Wolontariat szkolny Podstawy formalno-prawne Częstochowa, 16 października 2017
Czym jest wolontariat i kto może zostać wolontariuszem? Według Słownika języka polskiego: wolontariat oznacza dobrowolną, bezpłatną pracę społeczną, zwłaszcza związaną z opieką nad nieuleczalnie chorymi lub niepełnosprawnymi ludźmi. Wolontariusz zaś to osoba pracująca gdzieś dobrowolnie bez wynagrodzenia. Inna definicja wolontariatu to dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych lub całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko -przyjacielskie.
Wolontariat szkolny Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe (Dz. U z 2017 r. poz. 59)
Ustawa Prawo Oświatowe, która weszła w życie 1 września 2017 r. w art. 1 ust. 12 określa, że system oświaty w Polsce zapewnia w szczególności kształtowanie u uczniów postaw prospołecznych, w tym poprzez możliwość udziału w działaniach z zakresu wolontariatu, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu uczniów w życiu społecznym.
W art. 85 ust. 6 i 7 dotyczącym zasad działania samorządu szkolnego przewiduje się, że samorząd w porozumieniu z dyrektorem szkoły lub placówki może podejmować działania z zakresu wolontariatu i może ze swojego składu wyłonić radę wolontariatu. Art. 98 określający treści statutu szkoły, w punkcie 21 poleca zawrzeć w tym dokumencie sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu (w wielu szkołach właśnie trwają prace nad statutami warto na to zwrócić uwagę) Wolontariat może być elementem programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły.
Art. 109. 1. Podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są: 3) zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych; 5) zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 6) zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności; 5. Zajęcia wymienione w ust. 1 pkt 3, 5 i 6 mogą być prowadzone także z udziałem wolontariuszy.
Nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami, a w szczególności wymaganie z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne, stawia przed szkołą konieczność! realizowania działań wychowawczych dotyczących rozwijania u uczniów cech prospołecznych i wrażliwości na potrzeby innych.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 października 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2016 poz. 1817)
Jaka jest dolna granica wieku, od którego uczniowie mogą działać jako wolontariusze? Przepisy nie określają dolnej granicy wieku, od którego uczeń może zostać wolontariuszem. Wolontariat funkcjonuje także i w grupach przedszkolnych, gdzie zadania i cel pracy są dostosowane do wieku dzieci i stanowią okazję do budowania postawy prospołecznej. Jakie są przepisy dotyczące wolontariatu? Od strony regulacji prawnych wolontariat opisuje Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Istotne różnice dzielą wolontariat stały od akcyjnego. Cykliczne lub jednorazowe wspieranie określonej akcji, zbiórek, pomoc w organizowaniu wydarzeń dla różnych grup osób potrzebujących to wolontariat akcyjny. Drugi rodzaj dobrowolnego zaangażowania, czyli wolontariat stały, oznacza systematycznie oferowane wsparcie i wykonywanie pracy, co wymaga wstępnego przygotowania, rozplanowania w czasie i ciągłości zobowiązania.
Wolontariat szkolny powinien mieć charakter altruistyczny i stały
Wolontariat można realizować wykorzystując metodę projektów (dwa w jednym, obecnie projekt ma być wykorzystywany w całym procesie edukacyjnym)
Metoda projektów jedna z metod nauczania, zaliczana zwykle do metod praktycznych. Może być to projekt działania lokalnego akcja w środowisku lokalnym.
Kto może być wolontariuszem? Wolontariuszem jest każdy, kto ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia, na zasadach określonych w ustawie.
Małoletni czyli osoby poniżej 18 roku życia, mogą być wolontariuszami, ale muszą na to wyrazić zgodę ich rodzice lub opiekunowie.
Gdzie można być wolontariuszem? Wolontariuszem możesz być w wielu instytucjach i organizacjach, które ustawa nazywa korzystającymi Wśród nich są: jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy m.in.: - szkoły i inne placówki oświatowe, - instytucje kultury: teatry, filharmonie, biblioteki, muzea, galerie sztuki, ogniska artystyczne, domy kultury, - jednostki organizacyjne pomocy społecznej: ośrodki pomocy społecznej, domy opieki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki interwencji kryzysowej, - placówki opiekuńczo-wychowawcze, zakłady opieki zdrowotnej.
Zadania nauczyciela opiekuna młodzieżowego wolontariatu. Do zadań nauczyciela pełniącego funkcję szkolnego opiekuna wolontariatu należy: - organizowanie spotkań, rekrutacji, szkoleń dla wolontariuszy; - wspieranie uczniów w trudnych sytuacjach i w razie niepowodzeń; - motywowanie uczniów do działania i monitorowanie ich pracy; - reprezentowanie szkolnego wolontariatu w szkole i instytucjach zewnętrznych; - wspieranie i budowanie współpracy w zespole wolontariuszy; - przekazywanie informacji zwrotnych o jakości pracy i osiągnięciach; - ewaluacja prowadzonych działań, w tym sprawdzenie: czy zakładany cel jest realizowany, czy treść i rodzaj zadań są dostosowane do uczniów, czy dzięki wolontariatowi są odnoszone korzyści wychowawcze i profilaktyczne.
Gdzie szukać pomocy informacji? www.wolontariat.org.pl Częstochowskie Centrum Organizacji Pozarządowych http://ngo.czestochowa.pl/page/3127,wol ontariat.html Kontakt: Częstochowskie Centrum Wolontariatu Al. Wolności 44, 42-217 Częstochowa tel./fax +48 343627866 e-mail: Opracowanie swpagape@go2.pl Grzegorz Papalski
DEPARTAMENT EKONOMII SPOŁECZNEJ I POŻYTKU PUBLICZNEGO http://www.pozytek.gov.pl/ Jednostka odpowiedzialna za tworzenie warunków do rozwoju ekonomii społecznej oraz za wdrożenie i promocję rozwiązań przyjętych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
http://www.pozytek.gov.pl/files/pozyte k/wolontariat/o%20czym%20kazdy%2 0wolontariusz.pdf
Dziękuję za uwagę Grzegorz Papalski g.papalski@sod.ids.czest.pl