KONSPEKT Temat: Pierwsza pomoc, prawda jest taka, to sprawa ważna, nie byle, jaka. Odmówić pomocy, to jest kryminał, więc nigdy o tym nie zapominaj. Miejsce: Szkoła Podstawowa nr 32 w Białymstoku Przewidywany czas trwania: 1godzina 40 min Cele: Przedstawienie uczniom jak ratować człowieka w danej sytuacji Zintegrowanie klasy Kształtowanie umiejętności pracy w małych grupach Zamierzenia: Uczniowie po zajęciach będą: Wiedzieli jak pomóc poszkodowanemu Umieli ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej, opatrzyć ranę itd. Rozumieli jak ważne jest to by znać postawy pierwszej pomocy, ponieważ możemy dzięki temu uratować komuś życie Materiały: Kartki, na których uczniowie piszą swoje imiona W pełni zaopatrzona apteczka Chusteczki higieniczne 4 fantomy Płyn do dezynfekcji Gaziki Markery Taśma klejąca Prowadzący: dh. Marta Wyszkowska Formy pracy: o Ćwiczenia o Dyskusja Przebieg: 1) Zapoznanie się prowadzącego z uczniami klas VI. Każdy na przygotowanej małej karteczce pisze swoje imię i przykleja ją taśmą klejącą do bluzy. (5 min) 2) Apteczka: Prowadzący przedstawia uczestnikom zawartość apteczki. (5 min) DOBRZE WYPOSAŻONA APTECZKA POWINNA ZAWIERAĆ: * chusta trójkątna; * codofix (siatki opatrunkowe -elastyczne różnych rozmiarów); * opaski elastyczne; * opaski dziane, (czyli zwykły bandaż); * opatrunek osobisty * gaza opatrunkowa, kompresy gazowe; * plastry z opatrunkiem, plaster zwykły; * gumowe rękawiczki; * agrafki, nożyczki tępo zakończone; * maska do sztucznego oddychania; * folia NRC W apteczce nie powinny znajdować się lekarstwa, ponieważ apteczka jest używana przez większą liczbę osób, a nie możemy podawać komuś leków, gdyż może ona być uczulona na jakiś jego składnik, przez co możemy jedynie zaszkodzić osobie poszkodowanej.
3) Krwotok z nosa: Prowadzący tłumaczy jak powinno się zachować przy krwotoku z nosa. ( 5 min) Postępowanie przy krwotoku: * głowę chorego pochylić do przodu, aby ewentualnie wypływająca krew wydostawała się na zewnątrz, nie była połykana i nie spowodowała zachłyśnięcia, * przyłożyć zimny kompres na okolicę krwawienia, tj. na grzbiet nosa, albo na okolicę górnej części karku * docisnąć, bezpośrednio palcami, skrzydełka nosa do przegrody nosowej. 4) Ćwiczenia w parach ( zamiast okładów uczniowie kładą zwykłe chusteczki higieniczne) (5 min) 5) Omdlenie a utrata przytomności, czym się różnią? (3 min) Prowadzący rozmawia z uczniami na temat omdlenie i utraty przytomności, wyjaśnia, jaka jest różnica między nimi. Omdlenie jest to chwilowa, całkowita, lub prawie całkowita, utrata świadomości, wywołana nagłym, przemijającym zmniejszeniem ukrwienia mózgu. Zdarza się zwykle u ludzi zupełnie zdrowych, a najczęstszą przyczyną jest odruch związany z aktywacją tzw. nerwu błędnego. Różnica między omdleniem a utratą przytomności jest prosta: omdlenie to krótkotrwała (do 3-5min.) utrata przytomności (w tym rzecz jasna świadomości) spowodowana krótkotrwałym niedotlenieniem mózgu- najczęściej w zatłoczonych miejscach typu kościół, autobus itp.). 6) Ćwiczenia uczestników. (10 min) W przypadku omdlenia (krótkotrwałej utraty przytomności), jeśli jest zachowane oddychanie i tętno, należy na kilkanaście sekund unieść dolne i górne kończyny poszkodowanego. Gdy takie postępowanie nie przynosi pozytywnego efektu, należy wezwać pomoc, ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej i obserwować go. Brak powrotu świadomości może świadczyć o tym, że nie jest to zwykłe omdlenie.
7) Co to jest pozycja boczna ustalona? ( 5 min)
Stosujemy ją dla zabezpieczenia poszkodowanego nieprzytomnego, z zachowanymi czynnościami życiowymi. np. podczas oczekiwania na przybycie lekarza; ułatwia oddychanie, krążenie, zapewnia drożność dróg oddechowych. (można nakryć NRC) 7) Uczniowie ćwiczą w parach pozycję boczną ustaloną. (10 min) 8) Oparzenie i odmrożenie (5 min) A. OPARZENIA Oparzenia klasyfikuje się na trzystopniowej skali: I stopień oparzenia - Skóra jest zaczerwieniona (rumień), pojawiają się obrzęki i pieczenie skóry. II stopień oparzenia - Oprócz obrzęku i zaczerwienienia obserwuje się pęcherze z płynem surowiczym żółtawego koloru. Oparzenia II stopnia są bardzo bolesne. III stopień oparzenia - Pacjent nie odczuwa bólu, ponieważ dochodzi do głęboko sięgającej martwicy całej skóry. Uszkodzone są również głębiej znajdujące się tkanki: mięśnie i ścięgna. Zniszczone są zakończenia nerwowe w skórze. Najcięższe oparzenia to takie, w których dochodzi do zwęglenia tkanek. Pierwsza pomoc: Poparzone miejsca należy szybko schłodzić, najlepiej podziałać na nie około 10 minut bieżącą, chłodną wodą. Nie można poparzonych miejsc niczym smarować. Jeżeli dochodzi do rozległych oparzeń konieczne jest jak najszybsze zawiezienie chorego do najbliższego szpitala, gdzie zostaje on otoczony fachową opieką. B ODMROŻENIA Odmrożenia klasyfikuje się na trzystopniowej skali: I stopień odmrożenia - zaczerwienienie, obrzęki, uczucie pieczenia i drętwienia odmrożonych części ciała. II stopień odmrożenia - Tkanki są o wiele bardziej zaczerwienione, są rozległe obrzęki oraz pęcherze z surowicą albo z płynem surowiczo-krwistym III stopień odmrożenia - martwica zsiniałej skóry. PIERWSZA POMOC- ofiarę odmrożeń należy jak najszybciej przenieść w ciepłe miejsce i zdjąć z niego uciskające odmrożone miejsca ubrania. Odmrożeń nie można niczym nacierać. Poszkodowanemu należy podać do picia cieple płyny (nie alkohol!). Na silne odmrożenia należy założyć jałowy opatrunek. Odmrożone części ciała można moczyć w chłodnej wodzie i bardzo powoli zwiększać jej temperaturę aż do temperatury pokojowej. Konieczne jest badanie lekarskie. 10) WYPADEK (15 min) Postępowanie na miejscu wypadku Poprzez "wypadek" najczęściej będę tu rozumiała wypadek komunikacyjny, który jest bardzo częstą przyczyną powstawania stanów bezpośredniego zagrożenia życia. Podczas udzielania pomocy należy bezwzględnie pamiętać o własnym bezpieczeństwie. Nikt nie wymaga od nas niepotrzebnego bohaterstwa!
Po znalezieniu się na miejscu zdarzenia szybko oceniamy sytuację - możliwość pożaru, stoczenia się pojazdu.( JEŻELI SYTUACJA MOŻE ZAGROZIC I TWOJEMU ŻYCIU POCZEKAJ NA SPECJALNE SŁUŻBY. NIE POTRZEBNE IM SĄ DWIE OSOBY DO RATOWANIA! ) Jeśli przebywanie w aucie oceniamy jako niebezpieczne dla ofiar, należy je stamtąd usunąć, w przeciwnym wypadku pomocy udzielamy w samochodzie. Przy dotykaniu bądź przenoszeniu rannego pamiętajmy, że może on mieć uszkodzony kręgosłup - nieostrożne postępowanie może mieć dla pacjenta bardzo przykre konsekwencje. Pamiętajmy o dokładnym rozejrzeniu się na miejscu zdarzenia. Podczas wypadku powstają ogromne energie, które są w stanie wyrzucić ofiarę przez okno, nawet wiele metrów od uszkodzonego auta! Poszkodowani, którzy są w aucie, z powodu szoku mogą nie udzielać sensownych odpowiedzi, dlatego lepiej rozejrzeć się samemu. Jeśli jest to możliwe, prosimy o pomoc innych kierowców. Następnie przystępujemy do oceny stanu poszkodowanego. Przed kontaktem z ofiarami, obowiązkiem jest założenie jednorazowych rękawiczek, które zabezpieczą nas przed ew. zakażeniem. O zdrowiu poszkodowanego przecież nic nie wiemy! Po zorientowaniu się w sytuacji należy zawiadomić pogotowie ratunkowe. Jeśli nie ma nikogo w pobliżu dzwonimy sami pod numer 112. Z telefonów stacjonarnych 999. Jeśli są w okolicy ludzie prosimy ich żeby to oni wykonali telefon my zaś żeby nie marnować czasu przystępujemy do pierwszej pomocy.. Przechodnie są prawnie zobowiązani do spełnienia naszego polecenia. Można ostrzec ich przed odpowiedzialnością karną w przypadku niepowiadomienia. Co powinno zawierać zgłoszenie? Kto wzywa pomocy? ( wtedy zostaniemy potraktowani poważnie) Gdzie się to stało? Co się wydarzyło? Ile jest ofiar wypadku? Jakie są uszkodzenia ciała? W oczekiwaniu na fachową pomoc podejmujemy wszelkie potrzebne czynności ratownicze: od reanimacji po uspokajanie będącej w szoku ofiary. Należy być pewnym swej wiedzy przed przystąpieniem do akcji ratowniczej. Ale przecież lepsza lekka niepewność, niż tłum gapiów nachylonych nad nieprzytomnym człowiekiem i szepty: "Lepiej go nie ruszać, zaczekajmy na pogotowie"! A w tym czasie człowiek umrze. Ocena stanu poszkodowanego W celu dokonania oceny podstawowych funkcji życiowych pacjenta, należy sprawdzić czy poszkodowany 1. Jest przytomny?
Ratownik powinien głośno odezwać się do pacjenta (np. "Jak Pan/Pani się czuje) oraz sprawdzić reakcję na mocne dotknięcie (potrząśnięcie) lub ból - uszczypnięcie płatka usznego, uszczypniecie w mięsień na barku. W ten sposób można uniknąć przeprowadzania zabiegów reanimacyjnych u przytomnego pacjenta. Należy pamiętać, że jeśli mamy do czynienia z urazami głowy lub szyi, podejrzewamy uszkodzenie kręgosłupa i pacjenta można poruszyć tylko wtedy, jeśli jest to absolutnie niezbędne (np. nie oddycha)! Nieprawidłowe poruszenie może doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego, a tym samym do paraliżu. 2. Oddycha? Zatrzymanie oddechu stwierdza się w następujący sposób: - przy dokładnej obserwacji nie widać ruchów oddechowych klatki piersiowej; ruchy te nie są wyczuwalne również po przyłożeniu dłoni ratownika do klatki piersiowej i brzucha ratowanego, - niesłyszalny i niewyczuwalny jest strumień powietrza wydychanego z ust i nosa pacjenta, - przy częściowej niedrożności dróg oddechowych słychać odgłosy chrapania i bulgotu By sprawdzić czy poszkodowany oddycha należy udrożnić drogi oddechowe (Udrożnienie dróg oddechowych uzyskuje się poprzez odchylenie głowy do tyłu i wysunięciu żuchwy.) Jeżeli to możliwe przy ułożeniu poszkodowanego jak został znaleziony - należy podłożyć dłoń na jego czole i ostrożnie odchylić głowę do tyłu (pomagając sobie chwilowo drugą ręką, która kładziemy na karku). Kciuk i palec wskazujący dłoni na czole powinny być wolne, by w razie konieczności sztucznej wentylacji zacisnąć nimi nos ratowanego. Końcami palców drugiej ręki (tej, której podtrzymywał kark) należy następnie wysunąć żuchwę, niekiedy samo wysunięcie żuchwy i przyciśnięcie jej do szczęki udrażnia drogi oddechowe, ale zaleca się wykonywanie powyższych czynności wspólnie.) Pochylamy głowę na twarzą poszkodowanego i patrzymy w kierunku jego brzucha. W ten sposób na uchu czujemy czy poszkodowany oddycha i jednocześnie obserwujemy czy porusza się jego klatka piersiowa. (ok. 10 sek) 3. Postępowanie reanimacyjne Działania reanimacyjne podejmujemy w następującej kolejności: A (airways) - udrożnić drogi oddechowe; B (breath) - zacząć sztuczne oddychanie; C (circulation) - przywrócić krążenie. A - Udrożnienie dróg oddechowych Należy odchylić głowę do tyłu. Poszkodowany powinien być ułożony na plecach. Przyłożyć rękę do czoła i przechylić głowę do tyłu. Unieść żuchwę do góry (palcami nacisnąć oba kąty żuchwy i przesunąć do przodu). Gdy pacjent nie zaczyna ponownie sam oddychać wykonujemy kolejny krok. B - Sztuczne oddychanie Sztuczne oddychanie można wykonać metodą usta-usta oraz usta-nos. W wydychanym powietrzu znajduje się 16% tlenu[potrzebne źródło], co zupełnie wystarczy nieprzytomnemu. Robimy głęboki wdech i wdmuchujemy nasze wydychane powietrze pacjentowi do ust lub nosa. Jeśli klatka piersiowa ofiary się unosi oznacza to poprawne
wykonanie sztucznego oddychania. Jeśli się tak nie dzieje może to być przyczyną naszej niedokładności w wykonywanym procesie. Należy wtedy sprawdzić czy w przypadku metody usta-usta jest szczelnie zatkany nos pacjenta, lub czy szczelnie przykładamy nasze wargi do ust pacjenta. Po wykonaniu 4 oddechów należy sprawdzić, czy serce ofiary bije. W razie braku reakcji następuje działanie kolejne. C - Masaż serca Aby go wykonać należy wiedzieć, gdzie poprawnie jest umiejscowione serce człowieka. Serce człowieka znajduje się między dolną połową mostka i kręgosłupem. Ucisk wywieramy obiema rękami nałożonymi jedna na drugą na dolną połowę mostka przesuwając go o 4-5 cm w stronę kręgosłupa. Zabieg ten ma na celu usunięcia krwi z serca i wprowadzenie jej do układu krążenia. Czynność te powtarzamy w rytmie normalnej aktywności serca (około 60-80 razy na minutę). Przy takiej częstotliwości można zapewnić około 1/3 normalnej wydajności serca jako pompy. Gdy pomoc udzielana jest przez dwie osoby, jedna stosuje masaż serca, a druga stosuje sztuczne oddychanie. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji reanimacja winna być prowadzona w stosunku 30:2 (30 uciśnięć mostka, 2 oddechy) bez względu na ilość ratowników biorących udział w reanimacji. NIGDY NA ŻYWYM CZŁOWIEKU! można spowodować uszkodzenie klatki piersiowej i problemy z sercem itd.! 11) Podzielenie klasy na 4 grupy. Zadaniem uczniów jest ustawienie się alfabetycznie (ze względu na imiona, jeżeli imiona się powtarzają patrzymy na nazwiska) a następnie odliczenie do 4. Grupy wymyślają sobie nazwy, które kojarzą im się z pierwszą pomocą. (5 min) 12) Do każdej grupy jest przeznaczony prowadzący z fantomem. Grupy ćwiczą zachowanie podczas wypadku. (25 min) 13) Podziękowanie za uczestnictwo w zajęciach.(2 min)