PLAN OCHRONY ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO z uwzględnieniem zakresu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Łysogóry Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego Projekt Plan Ochrony Świętokrzyskiego Parku Narodowego i Obszaru Natura 2000 Łysogóry na lata 2013-2033 o nr POIS.05.03.00-284/10, współfinansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach działania 5.3 priorytetu V. Realizacja projektu przewidziana jest na lata 2011-2014, a jego wartość całkowita wynosi 2 206 567 PLN (85% kwoty pochodzi ze środków Unii Europejskiej, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 15% ze środków krajowych)
Formy ochrony przyrody 1) parki narodowe; 2) rezerwaty przyrody; 3) parki krajobrazowe; 4) obszary chronionego krajobrazu; 5) obszary Natura 2000; 6) pomniki przyrody; 7) stanowiska dokumentacyjne; 8) użytki ekologiczne; 9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; 10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
Parki narodowe w Polsce
Co to jest park narodowy? Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.
Plany ochrony 1) parki narodowe; 2) rezerwaty przyrody; 3) parki krajobrazowe; 4) obszary chronionego krajobrazu; 5) obszary Natura 2000; 6) pomniki przyrody; 7) stanowiska dokumentacyjne; 8) użytki ekologiczne; 9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; 10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
Na jakiej podstawie tworzy się plany ochrony? Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, ze zm.) Rozporządzenie Ministra Środowiska z 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. Nr 94, poz. 793, 794)
Ogólne informacje Sporządzający projekt planu ochrony dyrektor parku narodowego Zatwierdzający plan ochrony Minister Środowiska w drodze rozporządzenia Plan sporządza się na 20 lat Przy sporządzaniu planu zapewnia się udział społeczeństwa w trybie określonym ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.) - ustawa OOŚ Dokumentacja planu ochrony operaty szczegółowe Plan ochrony rozporządzenie Ministra
Istniejące opracowanie plan ochrony z 1999 r. I operat ochrony zasobów geologicznych Plan zatwierdzony Zarządzeniem nr 59 Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2000 r II operat ochrony zasobów geomorfologicznych III operat ochrony gleb IV operat ochrony zasobów wodnych Plan stracił ważność w 2002 V operat r w wyniku ochrony flory zmiany Ustawy o ochronie przyrody VI operat ochrony ekosystemów leśnych VII operat ochrony fauny VIII operat ochrony krajobrazu IX operat ochrony zasobów kulturowych X operat udostępniania parku XI operat zagospodarowania przestrzennego XII operat generalny
Co ma zawierać plan ochrony (Art. 20 UoP) 1) cele ochrony przyrody oraz wskazanie przyrodniczych i społecznych uwarunkowań ich realizacji; 2) identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz ich skutków; 3) wskazanie obszarów ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej; 4) określenie działań ochronnych na obszarach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej, z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji tych działań; 5) wskazanie obszarów i miejsc udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb i rybactwa oraz określenie sposobów ich udostępniania; 6) wskazanie miejsc, w których może być prowadzona działalność wytwórcza, handlowa i rolnicza; 7) ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ( )
Zakres planu ochrony wg Rozporządzenia MŚ zebranie materiałów niepublikowanych i opracowań publikowanych; wyszczególnienie gruntów w granicach obszaru na podstawie danych z katastru nieruchomości lub ewidencji gruntów i budynków; wyszczególnienie wód, z podaniem ich właścicieli i zarządców, kategorii wód, przynależności do dorzecza i regionu wodnego oraz ustaleń planów gospodarowania wodami; inwentaryzację zasobów, tworów i składników przyrody, walorów krajobrazowych oraz wartości kulturowych z ich charakterystyką, oceną stanu i prognozą przyszłych zmian, w zakresie niezbędnym do zaplanowania ochrony; dokonanie ustaleń niezbędnych do identyfikacji i oceny istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych; wykonanie ekspertyz w zakresie niezbędnym do zaplanowania ochrony; charakterystykę i ocenę uwarunkowań społecznych i gospodarczych ochrony parku narodowego charakterystykę i ocenę stanu zagospodarowania przestrzennego, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych; analizę skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, wskazanie zadań ochronnych, z podaniem ich rodzaju, zakresu i lokalizacji; ocenę przewidywanych skutków planu, w tym oszacowanie kosztów jego realizacji.
Zakres planu ochrony wg Rozporządzenia MŚ opracowanie koncepcji ochrony zasobów, tworów i składników przyrody oraz wartości kulturowych, a także eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, w szczególności: a) określenie strategicznych celów ochrony parku narodowego b) określenie potrzeb i uwarunkowań zastosowania ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej, c) określenie priorytetów realizacji zadań ochronnych i sposobów ich szczegółowego planowania, d) określenie, w razie potrzeby, miejsc i zasad stosowania poszczególnych sposobów ochrony oraz szczegółowych sposobów wykonywania zabiegów ochronnych na obszarach ochrony czynnej i krajobrazowej, e) określenie sposobów udostępniania obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb i rybactwa, niewpływających negatywnie na jego przyrodę, f) określenie działań edukacyjnych, które w razie potrzeby mogą być prowadzone w oparciu o wartości przyrodnicze parku narodowego lub rezerwatu przyrody, g) określenie miejsc, w których może być prowadzona działalność wytwórcza, handlowa i rolnicza, oraz obszarów i miejsc udostępnianych dla rybactwa lub polowania, h) zaplanowanie zasad monitoringu skuteczności ochrony;
Park Narodowy i Obszar Natura 2000
Podstawy sieci Natura 2000 - Dyrektywy Podstawą funkcjonowania sieci Natura 2000 są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa; wcześniej dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa) - określa kryteria do wyznaczania ostoi dla gatunków ptaków ważnych dla Wspólnoty, Dyrektywa Siedliskowa (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 mają 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory) - ustala zasady ochrony pozostałych gatunków zwierząt, a także roślin i siedlisk przyrodniczych oraz procedury ochrony obszarów szczególnie ważnych przyrodniczo. Dyrektywy określają (obligatoryjnie) cel, jaki ma być osiągnięty. Dyrektywy stosuje się za pośrednictwem ich transpozycji do prawa krajowego, ale w szczególnych przypadkach mogą być stosowane także bezpośrednio.
Tworzenie obszarów Natura 2000 2 typy obszarów: ptasie i siedliskowe Podane są określone kryteria wyznaczania obszarów Natura 2000 Wyznaczane są wyłącznie na podstawie kryteriów naukowych Wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE: Wybór obszarów Natura 2000 musi być dokonany na podstawie kryteriów naukowych. Nie można brać pod uwagę kryteriów społecznych, gospodarczych i lokalnych Opinie gmin są brane pod uwagę jedynie, jeżeli zawierają uzasadnienia naukowe. Nie można brać pod uwagę opinii zawierających argumenty społeczne czy gospodarcze Obszary ptasie wyznaczone są rozporządzeniem Ministra Środowiska i przekazywane do KE Obszary siedliskowe KE analizuje propozycje z krajów członkowskich i po jej akceptacji kraj wyznacza obszary siedliskowe
Obszary ptasie (obszary specjalnej ochrony ptaków) Chronią ptaki i ich siedliska Aktualnie w Polsce jest 145 obszarów specjalnej ochrony ptaków, zajmujących 15,8% powierzchni lądowej Polski Średnia dla UE 11,7% (4,9-25,8)
Obszary siedliskowe Chronią siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt poza ptakami Aktualnie w Polsce jest 823 specjalne obszary ochrony siedlisk, zajmujące 11% powierzchni lądowej Polski Średnia dla UE 13,4% (5,4-31,3)
Jak chroni się obszary Natura 2000 Obszar ochrony a nie obszar chroniony (ochronie podlegają wybrane, konkretne elementy przyrodnicze) Celem ochrony jest zapewnienie właściwego stanu ochrony (Gatunku nie ubywa, jego siedlisko jest w dobrym stanie, są perspektywy, że zachowa się też w przyszłości. Siedliska nie ubywa, zachowana jest struktura i funkcje, Zasada są perspektywy, ostrożności (przezorności): że tak będzie także w przyszłości) Przy zezwalaniu na korzystanie ze środowiska: jeżeli istnieją wątpliwości co do wpływu Nie ma przedsięwzięcia, ściśle narzuconych to muszą sposobów one być ochrony, interpretowane kraj jest na rozliczany korzyść środowiska, z a nie utrzymania na korzyść inwestycji! właściwego stanu ochrony Przy Gospodarowanie planowaniu ochrony: w obszarze jeżeli istnieje jest niepewność ograniczane co o do ile występowania nie wpływa lub zakresu znacząco zagrożeń negatywnie należy przyjąć na przedmioty środki ochrony ochrony bez konieczności oczekiwania, aż rzeczywistość i powaga tych zagrożeń zostaną w pełni wykazane Narzędzia ochrony to : system ocen oddziaływania na środowisko, podejmowanie działań ochronnych (plany ochrony, plany zadań ochronnych),
Planowanie ochrony na obszarze Natura 2000 Art. 6(1) DS: Dla specjalnych obszarów ochrony Państwa Członkowskie tworzą konieczne środki ochronne obejmujące, jeśli zaistnieje taka potrzeba, odpowiednie plany zagospodarowania ( ) oraz odpowiednie środki ustawowe, administracyjne lub umowne, odpowiadające ekologicznym wymaganiom typów siedlisk przyrodniczych, wymienionych w załączniku I, lub gatunków, wymienionych w załączniku II, żyjących na tych terenach. Art. 28 ust. 1 UoP : Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad obszarem sporządza projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporządza się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków. Art. 29. ust. 1 UoP: Projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części sporządza sprawujący nadzór nad obszarem.
Plan ochrony parku, a Natura 2000 Art. 32 ust. 5 UoP: W przypadku gdy obszar Natura 2000 obejmuje w całości lub w części obszar parku narodowego, sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000 w granicach parku narodowego jest dyrektor parku narodowego. Art. 20 ust. 5. UoP: Plany ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego w części pokrywającej się z obszarem Natura 2000 powinny uwzględniać zakres planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, o którym mowa w art. 28, albo zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000, o którym mowa w art. 29. Art. 30 ust. 1. UoP: Plan ochrony ustanowiony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego położonego w granicach obszaru Natura 2000, uwzględniający zakres, o którym mowa w art. 29, staje się planem ochrony dla tej części obszaru Natura 2000.
Park Narodowy i Obszar Natura 2000
Park Narodowy a Obszar Natura - planowanie Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000? Plan ochrony dla obszaru Natura 2000? Plan ochrony Świętokrzyskiego Parku Narodowego z uwzględnieniem zakresu planu ochrony dla obszaru Natura 2000
Zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Art. 29 ust. 8 UoP: Plan ochrony dla obszaru Natura 2000 zawiera: 1) opis granic obszaru i mapę obszaru Natura 2000; 2) identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk będących przedmiotami ochrony; 3) określenie warunków utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000, zachowania integralności obszaru Natura 2000 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000; 4) wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw ( ) dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000;
Zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 5) określenie działań ochronnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000, ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację; 6) wskaźniki właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony; 7) określenie sposobów monitoringu realizacji zadań ochronnych oraz ich skutków; 8) określenie sposobów monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony.
Zakres działań ochronnych może obejmować: 1) ochronę czynną lub odtwarzanie siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, będących przedmiotem ochrony; 2) utrzymanie korytarzy ekologicznych łączących obszary Natura 2000; 3) rozmieszczenie obiektów i urządzeń służących celom ochrony obszaru Natura 2000; 4) stosunki wodne, w tym gospodarowanie wodami; 5) gospodarkę rolną, leśną i rybacką, w tym: a) kierunki kształtowania przestrzeni produkcyjnej, b) wskazanie obszarów, które powinny być zalesione, oraz obszarów wyłączonych z zalesiania, c) wskazanie śródlądowych wód powierzchniowych płynących, w których powinna być zachowana lub odtworzona możliwość wędrówki ryb i innych organizmów wodnych; 6) warunki zagospodarowania terenów oraz ich użytkowania, w tym w zależności od potrzeb wskazanie: a) terenów przeznaczonych pod zabudowę, b) lokalizacji infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, c) lokalizacji infrastruktury turystycznej i edukacyjnej.
Obszary siedliskowe Natura 2000
PLH Łysogóry obszar siedliskowy Propozycja przekazana do KE w 2004 r., zatwierdzona przez KE w 2007 r. Obejmuje powierzchnię 8081,3 ha (w tym ok. 7541 ha gruntów ŚPN) Przedmiotami ochrony są tu siedliska przyrodnicze oraz gatunki zwierząt poza ptakami
Przedmioty ochrony - siedliska
Przedmioty ochrony - gatunki
Przedmioty ochrony - gatunki
Podsumowanie Plan ochrony dla parku narodowego tworzy się na okres 20 lat. Obejmuje on warunki kompleksowej ochrony całego obszaru parku. Uwzględnienie zakresu planu ochrony obszaru Natura 2000 obejmuje ustalenia do ochrony konkretnych siedlisk i gatunków. Obszar Natura 2000 jest obszarem ochrony, a park narodowy obszarem chronionym. Planem ochrony jest Rozporządzenie Ministra. Cała reszta jest dokumentacją projektu planu. Obszary Natura 2000 tworzone są wyłącznie na podstawie danych naukowych. Nie uwzględnia się tu aspektów społecznych i gospodarczych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Maciej Szczygielski Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Warszawie Maciej.Szczygielski@warszawa.buligl.pl Tel: 668 464 247