SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO za 2006 r.

SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO za 2006 r. 1. WPROWADZENIE W roku 2006 prowadzono intensywne działania nad zmianami strukturalnymi w systemie bibliotecznoinformacyjnym uczelni, opracowano nowy regulamin udostępniania zbiorów, prowadzono prace nad digitalizacją zbiorów. Podjęte zadania analizowano w kontekście funkcjonowania w nowym gmachu. Jednocześnie kontynuowano prace nad projektem nowego gmachu biblioteki - Biblioteki Akademickiej. 1. Projekt Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki pod nazwą Biblioteki Akademickiej jest realizowany jako wspólna inwestycja Uniwersytetu Śląskiego i Akademii Ekonomicznej. W ciągu całego roku odbywały się uzgodnienia dotyczące przygotowania materiałów do wniosku o środki unijne z dotacji na lata 2007-2013. W roku 2006 inwestycja została umieszczona przez Zarząd Województwa na liście projektów kluczowych dla regionu. 2. Opracowano projekty nowych regulaminów: regulamin organizacyjny systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego, regulamin udostępniania zbiorów. Koncepcje regulaminów zostały wypracowane przez dwa niezależne zespoły robocze powołane przez Dyrektora BUŚ spośród pracowników biblioteki. Dokumenty poddano następnie procedurze opiniowania przez Radę Biblioteczną i skierowano na ręce JM Rektora oraz do Senatu. 3. Zarządzeniem Rektora nr 58/2006 r. z dnia 14 grudnia 2006 r. przekształcono strukturę bibliotek specjalistycznych Wydziału Filologicznego; na miejsce 9 dotychczas działających powołano dwie jednostki; Bibliotekę Wydziału Filologicznego w Katowicach i Bibliotekę Wydziału Filologicznego w Sosnowcu. 4. Śląska Biblioteka Cyfrowa - 20 lipca 2006 r. pomiędzy Uniwersytetem Śląskiem a Biblioteką Śląską zostało podpisane porozumienie o współtworzeniu zasobu cyfrowego dziedzictwa kulturowego Śląska. W prace współtworzenia zaangażowało się 23 biblioteki naukowe i publiczne, zasób sukcesywnie się powiększa. ŚBC funkcjonuje na oprogramowaniu polskim dlibra. Zasady współpracy opierają się na dobrowolnym udziale i posiadanych możliwościach digitalizacji zbiorów. Od pierwszych dni otwarcia dostępu notujemy olbrzymie zainteresowanie zamieszczonymi publikacjami. Deklaracje współpracy złożył także Uniwersytet Śląski z Opawy (Czechy). ŚBC wyposażono w interfejs w językach polskim, angielskim, czeskim i niemieckim. W BUŚ ustalono procedury doboru materiałów do digitalizacji, powołano Komisję ds. kwalifikowania materiałów do digitalizacji ze zbiorów Biblioteki. 5. PROLIB 2 - firma Max Elektronik przygotowała kolejną wersję systemu z formatem MARC21 wprowadzane zmiany mają na celu poprawienie funkcjonalności systemu, a nade wszystko zapewnić bezkolizyjną współpracę z NUKAT. Okres testowy nowej wersji zakończono 10 maja 2006 r. i przesłano raport uwag do Max Elektronik. Spotkanie programistów, wdrożeniowców systemu oraz Z-cy Dyrektora BUŚ, Bibliotekarza Systemowego, Kierownika Oddziału Opracowania, Kierownika Oddziału Gromadzenia, Kierownika Oddziału Czasopism i Kierownik Oddziału Obsługi Informatycznej Bibliotek oraz zespołu bibliotekarzy bezpośrednio pracujących w systemie odbyło się 29 maja 2006 r. Ustalono harmonogram wprowadzenia poprawek, omówiono warunki konwersji danych i określono termin instalacji nowej wersji na przełom roku 2006 i 2007. 6. Udział w pracach koncepcyjnych modernizacji Oddziału BUŚ w Cieszynie, w planach remont pomieszczeń i zmiana lokalizacji agend. 7. Wnioski o dofinansowanie działalności Biblioteki: BUŚ wraz z Archiwum UŚ podjęły starania o dofinansowanie z Mechanizmów Finansowych EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego digitalizacji zasobów oraz wyposażenia agend udostępniania w odpowiedni sprzęt komputerowy do przechowywania zasobu i przeglądania elektronicznych wersji książek. W ostateczności z uwagi na zmianę zasad podziału środków na poziomie ministerialnym drugi etap naboru wniosków nie odbył się i wniosek nie został przedłożony. Materiały wypracowane w trakcie przygotowań zostały wykorzystane do innych opracowań. 1

Biorąc pod uwagę stan zachowania księgozbioru starych druków, poczyniono starania o zdobycie środków umożliwiających podjęcie prac konserwatorskich. W 2006 roku, przy współpracy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Uniwersytetu Śląskiego drugi raz przygotowano i złożono wniosek o dofinansowanie zadania ze środków Ministra Kultury i Sztuki w ramach programu operacyjnego DZIEDZICTWO KULTUROWE. Rozwój instytucji muzealnych. Przygotowanie wniosku wymagało weryfikacji i zebrania aktualnej dokumentacji. Wniosek został przyjęty pod względem formalnym, jednak nie uzyskał decyzji o finansowaniu, bez podania przyczyny. 8. Konserwacja najcenniejszych zbiorów specjalnych: Kontynuowano konserwację Biblii Leopolity (od czerwca 2005 r.), termin zakończenia prac przewidziano na luty 2007. Przez cały czas trwania prac restauratorskich utrzymywano kontakt i współpracę z pracownią konserwatorską prof. Leonarda Ogiermana. W listopadzie 2006 r. w Oddziale Zbiorów Specjalnych BUŚ rozpoczęto prace nad fotografowaniem Biblii (jeszcze przed szyciem bloku książki) w celach archiwizacyjnych i prezencyjnych (dotychczas ok. 1400 fotografii). W styczniu 2006 roku odebrano z Biblioteki Śląskiej po dezynfekcji księgozbiór starych druków. Po rozpakowaniu przeprowadzono kontrolę stanu z rejestrem. Księgozbiór został umieszczony w uprzednio zdezynfekowanych Sterinolem szafach. 9. Zmieniano lokalizację części zbiorów w związku z koniecznością wydzielenia księgozbioru XIX i XX w. do 1950 r. Magazyn dubletów i druków zbędnych został przeniesiony do innego pomieszczenia. Kłopoty z miejscem na magazynowanie nowości odsunięto na ok. jeden rok. 10. Stan zbiorów oraz ich udostępniania w 2006 r. przedstawiono w tabelach stanowiących załącznik do Sprawozdania. 2. SPRAWY ORGANIZACYJNE, KADROWE, FINANSE Na dzień 31.12.2006 r. w BUŚ zatrudnionych było 100 pracowników w tym: 6 bibliotekarzy dyplomowanych, 31 kustoszy, 11 st. bibliotekarzy, 19 bibliotekarzy, 12 młodszych bibliotekarzy, 3 st. magazynierów, 8 magazynierów, 1 pomocnik bibliotekarza, 5 pracowników informatyki, 2 pracowników administracji, 2 porządkowe. Wyższe wykształcenie posiadało 80 osób. W ciągu roku awansowano na wyższe stanowisko wraz z podwyższeniem uposażenia 7 osób, 3 osoby uzyskały podwyżkę wynagrodzenia. Dwie osoby przeszły na emeryturę, 11 osobom przedłużono umowę o pracę: 2 osoby czas nieokreślony, 9 osób czas określony. Absencja chorobowa w 2006 r. wyniosła 1065 dni. Udział pracowników w konferencjach: 17-18.01.2006 Z-ca Dyrektora mgr Małgorzata Waga, Kierownik OOIB mgr inż. Andrzej Koziara, mgr Michał Tomaszek brali udział w konferencji Cyfrowy świat bibliotek - problemy techniczne, prawne, wdrożeniowe organizowanej przez Centrum Promocji Informatyki w Warszawie. 29-31.03.2006 mgr Marzena Smyłła brała udział w konferencji Kwaśny papier - ratowanie w skali masowej zagrożonych polskich zasobów bibliotecznych i archiwalnych, zorganizowanej przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. 20.04.2006 odbyła się prezentacja nowych serwisów EBSCO połączona ze szkoleniem prowadzona przez przedstawicielkę EBSCO p. Teresę Górecką. Udział brali pracownicy BUŚ i bibliotek specjalistycznych (15 osób). 8-10.05.2006 mgr Ewa Jarzębska i mgr Marzena Smyłła brały udział w Dniach Otwartych Kliniki Papieru Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. 15.05.2006 odbyła się prezentacja i szkolenie w zakresie baz danych CSA Illumina prowadzone przez przedstawicieli CSA p. Ewę Klorek i Clausa Wolfa. Udział brali pracownicy BUŚ i bibliotek specjalistycznych (10 osób). Druga część szkolenia miała miejsce 28 czerwca i prowadzona była przez p. Clausa Wolfa. 15.05.2006 mgr Joanna Wawrzecka brała udział w konferencji z cyklu Książka - Informacja - Bibliotekarz we współczesnym społeczeństwie uczącym się w Katowicach. 5-6.06.2006 mgr Mariusz Tomaszewski brał udział w konferencji E-włączenie czy e-wyobcowanie? Inicjatywy bibliotek, archiwów, muzeów i uczelni w walce z alienacja społeczna w Polsce i na świecie organizowanej przez Uniwersytet Jagielloński. 2

9.06.2006 mgr Małgorzata Woźniak i mgr Aleksandra Adamczyk brały udział w wyjeździe naukowym do Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Opavie (Czechy) zorganizowanym przez Sekcję Bibliotek Szkół Wyższych przy SBP w Katowicach. 27-28.08.2006 odbyło się szkolenie redaktorów i administratorów dlibry - programu obsługującego Śląską Bibliotekę Cyfrową. Udział wzięli: dr Aneta Drabek, mgr Tomasz Zięba, mgr Aleksandra Adamczyk, mgr Małgorzata Woźniak, mgr Michał Tomaszek. Szkolenie organizowały Biblioteka Śląska i Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego. 20-22.09.2006 mgr Anna Śpiechowicz brała udział w konferencji Opracowanie przedmiotowe dokumentów z zakresu nauk ścisłych: matematyczno-przyrodniczych i technicznych. Język haseł przedmiotowych KABA: teoria, praktyka, przyszłość w Kazimierzu Dolnym. 12-13.10.2006 mgr Aleksandra Adamczyk brała udział w konferencji Zarządzanie kadrami w bibliotece w Lądku Zdroju, na którą przygotowała wspólnie z dr A. Bajor (IBiIN) referat: Etyczne aspekty kompleksowego zarządzania jakością (TQM). 16-17.10.2006 mgr Marzena Smyłła brała udział w konferencji "Dziedzictwo kulturowe. Zbiory biblioteczne i nowe technologie ich ochrony" zorganizowanej przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Bibliotekę Narodową i Bibliotekę Uniwersytetu Warszawskiego. 17.10.2006 dr Aneta Drabek brała udział w warsztatach Infobroker - informacje z sieci. Narzędzia informatyczne w pracy brokera informacji organizowanych przez Centrum Promocji Informatyki w Warszawie. 26-27.10.2006 mgr Anna Śpiechowicz wzięła udział w V Forum Użytkowników Systemu PROLIB w Warszawie. 7.11.2006 zorganizowane zostało spotkanie z przedstawicielem Emerald Group Publishing, p. Marcinem Dembowskim połączone z prezentacją najnowszej oferty tego wydawnictwa. Udział brało 6 osób z BUŚ. 22.11.2006 zorganizowane zostało spotkanie z przedstawicielem wydawnictwa Elsevier p. Piotrem Gołkiewiczem połączone z prezentacja oferty książek elektronicznych. W spotkaniu uczestniczyło 12 osób z OIN i bibliotek specjalistycznych. 23-24.11.2006 dr Aneta Drabek brała udział w konferencji naukowej Zarządzanie informacją w nauce organizowanej przez IBiIN UŚ i Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej. Dr Drabek wygłosiła referat: Czasopismo Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej w świetle danych bazy CYTBIN (wspólnie z dr J. Tomaszczykiem). Mgr Aleksandra Adamczyk na tej samej konferencji przedstawiła referat przygotowany wspólnie z dr A. Bajor (IBiIN) Profesjonalny system usług informacyjnych w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W konferencji uczestniczyła także mgr Małgorzata Woźniak. 27.11-1.12.2006 mgr Izabela Wielgus brała udział w warsztatach Tworzenie słownictwa JHP KABA w Warszawie. 5-6.12.2006 mgr Teresa Kłosek i mgr Anna Śpiechowicz brały udział w warsztatach Mikroformy, dokumenty niesamoistne wydawniczo, dokumentu elektroniczne a NUKAT w Warszawa 6 XII 2006 pracownicy BUŚ i bibliotek specjalistycznych brali udział w wykładach dr Sabine Wefers nt. bibliotek uniwersyteckich w Niemczech, zorganizowanych prze IBiIN UŚ. Inne szkolenia bibliotekarze BUŚ szkolenia wewnętrzne związane: z modyfikacją i rozbudową systemu PROLIB - format MARC 21, wprowadzaniem haseł przedmiotowych; szkolenia dotyczące digitalizacji zbiorów - system dlibra w trzech zorganizowanych przez British Council spotkaniach/szkoleniach: marzec, czerwiec i listopad nt. kolejnych projektów i wystaw planowanych w bibliotekach brytyjskich oraz edukacji w Wielkiej Brytanii wzięły udział 3 bibliotekarki; na grudniowy wyjazd do Wielkiej Brytanii zaproszono 1 osobę; celem było zwiedzanie szkół językowych w środkowej Anglii. Należy podkreślić, że we wszystkich przypadkach British Council pokrywał wszystkie koszty łącznie z przejazdem i dietami. Publikacje Aneta Drabek 1. Naukowe i fachowe polskie czasopisma elektroniczne: metodyka tworzenia i charakterystyka zawartości nowej bazy danych / Aneta Drabek, Arkadiusz Pulikowski // PTINT, Prakt. Teor. Inf. Nauk. Tech. - 2005, nr 3, s. 12-20. 2. Definicja i historia czasopism elektronicznych / Aneta Drabek // W: Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy. - Warszawa: Wydaw. Verlag Dashofer Sp. z o.o., 3

2002. - Wydawnictwo poszytowe, strony nienumerowane. Część 11, rozdział 3, podrozdział 1 [maj 2006]. 3. Polskie i zagraniczne serwisy czasopism elektronicznych / Aneta Drabek // W: Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy. - Warszawa: Wydaw. Verlag Dashofer Sp. z o.o., 2002-. Wydawnictwo poszytowe, strony nienumerowane. Część 11, rozdział 3, podrozdział 5 [maj 2006]. 4. Zalety i wady czasopism elektronicznych / Aneta Drabek // W: Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy. - Warszawa: Wydaw. Verlag Dashofer Sp. z o.o., 2002-. Wydawnictwo poszytowe, strony nienumerowane. Część 11, rozdział 3, podrozdział 3 [maj 2006]. 5. "Biuletyn EBIB" i inne polskie czasopisma z dziedziny bibliotekoznawstwa / Aneta Drabek // W: Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy. - Warszawa: Wydaw. Verlag Dashofer Sp. z o.o., 2002-. Wydawnictwo poszytowe, strony nienumerowane. Część 11, rozdział 3, podrozdział 4 [maj 2006]. 6. Polskie i zagraniczne serwisy czasopism elektronicznych / Aneta Drabek // W: Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy. - Warszawa: Wydaw. Verlag Dashofer Sp. z o.o., 2002-. Wydawnictwo poszytowe, strony nienumerowane. Część 11, rozdział 3, podrozdział 5 [maj 2006]. 7. Baza danych Naukowe i fachowe polskie czasopisma elektroniczne - stan badań / Aneta Drabek, Arkadiusz Pulikowski // EBIB, Elektron. Biul. Inf. Bibl. - 2006, nr 1. (http://www.ebib.info/2006/71/drabek.php) Aleksandra Adamczyk 8. Polskie bibliografie zespołów osobowych w Internecie: systemy udostępniania i wyszukiwania informacji / Agnieszka Bajor, Aleksandra E. Adamczyk // PTINT, Prakt. Teor. Inf. Nauk. Tech. - 2005, nr 3, s. 21-47 (numer ukazał się w 2006). Finanse: Ważniejsze wydatki to: Wyszczególnienie kosztów Wydatki w 2006 r. Wydatki w 2005 r. nabycie książek - zakup, wymiana, dary 732 446,28 zł 604 410, 09 zł prenumerata czasopism, naukowych baz danych i dostępów do 2 045 070 zł 1 988 997 zł serwisów elektronicznych czasopism (z czego z budżetu BUŚ pokryto prenumeratę Biblioteki Głównej, koszt prenumeraty wydziałów pokrywały w 100% same wydziały, koszt baz danych pokryto w części wydziały- bazy dziedzinowe, bazy interdyscyplinarne z dodatkowych dotacji Rektora) polisy serwisowe podstawowych oprogramowań 120 000 zł 151 282, 43 zł opłaty pocztowe 37 000 zł 31 450 zł remonty 200 000 zł 80 000 zł dozór mienia 45 000 zł 47 000 zł 3. DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA I UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW 3.1. INFORMACJA NAUKOWA W roku 2006 działalność informacyjna była prowadzona we wszystkich Czytelniach BUŚ oraz Oddziale Informacji Naukowej. Jednocześnie BUŚ zaangażowała się w digitalizację zbiorów w ramach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. Pracownicy Oddziału Informacji podjęli nowe zadania prowadzenie szkoleń, digitalizację zasobów oraz opieka nad stroną formalną ŚBC. W roku 2006 OIN posiadał 24 stanowiska komputerowe, w tym: 12 dla czytelników, 12 dla pracowników, 4 drukarki laserowe, 1 kopiarko-drukarkę oraz 6 skanerów. Jednocześnie dla użytkowników udostępniano: Czytelnia Ogólna 2 stanowiska komputerowe z OPAC, 10 stanowisk komputerowych w Czytelni Czasopism. 3.1.1 Statystyki udzielanych informacji a) Informacja dotycząca lokalizacji poszukiwanych źródeł - zlokalizowano 3687 pozycji bibliograficznych, w tym 1655 czasopism i 2032 książki, zawartych w 657 kwerendach. 4

Lokalizacja pozycji bibliograficznych w dalszym ciągu wymaga dokładnego sprawdzania danych bibliograficznych. Tytuły czasopism sprawdzane są także w bazach pełnotekstowych i w przypadku prenumerowanego dostępu czytelnik otrzymuje wydruk poszukiwanego artykułu bezpośrednio w Oddziale Informacji Naukowej. W dalszym ciągu udziela się wielu informacji rzeczowych, bibliograficznych i bibliotecznych, często przygotowanie odpowiedzi wymaga dużo czasu. b) Kwerendy katalogowe: 273 zapytań z innych bibliotek dot. naszych zbiorów. c) Kwerendy dotyczące szczegółowych poszukiwań literaturowych: 81, analizy cytowań: 16, kwerendy na zlecenie pracowników UŚl i innych instytucji naukowych, sprawdzania wskaźnika Impact Factor: 12 kwerend. d) Serwis Zapytaj bibliotekarza - 383 zapytania. e) Ankiety: 4. f) Liczba czytelników korzystających z czytelni OIN - 9 996 osób, prawie 1 500 osób więcej niż w roku ubiegłym. Większość stanowią studenci i doktoranci UŚ, stale odnotowujemy, także wizyty studentów, doktorantów i pracowników naukowych z innych uczelni regionu oraz innych ośrodków akademickich w kraju (597). 3.1.2 Wykorzystanie baz danych W roku 2006 udostępniliśmy 56 baz danych na CD-ROM i online, z tego 45 zagranicznych oraz 11 polskich. Dodatkowo w serwisie OCLC FirstSearch dostępnych było 25 tytułów baz danych. W sieci umieszczono również 3 bazy opracowywane w OIN, z czego jedna we współpracy z Instytutem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ. Baza Wykorzystanie baz danych InfoWare/IRIS (ilość logowań) BUŚ UŚ ilość logowań On-line ilość przeszukań Razem ilość logowań Academic Search Premier (EBSCO) - - 7131 26891 7131 18439 Agricola (EBSCO) - - 363 1656 363 - Anne Philologique 23 162 - - 185 - Arts and Humanities Citation Index 66 25 - - 91 - Artykuły z Gazet i Tygodników Polskich 19 52 - - 71 - Beilstein/Gmelin - - 2081 13304 2081 - Bibliografia Analityczna Bibliotekoznawstwa i Inf. Nauk. 12 7 - - 19 - Bibliografia Wydawnictwa Ciągłych 16 26 - - 42 - Bibliografia Zawartości Czasopism 67 431 - - 498 - BIOSIS - 49 - - 49 - Business Source Premier (EBSCO) - - 705 2523 705 1866 Chemical Abstracts - - 880-880 - Clinical Pharmacology (EBSCO) - - 191 1016 191 2 ERIC (EBSCO) - - 380 1769 380 1 Geobase 37 170 - - 207 - Georef - - - 3125 - - Georef in Process - - - 1271 - - Health Source CE (EBSCO) - - 207 1029 207 18 Health Source Nursing (EBSCO) - - 238 1134 238 72 Historical Abstracts - - 275 357 275 - IBZ - - 635 962 635 - Index to Scientific and Tech. Proc. 7 16 - - 23 - Index to Soc. Sci. and Hum. Proc. 7 5 - - 12 - Informator Nauki Polskiej 5 6 - - 11 - INIS (OneLog) - - 9-9 - INSPEC - - 2438 58300 2438 - ISSN 1300 103 - - 1403 - Journal Citation Reports SE 191 199 - - 390 - Journal Citation Reports SSE 165 16 - - 181 - Katalog Polskich Wydawców ISBN 12 6 - - 18 - Legalis - 553 - - 553 - PDF 5

Lex Intranet - 1231 - - 1231 - Lex Polonica - 1224 - - 1224 - Library Inf. Science Abst. (EBSCO) - - 289 1351 289 1 LISA - - - 1510 - - MasterFILE Premier (EBSCO) - - 502 1951 502 305 MEDLINE (EBSCO) - - 510 2413 510 9 MEDLINE (CSA) - - - 1026 - - MLA International Bibliography - - 369 1579 369 - Newspaper Source (EBSCO) - - 253 1370 253 451 PAIS International (Dialog) - - 58-58 - Polskie Wydawnictwa Ciągłe 21 16 - - 37 - Przewodnik Bibliograficzny 31 155 - - 186 - PsycARTICLES - - - 1266-268 PsycINFO - - - 1446 - - Regional Business News (EBSCO) - - 110 592 110 17 Science Citation Index 1280 145 - - 1425 - Science Citation Index Expanded - - 6721 35694 6721 - Social Science Citation Index 363 118 - - 481 - ULRICHS 246 39 - - 285 - Ustawodawca 4 5 - - 9 - WBIS Online - - 152 287 152 - Razem: 3872 4759 24497 163822 33128 21449 Wykorzystanie baz w systemie InfoWare/IRIS spadło w porównaniu z rokiem ubiegłym o ok. 2800 logowań. Powodem jest przejście na dostęp online wielu wydawców baz, tytuły które były wydawane na CD i udostępniane w systemie InfoWare/IRIS uzyskały wygodniejszą dla użytkownika wersje. Ponad to, użytkownicy preferowali bazy pełnotekstowe dostępne online, co znajduje odzwierciedlenie w rosnącej statystyce wykorzystania czasopism elektronicznych rozpowszechnianych w sieci UŚ (oferta dostępu do ok. 16 tys. tytułów). Na przykład wykorzystanie serwisu EBSCOhost (EIFL Direct) wzrosło o 3000 pobranych pełnych tekstów w porównaniu z rokiem ubiegłym, a serwisu ScienceDirect o ponad 2500. Odnotowano niskie wykorzystanie serwisu OCLC FirstSearch, który wymaga logowania na hasło w wyznaczonych czytelniach (69 wyszukiwań), system rozliczania kuponami pozwala na oszczędności finansowe ale nakłada rygory w dostępie. Wykorzystanie czasopism elektronicznych (ogółem) Serwis Ilość logowań Ilość przeszukań PDF HTML Science Direct (Elsevier) - - 75719 - EBSCOhost (EIFL) 12889 48584 15900 7707 ABE Marketing 921 1450 - - Lista A-Z 13468 18347 - - Oxford University Press - 308 1765 - Scitation (AIP, APS) - 3443 9179 - Blackwell-Synergy - - 2005 379 SAGE - - 1228 41 PsycARTICLES - 1266 268 - GSA (Geol. Soc. Amer.) - 1296 118 139 Springer/ICM - - 8733 - Razem 27278 74694 114383 8225 Podana tabela przedstawia wykorzystanie czasopism elektronicznych w obrębie sieci Uniwersytetu Śląskiego w serwisach, które umożliwiają wygenerowanie statystyki. Platforma wydawnictwa SAGE udostępniała 10 naszych prenumerowanych tytułów, ale w okresie październik-grudzień 2006 wydawnictwo udostępniało cały zasób swoich czasopism do testowania. W GSA z puli prenumerowanych przez UŚ tytułów znalazły się 3. 6

W 2006r. z czasopism Royal Society of Chemistry przeglądnięto 17 512 stron z 27 dostępnych tytułów i ściągnięto 1 170 artykułów (PDF + HTML). Wykorzystanie czasopism elektronicznych przez poszczególne jednostki Uniwersytetu Śląskiego za 2006 r. Oddział ScienceDirect (ELSEVIER) (PDF) Springer (ICM) (PDF) Biblioteka Uniwersytecka 16247 1415 3661 Biblioteka Wydz. Fil. Sosnowiec - - 143 Biblioteka Wydz. Nauk o Ziemi 1311 217 107 Bib. Wydz. Inf. i Nauki o Materiałach 1-19 Biblioteka Wydz. Nauk Społecznych 162 18 731 Biblioteka Wydz. Teologicznego - - 7 Biblioteka Wydz. Prawa i Administracji - 2 14 Biblioteka Wydz. Fil. Katowice 3-14 Biblioteka Szkoły Zarządzania Chorzów - - - Biblioteka Wydz. Pedagog. i Psych. 23-53 Biblioteka Wydz. Biologii i Ochr. Środowiska 1 1 17 Biblioteka Instytutu Fizyki 9-13 Razem: 17757 1653 4779 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii 21322 1840 1508 Wydział Biologii i Ochrony Środowiska 16397 3211 2408 Wydział Filologiczny 144-562 Wydział Nauk o Ziemi 7126 1118 347 Wydział Nauk Społecznych 26 5 206 Wydział Pedagogiki i Psychologii 1192 105 418 Wydział Prawa i Administracji 22 22 351 Wydział Teologiczny - - 9 Wydział Informatyki i Nauki o Mat. 6332 417 172 Wydziały w Cieszynie 7 18 73 Instytut Chemii - - - Instytut Fizyki - - - Kolegium Języka Biznesu 13 - - Ośrodek Działalności Dydaktycznej - - - CTI 3 - - Domy Akademickie - Ligota 1896 150 278 Domy Akademickie - Sosnowiec 1423 60 231 Inni 2059 134 1587 Razem: 57962 7080 8150 Ogółem: 75719 8733 12929 10 najczęściej wykorzystywanych czasopism w serwisie ScienceDirect (ELSEVIER): Chemical Physics Letters 1334 PDF Journal of Alloys and Compounds 914 Tetrahedron Letters 829 EBSCOhost (logowania) 7

Environmental Pollution 810 Journal of Chromatography A 769 Journal of Magnetism and Magnetic Materials 725 Journal of the European Ceramic Society 713 Journal of Molecular Structure 712 Journal of Molecular Structure: THEOCHEM 679 Scientometrics 633 10 najczęściej wykorzystywanych czasopism w serwisie Springer (ICM): Theoretical and Applied Genetics 307 Full Texts Climate Change 205 Hyperfine Interactions 157 Theoretical Chemistry Accounts 156 Analytical and Bioanalytical Chemistry 155 Journal of Materials Science 140 Environmental Geology 139 Plant Cell Reports 130 Planta 122 Fresenius Journal of Analytical Chemistry 117 Z serwisu SpringerLINK ściągnięto w 2006 r. 15 300 pełnych tekstów. 10 najczęściej wykorzystywanych czasopism w serwisie EBSCOhost: Library Journal 1771 Full Texts Journal of Chemical Physics 581 Economist 481 Library Quarterly 439 Nature 395 Canadian Journal of Forest Research 333 Science 293 Library Trends 275 Journal of Ecology 224 New Statesman 168 System OneLog umożliwiający udostępnianie baz danych i serwisów czasopism elektronicznych uprawnionym użytkownikom poza siecią Uniwersytetu Śląskiego na komputerach domowych. W roku 2006 zarejestrowaliśmy 158 pracowników naukowych, doktorantów i innych pracowników UŚ. W sumie z systemu OneLog korzystają 402 osoby z następujących jednostek: Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego - 10 Wydział Biologii i Ochrony Środowiska - 32 Wydział Filologiczny - 51 Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji - 3 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii - 107 Wydział Nauk o Ziemi - 43 Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach - 13 Wydział Nauk Społecznych - 17 Wydział Prawa i Administracji - 113 Wydział Pedagogiki i Psychologii - 9 Wydział Teologiczny - 3 Kolegium Języka Biznesu - 1 Dział Administracji i Zaopatrzenia - 1 Zarejestrowaliśmy 11 558 logowań do systemu Onelog w roku 2006. 3.1.3 Bazy danych opracowywane przez OIN Bibliografia prac naukowych pracowników UŚ 8

Opracowywana w module PROLIB, zawiera obecnie 43208 rekordów bibliograficznych i 3213 haseł autorskich. W ciągu roku wprowadzono 12268 nowych rekordów bibliograficznych oraz 161 rekordów autorskich, z czego 2700 to rekordy wprowadzone przez biblioteki specjalistyczne, a 12268 zostało wprowadzonych w OIN. W minionym roku kontynuowano następujące prace związane z uzupełnieniem i modyfikacją bazy: korekta i uzupełnianie indeksu czasopism korekta i uzupełnianie indeksu nazwisk pracowników naukowych korekta bieżąca opisów bibliograficznych wprowadzanych przez operatorów bazy uzupełnianie bazy o rekordy z lat ubiegłych podpięcie do bazy pełnych tekstów z Gazety Uniwersyteckiej zgłaszanie uwag i poprawek dotyczących działania modułu BIBLIOGRAFIA oraz wersji testowej PROWEB - przygotowanie dokumentacji uwag do PROMAXA i PROWEBA opracowanie instrukcji dla operatorów Bibliografii przeprowadzono 9 szkoleń indywidualnych dla operatorów bazy przygotowano prezentację Bibliografii na zebranie bibliotek specjalistycznych (prezentował mgr M. Tomaszek) Polska Literatura Humanistyczna (ARTON) Bibliometryczna baza cytowań literatury humanistycznej. Zawartość bazy to 9530 rekordów bibliograficznych oraz 157999 opisów cytowań. W roku 2006 wprowadzono do bazy 1005 rekordów bibliograficznych i 13969 opisów cytowań, w tym 313 rekordów bibliograficznych i 7589 opisów cytowań zostało wprowadzonych do bazy przez UŚl. Przeprowadzono korektę 10198 rekordów z czego 10088 w BUŚ. Także w BUŚ autoryzowano 1433 artykuły główne i 17437 cytowań. Statystyka szczegółowa wg członków konsorcjum ARTON Uczelnia Artykuły główne Cytowania Korekta Uniw. Marii Curie-Skłodowskiej 69 884 - Uniw. Adama Mickiewicza 26 281 - Uniw. Mikołaja Kopernika 531 4711 110 Uniw. Wrocławski 25 504 - Uniw. Warszawski 3 14 - Uniw. Śląski 313 7589 10088 Uniw. Łódzki 0 0 0 Naukowe i fachowe polskie czasopisma elektroniczne. W dalszym ciągu uzupełniana baza polskich czasopism elektronicznych tworzona wspólnie z Instytutem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ. Obecnie baza zawiera ponad 700 tytułów. 3.1.4 Inne działania Oddziału Informacji Naukowej Digitalizacja zbiorów: Śląska Biblioteka Cyfrowa. Od sierpnia 2006 wprowadzono w BUŚ 140 pozycji (22 027 stron). Zdigitalizowany centralny katalog bibliotek specjalistycznych. Główne prace nad projektem digitalizacji trwały od 13 III do 12 X 2006. Prace wykonywali studenci bibliotekoznawstwa UŚ (29 osób w ramach praktyki) oraz pracownicy OIN łącznie 351 556 kart z czego 138 000 zeskanowali studenci. Zdigitalizowany katalog został udostępniony na stronie domowej BUŚ. Wydawnictwa, wystawy, strona domowa (WWW), inne akcje promujące BUŚ: A. Wydawnictwa informacyjne: Informator dla czytelników - 2 aktualizowane wydania. Wykaz czasopism i innych wydawnictw ciągłych prenumerowanych oraz otrzymanych drogą darów i wymiany w roku 2006 przez Bibliotekę Uniwersytetu Śląskiego - powielono 70 egzemplarzy i rozesłano 9

do bibliotek sieci BUŚ i głównych bibliotek w regionie, uzupełniono wersję elektroniczną Wykazu na stronie domowej BUŚ. Elektroniczne źródła informacji - 3 wydania poprawiane i uzupełniane. Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego - informator dla studentów I roku, powielono w ilości 3000 egzemplarzy. Opracowano uaktualnione ulotki tematyczne: Elektroniczne źródła informacji dostępne w sieci komputerowej BUŚ - Filologia, Pedagogika i Psychologia, Technika. Informatyka, Biologia. Opracowano i powielono ulotkę nt. baz danych OCLC FirstSearch. Wznowiono ulotkę Przewodnik użytkownika - Bazy cytowań - SCI, SSCI, A&HCI. Opracowano i wykonano projekt graficzny kartek świątecznych (mgr M. Tomaszek). B. Wystawy tematyczne: Nowe książki w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego: 1. Oblicza sztuki, 2. Filozofia i etyka wobec wartości współczesnego świata, 3. Psychologia w nauce. Konsorcjum czasopism elektronicznych wydawnictwa Springer. Nowe nurty i kierunki w nauce prezentowane przez wydawnictwa zagraniczne. Konsorcjum Royal Society of Chemistry. Bazy danych do testowania w BUŚ - psychologia, nauki społeczne i humanistyczne. Przysposobienie biblioteczne. Śląsk - Książka - Nauka; 1. Współczesny Śląsk w tradycyjnej formie książkowej, 2. Współczesne badania prowadzone na Śląski, 3. Dawny Śląsk w nowej postaci cyfrowej. C. Strona WWW: Wprowadzono zmiany i aktualizacje w Informatorze dla użytkowników. Dotychczasową zbiorczą listę czasopism elektronicznych zastąpiono Listą A to Z. Firmy EBSCO, lista zawiera ponad 16000 czasopism elektronicznych. Kontynuowano pracę nad aktualizacją i rozbudową strony Źródła internetowe ze zbiorem linków najbardziej odpowiadających profilowi Uczelni. Zaktualizowano listę baz danych. Uzupełniano listę wysyłkową pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego, rozesłano 25 informacji o nowościach bibliotecznych. D. Nowe bazy danych, czasopisma elektroniczne, serwisy testowe W roku 2006 przystąpiliśmy do konsorcjum czasopism elektronicznych wydawnictwa Springer, które przejęło czasopisma wydawnictwa Kluwer i poszerzyło swój zasób do ponad 1200 tytułów. Umowa konsorcyjna została zawarta na lata 2006-2008. Przystąpiliśmy do konsorcjum Royal Society of Chemistry, w ramach którego mamy dostęp do 24 tytułów czasopism tego wydawnictwa, 6 baz danych (Analytical Abstracts, Catalyst&Catalysed Reactions, Chemical Hazards in Industry, Laboratory Hazards Bulletin, Methods in Organic Synthesis, Natural Products Updates) i raportów naukowych. Prenumerowane dotychczas w wersji na CD-ROM bazy danych PAIS i GEOBASE zostały zamienione na wersje online: PAIS w systemie Dialog, GEOBASE w serwisie OCLC FirstSearch dostępnym tylko na hasło. Zaprenumerowaliśmy na lata 2006-2007 zestaw 25 baz danych udostępnianych w ramach serwisu OCLC FirstSearch na zasadzie Pay per Search. Bazy udostępniano na razie wyłącznie w Oddziale Informacji Naukowej BUŚ i Bibliotece Wydziału Nauk o Ziemi. Przez cały rok udostępniano w sieci akademickiej UŚ testowe wersje baz danych i serwisów wydawnictw elektronicznych: Od 18 lutego do 18 marca testowano bazy Cambridge Scientific Abstracts: BioOne i PsycBooks. Od 24 maja do 31 grudnia testowano baze Cambridge Scientific Abstracts: National Criminal Justice Reference Service Abstracts. Od 1 września do 31 grudnia testowano bazy CSA: PAIS i Ulrich. Bazy te mamy w subskrypcji - PAIS w systemie Dialog, Ulrich na CD-ROM, ale testowaliśmy wykorzystanie tych baz na platformie CSA Illumina. Od 18 kwietnia do 16 lipca testowane były bazy udostępniane na platformie EBSCOhost: PsycBooks, PsycExtra, PsycCritiques, PsycInfo, PsycArticles, Humanities International Complete, MagillOnLiterature, Literary Reference Center, SocINDEX with Full Text, Business Source Complete, Book Index with Reviews, MLA Bibliography, GLBT Life. Od 1 kwietnia do 31 maja testowana była platforma Project MUSE. Od 16 do 29 października testowano serwis Central and Eastern European Online Library. 10

Od 6 listopada do 31 grudnia testowano serwis czasopism wydawnictwa naukowego Sage Publications. Od 9 października do 8 grudnia testowano serwis czasopism Annual Reviews. Od 3 listopada do 3 grudnia testowano Encyclopedia Britannica Onlie Academic Edition. Od 16 października do 16 listopada testowano serwis czasopism Emerald Management Xtra 95. Od 28 listopada do 3 stycznia 2007 testowano książki elektroniczne wydawnictwa Elsevier. Od 16 listopada do 15 grudnia testowano Grove Art Online - encyklopedię sztuki wydawnictwa Oxford University Press. Od 5 grudnia do 4 stycznia 2007 testowano książki elektroniczne wydawnictwa Oxford University Press z działów: Philosophy, Political Science. CSA (luty-grudzień) Wykorzystanie testowych baz danych i serwisów czasopism elektronicznych Serwisy Logowania Przeszukania Fulltext BioOne FulltText - 655 72 PsycBooks 185 - Natinal Criminal Justice Ref. Serv. Abstr. - 831 - PAIS - 618 - Ulrich s - 494 - Razem: - 2783 72 EBSCOhost (kwiecień-sierpień) Humanities International Complete 92 504 129 Literary Reference Center 165 595 1706 MagillOnLiterature 55 196 33 MLA Bibliography 49 279 - Psyc ARTICLES 108 457 199 Psyc Books 64 345 17 Psyc Extra 60 298 12 Psyc INFO 91 474 2 SocINDEX with FullText 112 390 12 Book Index with Reviews 39 130 - GBLT Life with FillText 36 199 81 Razem: 533 2376 2084 CEEOL - - 148 SAGE - - 696 EMERALD - - 128 Annual Reviews - - 3030 Project MUSE* 66 - - Razem: 599 5159 6158 * Dane dotyczą tylko logowań przez system OneLog. Brak pełnej statystyki. 3.2. UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW 3.2.1. Wypożyczenia Wypożyczalnia Miejscowa W 2006 roku Wypożyczalnia Miejscowa BUŚ pracowała w systemie PROLIB. Czytelnicy składali zamówienia na dokumenty na dwa sposoby: drogą elektroniczną - poprzez OPAC, drogą tradycyjną - na rewersach. W 2006 roku zarejestrowano w bazie 4 165 nowych czytelników, usunięto z bazy 4 738 czytelników. 11

Stan bazy czytelników - studentów UŚ i innych uczelni z podziałem na wydziały i uczelnie STUDENCI UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO DZ Z OGÓŁEM Wydział Biologii i Ochrony Środowiska 776 116 892 Wydział Filologiczny 3 170 724 3 894 Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach 202 31 233 Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii 1 358 138 1 496 Wydział Nauk o Ziemi 398 71 469 Wydział Nauk Społecznych 2 769 779 3 548 Wydział Pedagogiki i Psychologii 677 236 913 Wydział Prawa i Administracji 649 569 1 218 Wydział Radia i Telewizji 54 17 71 Wydział Teologiczny 225 9 234 Szkoła Zarządzania 337 77 414 Międzywydziałowe Studia M-P 48-48 Międzywydziałowe Studia H. 109-109 Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych 37-37 Kolegium Języka Biznesu 146 30 176 Filia w Cieszynie 78 30 108 Filia w Rybniku 37 2 39 Filia w Jastrzębiu Zdroju 7 3 10 OGÓŁEM: 11 077 2 832 13 909 Akademia Ekonomiczna 164 23 187 Akademia Muzyczna 3-3 Akademia Sztuk Pięknych 11-11 Akademia Wychowania Fizycznego 13 2 15 Kolegium Nauczycielskie 22 4 26 Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych 8-8 Politechnika Śląska 88 6 94 Śląska Akademia Medyczna 19-19 Ślaska Międzynarodowa Szkoła Handlowa - - - OGÓŁEM: 328 35 363 OGÓŁEM CZYTELNICY - STUDENCI UŚ I INNYCH UCZELNI: 11 405 2 867 14 272 Stan bazy czytelników według statusu czytelnika na dzień 31.12.2006 Student UŚ (Student UŚ + Student Mat.-Fiz.-Chem.) 13 909 Student UŚ studiów podyplomowych 60 Student innej uczelni 363 Doktorant UŚ 624 Doktorant innej uczelni 9 Pracownik BG 85 Oddział 22 Pracownik naukowy 842 Pracownik zwykły 370 Emeryt UŚ 37 Kaucja 90 Stan w bazie komputerowej 16 424 Tradycyjna kartoteka 17 Ogółem 16 441 W 2006 roku Wypożyczalnia Miejscowa odnotowała 79 190 odwiedzin czytelników, którzy złożyli 114 889 zamówień na materiały biblioteczne. Wypożyczono 104 895 woluminów. Prolongowano w sposób tradycyjny 16 014 woluminów. Do Wypożyczalni zwrócono 104 209 woluminów. Nie zrealizowano 1 642 12

zamówienia. Czytelnicy nie odebrali 8 352 zamówionych pozycji. Podpisano 3 216 kart obiegowych studentów Uniwersytetu Śląskiego nie zapisanych w Bibliotece głównej Uniwersytetu Śląskiego. Zestawienie miesięczne zbiorcze za rok 2006 miesiąc odwiedziny wypożyczenia prolongaty zwroty niezrealizowane nieodebrane styczeń 7 777 9 674 2 117 10 727 251 646 luty 7 339 10 713 1 455 9 923 187 851 marzec 9 491 13 042 1 555 11 844 244 973 kwiecień 7 779 10 096 1 952 10 820 165 946 maj 7 602 8 939 1 464 11 320 148 952 czerwiec 6 240 5 869 1 312 11 846 95 779 lipiec 2 479 3 339 860 4 785 73 330 sierpień 1 079 2 053 691 1 847 29 191 wrzesień 2 226 3 667 916 3 625 103 318 październik 11 353 16 626 1 218 7 621 203 870 listopad 8 799 11 837 1 240 10 528 100 670 grudzień 7 026 9 040 1 234 9 323 44 826 ogółem: 79 190 104 895 16 014 104 209 1 642 8 352 W 2006 roku wysłano 823 upomnienia. Czytelnicy zagubili 33 książki. W zamian za zagubione pozycje Wypożyczalnia przyjęła książki o wartości 675,81 zł i ekwiwalent pieniężny w wysokości 286 zł. Łączna wartość przekazanych książek oraz pieniędzy wynosiła 933,81 zł. Za częściowe lub całkowite umorzenie kary wypożyczalnia otrzymała książki o wartości 2 182,80 zł. Do kasy Uniwersytetu Śląskiego odprowadzono za: Kwota w złotych Zagubione pozycje 286 Nieterminowy zwrot 57 217 Duplikat karty bibliotecznej 540 Uszkodzony pasek kodowy 4 I monit 140 Kaucja 10 300 Założenie konta 670 Ogółem: 69 157 W roku sprawozdawczym 2006, w stosunku do roku 2005: 16 % - wzrosła ilość wypożyczonych książek 19 % - wzrosła ilość zwróconych książek 15 % - wzrosła ilość nieodebranych (a wcześniej zamówionych) książek 65 % - spadła ilość niezrealizowanych zamówień Wypożyczalnia Międzybiblioteczna W roku sprawozdawczym 2006 Wypożyczalnia Międzybiblioteczna od czytelników indywidualnych (pracowników naukowych, doktorantów i magistrantów) przyjęła 2 704 zamówienia (w stosunku do 2005 r. wzrost o 14%), z czego zrealizowano 2 640. Do Bibliotek Krajowych Do Bibliotek zagranicznych Razem Wysłano zamówień 1 774 930 2 704 Zrealizowano 1 708 858 (+ 74 zam. wysłane w 2005 r., a zrealizowane w 2006) = 932 2566 + (74 z r.2005) = 2 640 Nie zrealizowano 66 72 138 Z Bibliotek krajowych i zagranicznych sprowadzono ogółem 2 640 publikacji, w tym: 13

Sprowadzono Z Bibliotek krajowych Z bibliotek zagranicznych Razem Wypożyczenia książek Czasopism Kserokopie Mikrofilmów Pliki Dary 598 12 972 57 66 3 662-190 3 76 1 1 260 12 1 162 60 142 4 Ogółem 1 708 932 2 640 Usługi prowadzone przez Wypożyczalnię Międzybiblioteczną są odpłatne. W 2006 roku pobrano gotówkę w wysokości 20 162,44 zł, natomiast z funduszy instytutowych i grantów: 8 700,12 zł. Z usług wypożyczalni korzystało 260 czytelników, w tym: doktorantów - 39 studentów - 148 pracowników - 59 emerytów UŚ - 1 Zamówienia wysyłano do 239 instytucji współpracujących krajowych i zagranicznych. W roku 2006 z Wypożyczalni Międzybibliotecznej korzystało 150 bibliotek i instytucji, w tym 3 biblioteki zagraniczne. Kategoria biblioteki Zamówiły Zrealizowano Nie zrealizowano Biblioteki krajowe 874 796 78 Biblioteki zagraniczne 6 6 - Ogółem 880 802 78 Wysłano Liczba zrealizowanych zamówień z podziałem na typy materiałów: Druków zwartych i czasopism Kserokopii Plików Dary Do bibliotek i instytucji krajowych 454 220 = (2067 stron) 122 = (1082 strony) Do bibliotek zagranicznych - - 5 1 Razem 454 220 127 1 Ogółem 796 6 802 W roku 2006 ilość zrealizowanych zamówień złożonych w Wypożyczalni Międzybibliotecznej BUŚ przez inne biblioteki i instytucje pozostała prawie bez zmian, w stosunku do roku 2005. Instytucjom zewnętrznym wystawiono rachunki za kserokopie na kwotę 1 336,85 zł. W celu uściślenia danych bibliograficznych dotyczących zamawianych publikacji, pracownicy Wypożyczalni Międzybibliotecznej przeszukiwali katalogi on-line Bibliotek krajowych i zagranicznych oraz inne bazy dziedzinowe. Duże doświadczenie pracowników pozwala na dokonywanie właściwych wyborów i przesłanie zamówień do najlepiej współpracujących z Wypożyczalnią bibliotek i instytucji. Pracownicy prowadzili ponad to: dokumentację związaną z zakupem i rozliczaniem voucherów dokumentację związaną z płatnością kuponami międzynarodowymi ewidencję rachunków krajowych i zagranicznych przygotowanie i ewidencję not obciążeniowych rozliczanie kwitariuszy Na szczególną uwagę zasługuje fakt przygotowania nowego systemu komputerowego, kompleksowo obsługującego wszystkie procedury realizowane w Wypożyczalni Międzybibliotecznej. System powstał w wyniku długotrwałej współpracy bibliotekarzy z informatykiem mgr Leszkiem Gajem. System PROLIB, w którym pracuje Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego nie posiada modułu Wypożyczalnia Międzybiblioteczna. 3.2.2. Czytelnie Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego pracowała w dotychczasowym układzie czytelń. Jednocześnie w kontekście planowanych zmian struktury podejmowano próby rozszerzenia działalności informacyjnej na wszystkie agendy, które pracują z czytelnikiem. 14

W 2006 r. funkcjonowały: Czytelnia Ogólna, Czytelnia Czasopism, odrębne Czytelnie Zbiorów Matematycznych i Chemicznych, Czytelnia Zbiorów Specjalnych, Czytelnia Oddziału Informacji - dane przedstawiono w rozdziale Działalność informacyjna BUŚ. Czytelnia Ogólna: Ogółem udostępniono 19 598 vol., w tym: z Czytelni 12 645 vol. z Magazynu 5 750 vol. z księgozbioru prof. B. Suchodolskiego 888 vol. spoza Czytelni (Zbiory Specjalne, Wypożyczalnia Międzybiblioteczna, Archiwum) 315 dzieł czytelnicy skorzystali z materiałów własnych w liczbie 815 osób przyjęto do udostępnienia 172 prace doktorskie, które następnie przekazano do Zbiorów Specjalnych udostępniono 15 prac z Archiwum UŚ czytelnicy skorzystali z 116 książek sprowadzonych przez Wypożyczalnię Międzybiblioteczną do powielenia kserograficznego zabrano ok. 7 573 vol. Obsłużono 7 758 czytelników, w tym: pracowników naukowych 302 studentów stacjonarnych 5 637 studentów zaocznych 667 innych czytelników 1 152 Stan księgozbioru Czytelni (stan na dzień 31.12.2006) 12 636 vol. w tym: książki 10 115 vol. Prace Naukowe UŚ 2 438 vol. inne serie Wydawnictwa UŚ 83 vol. dokumenty elektroniczne 39 vol. Wprowadzone nowości: 880 książek, sklasyfikowano je wg oznaczeń i włączono do księgozbioru 93 Prac Naukowych Uniwersytetu Śląskiego 18 Podręczników i Skryptów Wydrukowano ok. 3 990 kart katalogowych oraz fiszek do magazynu. Włączono ok. 3 015 kart do katalogu oraz kartoteki Wycofano z czytelni: 1 039 książek, w tym 196 do magazynu W -księgozbioru wydzielonego XIX wiek do 1950 r. Wyłączono ponad 4156 kart z kartotek i katalogu. Czytelnia Czasopism Czytelnia Czasopism czynna była w godz. od 8.30 do 18.00; w soboty od 8.30 do 15.00. Posiada 9 miejsc do czytania prasy i 10 stanowisk komputerowych. W Czytelni udostępniane są czasopisma bieżące oraz kolekcje archiwalnych czasopism z zakresu bibliografii i prawa. W ciągu roku czytelnię odwiedziło 4 108 osób, udostępniono 3 357 vol. czasopism z magazynu Czytelnia posiada 385 tyt. czasopism w wolnym dostępie. Archiwa online ilość użytkowań - 276. Czytelnia Chemiczna i Matematyczna Czytelnia Chemiczna i Czytelnia Matematyczna funkcjonują w ramach Oddziału Zbiorów Chemiczno- Matematycznych. Czytelnicy mogą korzystać z 71 miejsc (Czytelnia Chemiczna - 36; Czytelnia Matematyczna - 35) oraz 9 stanowisk komputerowych. W wolnym dostępie studenci i pracownicy naukowi mogą korzystać z księgozbioru czytelnianego liczącego aktualnie 20 879 woluminów książek oraz 598 tytułów czasopism. Ze względu na to, że w czytelniach oraz magazynie czasopism jest wolny dostęp do półek, nie można podać dokładnej liczby udostępnionych woluminów. Można jedynie określić minimalną ilość udostępnionych woluminów równą liczbie odwiedzin tj. 14 478 jednostek. Frekwencja w czytelniach dokumentowana jest w księgach odwiedzin czytelników. Frekwencja w czytelniach Kategoria użytkowników Czytelnia chemiczna Czytelnia matematyczna Razem Pracownicy naukowi 675 1465 2 140 Studenci stacjonarni 6041 5205 11 246 15

Studenci pracujący 99 361 460 Inni 157 475 632 Razem 6 972 7 506 14 478 W roku 2006 księgozbiór podręczny czytelń wzbogacił się o 403 książki, w ślad za tym do katalogów czytelnianych tj. alfabetycznego i rzeczowego włączono 1360 kart katalogowych. Łącznie do wszystkich katalogów czytelnianych oraz katalogów cząstkowych informujących o zbiorach chemicznych i matematycznych wydrukowano i włączono 2555 kart katalogowych. W ramach prac związanych z ciągłą aktualizacją księgozbioru podręcznego czytelń do magazynu przekazano 315 książek w ich miejsce wprowadzając nowsze wydania podręczników oraz najnowsze wydawnictwa z informatyki, chemii, matematyki, itp. Z 9 stanowisk komputerowych w czytelni chemicznej i matematycznej skorzystało w tym roku 2289 osób. Obserwuje się ciągły wzrost liczby użytkowników korzystających z mediów elektronicznych. Czytelnia Zbiorów Specjalnych Ze zbiorów skorzystało 416 czytelników, w tym 56 pracowników naukowych, 270 studentów, innych 91. Udostępniono 1245 dz., w tym zbiorów specjalnych 221. Czytelnia obejmuje 9 miejsc, w tym 1 stanowisko komputerowe oraz możliwość skorzystania z czytnika mikrofilmów i mikrofisz. Czas otwarcia Czytelni 24 godz. tygodniowo (3 x 5,5 godz., 1 x 9,5 godz.). Służono pomocą w poszukiwaniach bibliograficznych, zarówno tradycyjnych jak i internetowych, a także w dotarciu do wyznaczonych tematycznie pozycji książkowych z zakresu materiału objętego zasobem księgozbioru podręcznego bądź zbiorów specjalnych. W Czytelni można skorzystać z baz danych: World Biographical Index (CD-ROM) - w związku z zamknięciem dostępu do Indexu w wersji On-Line na zamówienie Oddziału Zbiorów Specjalnych zakupiono wersję CD-ROM, która od początku 2007 roku będzie udostępniona przez system OneLog w sieci BUŚ. Baza zawiera podstawowe informacje biobibliograficzne, z odesłaniem do tzw. Archiwów Biograficznych na mikrofiszach dostępnych w Czytelni Zbiorów Specjalnych, World Biographical Dictionary of Artists (CD-ROM) zawierającej pełnotekstowe artykuły z Allgemeinen Künstlerlexikon, Bde. 1-41 oraz pełny indeks do Thieme-Becker/Vollmer, Bde. 1-41 (znajduje się w księgozbiorze podręcznym Czytelni Zbiorów Specjalnych) krótkie informacje biograficzne i bibliograficzne dotyczące artystów. W zakresie działalności informacyjnej udzielano odpowiedzi na zapytania (biblioteczne, bibliograficzne i rzeczowe) kierowane drogą telefoniczną, listową, mailową. Wykonano kwerendy tematyczne z wyznaczonych tematów przez pracowników naukowych, bądź osób z instytucji pozauczelnianych. Współpracowano z Zakładem Historii Sztuki UŚ w zakresie doboru księgozbioru, poszukiwań bibliograficznych i źródłowych. Przygotowano wystawę do gabloty przybliżającą problematykę kwaśnego papieru. 3.2.3. Magazyn Z uwagi na gwałtowne zmniejszenie się wolnej przestrzeni magazynowej konieczne było dalsze zacieśnienie ustawienia zbiorów. Od lipca do września 2006r, przeniesiono do dwóch nowo zaadaptowanych pomieszczeń księgozbiór mniej wykorzystywany przez czytelników, jak również wcześniej wyselekcjonowany księgozbiór XIX w. (631 vol.) i XX w. (5994 vol.). W okresie tym, by zachować ciągłość sygnatur w magazynie głównym, przeniesiono lub przesunięto około 150 000 pozycji. W magazynie biblioteki do 30 września 2006 w systemie pracy dwuzmianowej pracowało 5 osób. Z powodu uruchomienia nowych pomieszczeń magazynowych oraz zwiększonej liczby wypożyczeń i zwrotów do magazynu przyjęto od 1 października 2006 roku 2 osoby. 1. Wpłynęło do magazynu zwartego z Oddziału Opracowania 11 460 vol. w tym: książek 11 404 vol. dokumentów elektronicznych 14 jedn. broszur 42 vol. Ogółem 11 460 vol. Stanowi to wzrost o 23 % w stosunku do roku ubiegłego. 16

Z otrzymanych nowości zgodnie z wyszczególnioną lokalizacją na fakturze, przekazano część do księgozbiorów podręcznych. Dane te zawarto w tabeli: Lp. Wyszczególnienie Ilość vol. 1. Czytelnia Ogólna 848 2. Czytelnia Chemiczna 78 3. Czytelnia Matematyczna 337 4. Zbiory Specjalne 229 5. Inf. Naukowa 35 6. Oddział Gromadzenia 4 7. Oddział Opracowania 7 Ogółem 1 538 2. Zrealizowano 122 890 zamówień (wzrost o 11 %), w tym: dla wypożyczalni 112 777 dla Czytelni Ogólnej 5 750 dla Oddziału Opracowania 2 276 dla innych czytelń i agend 2 087 Zaledwie niespełna 1 % zamówień było zrealizowanych metodą tradycyjną, na książki nie posiadające kodów paskowych. 3. Zwrócono do magazynu 124 296 książek (wzrost o 21 %), w tym: z wypożyczalni 112 365 z innych agend 10 263 książki wycofywane z księgozbiorów podręcznych 1 668 4. Zmieniono lokalizację i przeznaczenie materiałów dla 1 245 vol. 5. Oprawie połączonej z reperacją poddano: usługa zewnętrzna - 488 vol. (stan na 31.12.2006 r.), własna introligatornia - oprawa połączona z reperacją -168 vol. 6. Inne prace magazynowe Systematyczne przeglądanie ustawienia zbiorów i dokonywanie rutynowych przesunięć związanych z wpływem bieżącym, w miesiącach od lutego do końca maja (4 miesiące), pomoc Sekcji Skontrowej przy spisie inwentarzowym - jedna osoba codziennie, pomoc oraz prace porządkowe podczas prac remontowych w Czytelni Matematycznej i Chemicznej w tym przenoszenie księgozbioru, typowanie książek do oprawy i reperacji, odkurzanie księgozbioru, pomoc w odbieraniu książek z księgarń, zakupionych przez Oddział Gromadzenia, pracownicy introligatorni przycinali na miarę dla poszczególnych agend - papier tekturę, folię, stała konserwacja szyn w pomieszczeniach z regałami kompaktowymi. 3.2.4. Inne oddziały BUŚ Czytelnia i Biblioteka Brytyjska A. Księgozbiór Stan na 31.12.2006 r.: 9 650 vol. oraz 3 121 materiałów audio. W ciągu roku przybyło: 317 vol. (wycofano 193 vol.) oraz 155 materiałów audio (wycofano 245 kaset). Biblioteka prenumerowała 15 tytułów czasopism. Wszystkie zamówienia i zakupy realizowane są w Wielkiej Brytanii za pośrednictwem i z funduszy British Council w Warszawie. B. Opracowanie 17

Zbiory są skatalogowane w systemie ALICE, obowiązującym w bibliotekach sieci British Council na całym świecie. Do końca roku 2006 katalog liczył 8 679opisów. Od początku stycznia 2005 r. wprowadzono automatyzowane wypożyczanie wszystkich materiałów. C. Udostępnianie - całkowicie wolny dostęp do zbiorów 1. Czytelnia - 11 miejsc, liczba odwiedzających 1 265 osób. 2. Wypożyczalnia: W ciągu roku 2006 do biblioteki należało 1370 aktywnych czytelników, z czego: pracownicy naukowi wyższych uczelni 72 (35 spoza UŚ), studenci 718 (337 spoza UŚ). Czytelnicy spoza Uniwersytetu stanowili 67,15% wszystkich zapisanych (tj. 920 osób), odnowienia członkostwa dokonało 439 osób (32,1% ogółu). Roczna opłata członkowska ulgowa: 10 zł uczniowie i studenci UŚ, 15zł studenci innych uczelni; pełna: 20zł. Z tytułu opłat członkowskich do kasy Uniwersytetu wpłacono:13 385 zł, od której to kwoty odprowadzono VAT w wys.7% - tj. 936,95 zł. Od 1.02.2006 r. Zarządzeniem Dyrektora BUŚ zniesiono obowiązek wnoszenia opłaty członkowskiej dla wszystkich pracowników UŚ. Na podstawie dziennych raportów statystycznych wypożyczeń i zapisów lub odnowień członkostwa wiadomo, że w roku sprawozdawczym 2006 wypożyczono do domu 20 872 książek, 13 450 materiałów audio. Największą liczbę wypożyczeń notujemy nadal w językoznawstwie + pomocniczo Simplified Versions co dało razem 12 789 wypożyczeń. 3. Działalność informacyjna, promocyjna i dydaktyczna: Stosowane są wszystkie formy działalności informacyjnej z wykorzystaniem zarówno nośników tradycyjnych jak i elektronicznych. Wystawy i spotkania: AS IS WHEN - połączoną z wykładem pt. Ostatnia rewolucja w sztuce nowoczesnej - refleksje nt. grafiki brytyjskiej 1961-72 wygłoszonym przez wykładowcę z ASP Katowice, Celebrity Talk,Lichfield s Britain oraz Just Britain - wystawy plakatów, W ramach projektu Faces & Places - 4 wystawy książek towarzyszące: spotkaniu autorskiemu z pisarzem brytyjskim (Niall Griffiths),dwóm wykładom literackim poświęconym wielokulturowości w prozie brytyjskiej, oraz spotkaniu z bibliotekarzami śląskimi nt. Dyskusyjnych Klubów Książki, 4 okazjonalne wystawy książek (m. in. nominacje do Booker Prize 2006) We wspomnianych wyżej spotkaniach wzięło udział 180 osób. Lekcje biblioteczne - 8 lekcji dla 164 uczniów różnych typów szkół. Natomiast na zaproszenie uniwersyteckiej fundacji Viribus Unitis - Biblioteka wzięła udział w Europejskim Salonie Edukacyjnym wystawiając materiały nt. edukacji w Wielkiej Brytanii i udzielając takich informacji zainteresowanym uczniom/studentom. Projekcje filmów - odbywają się już tylko sporadycznie,jako towarzyszące wykładom/wystawom, natomiast zbiory nasze na stałe wzbogaciły się o 47 tytułów filmów dokumentalnych na DVD. Dostęp do elektronicznej bazy EMERALD skorzystało w ub. roku 356 naszych czytelników. Na zewnątrz wypożyczono tylko 2 wystawy do 2 liceów, raczej zapraszano uczniów i nauczycieli do Biblioteki. 4. Komputeryzacja W roku 2006 otrzymaliśmy z British Council 4 komputery, które zostaną wykorzystane do kolejnych baz. Ogółem posiadamy 12 komputerów: do użytku czytelników jest 5 maszyn - z tego 2 z dostępem do Internetu, reszta ma wgrany nasz katalog. Bibliotekarze wykorzystują pozostałe 3 komputery. Dysponujemy również 2 sprawnymi drukarkami laserowymi i jedną mniej sprawną kserokopiarką (używamy jej tylko i wyłącznie do własnych potrzeb). Biblioteka Niemiecka A. Gromadzenie Rodzaj zbiorów Wpływy Ubytki Stan w dn. 31.12. książki 59 2 5418 kasety magnetofonowe 1 2 660 kasety video 3 1 628 płyty kompaktowe 21-287 CD-ROMy 1-69 DVD - - 19 razem 85 5 7081 18