KUJAWY, KUJAWY, TY STARA ZIEMIO. Cel projektu: Poznanie oraz wzbogacenie wiedzy na temat zwyczajów i tradycji Świąt Wielkanocnych.

Transkrypt

1 Temat: Na naszej kujawskiej Ziemi zwyczaje i tradycje świąteczne. KUJAWY, KUJAWY, TY STARA ZIEMIO Cel projektu: Poznanie oraz wzbogacenie wiedzy na temat zwyczajów i tradycji Świąt Wielkanocnych. O projekcie: Głównym założeniem jest przekazanie dzieciom edukacji wczesnoszkolnej wiedzy o regionie Kujaw historii, położeniu geograficznym oraz znajomości zwyczajów i tradycji Świąt Wielkanocnych. Obejmuje działania edukacyjne dostosowane do wieku uczniów klas 1-3. Czas trwania marzec 2016 Uczestnicy: - uczniowie klas nauczyciele Koordynatorzy projektu: Wiesława Przyborska, Gabriela Kurek Cele: 1. Rozwijanie wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego Kujaw, w tym obrzędów i zwyczajów, tradycji, potraw regionalnych. 2. Budowanie więzi z małą ojczyzną, regionem, społecznością lokalną. 3. Kształtowanie postawy odpowiedzialności za kulturę i tradycją małej ojczyzny. 4. Przekonanie do tradycji, uświadomienie, że z tradycji płynie mądrość i wiedza. Metody i formy pracy Dobierając metody i formy pracy uwzględniono, że zadaniami z zakresu edukacji regionalnej są objęte dzieci klas1-3, które z zaciekawieniem podchodzą do nowych treści. Metody: - metody słowne i praktyczne - uczenie się przez odkrywanie, działanie i przeżywanie Formy: - praca indywidualna - praca zespołowa - praca grupowa

2 Realizacja projektu Temat: Zwyczaje i tradycje Świąt Wielkanocnych. Obszar edukacji 1. Poznanie historii regionu Kujaw. 2. Poznanie zwyczajów i tradycji świątecznych symbolika świąt. Tematyka - ogólna nazwa Kujawy pochodzenie (prezentacja wiersza Młodzi o Kujawach, życiu i ludziach ) - historia regionu - uwarunkowania geograficzne - cel oraz sposób wykonywania palm wielkanocnych - sposoby malowania jaj - koszyczek wielkanocny - organizowanie Przywoływanek charakterystycznych dla Kujaw 3. Strój Kujawski - poznanie charakterystycznych cech stroju kujawskiego kobiety i mężczyzny 4. Gwara kujawska - poznanie czym jest gwara oraz przykładowe wyrazy 5. Prezentacja tańca charakterystycznego dla regionu Kujawiak. 6. Kuchnia regionalna związana ze Świętami Wielkanocnymi. 7. Działania uczniów w formie zabawy. - ukazanie cech Kujawiaka - nauka tańca - poznanie potraw dla tego regionu - konkurs wiedzy na temat Świąt Wielkanocnych - rozwiązywanie krzyżówek - wykonywanie kraszanek - nauka tańca Kujawiaka Podsumowanie projektu: Wycieczka do Muzeum Okręgowego na wystawę O zwyczajach i tradycjach świątecznych zorganizowanej przez Dział Edukacji i Promocji. Bibliografia: Jan Uryga Rok Polski w życiu, w tradycji i obyczajach ludu, Wrocław 2002 Renata Hryń-Kuśmierek Zwyczaje i obrzędy. Rok Polski wydawnictwo-podsiedlek i Spółka, Poznań

3 Załączniki: Młodzi o Kujawach, życiu i ludziach. Tu się urodziłam, Tu się wychowałam, Przy zielonych łąkach, Przy złocistych polach, Tu słoneczko mocno świeci, Śpiewają głośno ptaki, Wiatr leciutko wieje, Kwiaty pachnące z oddali Gdzieś tam owieczka się bieli Jabłka spadają z drzew A z chatki czuć zapach mleka Gdzież może być tak pięknie Gdzie chce się żyć? Odpowiedź jest tylko jedna Na naszej Kujawskiej ziemi Izabela Frankowska absolwentka Gimnazjum w Złotnikach Kujawskich Załącznik dla nauczyciela Obrzędy i tradycje Kujawskie Wielkanoc Robiono palmy i niesiono je do kościoła. Nie były zbyt ozdobione, wyrabiano je z gałązek wierzby z baziami, które obwiązywano wstążką. Następny rekwizyt to drewniane kołatki, z którymi chłopcy biegali i robili hałas. Używane były w Wielki Piątek związane z liturgią kościelną, która wprowadzała drewniane kołatki zamiast dzwonów. Przed Wielkanocą pojawiały się na jarmarkach drobne święcone elementy dekoracyjne takie jak: baranki z cukru lub gliny. Malowano również jajka. Na Kujawach były to kraszanki, czyli jajka malowana jednobarwnie bez wzorów. Gotowano je w łupinach cebuli na kolor brunatny lub w korze drzew. Pisanki zdobiono również rozpuszczonym woskiem przy pomocy pędzelka. Wzory były najczęściej geometryczne. W pierwszy Dzień Wielkiejnocy odbywały się tzw. przywołani. Młodzi kawalerowie wchodzili na wysokie drzewa i wywoływali wierszykami dziewczyny ze wsi, wywołane w Drugi Dzień Świąt miały być oblane wodą. Wywoływano także imię chłopaka, który miał ją wykupić. Przywoływanki kończyły się Dyngusem. Przywoływanki zachowały się do dziś w dzielnicy Szymborze w Inowrocławiu. np. Pod numerem 79 mieszka Tereska. Potrzeba dla niej trzy miski wody. Niech śpi, niech się nie boi, bo za nią Bogdan stoi. Ten ją wykupu. Ten się co kwartał goli, bo go broda boli Strój kujawski - Mężczyzna nosi czerwoną bluzę, a na niej granatową kamizelkę. Na to zakłada długi płaszcz z peleryną w tym samym kolorze. Nosi spodnie z błękitnego płótna. Do przepasania służy ma

4 czerwony pas zakończony frędzlami. Na głowę wkłada czarny kapelusz lub barankową czapkę, a na nogi wysokie buty z cholewkami. - Do kobiecego stroju należy czerwony kaftanik oraz na spódnicę różnobarwny fartuch, koloru czerwonego zdobiony białym haftem. Na głowie czepiec. Ozdobą są czerwone korale. Źródło: Krzysztof Braun: Zapisane w pamięci. Opowieści o polskiej kulturze ludowej Cechy gwary kujawskiej: a) końcówka -amy (jabłuszkami jabłuszkami, różkami różkamy) b) a wymawiane jak o ( dasz dosz, barszcz barszcz, nam nom) Taniec Kujawiak - jest tańcem spokojnym. Polega na chodzeniu w rytmie ćwierćnut na lekko ugiętych nogach. Kroki taneczne są oparte na łagodnym chodzeniu i obrotach. Muzyczne akordy na koniec frazy kończą się przytupywaniem. Melodia do tańca przypomina kujawski krajobraz szeroki i spokojny. Ruchy taneczne są wolne, posuwiste, pary się lekko kołyszą. Źródło: Słownik muzyki red. W. Marchwica, Kraków 2006 Śladami smaków: żur wielkanocny i biała kiełbasa baba wielkanocna jaja szynka z kością mazurek baba drożdżowa Koszyk wielkanocny: baranek symbol zwycięstwa chleb ciało Chrystusa kiełbasa dostatek i zdrowie ser - przyjaźń między człowiekiem a zwierzętami domowymi sól oczyszczenie ciasto umiejętność i doskonałość chrzan siła fizyczna i krzepa masło dobrobyt Działania uczniów: Konkurs Wiedzy o zwyczajach i tradycjach świątecznych a) Kto przynosi wielkanocne podarunki? b) Jak nazywamy wielkanocne jajka? c) W jakiej porze roku są Święta Wielkanocne? d) W czym niesiemy wielkanocną święconkę? e) Na czym polega śmingus dyngus?

5 f) Wymień trzy potrawy z jajek? g) Jak nazywają się pisklęta, które są symbolem Świąt Wielkanocnych? h) Co niesiemy w wielkanocnym koszyku? i) Co to są kraszanki? j) Jaki posiłek jest w pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych? Krzyżówka ś m i n g u s d y n g u s b o c i a n w i e r z b a k u r c z a k m a r z e c p r z e b i ś n i e g j a j k a 1. Tradycja polewania wodą w Poniedziałek Wielkanocny. 2. Powraca wiosną z ciepłych krajów. 3. Rosną na niej bazie. 4. Kura to jego mama. 5. Wiosnę rozpoczyna się w Kwitnie, kiedy leży jeszcze śnieg. 7. Kolorowe pisanki z

6 .....