Literka.pl Wielkanoc - zwyczaje i obczyczaje. Data dodania: 2005-02-20 14:00:00 Scenariusz przedstawienia realizowanego w okolicach Świąt wielkanocnych. WIELKANOC zwyczaje i obyczaje Wiosenny wystrój, palmy, bazie, pisanki, gaik, baby wielkanocne itp. Zebrała i opracowała: Barbara Lewandowska NARRATOR: W kalendarzu jest wiele dni wesołych i świątecznych, ale są takie, które zmuszają do refleksji, powagi, szczególnej zadumy, a także radość jaką niosą za sobą. Jednym z takich świąt jest Wielkanoc. Wielkanoc Pascha Wielki Dzień jest największym, najstarszym świętem wszystkich chrześcijan. Wielkanoc należy do świąt ruchomych ponieważ każdego roku przypada w innym terminie, pomiędzy 22 marca i 25 kwietnia. Święto Zmartwychwstania Chrystusa jest wielkim świętem wiosennym, triumfalnym świętem zwycięskiego, nieustannie odradzającego się życia, świętem wielkiej nadziei i obietnicy nieśmiertelności i zmartwychwstania. Ostatnia niedziela przed Wielką Nocą zwana Kwietną, Palmową lub Wierzbną. W Niedzielę Palmowa w naszych kościołach święci się kolorowe palmy. Palmy są to bukiety z gałązek wierzbowych czyli bazi, z bukszpanu, suszonych kwiatów i wstążek. W całej Polsce był zwyczaj smagania się poświęconymi palmami dla zdrowia i urody. Wołano przy tym zawsze: (ma palmę w ręku i lekko się uderza) Palma bije, nie ja biję za tydzień Wielki Dzień za sześć noc Wielkanoc.
NARRATOR: Palmie przypisywano właściwości dobroczynne, lecznicze i życiodajne. Jeszcze i dzisiaj chociaż już tylko dla żartu połyka się wyjęte z palmy bazie, co podobno ma chronić od wiosennych przeziębień i bólu gardła. Do dziś wielu domach wkłada się palmę za święty obraz lub przybija się ją nad drzwiami wejściowymi, aby chroniła od pożaru i wszelkiego zła. (trzyma palmę w ręku i udaje, że wącha) Palmy pachną jak łąka w samy środku lata siada mama przy stole a przy mamie tata i my. Wiosna na nas zza firanek zerka A pstrokate pisanki chcą tańczyć oberka. A na Kurpiach splata się wysoko Wiatr im wstążki porywa, Chce je zanieść obłokom. A która Kurpianka Najwyższą palmę uwije -to aż pod powałę wyrośnie jej synek. Te kurpiowskie palmy
z pachnącego ziela Oj ziela! Długo w chacie przetrwają, aż do wesela. NARRATOR: Obchody świąteczne Wielkanocy rozpoczynają się po Niedzieli Palmowej. Tydzień ten zwany Wielkim to czas wielu pięknych i podniosłych uroczystości religijnych. Jest to czas intensywnych przygotowań domowych do świąt oraz ciekawych zwyczajów i obyczajów ludowych. Przyrządzano świąteczne mięsa, sosy, świąteczne wypieki baby wielkanocne, placki, mazurki i serniki. Przyszła Wielkanoc. Srebrne biją dzwony. Zieleń z łąk się podkrada pod domy. Kępkami trawy, zawilcem pod płotem. Ptak się wiosennym zanosi świergotem. Brzozy leciutkie, jak mgiełki zielone, które wiatr nawiał na świerki za domem. Dzieci pisanki malują od świtu; trochę zieleni i trochę błękitu i na pisance wnet kwiatuszki z bajki rosną jak żywe: niezapominajki, obok nich fiołki i bazie wierzbowe. I już pomysły przybiegają nowe: kurczak żółciutki, a przy nim baranek; jest coraz więcej i więcej pisanek! A jakie pyszne na stole przysmaki! Babki, serniki i mazurek z makiem, i z czekoladą, i z lukrem różowym, a wciąż pomysły przybywają nowe. Wielkanoc! Wielkanoc! Wielka radość w sercu,
Gdy stąpasz po świecie- Kwitnącym kobiercu. Na stole pisanki pięknie malowane. Wśród zieleni trawy cukrowy baranek. Bazie w wazoniku, Ciasta i wędliny... WIELKANOC i wielkie spotkanie rodziny! Myślałby kto: zima cały rok nie puści, wieki potrzyma. A tu puk, puk i proszę: wiosna jak zielony puch, jak złote ciepło kurczęcia, około Wielkiej Nocy białe jajko przemienia w pisanki. Na nich wiatraki jak maki, słońcem nakrapiane szpaki, a kraszanki we wszystkie kolory: jedne jak szczypiorek zielony, drugie jak ruda łuska cebuli, trzecie ja czerwona spódnica Weroniki, czwarte jak fiołki w wiosennym koszyku, a piąte
Nasz stół wielkanocny haftowany w kwiaty. W borówkowej zieleni listeczków skrzydlatych Lukrowana baba rozpycha się na nim, A przy babie Mazurek w owoce przybrany. Wyszła z formy baba, wydęta jak bania. Pewnie sobie szuka większego mieszkania. Jest na stole szynka soczysta i miękka. Ja tam zjadam jajko choć twarde nie pęka. NARRATOR: Gotowano stery jaj na twardo, które były najważniejszym pokarmem na wielkanocnym stole. Wszystkie jaj barwiono i ozdabiano. Zamieniały się w pisanki, kraszanki i malowanki. Według wierzeń ludowych jajko posiadało niezwykłe właściwości dobroczynne i mogło przeciwdziałać złym mocom. Wierzono, że chronią przed zarazą, klęskami żywiołowymi, sprowadzają urodzaj, zapewniają zdrowie i bezpieczeństwo pasterzom. Jaja ofiarowane w podarunku były dowodem życzliwości i sympatii. Wierzono, że skorupki pisanek rzucane pod drzewa i rozsypane na podwórzu odstraszają szkodniki, spowodują, że kury będą znosiły więcej jaj, będą obfite zbiory owoców. DZIECI: (pisanki) Jak dobrze być pisanką Mieć kolorowe wdzianko, tak jak my
Jak dobrze być pisanką Mieć kolorowe wdzianko i kolorowe sny. Bo pisankom śnią się kurczaki Malowane w barwne zygzaki W kratkę, paski, w kurze stopki I pomarańczowe kropki. Te wzorki to niezła rzecz Każdy kurczak chciałby je mieć Jak dobrze być pisanką. Na półmisku owies Jak przystało prababci ręką wysiany. Cukrowy baranek Skubał go nieśmiało A obok misa pisanek! NARRATOR: Wielka Sobota jest dniem święcenia ognia, wody, cierni i jadła. W przeszłości księża święcili pokarm w domach, stoły były zastawione jedzeniem, poświęcone musiało być wszystko co zostało przygotowane na święta. Obecnie do koszyków wkłada się już symbolicznie jajko, trochę soli, czasem kawałek kiełbasy lub ciasta. W koszyczku nie może zabraknąć baranka z cukru lub pieczonego symbol Chrystusa Zmartwychwstałego. Niedziela Wielkanocna to najważniejszy moment obchodów wielkanocnych, rozpoczyna się uroczystą rezurekcją, trzygodzinną msza ku chwale Zmartwychwstania Panskiego.
Otrzyjcie już łzy, płaczący Żale z serca wyzujecie Wszyscy w Chrystusa wierzący Weselcie się i radujcie Bo zmartwychwstał samowładnie, Jak przepowiedział dokładnie. Alleluja! Alleluja! Niech zabrzmi alleluja! PIOSENKA Wielkanocna piosenka 1. Są takie święta raz do roku, Co budzą życie, budzą czas. Wszystko rozkwita w słońca blasku I wielka miłość rośnie w nas Miłość do ludzi, do przyrody, W zielone każdy z wiosną gra Już zima poszła spać za morza A w naszych sercach radość trwa. 2. Czas ciepłe kurtki w szafie schować i w naftaliny ukryć świat. W szufladzie zaśnie czapka zimowa, Narty i sanki pójdą spać. Bocian powrócił na swe gniazdo Już leśnych kwiatów czujesz woń.
A słonce świeci mocno, jasno, I żabi rechot słychać z łąk. 3. W piecu rosną sękacze, baby wielkanocne i mazurek lśni lukrem, spójrzcie tam pierwszy liść! Według starej recepty Babcia barszcz ugotuje, Przyjdzie cała rodzina, Mamy święta już dziś. REFREN: Kolorowe pisanki, Przez dzieci malowane, Pierwsze bazie, pierwiosnki, Wartki z wiosną nurt rzek, Białe z cukru baranki Jak zaczarowane, Małe, żółte kurczątka, Zniknął cały już śnieg. NARRATOR: W domu rozpoczyna się uroczyste śniadanie, czyli wielka uczta wielkanocna. Początkiem tej uczty jest zdzielenie się poświęconym jajkiem i życzenia.. Po podzieleniu się jajkiem, ale przed rozpoczęciem uczty każdy z domowników musiał spożyć laskę chrzanu, aby zapobiec bólom zębów, kataru, kaszlu. W czasie trwania biesiady bawiono się pisankami i kraszankami. Walatka lub wybitka to
gra, która polegała na stukaniu się gotowanymi trzymanymi w ręku jajkami. Wygrywał ten, którego jajko się nie stłukło w czasie zabawy. A w poniedziałkowy ranek, Pisk! Krzyk! Śmiechy! Cala wieś tu biegnie! Wiadra, misy, konwie, dzbany Któż się dziś zimnej wody zlęknie! Chyba tylko ten cukrowy baranek! Śmigus! Dyngus! Na uciechę Z kubła wodę lej ze śmiechem! Jak nie z kubła to ze dzbana, Śmigus-dyngus dziś od rana! Staropolski to obyczaj, Żebyś wiedział i nie krzyczał, Gdy w Wielkanoc, w drugie święto, Będziesz kurtkę miał zmokniętą. Oblać kogoś w dyngus Sprawi mi uciechę, Jeżeli oblany Przyjmie to ze śmiechem.
NARRATOR: Drugi dzień świąt Wielkanocy zwany śmigusem dyngusem po dzień dzisiejszy upływa na zabawach, harcach dzieci i młodzieży połączonych z oblewaniem wody. Po dyngusie chodzili chłopcy z różnymi rekwizytami. Były to pochody dzieci i młodzieży, połączone ze składaniem życzeń i wielkanocna kwestą. Przyszliśmy tu po dyngusie Leży placek na obrusie, Mama kraje, tata kraje, Proszę o malowane jaja. Od podwórka do podwórka Idą chłopcy niosą kurka A niezły jest to kurek Skrzydła z dykty, ogon z piórek Wielkanocny, dyngusowy Od chaty do chaty Wędruje gaiczek. Siedzi na nim cicho Drewniany słowiczek. Nie śpiewa piosenek O zielonym maju.
Dziewczęta i chłopcy Za niego śpiewają. WSZYSCY: Wielkanocne obyczaje Wszyscy dobrze znamy Pamiętajmy o nich Gdy przy stole się zbieramy. Patrzcie, ile na stole pisanek! Każda ma oczy malowane, naklejane. Każda ma uśmiech kolorowy I leży na stole grzecznie, Żeby się nie potłuc przypadkiem W dzień świąteczny. Ale pamiętajcie! Pisanki nie są do jedzenia! Z pisanek się wyklują życzenia: Zdrowych pogodnych Świąt wielkanocnych dla wszystkich koleżanek i kolegów oraz ich wychowawczyń Życzą uczniowie klasy pierwsze f i trzeciej d wraz z wychowawczyniami. Literka.pl Literka.pl