SZKOŁA PODSTAWOWA im. prof. WŁADYSŁAWA SZAFERA W BARWICACH PODSTAWOWE ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY PRZEDLEKARSKIEJ BARWICE 2006
ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY PRZEDLEKARSKIEJ Łańcuch ratunku 1. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca zdarzenia. 2. Ocena stanu i liczba poszkodowanych. 3. Wezwanie pomocy. 4. Udzielenie pierwszej pomocy. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Najpierw pomyśl o swoim bezpieczeństwie, potem o bezpieczeństwie poszkodowanego i osób postronnych. Wyłącz stacyjkę samochodu. Ustaw trójkąt ostrzegawczy: 50 m w terenie zabudowanym, 150m poza terenem zabudowanym 200m na autostradzie. Ocena stanów i liczba poszkodowanych. Zorientuj się ilu osób uczestniczyło w wypadku i jakich doznali obraŝeń. Oceniając stan poszkodowanych sprawdź: a) przytomność b) droŝność dróg oddechowych c) oddech d) tętno Wezwanie pomocy Wzywając pomoc dzwoń na następujące numery: 999 pogotowie 998 - straŝ poŝarna 997 - policja 112 - z komórki Podaj w kolejności: 1. Swoje nazwisko, 2. Co się stało, rodzaj wypadku, zagroŝenia, 3. Gdzie dokładnie słuŝby ratownicze mają się stawić (miejscowość, ulica, numer domu). 4. W jakim stanie znajdują się poszkodowani (liczba, stan czynności Ŝyciowych) OdłóŜ słuchawkę jako ostatni. 2
Pierwsza pomoc Dokładne sprawdzenie czynności Ŝyciowych: A. Świadomość: kontakt słowny lekkie klepnięcie w ramię 3 klaśnięcia w dłonie nad głową poszkodowanego. B. DroŜność dróg oddechowych: rozluźnij ubranie skontroluj jamę ustną odchyl głowę do tyłu (jeśli nie ma podejrzenia uszkodzenia kręgosłupa, jeśli jest podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa to wysuń Ŝuchwę do przodu. C. Kontrola oddechu (10 sekund): czując słysząc widząc jeśli nie ma oddechu wykonaj 2 wdechy. D. Kontrola tętna ( l0 sekund) sprawdź czy poszkodowany ma wyczuwalne tętno na duŝej tętnicy. Jeśli nie ma tętna wykonaj masaŝ serca 15 uciśnięć BRAK ODDECHU I KRĄśENIA wykonaj PPś (podstawowe podtrzymywanie Ŝycia). PPś = D ( droŝność) O ( oddech) K (krąŝenie) 3
WYSTĄPIENIE PRZYPADKÓW O KTÓRYCH MOWA PONIśEJ SĄ ZAGROśENIEM śycia I WYMAGAJĄ ZAWSZE WEZWANIE FACHOWEJ POMOCY MEDYCZNEJ Złamania Złamanie kości podejrzewamy, gdy: wystąpi obrzęk i ból przy uciśnięciu lub próbie poruszania kończyną, osoba nie moŝe w pełni wykonywać ruchów uszkodzoną kończyną, uszkodzona kończyna wyraźnie straci swój kształt, wystąpi nieprawidłowa ruchomość w miejscu, w którym normalnie kończyna jest nieruchoma, pod wpływem działania czynnika zewnętrznego lub urazu kość przebiła skórę. Ogólne zasady postępowania przy złamaniach: podejrzanego o złamanie pozostaw na miejscu wypadku do czasu właściwego unieruchomienia złamania (jeśli nie ma bezpośredniego zagroŝenia dla ciebie i osoby poszkodowanej), poszkodowanego nie przenoś bez uprzedniego unieruchomienia, unikaj niepotrzebnych rękoczynów, które mogą spowodować przemieszczenie się odłamów kości (złamanie zamknięte moŝe przerodzić się w złamanie otwarte i moŝe rozwinąć się wstrząs pourazowy), w razie złamania otwartego ranę naleŝy zaopatrzyć opatrunkiem jałowym, a następnie unieruchomić, miejsce uszkodzone odsłoń tylko wtedy, gdy podejrzewasz istnienie rany, nie rozbieraj tylko rozcinaj nogawkę, czy rękaw, nie nastawiaj kości, unieruchom dwa sąsiadujące stawy, sprawdzaj krąŝenie w kończynach ( czy nie sinieją), Złamania Ŝeber: unieruchom, połóŝ poszkodowanego na stronie ze złamanym Ŝebrem, ułatw oddychanie (rozepnij koszulę, apaszkę, krawat), obserwuj oddech, 4
Uszkodzenie kręgosłupa: jeśli nie ma zagroŝenia Ŝycia twojego i poszkodowanego nie przenoś, kaŝ poruszać rękoma i nogami, unieruchom odcinek szyjny i cały kręgosłup poprzez obłoŝenie, pocieszaj, Oparzenie to uszkodzenie skóry i tkanek pod nią leŝących wskutek działania wysokiej temperatury, stęŝonych lub Ŝrących środków chemicznych, prądu elektrycznego. STOPNIE OPARZEŃ I OBJAWY stopień objawy I zaczerwienienie i obrzęk II pęcherze wypełnione płynem surowiczym III martwica skóry na całej jej grubości Oparzenie termiczne - wodą, parą wodną, ogniem. Postępowanie gdy pali się odzieŝ ratuj Ŝycie poszkodowanego, zgaś palące się ubranie ( przewróć i turlając stłum ogień) nie stosuj gaśnicy, nie rozbieraj ( gwałtowna utrata ciepła), pocieszaj Postępowanie przy oparzeniu wodą: gdy do oparzenia dojdzie przy tobie to rozbierz poszkodowanego, jeśli ubranie przyklei się do skóry to nie rozbieraj, jeśli nie ma obrzęku ściągnij pierścionki i bransoletki, polewaj wodą chłodną przez 30 minut, lodowatą l 0 minut jeśli masz mało wody zrób zimny okład, nie smaruj niczym, nie przebijaj pęcherzy, załóŝ jałowy opatrunek, pocieszaj Postępowanie - przy oparzeniu chemicznym zasadą: oczyść mechanicznie powierzchnię skóry, przy pomocy jakiegoś przedmiotu uwaŝając, abyś się nie poparzył, polewaj miejsce oparzone przez 30 minut chłodną wodą załóŝ jałowy opatrunek, 5
Postępowanie - przy oparzeniu chemicznym kwasem: polewaj miejsce oparzone przez 30 minut, uwaŝając, aby woda nie spływała po zdrowej skórze, załóŝ jałowy opatrunek, Postępowanie - przy oparzeniu prądem elektrycznym: wyłącz dopływ prądu, nie chwytaj poszkodowanego bezpośrednio pod pachy, które są wilgotne, przesuń poszkodowanego w miejsce, gdzie udzielisz pomocy za pomocą izolatora, sprawdź czynności Ŝyciowe, w razie potrzeby wykonaj PPś, gdy powrócą czynności Ŝyciowe załóŝ jałowy opatrunek na oparzone miejsce, OdmroŜenie to uszkodzenie naskórka lub wszystkich warstw skóry wskutek działania niskiej temperatury. przenieś poszkodowanego do ogrzanego pomieszczenia, a następnie ogrzej całe ciało, przytomnemu podaj ciepły napój, okryj, przy odmroŝeniu kończyn ogrzej je zanurzając w wodzie- rozpocznij od temperatury ciała i powoli zwiększaj temperaturę, załóŝ jałowe opatrunki, nie podawaj alkoholu ani nikotyny, Zranienia Postępowanie jeśli rana jest zabrudzona np. ziemią przemyj wodą z kranu, nie stosuj Ŝadnych leków, ani zasypek, jeśli w ranie jest ciało obce to nie wyjmuj, wyjęcie moŝe spowodować gwałtowne krwawienie, załóŝ jałowy opatrunek, jako opatrunek nie stosuj materiałów włóknistych (lignina, wata), jako opatrunek moŝesz uŝyć gazę, bandaŝ, płótno, czystą bieliznę, w miarę moŝliwości unieruchom okolicę rany, 6
w przypadku wystąpienia rany kłutej klatki piersiowej zapobiegaj dostaniu się powietrza do płuca poprzez zabezpieczenie przez załoŝenie jałowej gazy i zaklejenie folii, jeśli w ranie znajduje się ciało obce to zakładając opatrunek obłóŝ ciało obce z dwóch stron i zabandaŝuj, w przypadku zranień w okolicach brzucha nie wpychaj jelit do środka, tylko okryj jałowym opatrunkiem, okryj, pocieszaj Krwotok wewnętrzny krew wylewa się do jam ciała. Przyczyną moŝe być upadek z wysokości, udział w wypadku samochodowym, uderzenie. Objawy: silny ból, bladość powłok skórnych, płytki oddech, szybkie słabnące tętno, zimne poty, krew w wymiocinach, stolcu, moczu, napięcie mięśni brzucha. ułóŝ w pozycji półsiedzącej lub leŝącej z przygiętymi nogami, obserwuj czynności Ŝyciowe, okryj Krwotok zewnętrzny - krew wypływa poza obręb organizmu. unieś kończynę do góry, zaciśnij w miejscu krwawienia poprzez jałową gazę, załóŝ opatrunek uciskowy (trzy warstwy- jałowa gaza, coś dociskającego, opatrunek przymocowujący), uciśnij tętnice: kończyna dolna-1. pachwinowa, t. podkolanowa, kończyna górna: t. pachowa, t. obojczykowa, t. ramienna, w razie, gdy opatrunek przesiąknie, dołóŝ następną warstwę, nie zdejmuj opatrunku nasiąkniętego, nie zakładaj opaski uciskowej, obserwuj czynności Ŝyciowe, 7
Zakrztuszenia Człowiek moŝe dusić się językiem, sztuczną szczęką, gumą do Ŝucia, jedzeniem. pochyl poszkodowanego do przodu i uderzaj 5 razy w plecy między łopatkami, wykonaj 5 uciśnięć w okolicy wyrostka mieczykowatego, wykonaj 5 uciśnięć brzucha, czynności te wykonuj do skutku, jeśli osoba straci przytomność to uciskaj w okolicach mostka, pamiętając, aby głowa była obrócona na bok, obserwuj czynności Ŝyciowe, jeśli osoba przestanie oddychać to wykonaj sztuczny oddech Padaczka nie powstrzymuj drgawek, pod głowę włóŝ coś miękkiego, chroń głowę przed urazem trzymając ją między udami, po ustaniu drgawek ułóŝ w pozycji bocznej, okryj, obserwuj czynności Ŝyciowe. Atak serca Objawy: silny ból w klatce piersiowej, drętwienie 1. kończyny, ból w nadbrzuszu, ból promieniujący do prawego barku ból promieniujący do kręgosłupa, sinica wokół ust zimne poty. ułoŝyć w pozycji półsiedzącej, ułatwić oddychanie, dostarczyć świeŝe powietrze, odpiąć guzik od koszuli, krawat, apaszkę, pasek od spodni, kontrolować czynności Ŝyciowe, okryć, pocieszyć. 8
Zatrzymanie czynności Ŝyciowych brak oddechu - wykonaj 2 wdechy brak krąŝenia wykona j 15 uciśnięć mięśnia sercowego, taką serię powtórz 4 razy, następnie sprawdź oddech i krąŝenie, jeśli zostały przywrócone ułóŝ osobę w pozycji bocznej bezpiecznej. PPś wykonuj do chwili odzyskania czynności Ŝyciowych, przybycia fachowej pomocy, zmiany przez drugą osobę, poczujesz, Ŝe słabniesz Omdlenie - krótkotrwała utrata przytomności na skutek niedotlenienia mózgu dostarcz świeŝe powietrze, ułatw oddychanie poprzez odpięcie guzika pod szyją, paska od spodni, unieś nogi do góry, jak odzyska świadomość podaj mocną herbatę do picia, Opracowali Nauczyciela wychowania fizycznego mgr Sylwester Szymański mgr Jan Wrzosek 9