Komentarz tygodniowy DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Wskaźnik VIII 2012 VII 2013 VIII 2013 Sprzedaż detaliczna, r/r Sprzedaż detaliczna 5,8 % 4,3 % 3,4 % Według danych GUS sprzedaż detaliczna w cenach bieżących w sierpniu br. wzrosła o 3,4 % r/r. W danych za sierpień zwraca uwagę silny, dwucyfrowy wzrost sprzedaży w niewyspecjalizowanych sklepach (o 12,6 % r/r), co wskazuje, iż znaczna część konsumentów nie chcąc ograniczać spożycia preferowała zakupy w placówkach, które oferują towary w niższych cenach. W sierpniu br. odnotowano również wyraźny wzrost sprzedaży samochodów (o 11,3 % r/r), do czego przyczynić się mógł tzw. efekt bazy (w sierpniu ub. r. sprzedaż w tej kategorii ukształtowała się na niskim poziomie, odnotowując spadek o 2,0 % r/r). Opublikowane dane o sprzedaży należy ocenić pozytywnie. Wzrost w tempie 3,4 % r/r (3,5 % r/r w cenach stałych) wskazuje na utrzymywanie się pozytywnych tendencji obserwowanych w ostatnich miesiącach, które pozwalają zachować umiarkowany optymizm odnośnie stopniowej poprawy koniunktury w kolejnych miesiącach. Wskaźnik VIII 2012 VII 2013 VIII 2013 Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia 12,4 % 13,1 % 13,0 % Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się w minionym miesiącu na poziomie 13,0 %, co jest najniższym poziomem w tym roku. Pomimo spadku bezrobocia w ujęciu miesięcznym (o 0,1 pp. w porównaniu z lipcem br.), stopa bezrobocia nadal kształtuje się wyraźnie powyżej poziomu odnotowanego przed rokiem (wzrost o 0,6 pp.). W porównaniu ze stanem na koniec sierpnia 2012 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wzrosła w ciągu roku o 118,5 tys. osób. Istotne znaczenie dla oceny sytuacji na rynku pracy będzie miało kształtowanie się poziomu bezrobocia w kolejnych miesiącach, w których pozytywny wpływ czynników sezonowych (m.in. prac w rolnictwie, budownictwie i turystyce) będzie się zmniejszał, co prawdopodobnie przełoży się na wzrost stopy bezrobocia do poziomu ok. 14,0 % na koniec grudnia br. (wobec 13,4 % na koniec 2012 r.). 1
WYDARZENIA W POLSCE W ocenie Jerzego Hausnera z RPP, oczekiwanie, iż obecny poziom stóp procentowych będzie utrzymany również przez pewną część 2014 roku jest rozsądne. Przedstawiciel RPP podkreślił, iż utrzymanie niezmienionych stóp procentowych przez dłuższy czas sprzyja wewnętrznej stabilności gospodarki. W ocenie prezesa NBP Marka Belki polska gospodarka ma już za sobą okres najsłabszej koniunktury, zaś kolejne kwartały powinny przynieść kontynuację stopniowego ożywienia, na co wskazują pozytywne sygnały płynące z gospodarki (w szczególności odnotowany w ostatnich miesiącach wzrost produkcji przemysłowej oraz sprzedaży detalicznej). Prezes NBP podkreślił jednocześnie, iż ze względu na powolny charakter ożywienia w gospodarce, nie należy oczekiwać pojawienia się większych impulsów do wzrostu inflacji w najbliższych miesiącach. Marek Belka powtórzył, iż Rada Polityki Pieniężnej do końca roku na pewno nie zmieni stóp procentowych NBP. W serwisie internetowym Związku Banków Polskich opublikowano wyniki wrześniowego badania koniunktury, przeprowadzonego w 194 placówkach bankowych, reprezentujących wszystkie typy banków krajowych. W badaniu ankietowani proszeni są zarówno o ocenę sytuacji bieżącej na rynku kredytów i depozytów (wskaźnik oceny), jak i o przewidywania odnośnie możliwych tendencji w najbliższych trzech miesiącach (wskaźnik prognozy). Wartość wskaźnika oznacza saldo ocen (różnicę pomiędzy odsetkiem placówek sygnalizujących poprawę lub pogorszenie w danej kategorii). Z najnowszego badania wynika, iż we wrześniu br. odnotowano nieznaczne pogorszenie zarówno ocen sytuacji bieżącej, jak i prognoz na rynku kredytowym podmiotów gospodarczych. Należy jednocześnie podkreślić, iż odpowiednie salda ocen pozostały dodatnie (odpowiednio 11 pkt dla sytuacji bieżącej oraz 28 pkt dla prognoz), co wskazuje, iż w tej kategorii nadal więcej placówek sygnalizowało poprawę niż pogorszenie sytuacji. DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA DANE Z POLSKI Strefa euro Indeks PMI dla przemysłu (wstępny odczyt) Wskaźnik IX 2012 VIII 2013 IX 2013 Indeks PMI dla przemysłu 46,1 pkt 51,4 pkt 51,1 pkt Według wstępnych danych opublikowanych przez Markit indeks PMI dla sektora przemysłowego w strefie euro wyniósł we wrześniu br. 51,1 pkt, wobec 51,4 pkt w sierpniu. Niższa wartość indeksu w porównaniu z miesiącem poprzedzającym była m.in. konsekwencją niższego tempa wzrostu nowych zamówień. Opublikowane dane, wskazujące z jednej strony na poprawę koniunktury w strefie euro (wartość indeksu powyżej 50 pkt), z drugiej zaś potwierdzające, iż odnotowana poprawa ma charakter umiarkowany (niższa wartość indeksu niż w miesiącu poprzedzającym) wydaje się uzasadniać kontynuację wyjątkowo łagodnej polityki pieniężnej realizowanej przez władze monetarne w strefie euro. Istotnym zagrożeniem dla kontynuacji obserwowanego ożywienia w gospodarce strefy pozostaje sytuacja na rynku pracy. Raport Markit wskazuje, iż w sektorze ROEKONOMICZNE przemysłowym we wrześniu Z miał POLSKI miejsce spadek zatrudnienia w strefie euro. 2
RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH W minionym tygodniu rynkowe stawki WIBOR pozostały stabilne. Niewielki spadek w ujęciu tygodniowym (od 0,01 do 0,02 pp.) odnotowano w tenorach od 3M do 1Y. Symbolicznym spadkom w późniejszych tenorach sprzyjają wypowiedzi przedstawicieli Rady Polityki Pieniężnej, sugerujące, iż także w pierwszych miesiącach 2014 r. stopy procentowe NBP prawdopodobnie pozostaną bez zmian. W najbliższych dniach najważniejszym wydarzeniem dla rynku będzie komunikat Rady Polityki Pieniężnej po październikowym (2.10 br.) posiedzeniu decyzyjnym. Ze względu na istotny wpływ wydarzeń w strefie euro na rozwój sytuacji gospodarczej w Polsce, uwaga rynku w najbliższych dniach będzie również skoncentrowana na środowym komunikacie władz monetarnych w strefie euro w sprawie stóp. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 23 27.09.2013 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 2,60% 0,13% 0,18% 0,00% 0,49% 3M 2,67% 0,22% 0,25% 0,02% 0,52% 6M 2,70% 0,34% 0,37% 0,08% 0,59% 1Y 2,75% 0,54% 0,63% 0,24% 0,88% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 20.09.2013 27.09.2013 Zmiana 1 USDPLN 3,1152 3,1328 0,56% 1 EURPLN 4,2144 4,2310 0,39% Biorąc pod uwagę jako punkt odniesienia kurs ustalany na fixingu NBP, złoty nieznacznie osłabił się w ostatnim tygodniu zarówno wobec dolara (o 0,6 %), jak i wobec euro (o 0,4 %). Uwzględniając istotne czynniki ryzyka, jakimi dla złotego była zarówno nowelizacja budżetu, jak i niepewność związana z planowanymi zmianami w sposobie funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych, należy podkreślić, iż złoty pozostaje dość silny. Wydaje się jednak, iż decydujące znaczenie dla kierunku zmian na złotym miały korzystne dla naszej waluty komunikaty płynące z głównych banków centralnych. We wrześniu władze monetarne w strefie euro wielokrotnie podkreślały utrzymanie wyjątkowo łagodnej polityki pieniężnej, zaś amerykańska Rezerwa Federalna nieoczekiwanie zdecydowała o kontynuacji programu skupu aktywów na dotychczasowym poziomie, co również oddziaływało korzystnie na złotego. 3
RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 20.09 109,22 3,32 1324,99 22,74 23.09 108,16 3,30 1321,54 21,68 24.09 108,64 3,26 1322,59 21,44 25.09 108,32 3,28 1332,99 21,68 26.09 109,21 3,30 1323,09 21,97 27.09 108,63 3,32 1335,71 21,61 W minionym tygodniu ceny ropy Brent utrzymywały się poniżej poziomu 110 dolarów za baryłkę. Należy podkreślić, iż w ostatnich tygodniach duży wpływ na kształtowanie się cen ropy miały czynniki polityczne, związane z rozwojem sytuacji na Bliskim Wschodzie. W związku ze wzrostem szans na współpracę rządu syryjskiego z ONZ w sprawie zniszczenia broni chemicznej w tym kraju oraz wobec rozpoczęcia przez Iran i USA rozmów na temat kwestii spornych dotyczących irańskiego programu atomowego, czynniki te wspierały w ostatnich dniach utrzymanie cen ropy na relatywnie niskim poziomie. W tym samym kierunku oddziaływały opublikowane przez amerykańską Agencję ds. Energii (U.S. Energy Information Adminisration) dane, które wskazały na wzrost zapasów ropy w USA w ujęciu tygodniowym o 2,6 mln baryłek. W ujęciu tygodniowym zwraca uwagę 5,0 % spadek cen srebra, który jednak miał charakter korekty silnego wzrostu cen tego surowca w tygodniu poprzedzającym. W najbliższych dniach decydujące znaczenie dla rynków finansowych będzie miał przebieg oraz wynik negocjacji w amerykańskim Kongresie dotyczących porozumienia w sprawie nowego budżetu oraz limitu zadłużenia kraju. RYNEK KAPITAŁOWY Indeks WIG20 zyskał w minionym tygodniu 0,6 %. W tym samym okresie amerykański Dow Jones stracił 1,2 %. Słabsze zachowanie giełd w USA w ostatnich dniach wynika m.in. z przedłużających się negocjacji głównych sił politycznych w tym kraju w sprawie podniesienia limitu zadłużenia USA. Isotny wpływ na zachowanie rynków finansowych mają również powracające spekulacje odnośnie możliwego ograniczenia realizowanego przez amerykańską Rezerwę Federalną programu skupu aktywów w wysokości 85 mld dolarów miesięcznie. Czynniki ryzyka wydają się przeważać nad początkowym optymizmem, z jakim rynki przyjęły zaskakującą decyzję władz monetarnych w USA we wrześniu o przedłużeniu w dotychczasowej skali realizowanego programu. 4
KALENDARIUM W tym tygodniu najważniejszymi publikacjami będą decyzje banków centralnych w Europie odnośnie poziomu stóp. W środę zostaną opublikowane komunikaty zarówno Rady Polityki Pieniężnej, jak i Rady Dyrektorów Europejskiego Banku Centralnego. Dla rynku krajowego istotne będą również publikowane we wtorek odczyty z sektora przemysłowego we wrześniu (indeks PMI). Kalendarium na najbliższy tydzień (30.09-04.10.2013 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 1 października Polska Indeks PMI dla przemysłu IX 52,6 pkt 2 października Polska Decyzja w sprawie stóp procentowych X 2,50 % 2,50 % 2 października Strefa euro Decyzja w sprawie stóp procentowych X 0,50 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5