo wolniejsze niż średnio w latach 2012-2016. Na dzień 5/11, kukurydzę w USA zebrano z 70% areału uprawy wobec 54% przed tygodniem, 84% w tym samym okresie przed rokiem i 83% średnio w latach 2012-2016. USA: tempo zbiorów soi jedynie nieznacznie wolniejsze niż przed rokiem i średnio w latach 2012-2016. Na dzień 5/11, soję w USA zebrano z 90% powierzchni wobec 83% przed tygodniem, 92% w tym samym okresie przed rokiem i 91% średnio w latach 2012-2016. MAPA 2 Odchylenie wielkości opadów atmosferycznych od normy w Europie w październiku 2017 roku (%) Źródło: NOAA 3

4 MAPA 3 Odchylenie temperatury od normy w Europie w październiku 2017 roku (st. C): Źródło: NOAA PÓŁKULA POŁUDNIOWA Ameryka Południowa: prawdopodobieństwo wystąpienia zjawiska La Nina w najbliższych tygodniach wzrosło z 26% (prognoza sprzed 2 miesięcy) do 66% obecnie. La Nina z reguły charakteryzuje się suchą pogodą w Argentynie i na południu Brazylii, co mogłoby zakłócić wegetację plantacji soi. Z kolei, w centralnej części Brazylii może obficie padać (kolejny efekt La Nina), co przy notowanej posusze i opóźnieniach w siewach soi w Brazylii mogłoby wpłynąć na wyraźną poprawę stanu jej zasiewów. Brazylia: zaawansowanie siewów soi na poziomie 43%, tj. na poziomie nieznacznie wy ższym od średniego w ostatnich 5 latach, ale 10% niższym niż przed rokiem. Według firmy AgRural, na dzień 2/11 soję w Brazylii wysiano na 43% planowanego areału, podczas gdy w tym samym okresie przed rokiem soję wysiano na 53% powierzchni. Niemniej jednak, jest to areał zbliżony do średniego areału 4

5 zasiewów w tym okresie w ostatnich 5 latach (44%). Na dzień 2/11, zaawansowanie siewów soi w stanie Mato Grosso (gdzie uprawia się najwięcej soi w Brazylii) wynosiło 61% wobec 81% przed rokiem i 62% średnio w ostatnich 5 latach. Argentyna: siewy soi pod zbiory w bieżącym sezonie w początkowej fazie. Szacuje się, iż jak dotychczas soję w Argentynie wysiano na jedynie 7% z przewidywanego areału na poziomie 18,1 mln ha. Obfite opady deszczu i podtopienia spowodują, iż areał zasiewów soi pod zbiory w sezonie będzie o 6% mniejszy od wcześniej planowanej powierzchni uprawy. Tym samym argentyńscy farmerzy zwiększą areał zasiewów pszenicy i kukurydzy, właśnie kosztem soi, trzeci sezon z rzędu. Australia: utrzymują się prognozy wyraźnego spadku zbiorów pszenicy w bieżącym sezonie. Według prognoz Rabobanku, produkcja pszenicy w Australii w bieżącym sezonie wyniesie jedynie 20,9 mln ton wobec 21,6 mln ton przewidywanych przez Ministerstwo Rolnictwa. Niniejsze prognozy wskazuj ą na najniższe zbiory pszenicy od 10 lat. Wyraźnie mniejsze zbiory wystąpią także w przypadku jęczmienia i canoli. Australia: dalsza korekta prognoz zbiorów canoli. Według ostatnich prognoz Rabobanku, produkcja canoli w Australii wyniesie jedynie 2,6 mln ton, poniżej średniej z ostatnich 5 lat i najmniej od początku obecnej dekady. Zważywszy, iż Australia jest drugim co do wielkości eksporterem canoli/rzepaku na świecie, w bieżącym sezonie kupujący prawdopodobnie będą zmuszeni do importu części nasion z innych kierunków. KOLEJNY SEZON 2018/19 Świat: przewidywany nieznacznie mniejszy areał zbiorów pszenicy w kolejnym sezonie 2018/19. Według wstępnych prognoz Międzynarodowej Rady Zbożowej (IGC), areał zbiorów pszenicy ogółem (ozimej i jarej) na świecie w kolejnym sezonie 2018/19 będzie nieznacznie mniejszy od powierzchni zbiorów i w bieżącym sezonie. Niemniej jednak, areał zbiorów pszenicy u kluczowych producentów ulegnie jedynie niewielkim zmianom. UE-28: przewidywany nieznacznie większy areał zasiewów pszenicy i jęczmienia pod zbiory w 2018 roku. Według wstępnych ocen Strategie Grains, łączny areał zasiewów zbóż w UE-28 pod zbiory w 2018 roku nieznacznie wzrośnie o 0,7% do 56,1 mln ha (55,7 mln ha w 2017 roku). Z tego, powierzchnia zasiewów pszenicy miękkiej wzrośnie o 0,5% (głównie w Hiszpanii). Niemniej jednak, w krajach położonych na północy Europy, w tym w krajach bałtyckich, a także w Polsce siewy zbóż ozimych, które już są opóźnione w związku z przedłużającymi się zbiorami okopowych i kukurydzy, dodatkowo opóźniły obfite opady deszczu we wrześniu i październiku. Dlatego też areał zasiewów pszenicy w tych krajach może ulec wyraźnemu zmniejszeniu. Z kolei, powierzchnia uprawy jęczmienia ozimego i jarego w UE-28 wzrośnie odpowiednio o 1% i 3%. Zmniejszeniu ulegnie natomiast powierzchnia uprawy kukurydzy (o 1,5%). UE-28: spodziewany stabilny areał uprawy rzepaku w 2018 roku. Według ocen Strategie Grains, areał zasiewów rzepaku w UE-28 pod zbiory w 2018 roku będzie zbliżony do tego w 2017 roku i wyniesie 6,7 mln ha. Spośród głównych producentów, większy areał zasiewów rzepaku zanotuje Francja oraz Wlk. Brytania. Z kolei, zmniejszenie powierzchni uprawy nastąpi w Niemczech oraz Polsce. USA: końcówka siewów pszenicy ozimej, tempo siewów zbliżone do średniego tempa w latach 2012-2016. Według danych USDA, na dzień 5/11 pszenicą ozimą w USA obsiano 91% planowanego areału wobec 84% przed tygodniem, 90% w tym samym okresie przed rokiem i 91% średnio w latach 2012-2016. Na dzień 5/11, w dobrej/bardzo dobrej kondycji było 55% areału zasiewów pszenicy ozimej wobec 52% przed tygodniem i 58% w tym samym okresie przed rokiem. Z kolei, w złej/bardzo złej kondycji było 11% powierzchni zasiewów wobec 9% przed rokiem. Ukraina: siewy pszenicy ozimej na ukończeniu, areał zasiewów rzepaku ozimego większy niż przed rokiem. Na dzień 31/10, ukraińscy rolnicy obsiali pszenicą ozimą 5,9 mln ha wobec 5,8 mln ha przed 5

6 rokiem, co stanowi 96% planowanego areału. Z kolei, rzepakiem ozimym obsiano 857 tys. ha, a więc o 50 tys. ha więcej od areału zasiewów jesienią 2016 roku. Rosja: siewy zbóż ozimych na ukończeniu. Na koniec października br., rosyjscy rolnicy obsiali oziminami 16,6 mln ha, co stanowi 96% planowanego areału, podobnie jak w tym samym okresie poprzedniego roku. Po suchym okresie, notowane w końcu miesiąca opady deszczu na południu Rosji poprawiły kondycję zasiewów ozimin. II. ZBOŻA 1. PODAŻ I POPYT NA ZBOŻA W SEZONIE Dalsze Zwiększenie Prognoz Globalnych Zbiorów Zbóż w Sezonie Według prognoz Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa USDA z października br., łączne globalne zbiory zbóż w bieżącym sezonie wyniosą ponad 2070 mln ton, tj. o 9,1 mln ton więcej od wcześniejszej prognozy sprzed miesiąca, ale o 50,6 mln ton (o 2,4%) mniej od wielkości produkcji zbóż osiągniętej w sezonie poprzednim. Niemniej jednak, taki poziom zbiorów byłby drugim co do wielkości w historii. Z tego, globalna produkcja pszenicy w sezonie wyniesie około 751 mln ton, tj. o 0,4% mniej niż zebrano w sezonie, kukurydzy - 1039 mln ton (-3,4%), a jęczmienia - 142 mln ton (-4,1%). TABELA 2 Globalny bilans zbóż ogółem w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 464,7 492,8 517,4 518,7 5,3% Zbiory 1994,9 2121,1 2061,4 2070,5-2,4% Popyt Ogółem 1966,8 2095,1 2085,3 2091,9-0,2% Zapasy końcowe 492,8 518,7 493,4 497,4-4,1% wskaźnik zapasy-zużycie 25,1% 24,8% 23,7% 23,8% Globalne zapasy zbóż na koniec sezonu przewidywane są obecnie na ciągle bardzo wysokim poziomie ponad 497 mln ton, tj. a więc tylko o 21,3 mln ton (o 4,1%) mniejszym od wielkości zapasów w sezonie poprzednim. Należy zaznaczyć, iż taki poziom globalnych zapasów zbóż byłby trzecim co do wielkości w historii. Z tej wielkości, zapasy pszenicy prognozowane są na rekordowo wysokim poziomie 268 mln ton (o 4,5% więcej sezon do sezonu), a kukurydzy na 201 mln ton (-11,5%). 6

7 WYKRES 1 Globalne zapasy zbóż w sezonach 2001/02- i ocena wielkości zapasów w sezonie (mln ton) 600,0 500,0 400,0 mln ton 300,0 200,0 100,0 0,0 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 (X) PSZENICA Znaczne Zwiększenie Globalnych Zbiorów i Zapasów Końcowych Pszenicy w Bieżącym Sezonie, Spodziewany Wyraźny Wzrost Zapasów Pszenicy na Koniec Sezonu, Pomimo Mniejszej Produkcji i Większego Zużycia Sezon do Sezonu Według zaktualizowanych prognoz USDA, światowe zbiory pszenicy w bieżącym sezonie (lipiec-czerwiec) wyniosą 751,2 mln ton, tj. o 6,3 mln ton więcej od prognozy z września br. i jedynie o 3,0 mln ton mniej od rekordowej produkcji tego zboża w minionym sezonie. W stosunku do prognozy z września br., USDA dokonał zwiększenia prognozowanych zbiorów przede wszystkim w UE-28 o 2,1 mln ton do 217,0 mln ton oraz w Rosji - o 1,0 mln ton do 82 mln ton. Pomimo spodziewanego dalszego zużycia pszenicy na świecie, bardzo wysokie globalne zapasy na koniec sezonu przyczynią się do ponownego wzrostu globalnych zapasów pszenicy na koniec sezonu. Obecnie USDA ocenia je na rekordowym poziomie 268,1 mln ton, tj. o 5,0 mln ton większym od prognozy z września br. oraz o 11,5 mln ton większym od wielkości zapasów na koniec minionego sezonu. TABELA 3 Globalny bilans pszenicy w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 217,76 241,20 255,83 256,58 6,4% Zbiory 735,26 754,15 744,85 751,19-0,4% Popyt Ogółem 711,82 738,77 737,54 739,63 0,1% Zapasy końcowe 241,20 256,58 263,14 268,13 4,5% wskaźnik zapasy-zużycie 33,9% 34,7% 35,7% 36,3% 7

8 TABELA 4 Prognozy zbiorów pszenicy u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 UE-28 160,5 145,5 151,0 3,8% USA 56,1 62,8 47,4-24,5% Rosja 61,0 72,5 82,0 13,1% Kanada 27,6 31,7 27,0-14,8% Australia 22,3 33,5 21,5-35,8% Ukraina 27,3 26,8 26,5-1,1% Kazachstan 13,7 15,0 14,0-6,7% Argentyna 11,3 18,4 17,5-4,9% Chiny 130,2 128,9 130,0 0,9% Indie 86,5 87,0 98,4 13,1% ŚWIAT OGÓŁEM 735,3 754,1 751,2-0,4% JĘCZMIEŃ Spadek Globalnych Zbiorów Jęczmienia Trzeci Sezon z Rzędu Według zaktualizowanych prognoz USDA, światowa produkcja jęczmienia w bieżącym sezonie ulegnie zmniejszeniu kolejny sezon z rzędu i wyniesie około 142 mln ton, tj. o 0,1 mln ton więcej od poprzedniej prognozy z września br., ale o 6,0 mln ton mniej w porównaniu do wielkości zbiorów osiągniętych w poprzednim sezonie. Spadek zbiorów jęczmienia wystąpi praktycznie u wszystkich kluczowych producentów tego zboża, głównie za sprawą niższych plonów. Zbiory jęczmienia w UE-28 szacowane są obecnie na poziomie 58,8 mln ton, tj. o 1,1 mln ton mniej od wielkości produkcji sezon wcześniej. W związku ze spadkiem produkcji, światowe zużycie jęczmienia w sezonie przewidywane jest obecnie na poziomie nieco ponad 147 mln ton, tj. o 2,7 mln ton mniej od rozdysponowana tego zboża w poprzednim sezonie. Zapasy jęczmienia na świecie na koniec sezonu w dalszym ciągu prognozowane są na poziomie 18,6 mln ton, tj. o 5,8 mln ton mniejszym od wielkości zapasów tego zboża na koniec sezonu. Taki poziom globalnych zapasów jęczmienia byłby najniższym od 5 sezonów. TABELA 5 Globalny bilans jęczmienia w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 24,38 26,43 24,33 24,39-7,7% Zbiory 149,64 148,03 141,86 142,00-4,1% Popyt Ogółem 147,59 150,06 147,58 147,38-1,8% Zapasy końcowe 26,43 24,39 18,61 18,61-23,7% wskaźnik zapasy-zużycie 17,9% 16,3% 12,6% 12,6% 8

9 TABELA 6 Prognozy zbiorów jęczmienia u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 UE-28 62,1 59,9 58,8-1,8% Rosja 17,1 17,5 20,5 17,1% Kanada 8,2 8,8 7,3-17,0% Australia 9,0 13,4 8,0-40,3% Ukraina 8,8 9,9 8,7-12,1% USA 4,8 4,4 3,1-29,5% Argentyna 4,9 3,3 2,8-15,2% Kazachstan 2,7 3,2 2,7-15,6% Turcja 7,4 4,8 7,0 45,8% ŚWIAT OGÓŁEM 149.6 148,0 142,0-4,1% KUKURYDZA Zwiększenie Prognoz Globalnych Zbiorów i Zużycia Kukurydzy w Bieżącym Sezonie, ale Produkcja i Zapasy Będą Wyraźnie Mniejsze Sezon do Sezonu Według zaktualizowanych ocen USDA, globalne zbiory kukurydzy w minionym sezonie (pa ździernikwrzesień) wyniosły rekordowe 1075,3 mln ton, tj. o 4,1 mln ton więcej od prognozy z września br. oraz o 102,9 mln ton więcej od wielkości produkcji tego zboża w poprzednim sezonie 2015/16. Globalne zapasy kukurydzy na koniec sezonu szacowane są obecnie na poziomie 227 mln ton, a więc o 7 mln ton większym od wielkości zapasów na koniec poprzedniego sezonu 2015/16. Z kolei, według ostatnich prognoz USDA, globalne zbiory kukurydzy w bieżącym sezonie (październikwrzesień) wyniosą 1038,8 mln ton, a więc o 6,2 mln ton więcej od prognozy z września br., ale o 36,5 mln ton mniej od rekordowej produkcji tego zboża w minionym sezonie. Spadek produkcji kukurydzy spodziewany jest głównie w USA (o 22,1 mln ton do 362,7 mln ton) i Chinach (o 5,0 mln ton do 215 mln ton). Wraz ze zwiększeniem prognozowanej produkcji, USDA zwiększył także prognozę globalnego zużycia kukurydzy w bieżącym sezonie o 7,7 mln ton, głównie w Chinach i USA. Światowe zapasy kukurydzy na koniec sezonu spodziewane są obecnie na poziomie około 201,0 mln ton, a więc o 1,5 mln ton niższym od prognozy z września br. oraz o 26,0 mln ton niższym od wielkości zapasów na koniec minionego sezonu. TABELA 7 Globalny bilans kukurydzy w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 209,54 213,98 226,96 226,99 6,1% Zbiory 972,36 1075,33 1032,63 1038,80-3,4% Popyt Ogółem 967,92 1062,33 1057,13 1064,83 0,2% Zapasy końcowe 213,98 226,99 202,47 200,96-11,5% wskaźnik zapasy-zużycie 21,4% 21,9% 21,5% 21,1% 9

10 TABELA 8 Prognozy zbiorów kukurydzy u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie USA 345,5 384,8 362,7-5,7% Brazylia 67,0 98,5 95,0-3,6% Ukraina 23,3 28,0 27,0-3,6% Argentyna 29,0 41,0 42,0 2,4% Chiny 224,6 219,6 215,0-2,1% UE-28 58,7 61,1 59,4-2,8% Indie 22,6 26,3 25,0-4,9% RPA 8,2 17,5 12,5-28,6% ŚWIAT OGÓŁEM 972,3 1075,3 1038,8-3,4% 2015/16 ŻYTO Dalszy Spadek Globalnych Zbiorów Żyta, Ciągle Napięty Bilans Żyta w Bieżącym Sezonie Według październikowych prognoz USDA, światowe zbiory żyta w bieżącym sezonie wyniosą 12,5 mln ton, tj. o 0,1 mln ton mniej od produkcji tego zboża osiągniętej w sezonie. Niewielki wzrost zbiorów żyta wystąpił w UE-28 i na Ukrainie, ale niższa produkcja wystąpiła w Kanadzie. Zużycie żyta na świecie w sezonie będzie stabilne i wyniesie około 12,5 mln ton. Światowe zapasy żyta na koniec sezonu ciągle spodziewane są na bardzo niskim poziomie około 1,4 mln ton i będą zbliżone do poziomu zapasów tego zboża w poprzednim sezonie. TABELA 9 Globalny bilans żyta w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 2,00 1,50 1,37 1,47-2,0% Zbiory 12,17 12,55 12,73 12,45-0,8% Popyt Ogółem 12,68 12,58 12,69 12,54-0,3% Zapasy końcowe 1,50 1,47 1,40 1,38-6,1% wskaźnik zapasy-zużycie 11,8% 11,7% 11,0% 11,0% TABELA 10 Prognozy zbiorów żyta u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 UE-28 7,8 7,5 7,6 1,3% Rosja 2,1 2,5 2,5 0,0% Ukraina 0,4 0,4 0,5 25,0% Kanada 0,2 0,4 0,3-25,0% ŚWIAT OGÓŁEM 12,2 12,6 12,5-0,8% Źródło: IGC/USDA 10

11 2. CENY ZBÓŻ NA ŚWIECIE PSZENICA Spory Spadek Cen Pszenicy na Giełdach Światowych w Październiku br. Na przestrzeni miesiąca października br., ceny pszenicy na giełdzie w Chicago wyraźnie osłabły. Przyczyną zniżki cen była utrzymująca się silna konkurencja w eksporcie pszenicy ze strony krajów Basenu Morza Czarnego, a także dalsze zwiększenie prognoz globalnych zbiorów i zapasów pszenicy w bieżącym sezonie. Pomimo spodziewanego dalszego wzrostu zużycia pszenicy na świecie, bardzo wysokie globalne zapasy na koniec sezonu przyczynią się do ponownego wzrostu światowych zapasów pszenicy na koniec bieżącego sezonu. W końcu października br., cena pszenicy SRW w kontrakcie najbliższym (grudzień na giełdzie w Chicago wyniosła 153,74 USD/t i była o 6,6% niższa od ceny tego zboża w końcu sierpnia br. Z kolei, cena pszenicy SRW w kontrakcie marcowym 2018 wyniosła 160,20 USD/t i była o 6,5% niższa niż w końcu września br. (ceny według stanu na dzień 31 października br.). W październiku br., ceny pszenicy na giełdzie EURONEXT-MATIF także osłabły. Notowany od dłuższego czasu brak płynności w handlu będący wynikiem ograniczonego popytu ze strony kluczowych importerów powoduje, i ż eksport pszenicy z unijnego rynku w bieżącym sezonie jest jak dotychczas wyraźnie niższy niż w sezonie poprzednim. Ponadto, silna konkurencja ze strony Rosji, która zdominowała eksport pszenicy do niektórych krajów (w tym do Egiptu) ciąży na tempie eksportu unijnej pszenicy. Biorąc niniejsze czynniki pod uwagę, a także mając na uwadze generalnie korzystne warunki pogodowe do prowadzenia siewów ozimin w krajach położonych na Półkuli Północnej, wyraźna zmiana obecnych tendencji rynkowych w krótkim okresie będzie trudna. W dniu 31 października br., cena pszenicy w kontrakcie najbliższym (grudzień na giełdzie MATIF wyniosła 162,00 EUR/t i była o 2,4% niższa w porównaniu do ceny tego zboża w końcu września br. Z kolei, cena pszenicy w kontrakcie marcowym 2018 wyniosła 167,25 euro/t i była o 2,2% niższa. WYKRESY 1-2 Ceny pszenicy w kontraktach najbliższych na giełdach EURONEXT MATIF i CBOT w sezonach - MATIF: CENY PSZENICY KONSUMPCYJNEJ W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, EURO/t) CBOT: CENY PSZENICY SRW W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, USD/t) 185,00 200,00 euro/t 180,00 175,00 170,00 165,00 160,00 155,00 150,00 145,00 140,00 190,00 180,00 170,00 160,00 150,00 140,00 130,00 135,00 120,00 USD/t Źródło: EURONEXT-MATIF, CBOT Czynniki Kształtujące Ceny Pszenicy w Kolejnych Miesiącach Sezonu ciągłe obawy o wielkość zbiorów pszenicy w Australii. W związku z posuchą w ważnych regionach uprawy, produkcja pszenicy w Australii w bieżącym sezonie może spaść do najniższego poziomu od 10 lat. 11

12 utrzymująca się znaczna pozycja krótka netto zajmowana przez fundusze spekulacyjne w odniesieniu do kontraktów na amerykańską pszenicę SRW na giełdzie w Chicago. Ewentualne pojawienie się negatywnych czynników rynkowych może wywołać wzmożone zakupy kontraktów przez spekulantów. spadek zbiorów kukurydzy na świecie w sezonie, co może wspierać ceny pszenicy paszowej na rynku światowym w dłuższym okresie. dalsze zwiększenie prognozy globalnych zbiorów pszenicy i utrzymujący się komfortowy globalny bilans pszenicy w bieżącym sezonie. Według ostatnich prognoz USDA, światowe zbiory pszenicy w bieżącym sezonie (lipiec-czerwiec) wyniosą 751,2 mln ton, tj. o 6,3 mln ton więcej od prognozy z września br. i jedynie o 3,0 mln ton mniej od rekordowej produkcji tego zboża w minionym sezonie. generalnie korzystne warunki pogodowe do prowadzenia siewów i wegetacji pszenicy ozimej w większości krajów położonych na Półkuli Północnej. spodziewane rekordowe zapasy pszenicy na koniec bieżącego sezonu. Obecnie, USDA ocenia je na rekordowym poziomie 268,1 mln ton, tj. o 11,5 mln ton większym od wielkości zapasów na koniec minionego sezonu. WYKRES 3 Przewidywane kształtowanie się światowych cen pszenicy w krótkim okresie (XI 2017-I 2018) KUKURYDZA Dalsza, Niewielka Zniżka Cen Kukurydzy na Giełdach Światowych w Październiku br. Na przestrzeni miesiąca października br., ceny kukurydzy na giełdzie w Chicago ponownie osłabły, w znacznej mierze pod wpływem presji żniwnej, a także słabego tempa eksportu kukurydzy z USA. W końcu października br., cena kukurydzy w kontrakcie najbliższym (grudzień na giełdzie w Chicago wyniosła 136,06 USD/t i była o 2,7% niższa od ceny tego zboża na początku miesiąca. Z kolei, cena kukurydzy w kontrakcie marcowym 2018 wyniosła 141,49 USD/t i była o 2,2% niższa (ceny według stanu na dzień 31 października br.). Z kolei, w październiku br. ceny kukurydzy na giełdzie EURONEXT-MATIF także osłabły, przede wszystkim w reakcji na trwające zbiory kukurydzy w Europie oraz notowane spadki cen tego zboża za oceanem. W końcu października br., cena kukurydzy w kontrakcie najbliższym (listopad na giełdzie w Paryżu wyniosła 151,50 euro/t i była o 2,6% niższa w porównaniu do ceny tego zboża pod koniec poprzedniego miesiąca. Z kolei, cena kukurydzy w kontrakcie styczniowym 2018 wyniosła 158,75 euro/t i była o 1,2% niższa (ceny według stanu na dzień 31 października br.). 12

13 WYKRESY 4-5 Ceny kukurydzy w kontraktach najbliższych na giełdach EURONEXT MATIF i CBOT sezonach - 200,00 MATIF: CENY KUKURYDZY W SEZONACH 2015/16- (kontrakt najbliższy, EURO/t) 180,00 CBOT: CENY KUKURYDZY W SEZONACH 2015/16- (kontrakt najbliższy, USD/t) 190,00 170,00 180,00 160,00 euro/t 170,00 150,00 140,00 160,00 130,00 150,00 120,00 140,00 110,00 USD/t Źródło: EURONEXT-MATIF, CBOT Czynniki Kształtujące Ceny Kukurydzy w Kolejnych Miesiącach Sezonu dalsza korekta prognoz zbiorów kukurydzy na świecie w sezonie. Według zaktualizowanych prognoz USDA, globalne zbiory kukurydzy w sezonie (październik-wrzesień) wyniosą 1038,8 mln ton, a więc o 36,5 mln ton mniej od rekordowej produkcji tego zboża w minionym sezonie. spodziewany spory spadek zapasów kukurydzy na koniec sezonu do poziomu około 201,0 mln ton, o 26,0 mln ton niższego od wielkości zapasów na koniec minionego sezonu. trwające zbiory kukurydzy w krajach położonych na Półkuli Północnej i związana z nimi presja żniwna wywierana na ceny tego zboża. opóźniające się siewach kukurydzy w Argentynie i Brazylii w związku z niesprzyjającymi warunkami pogodowymi. WYKRES 6 Przewidywane kształtowanie się światowych ceny kukurydzy w krótkim okresie (XI 2017-I 2018) 13

14 III. NASIONA OLEISTE 1. PODAŻ I POPYT NA NASIONA OLEISTE W SEZONIE Według zaktualizowanych prognoz USDA z października br., światowa produkcja nasion i owoców roślin oleistych (soi, bawełny, orzeszków ziemnych, rzepaku, słonecznika, ziaren palmowych, kopry) w bieżącym sezonie wyniesie około 577 mln ton i będzie o 4 mln ton większa od wielkości zbiorów w poprzednim sezonie. Wzrost produkcji w dalszym ciągu spodziewany jest w przypadku rzepaku, a niewielki spadek zbiorów w przypadku soi i słonecznika. RZEPAK Niewielki Wzrost Światowej Produkcji Rzepaku/Canoli w Bieżącym Sezonie, ale Ciągle Napięty Bilans Nasion Z kolei, według zaktualizowanych prognoz USDA z października br., światowa produkcja rzepaku/canoli w bieżącym sezonie ulegnie niewielkiemu zwiększeniu po raz pierwszy od czterech sezonów i wyniesie 71,2 mln ton, tj. o 0,9 mln ton mniej od prognozy z września br., ale o 1,5 mln ton więcej niż zebrano w poprzednim sezonie. Spośród wszystkich głównych światowych producentów, wzrost zbiorów rzepaku/canoli w sezonie wystąpił w UE-28 i na Ukrainie. Niewielki wzrost zbiorów canoli spodziewany jest także w Kanadzie. Z kolei, znaczny spadek produkcji zanotuje Australia. W sezonie wystąpi dalszy wzrost globalnego zużycia nasion rzepaku do poziomu około 72,9 mln ton, tj. o 1,3 mln ton więcej od wielkości zużycia rzepaku sezon wcześniej. Globalne zapasy rzepaku/canoli na koniec sezonu przewidywane są obecnie na poziomie niespełna 5,0 mln ton, o 0,9 mln ton mniejszym od wielkości zapasów w sezonie poprzednim. Tym samym, światowy bilans rzepaku/canoli w sezonie pozostanie napięty. TABELA 11 Globalny bilans rzepaku w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 7,67 6,78 5,91 5,86-13,6% Zbiory 69,88 70,35 72,14 71,88 2,2% Popyt Ogółem 70,77 71,56 73,35 72,92 1,9% Zapasy końcowe 6,78 5,86 5,03 4,98-15,0% wskaźnik zapasy-zużycie 9,6% 8,2% 6,9% 6,8% 14

15 TABELA 12 Prognozy zbiorów rzepaku u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 UE-28 22,0 20,5 22,0 7,3% Ukraina 1,8 1,3 2,1 61,5% Kanada 18,4 19,6 19,9 1,5% Australia 2,8 4,1 2,8-31,7% Chiny 14,9 13,5 13,1-3,0% ŚWIAT OGÓŁEM 69,9 70,3 71,9 2,3% Źródło: IGC/USDA SOJA Spodziewane Nieznacznie Mniejsze Zbiory, ale Dalszy Wzrost Zapasów Soi na Świecie do Rekordowo Wysokiego Poziomu w Bieżącym Sezonie Według zaktualizowanych ocen USDA, globalne zbiory soi w minionym sezonie (październik-wrzesień) wyniosły rekordowe 351,3 mln ton, tj. o 0,1 mln ton mniej od oceny z września br., ale o 37,6 mln ton więcej od wielkości zbiorów soi w sezonie 2015/16. Zapotrzebowanie rynku światowego na soję w minionym sezonie szacowane jest obecnie na poziomie 330,3 mln ton, tj. o 15,9 mln ton większym niż w poprzednim sezonie. Z kolei, zapasy soi na koniec sezonu szacowane są na poziomie około 94,9 mln ton, o 17,2 mln ton większym od wielkości zapasów na koniec poprzedniego sezonu 2015/16. Z kolei, według ostatnich prognoz USDA, globalne zbiory soi w bieżącym sezonie (październik-wrzesień) wyniosą 347,9 mln ton, o 0,5 mln ton mniej w porównaniu do prognozy z września br. oraz o 3,4 mln ton poniżej wielkości zbiorów soi w minionym sezonie. Spadek produkcji soi spodziewany jest przede wszystkim w Brazylii (o 7,1 mln ton do 107 mln ton). USDA przewiduje natomiast wzrost zbiorów w USA (o 3,7 mln ton do rekordowych 120,6 mln ton). Pomimo spodziewanego dalszego, wyraźnego wzrostu zapotrzebowania rynku światowego na soję, zapasy soi na koniec bieżącego sezonu przewidywane są obecnie na rekordowym poziomie 96,1 mln ton, o 1,4 mln ton mniejszym od prognozy sprzed miesiąca, ale o 1,2 mln ton większym od wielkości zapasów spodziewanych na koniec minionego sezonu. TABELA 13 Globalny bilans soi w sezonach 2015/16- (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 wrzesień październik Zapasy początkowe 77,52 77,74 95,96 94,86 22,0% Zbiory 313,71 351,25 348,44 347,88-1,0% Popyt Ogółem 314,35 330,28 344,30 344,37 4,3% Zapasy końcowe 77,74 94,86 97,53 96,05 1,3% wskaźnik zapasy-zużycie 24,7% 28,7% 28,3% 27,9% 15

16 TABELA 14 Prognozy zbiorów soi u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2015/16 USA 106,9 116,9 120,6 3,2% Brazylia 96,5 114,1 107,0-6,2% Argentyna 56,8 57,8 57,0-1,4% Chiny 11,8 12,9 14,2 10,1% Indie 6,9 11,5 10,0-13,0% Paragwaj 9,2 10,7 9,4-12,1% Kanada 6,4 6,5 8,2 26,2% ŚWIAT OGÓŁEM 313,7 351,3 347,9-1,0% Źródło: IGC/USDA 2. CENY NASION OLEISTYCH NA ŚWIECIE RZEPAK Wzrost Cen Rzepaku/Canoli na Giełdach EURONEXT-MATIF i WCE w Październiku br. W październiku, ceny rzepaku na giełdzie EURONEXT-MATIF wzrosły, w znacznej mierze w reakcji na zwyżkę cen olejów roślinnych i ropy naftowej na giełdach światowych. Cena ropy Brent kształtuje się obecnie na najwyższym poziomie od 28 miesięcy. Pod koniec listopada, w Wiedniu odbędzie się spotkanie krajów OPEC, które zdecydują o dalszych losach obecnie obowiązującego porozumienia o niższych dostawach ropy z kartelu i krajów partnerskich, w tym Rosji. Przedłużenie okresu obowiązywania niższych dostaw ropy poza marzec 2018 roku może wpłynąć na dalsze umocnienie cen tego surowca, a tym samym wpłynąć na dalszą zwyżkę cen rzepaku i innych surowców oleistych w krótkim okresie. Z drugiej strony, spodziewane zmniejszenie tłoczenia rzepaku na biodiesel w UE w 2018 roku w związku z obniżeniem ceł na argentyńskiego biodiesla powinno wywierać presję na ceny nasion w dłuższym okresie. W końcu października br., cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (listopad na giełdzie EURONEXT-MATIF wyniosła 372,00 euro/t i była o 0,9% wyższa od ceny rzepaku notowanej pod koniec poprzedniego miesiąca. Z kolei, cena rzepaku w kontrakcie lutowym 2018 wyniosła 375,00 USD/t i także była o 1,2% wyższa (ceny wg stanu na 31 października br.). W październiku br., zwyżka cen wystąpiła także w przypadku kanadyjskiej canoli (o 4,1% w kontrakcie najbliższym), także w reakcji na zwyżkowe ruchy cen olejów roślinnych i ropy naftowej na giełdach światowych. WYKRESY 7-8 Ceny rzepaku i kanadyjskiej canoli w kontraktach najbliższych na giełdach EURONEXT MATIF i WCE w sezonach - 440,00 MATIF: CENY RZEPAKU W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, EURO/t) 600,00 WINNIPEG: CENY CANOLI W SEZONACH - (kontrakt najbliższy, CAD/t) 430,00 420,00 580,00 410,00 560,00 euro/t 400,00 390,00 380,00 370,00 540,00 520,00 500,00 360,00 350,00 340,00 480,00 460,00 330,00 440,00 CAD/t Źródło: EURONEXT-MATIF, WCE 16

17 Czynniki Kształtujące Ceny Rzepaku w Kolejnych Miesiącach Sezonu ciągle się napięty globalny bilans rzepaku/canoli i wyraźny spadek zapasów tych nasion na koniec sezonu. dalsze obawy o wielkość zbiorów canoli w Australii w bieżącym sezonie, które mogą być najniższe od 10 lat. Spadek produkcji wyraźnie ograniczy nadwyżkę eksportową canoli w tym kraju w sezonie i zmusi importerów do poszukiwania nowych rynków zakupu tego surowca. możliwy dalszy wzrost cen ropy naftowej na giełdach światowych. Pod koniec listopada br., w Wiedniu odbędzie się spotkanie krajów OPEC, które zdecydują o dalszych losach obecnie obowiązującego porozumienia o niższych dostawach ropy z kartelu i krajów partnerskich, w tym Rosji. Przedłużenie okresu obowiązywania niższych dostaw ropy poza marzec 2018 roku może wpłynąć na dalsze umocnienie cen tego surowca, a tym samym wpłynąć na dalszą zwyżkę cen rzepaku i innych surowców oleistych w krótkim okresie. spodziewany dalszy spadek zapasów rzepaku/canoli w bieżącym sezonie. USDA prognozuje wielkość zapasów tych nasion na koniec bieżącego sezonu na poziomie około 5,0 mln ton, o 0,9 mln ton mniejszym od wielkości zapasów w sezonie poprzednim. wyraźne obniżenie ceł importowych na argentyński biodiesel przez UE. Przewidywany wzrost importu argentyńskiego biodiesla powinien wpłynąć na spory spadek zużycia rzepaku na ten cel w UE- 28 w II połowie bieżącego sezonu. spodziewana wysoka produkcja innych surowców oleistych (soi, słonecznika) w sezonie. Ceny alternatywnych surowców oleistych będą bardziej konkurencyjne w stosunku do cen rzepaku. WYKRES 9 Przewidywane kształtowanie się światowych cen rzepaku/canoli w krótkim okresie (XI 2017-I 2018) SOJA Niewielki Wzrost Cen Soi na Giełdzie CBOT w Październiku br. W październiku br., ceny soi na giełdzie w Chicago ponownie nieznacznie wzrosły. Sygnały, iż Chiny mogą zwiększyć import soi w reakcji na rosnące zużycie śruty sojowej i rosnące pogłowie trzody chlewnej w tym kraju stanowiły wsparcie cen soi. Ponadto, wśród uczestników rynku pojawiły się oceny, iż średnie plony soi w USA w bieżącym sezonie będą słabsze od tych przewidywanych przez USDA w październikowym raporcie podażowopopytowym. Niemniej jednak, potrzebne opady deszczu w suchych regionach siewów soi w Brazylii i przyspieszenie tempa siewów przeciwdziałały większemu odbiciu cen nasion na giełdzie CBOT. W końcu października br., cena soi w kontrakcie najbliższym (listopad na giełdzie w Chicago wyniosła 357,74 USD/t i była o 0,6% wyższa od jej ceny pod koniec poprzedniego miesiąca. Z kolei, cena soi w kontrakcie styczniowym 2018 wyniosła 361,78 USD/t i wzrosła o 0,6% (ceny według stanu na dzień 31 października br.). 17

18 WYKRES 10 Ceny soi w kontrakcie najbliższym na giełdzie CBOT w sezonach - 440,00 CBOT: CENY SOI W SEZONACH 2015/16- (kontrakt najbliższy, USD/t) 420,00 400,00 USD/t 380,00 360,00 340,00 320,00 300,00 Źródło: CBOT Czynniki Kształtujące Ceny Soi w Kolejnych Miesiącach Sezonu spodziewany dalszy, wyraźny wzrost zużycia soi na świecie w bieżącym sezonie, wskutek rosnącego zapotrzebowania na soję w krajach azjatyckich (głównie w Chinach). notowane opóźnienia w siewach soi w Argentynie i Brazylii w związku z niesprzyjającymi warunkami pogodowymi. Niemniej jednak, jak dotychczas prognozy zbiorów soi w tym krajach w bieżącym sezonie są optymistyczne. możliwy dalszy wzrost cen ropy naftowej na giełdach światowych i idący za tym wzrost cen surowców oleistych wykorzystywanych do produkcji biodiesla. utrzymująca się prognoza bardzo wysokich światowych zbiorów soi w sezonie. Według ostatnich prognoz USDA, globalne zbiory soi w kolejnym sezonie (październik-wrzesień) wyniosą 347,9 mln ton, o 3,4 mln ton poniżej rekordowej wielkości zbiorów soi w minionym sezonie. przewidywany dalszy wzrost globalnych zapasów soi w sezonie. Pomimo spodziewanego dalszego, wyraźnego wzrostu zapotrzebowania rynku światowego na soję, zapasy soi na koniec bieżącego sezonu przewidywane są obecnie na rekordowym poziomie 96,1 mln ton, tj. o 1,2 mln ton większym od wielkości zapasów spodziewanych na koniec poprzedniego sezonu. WYKRES 11 Przewidywane kształtowanie się światowych cen soi w krótkim okresie (XI 2017-I 2018) 18

19 Niniejszy materiał został przygotowany dla klientów BGŻ BNP PARIBAS S.A. przez SPARKS Polska Sp. z o.o. i jest jedynie materiałem informacyjnym do użytku odbiorcy. Nie może on być uznany za wyraz poglądów Banku BGŻ BNP PARIBAS ani za rekomendację do dokonania jakiejkolwiek inwestycji. Wszystkie opinie i prognozy wyrażone w niniejszym dokumencie są wyrazem oceny SPARKS Polska Sp. z o.o. w dniu publikacji i mogą ulec zmianie bez zapowiedzi. Żadna część jak i całość utworów zawartych w tej publikacji nie może być powielana i rozpowszechniania lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (w tym tak że elektroniczny, mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) w łącznie z szeroko pojętą digitalizacją, fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez uprzedniej pisemnej zgody Banku BGŻ BNP Paribas S.A. z siedzibą w Warszawie. Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie z naruszeniem prawa utworów zawartych w Raporcie, w całości lub w części, bez uprzedniej pisemnej zgody Banku BGŻ BNP Paribas S.A. jest zabronione pod groźbą kary i może być ścigane prawnie. Raport opracowany przez firmę Sparks Polska Sp. z o.o. W celu pozyskania szerszej analizy skontaktuj się z info@sparks.com.pl 19