Spis treści WSTĘP... 2 1. OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ MASOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W LATACH 2011-2013... 3

Spis treści WSTĘP... 2 1. OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ MASOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W LATACH 2011-2013... 3 1.1 ANALIZA STANU BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ MASOWYCH W 2011 R... 3 1.2 ANALIZA STANU BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ MASOWYCH W 2012 R.... 4 1.3. ANALIZA STANU BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ MASOWYCH W 2013 R.... 6 2. WSPÓŁPRACA KLUBÓW SPORTOWYCH Z KIBICAMI NA PRZYKŁADZIE SEZONU 2011 2013... 8 3. PROGRAMY PROMUJĄCE ZASADY POZYTYWNEGO KIBICOWANIA... 9 4. CELE STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ SPORTOWYCH...10 5. UPRAWNIENIA WOJEWODY DOTYCZĄCE ZABEZPIECZENIA IMPREZ MASOWYCH...11 5.1 UTRWALANIE PRZEBIEGU IMPREZY MASOWEJ... 11 5.2 ZAKAZ PRZEPROWADZANIA IMPREZY MASOWEJ... 12 5.3 UPRAWNIENIA WOJEWODY DOTYCZĄCE PRZERWANIA IMPREZY MASOWEJ... 13 5.4 KONTROLA MONITORINGU USYTUOWANEGO NA STADIONACH, OBIEKTACH LUB TERENACH... 14 6. DZIAŁANIA WOJEWODY ŁÓDZKIEGO ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA NA IMPREZACH MASOWYCH...14 7. DOBRE PRAKTYKI...14 HARMONOGRAM REALIZACJI STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA SPORTOWYCH IMPREZ MASOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA 2013 2015...16 8. REKOMENDACJE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO W ZAKRESIE POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ SPORTOWYCH ORGANIZOWANYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO...23

Wstęp Poczucie bezpieczeństwa to jedna z podstawowych potrzeb każdego człowieka. Jego utrata może mieć wpływ na rozwój, jakość życia, pracę, a w konsekwencji decydować o naszym życiu i zdrowiu. Bezpieczeństwo to poczucie pewności istnienia. Amerykański psycholog - Abraham Maslow udowodnił, iż stabilność życia, ochrona, porządek publiczny, sprawiedliwość, minimalizowanie zagrożeń są jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Stąd też, troska o zapewnienie bezpieczeństwa publicznego społeczeństwa należy do zasadniczych zadań państwa. Bezpieczeństwo imprez masowych, a w szczególności meczów piłki nożnej to niezwykle ważne zadanie spoczywające na organach administracji publicznej, organizatorze imprezy, ale również na wielu innych podmiotach zaangażowanych i współpracujących dla wyeliminowania chuligańskich zachowań na stadionach. Bezpieczeństwo stadionowe to również zapewnienie bezpiecznego i sprawnego przemieszczania się grup kibiców przez teren województwa. Centralne położenie województwa łódzkiego powoduje konieczność podejmowania równoległych działań poza stadionem z działaniami zabezpieczającymi planowane rozgrywki. Zabezpieczenie przejazdów kibiców związane jest z zaangażowaniem odpowiednich sił i środków, zarówno osobowych, jak i finansowych. Niepokojące opinię publiczną incydenty z udziałem pseudokibiców spowodowały potrzebę zwrócenia uwagi na stan bezpieczeństwa imprez masowych, jak również wykorzystania instrumentów prawnych służących bezpieczeństwu imprez masowych zawartych w ustawie z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.). Mając na uwadze wdrożenie jednolitej polityki bezpieczeństwa imprez sportowych organizowanych na terenie naszego województwa oraz jej praktyczne zastosowanie, promowanie dobrych praktyk, eliminowanie błędów i zwiększenie efektywności rozwiązań zapobiegawczych przez wszystkich partnerów, została opracowana Strategia Bezpieczeństwa Sportowych Imprez Masowych na terenie województwa łódzkiego na lata 2013-2015. Strategia będzie łączyć działania Policji, administracji rządowej i samorządowej, klubów sportowych oraz partnerów społecznych, zainteresowanych poprawą bezpieczeństwa i porządku publicznego. 2

1. Ocena stanu bezpieczeństwa imprez masowych w województwie łódzkim w latach 2011-2013 1.1 Analiza stanu bezpieczeństwa imprez masowych w 2011 r. W 2011 roku z terenu województwa łódzkiego w ramach rozgrywek Ekstraklasy uczestniczyły 3 drużyny, natomiast w II lidze rozgrywek klubowych jedna drużyna. W 2011 r. w województwie łódzkim odbyło się 608 imprez masowych. Rozegranych zostało 61 meczy piłki nożnej, w tym 12 podwyższonego ryzyka. Innych imprez sportowych odbyło się 167, zaś artystyczno rozrywkowych 380. W tym samym okresie odnotowano 4 zbiorowe naruszenia prawa i 1 wybryk chuligański. Zatrzymano 42 osoby. Podczas działań ujawniono 1145 wykroczeń. Przejazdy kibiców zabezpieczało 1255 patroli policji. Do działań zabezpieczających imprezy masowe województwa łódzkiego zaangażowanych było 18445 policjantów, w tym 13847 zabezpieczało mecze piłki nożnej, 1784 inne imprezy sportowe, 2814 imprezy artystyczno rozrywkowe. Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi w 2011 r. odnotowała następujące negatywne zdarzenia związane bezpośrednio z rozgrywkami piłki nożnej w naszym województwie: RTS Widzew Łódź S.A. GKS Bełchatów SSA W dniu 11 maja 2011 r. kibice RTS Widzew Łódź S.A. podczas meczu skandowali wulgarne hasła pod adresem Policji i PZPN, Rządu RP, ponadto wywieszone zostały transparenty o treści politycznej. Na wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji w Łodzi Wojewoda Łódzki Decyzją z dnia 13 maja 2011 r. zakazał klubowi RTS Widzew Łódź S.A. przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności - meczu piłki nożnej pomiędzy drużynami RTS Widzew Łódź S.A. Zagłębie Lubin mającego odbyć się w dniu 15.05.2011 r. RTS Widzew Łódź S.A. ŁKS Łódź S.A. W dniu 17 października 2011 r. funkcjonariusze Policji pionu operacyjnego ujawnili grupę około 20 osób, które zachowywały się agresywnie. Z uwagi na powyższe skierowane zostały tam siły jednego plutonu Policji Oddziału Prewencji w celu podjęcia legitymowania. Po przybyciu okazało się, że grupa rozeszła się po osiedlu im. Kazimierza w Łodzi. Po kilku godzinach nieznana grupa mężczyzn zaatakowała policjantów różnymi przedmiotami. Podjęto działania blokujące spontaniczny przemarsz kibiców ŁKS Łódź ulicą Kopernika w kierunku centrum. Działania zostały podjęte na wysokości posesji 58, siłami Kompanii 1 Prewencji od strony ul. Łąkowej, natomiast 2 i 3 Kompania Prewencji od strony al. Włókniarzy. W działaniach wykorzystano urządzenia nagłaśniające, nie stosowano środków przymusu 3

bezpośredniego. Kibice w asyście Policji w całości powrócili na stadion ŁKS Łódź. Działania funkcjonariuszy Policji wiążą się nieodłącznie z wysokimi kosztami. W 2011 r. poniesione koszty związane z bezpieczeństwem imprez masowych wynosiły ogółem 2 220 015 zł, w tym mecze piłki nożnej 1 326 535 zł, inne imprezy sportowe 227 068 zł i imprezy artystyczno rozrywkowe 666 412 zł. 1.2 Analiza stanu bezpieczeństwa imprez masowych w 2012 r. W 2012 roku w Ekstraklasie rozgrywały 2 drużyny oraz po 1 drużynie w I i II lidze rozgrywek klubowych. W 2012 r. odbyły się ogółem 443 imprezy masowe. Rozegrano 61 meczy piłki nożnej, w tym 7 podwyższonego ryzyka. Imprez sportowych zanotowano 127, a artystyczno rozrywkowych 255. Do zbiorowych naruszeń prawa doszło w 7 przypadkach. Odnotowano 9 wybryków natury chuligańskiej. Zatrzymano 46 osób. Ujawniono 1151 wykroczeń. W opisywanym okresie przejazdy kibiców przez województwo łódzkie zabezpieczało 984 patroli Policji. Do zabezpieczenia imprez masowych zaangażowanych zostało ogółem 18515 policjantów, w tym do zabezpieczenia meczy piłki nożnej 12573, innych imprez sportowych 1895 oraz 4047 do imprez artystyczno rozrywkowych. W 2012 roku koszty związane z bezpieczeństwem imprez masowych poniesione przez funkcjonariuszy Policji nieznacznie wzrosły w porównaniu z rokiem ubiegłym. Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi w 2012 r. odnotowała następujące negatywne zdarzenia związane bezpośrednio z rozgrywkami piłki nożnej w naszym województwie: ŁKS Łódź S.A. RTS Widzew Łódź S.A. 9 kwietnia 2012 r. zgromadzeni kibice RTS Widzew Łódź S.A. w okolicy Hotelu Ambasador zajmowali część pasa jezdni. Podczas próby zaprowadzenia porządku przez funkcjonariuszy, doszło do znieważenia dwóch policjantów. Następnie przy ul. Piotrkowskiej 6 kilkunastoosobowa grupa pobiła dwóch mężczyzn. Przed dworcem PKP Łódź Kaliska kibice poruszając się po jezdni w kierunku stadionu ŁKS Łódź nie reagowali na wezwania Policji do zachowania się zgodnego z prawem, a następnie zaatakowali interweniujących policjantów. W rejonie ulic Al. Unii Lubelskiej/Bandurskiego kibice zaatakowali policjantów rzucając w nich niebezpiecznymi przedmiotami. Nie reagowali na wezwania policji do zachowania zgodnego z prawem. Na placu Dąbrowskiego w Łodzi policjanci podjęli czynności legitymowania wobec kibiców RTS Widzew Łódź za zbiorowe naruszenie prawa. ŁKS Łódź S.A. Zawisza Bydgoszcz Decyzją Prezydent Miasta Łodzi mecze na stadionie ŁKS Łódź odbywają się bez udziału 4

kibiców drużyny gości. Pomimo tego na mecz do Łodzi przybyli kibice Zawiszy Bydgoszcz (ok. 200 osób). Aby wejść na stadion klub umożliwił im wyrobienie tzw. Fan Kart ŁKS uprawniających do kupna biletu. Już przed meczem na terenie miasta doszło do zdarzeń z udziałem kibiców ŁKS Łódź S.A. Między innymi podczas przemarszu na stadion, jak i pod nim kibice odpalili race świetlne. W trakcie meczu kibice ŁKS Łódź S.A. kilkukrotnie dopuścili się łamania prawa poprzez używanie wyrobów pirotechnicznych w postaci rac świetlnych i dymnych. Pomimo zakazu określonego w regulaminie, kibice wnieśli na teren stadionu, a następnie na jednym z sektorów rozwinęli tzw. sektorówkę. Po zakończonym meczu kibice ŁKS Łódź S.A. zorganizowali przy hali Atlas Arena piknik dla przybyłych na mecz do Łodzi zaprzyjaźnionych kibiców Zawiszy Bydgoszcz. W trakcie pikniku również kilkukrotnie odpalono race świetlne, dymne oraz petardy hukowe. Po zakończonym pikniku na dworcu PKP Łódź Kaliska kibice Zawiszy zaatakowali zabezpieczających dworzec funkcjonariuszy Policji. GKS Bełchatów SSA Korona Kielce 29 września 2012 r. podczas meczu w sektorze dla kibiców przyjezdnych zostały odpalone race dymne i świetlne, jedna z nich została wrzucona przez ogrodzenie wewnętrzne na teren pomiędzy banerami reklamowymi a ogrodzeniem. Cracovia Kraków Zawisza Bydgoszcz 6 października 2012 r. powracający autokarem, po zakończonym w Krakowie meczu kibice Zawiszy Bydgoszcz podczas postoju na stacji paliw PHU JOKO w m. Stobiecko Szlacheckie (pow. radomszczański, woj. łódzkie) dokonali kradzieży ze stacji artykułów spożywczych i alkoholowych oraz dokonali zniszczenia mienia. Postępowanie w tej sprawie prowadzi Komisariat Policji w Kamieńsku. RTS Widzew Łódź S.A. Pogoń Szczecin 7 października 2012 r. przed meczem i w trakcie jego trwania grupa ok. 300 kibiców w ramach protestu wobec klubu prowadziła doping swojej drużyny pod stadionem wznosząc przy tym niekulturalne okrzyki. Odpalone zostały race świetlne i petardy hukowe. Po meczu na zapleczu pawilonów handlowych przy Al. Piłsudskiego grupa ok. 100 kibiców RTS Widzew Łódź skandująca wulgarne okrzyki, obrzucała butelkami oraz kamieniami interweniujących policjantów. W związku ze zdarzeniem zatrzymano trzy osoby. ŁKS Łódź S.A. Arka Gdynia W dniu 18 listopada 2012 r. podczas meczu kibice ŁKS Łódź rozwinęli flagę sektorówkę w sektorach, a następnie kilkakrotnie odpalili race świetlne, stroboskopowe i świece dymne. Rezultatem opisanych wydarzeń, na meczu z Zawiszą Bydgoszcz Decyzją Wojewody Łódzkiego (na jeden mecz) został wydany zakaz przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności 5

na wydzielonych sektorach E1, E2, F1 i F2 stadionu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Łodzi. 1.3. Analiza stanu bezpieczeństwa imprez masowych w 2013 r. W 2013 r. w rozgrywkach Ekstraklasy rozgrywał jeden z łódzkich klubów sportowych RTS Widzew Łódź, natomiast klub GKS Bełchatów walczył o mistrzostwo Pierwszej Ligi Piłkarskiej, a Pelikan Łowicz II ligi piłkarskiej. W 2013 r. zostało przeprowadzonych 457 imprez masowych (analogicznie do 2012 roku), w tym 68 meczy piłki nożnej (9 podwyższonego ryzyka), 84 innych imprez sportowych oraz 305 imprez artystyczno rozrywkowych. W związku z wymienionymi imprezami odnotowano 20 ekscesów chuligańskich, 46 osób zostało zatrzymanych oraz ujawniono 1473 wykroczenia. W 2013 roku nie doszło do zbiorowego naruszenia prawa. Ponadto zabezpieczenie przejazdów kibiców zapewniło 1341 patroli. Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi w 2013 r. odnotowała następujące negatywne zdarzenia związane bezpośrednio z rozgrywkami piłki nożnej w naszym województwie: Widzew Łódź Polonia Warszawa W dniu 8 kwietnia 2013 r. w trakcie meczu kibice znajdujący się w sektorze D stadionu usytuowanego przy Al. Piłsudskiego 138 w Łodzi rozłożyli flagę sektorówkę z napisem Widzew Łódź, a następnie odpalili petardy hukowe. Podczas, gdy flaga była rozwinięta znajdujący się pod nią kibice założyli na siebie czerwone foliowe przeciwdeszczowe płaszcze i kaptury na głowę. W trakcie zwijania sektorówki odpalili około 30 rac w kolorze czerwonym oraz stroboskopy. Jednocześnie, w sektorze B również pojawiło się kilka odpalonych stroboskopów. Następnie około godziny 19.48 kibice zasiadający w sektorze D ponownie rozciągnęli flagę sektorówkę, pod którą zostały odpalone stroboskopy. Po zwinięciu flagi kibice nie mieli już na sobie wcześniej założonych czerwonych foliowych płaszczów przeciwdeszczowych. W dniu 14 maja 2013 r. Wojewoda Łódzki podjęła decyzję o zakazie przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności na trybunie D Stadionu Miejskiego w Łodzi przy Al. Piłsudskiego 138. Widzew Łódź Legia Warszawa W dniu 24 maja 2013 r. na stadionie przy Al. Piłsudskiego 138 na początku meczu widzewscy kibice rozwinęli tzw. sektorówkę odpalając przy tym race świetlne, petardy hukowe oraz stroboskopy. W drugiej połowie meczu ponownie została rozwinięta sektorówka i odpalono około 40 rac świetlnych. W dniu 2 lipca 2013 r. Wojewoda Łódzki zakazała przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności na trybunie D Stadionu Miejskiego w Łodzi przy Al. Piłsudskiego 138. 6

GKS Bełchatów Śląsk Wrocław W dniu 30 marca 2013 r. kibice Śląska Wrocław w 53 minucie meczu na swoim sektorze odpalili świece dymne oraz petardy hukowe, które zostały wrzucone przez ogrodzenie sektora na płytę boiska. Sędzia zawodów przerwał spotkanie na pięć minut. GKS Bełchatów GKS Katowice W dniu 21 sierpnia 2013 r. w trakcie meczu w Bełchatowie przy ul. Sportowej 3 kibice obu drużyn użyli dwukrotnie wyroby pirotechniczne. W związku z powyższym Komendant Wojewódzki Policji w Łodzi złożył wniosek do Komendanta Głównego Policji o nałożenia kary oraz wniosek do Wojewody Łódzkiego o zamknięcie sektora gości. Polski Związek Piłki Nożnej nałożył karę dyscyplinarną na GKS Bełchatów w postaci zamknięcia trybuny kibiców miejscowych na dwa mecze oraz karę finansową 5 tysięcy złotych. Wojewoda Łódzki podjął decyzję o zamknięciu sektora gości na jeden mecz. Widzew Łódź Lechia Gdańsk W dniu 6 października 2013 r. podczas meczu przy Al. Piłsudskiego w Łodzi, kibice używali dwukrotnie wyrobów pirotechnicznych i tzw. sektorówki. W pierwszej połowie meczu widzewscy kibice rozłożyli sektorówkę i odpalili kilka świec dymnych i około 30 flar koloru czerwonego. W drugiej połowie ponownie rozłożyli sektorówkę i odpalili kilka świec dymnych i około 40 flar koloru czerwonego. W związku z powyższym Komendant Wojewódzki Policji w Łodzi w dniu 7 października 2013 r. złożył wniosek o wydanie decyzji zakazującej przeprowadzenie imprezy masowej z udziałem publiczności na stadionie przy Al. Piłsudskiego 138 w Łodzi. Ponadto Komisja Ekstraklasy postanowiła w dniu 10 października 2013 r. na podstawie raportu delegata PZPN wymierzyć klubowi RTS Widzew Łódź karę finansową w wysokości 30 tysięcy złotych. W dniu 23 października 2013 r. Wojewoda Łódzki zakazała przeprowadzenia jednej najbliższej po doręczeniu decyzji imprezy masowej z udziałem publiczności. AP ŁKS Łódź Concordia Piotrków Trybunalski W dniu 27 października 2013 r. doszło do negatywnych zdarzeń podczas meczu rozgrywanego przy Al. Unii Lubelskiej 2 w Łodzi. Podczas meczu Akademii Piłkarskiej ŁKS Łódź z Concordią Piotrków Trybunalski na trybunach F i G łódzcy kibice dwukrotnie użyli wyrobów pirotechnicznych, kilkunastu świec dymnych oraz kilkudziesięciu petard świetlnych, jak również rozwiesili flagę wielkoformatową sektorówkę. Klub AP ŁKS Łódź w rundzie jesiennej 2013/2014 rozgrywał mecze piłki nożnej w IV lidze grupy łódzkiej jako imprezy masowe. W związku z powyższym Komendant Wojewódzki Policji w Łodzi złożył wniosek do Wojewody Łódzkiego o nałożenie kary zakazu przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności na całym obiekcie przy Al. Unii Lubelskiej 2. Wojewoda Łódzki w dniu 7 listopada wydała decyzję 7

zakazującą przeprowadzenie imprezy masowej z udziałem publiczności na całym Stadionie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Łodzi przy Al. Unii Lubelskiej 2. 2. Współpraca klubów sportowych z kibicami na przykładzie sezonu 2011 2013 Kluby sportowe rozgrywające mecze piłki nożnej z terenu województwa łódzkiego aktywnie uczestniczą w zwiększaniu świadomości zachowania bezpieczeństwa na stadionie wśród kibiców, w tym przekazywania już najmłodszym odbiorcom odpowiednich wzorców pozytywnego i kulturalnego dopingu. Działalność klubów sportowych w zakresie promocji bezpiecznego kibicowania opiera się między innymi na organizowaniu cyklicznych przedmeczowych spotkań z młodzieżą szkolną, zorganizowanymi grupami dzieci na stadionie, jak również poza nim. Kluby dokładają wszelkich starań, aby te spotkania były ciekawe oraz przekazywana na nich wiedza kształtowała w młodzieży postawę wzorowego kibica. W spotkaniach uczestniczą przedstawiciele klubu, zawodnicy, sponsorzy, jak również przedstawiciele stowarzyszeń kibiców. Ponadto kluby sportowe uczestniczą w akcjach charytatywnych, głównie okolicznościowych, jak np. gwiazdka, wigilia dla bezdomnych, dary dla domów dziecka, zbiórka darów dla schroniska zwierząt. Współpraca ze stowarzyszeniami kibiców Kluby sportowe rozgrywające mecze piłki nożnej w ramach Ekstraklasy kładą ogromny nacisk na współpracę ze stowarzyszeniami kibiców, w skład których wchodzą fani poszczególnych drużyn piłkarskich. Współpraca ma również charakter edukacyjny, wiąże się z współodpowiedzialnością za przygotowane programy, jak również oprawy meczowe. Na spotkaniach z przedstawicielami stowarzyszeń omawiane są bieżące, jak i planowane wspólne programy, ramy współpracy i wzajemnej pomocy. Stowarzyszenia organizują również spotkania oraz akcje, których celem jest zmiana wizerunku kibica, przedstawianego przez media, jako chuligana oraz margines społeczny. Projekt SLO powołanie Koordynatorów ds. Współpracy z Kibicami W sezonie 2013/2014, zgodnie z Artykułem 35 Regulaminu Licencjonowania Klubów i Finansowego Fair Play UEFA z 2010 r. zostały objęte projektem SLO (ang. Supporters Liaison Officer) wszystkie kluby Ekstraklasy i Pierwszej Ligi Piłkarskiej. Realizacja projektu polega na powołaniu Koordynatora ds. Współpracy z Kibicami, który związany jest formalnie z klubem, ale nie pełniący równocześnie funkcji kierownika ds. bezpieczeństwa. Ponadto, osoba która zostanie 8

powołana na tą funkcję, powinna cieszyć się zaufaniem Klubu oraz środowiska kibiców. Pierwsze warsztaty SLO odbyły się 22 marca 2013 r.. Ustalono na nich zakres pracy i harmonogram działań. Następnie od 30 marca do 8 czerwca 2013 r. trwała próbna faza projektu. W dniu 13 czerwca 2013 r. odbyły się drugie warsztaty SLO, na których podsumowano dotychczasowe działania. Do obowiązków Koordynatora ds. Współpracy z Kibicami należy organizacja wyjazdów, przyjmowanie gości na mecze domowe (informacje nt. zorganizowanej grupy kibiców gości, w tym liczebność, używane środki transportu, opóźnienia na trasie i ich przyczyny, ilość osób niewpisanych na listę wyjazdową), uświadamianie kibiców w zakresie obowiązujących norm prawnych, komunikacja między kibicami a klubem sportowym (problemy, skargi, uwagi kibiców nt. organizacji meczu, w tym kontrola dostępu, praca służb informacyjnych i porządkowych, catering, depozyt), komunikacja (w tym o sytuacjach kryzysowych związanych z oprawami meczowymi, oflagowaniem, koniecznością zatrzymania kibiców gości na sektorze) oraz raportowanie o podjętych działaniach. 3. Programy promujące zasady pozytywnego kibicowania Jestem fair Celem programu jest propagowanie idei fair play, jako edukacyjnego elementu zwalczania rasizmu, ksenofobii i antysemityzmu oraz upowszechnianie postawy większego zrozumienia i tolerancji dla innych osób, kultur i wyznań. Projekt realizowany był w łódzkich gimnazjach w 2011 roku. Podczas jego trwania organizowane były spotkania z łódzkimi sportowcami i olimpijczykami, liczne konkursy, w tym na flagę Jestem fair, bieg sztafetowy Jestem fair, Międzynarodowy Turniej Koszykówki i Piłki Nożnej Jestem fair. Inicjatywa spotkała się z aprobatą dwóch największych klubów piłkarskich: Łódzkiego Klubu Sportowego oraz RTS Widzew, które zobowiązały się zorganizować spotkania zawodników obu drużyn z młodzieżą gimnazjalną na wybranym obiekcie. Partnerami projektu są: Polski Komitet Olimpijski, Łódzki Klub Sportowy, RTS Widzew, Komenda Miejska Policji w Łodzi, Straż Miejska w Łodzi, Stowarzyszenie Nigdy więcej, Stowarzyszenie Czerwona Kartka Rasizmowi, Centrum Zajęć Pozalekcyjnych Nr 1 w Łodzi, TVP Łódź, TV TOYA, Portal Internetowy Dzieci w Łodzi. Kibicuj Bezpiecznie Projekt realizowany w ramach kampanii społecznej Wspólne osiedla, Programu prewencyjnego Komendy Głównej Policji Jestem kibicem przez duże K, wspierany przez SKRA Bełchatów, RTS Widzew Łódź, GKS Bełchatów oraz ŁKS Łódź. Organizatorem jest Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi oraz Łódzka Grupa Wojewódzka Międzynarodowego Stowarzyszenia 9

Policji IPA, natomiast partnerami są Urząd Marszałkowski w Łodzi oraz Kuratorium Oświaty w Łodzi. Kibicuj Bezpiecznie to pozytywny doping. W ramach projektu powstał portal kulturalnego kibica FAN COOLTURA, pod adresem internetowym www.kibicujbezpiecznie.pl, na którym umieszczone są między innymi zasady kulturalnego kibicowania oraz przepisy prawne, aktualności z przeprowadzonych spotkań ze sportowcami czy zorganizowane turnieje dla dzieci i młodzieży w różnych dziedzinach sportu. Refleksje Młodego Kibica Na 2014 rok Kuratorium Oświaty w Łodzi zaplanowało ogłoszenie konkursu Refleksje Młodego Kibica skierowanego do uczniów szkół gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych oraz konkursu na najlepszy projekt edukacyjny dla uczniów szkół gimnazjum dotyczący bezpiecznych zachowań na imprezach masowych. Ponadto zostanie zorganizowany turniej sportowy o puchar Łódzkiego Kuratora Oświaty promujący bezpieczeństwo na obiektach sportowych. Planowane konkursy będą organizowane we współpracy z Komendą Wojewódzką Policji w Łodzi, Komendą Miejską Policji w Łodzi, komendami powiatowymi policji, Wojewódzkim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli oraz Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego w Łodzi. 4. Cele Strategii bezpieczeństwa imprez sportowych Cel główny: Poprawa bezpieczeństwa uczestników masowych imprez sportowych, poprzez: wdrożenie jednolitej polityki i jej praktyczne, stanowcze stosowanie przez wszystkich partnerów bezpieczeństwa imprez sportowych, ograniczenie liczby popełnianych przestępstw i wykroczeń w związku z organizacją meczów piłkarskich, zachęcanie właścicieli klubów piłkarskich do wspólnych działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa na stadionach piłkarskich i w ich okolicy, stworzenie warunków zachęcających do większego udziału kibiców w oglądaniu meczów piłkarskich, poprawę infrastruktury technicznej stadionów w województwie, poprawę bezpieczeństwa na terenie województwa łódzkiego w związku z przemieszczaniem się uczestników imprez masowych środkami komunikacji publicznej oraz transportem prywatnym, propagowanie m. in. poprzez środki masowego pozytywnego przekazu związanego 10

z bezpieczeństwem na obiektach sportowych. 5. Uprawnienia Wojewody dotyczące zabezpieczenia imprez masowych Uprawnienia wojewody w zakresie imprez masowych określone zostały w ustawie z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.). Obok obowiązku spoczywającego na organizatorze imprezy masowej, o którym mowa w art. 5 ust. 3 cyt. ustawy obowiązek zabezpieczenia imprezy masowej spoczywa na wielu innych podmiotach, w tym również na wojewodzie. Wojewoda uprawniony jest w szczególności do: umieszczenia stadionu, obiektu lub terenu, na którym przeprowadzane mogą być imprezy masowe w wykazie stadionów, obiektów lub terenów, na których utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe, nałożenia na organizatora imprezy masowej organizowanej w miejscu nie objętym wykazem obowiązku jej utrwalania za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, wydania zakazu przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności, wprowadzenia zakazu przeprowadzania przez organizatora imprez masowych na terenie województwa lub jego części na czas określony lub nieokreślony, przerwania imprezy masowej, jeżeli jej dalszy przebieg może zagrozić życiu lub zdrowiu osobom albo mieniu w znacznych rozmiarach, a działania podejmowane przez organizatora są niewystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, przeprowadzania kontroli przestrzegania warunków technicznych urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk zainstalowanych na stadionach, obiektach lub terenach umieszczonych w wykazie stadionów, obiektów lub terenów, na których utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe. 5.1 Utrwalanie przebiegu imprezy masowej Zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.), wojewoda w uzgodnieniu z Komendantem Wojewódzkim Policji i Komendantem Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, oraz po zasięgnięciu opinii właściwego polskiego związku sportowego sporządza wykaz stadionów, obiektów i terenów na których utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe. Umieszczenie w wykazie określonego stadionu, obiektu lub terenu następuje po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego zakończonego decyzją administracyjną. W myśl art. 11 ust. 6 cyt. ustawy w decyzji powinien być określony w szczególności termin, od 11

którego utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe. Z wnioskiem o umieszczenie stadionu, obiektu lub terenu w wykazie na podstawie art. 11 ust. 5 ww. ustawy mogą zwrócić się do Wojewody Komendant Wojewódzki Policji lub Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, jeżeli wynika to z opinii właściwego miejscowo komendanta miejskiego/powiatowego Policji czy Państwowej Straży Pożarnej. Wojewoda może, w drodze decyzji administracyjnej nałożyć na organizatora imprezy masowej organizowanej w miejscu nie objętym wykazem obowiązek jej utrwalania za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Od decyzji wojewody o umieszczeniu w wykazie lub nałożeniu obowiązku utrwalania przebiegu imprez masowych stronie przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Niewykonanie przez właściciela/zarządcę/użytkownika obiektu wydanej przez wojewodę decyzji może stanowić przesłankę do sformułowania negatywnej oceny stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w związku z daną imprezą masową, a co za tym idzie stanowić podstawę do zastosowania środków represji administracyjnej wskazanych w ustawie (zakazów). 5.2 Zakaz przeprowadzania imprezy masowej Na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.), wojewoda może w drodze decyzji administracyjnej zakazać przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności na całym obiekcie lub jego wydzielonych sektorach. Decyzja taka podejmowana jest po przeprowadzeniu wszechstronnego i szczegółowego postępowania administracyjnego, które wszczynane jest w przypadku otrzymania negatywnej oceny stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w związku z planowaną lub przeprowadzoną imprezą masową. Wymieniony zakaz może mieć również charakter prewencyjny, tj. dotyczyć imprezy masowej, która dopiero się odbędzie, a do jego wprowadzenia nie jest wymagana negatywna ocena stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego pozostająca w związku z uprzednio już przeprowadzoną przez tego organizatora imprezą masową. Wydanie przez wojewodę decyzji zakazującej przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności na całym obiekcie lub jego wydzielonych sektorach nie oznacza automatycznego uchylenia decyzji zezwalającej na jej przeprowadzenie wydanej przez właściwego miejscowo wójta/burmistrza/prezydenta miasta, a jest jedynie wydaną w myśl regulacji ustawowej o charakterze nadzorczym zmianą jednego z warunków wskazanych w zezwoleniu. Wydanie przez wojewodę zakazu organizacji imprezy masowej z udziałem publiczności na 12

całym obiekcie oznacza, że nie jest możliwe wykorzystanie żadnego z miejsc normalnie przeznaczonych dla publiczności (w tym strefy VIP), ani też wpuszczenie publiczności na miejsca normalnie dla niej nieprzeznaczone (np. loże prasowe). Przeprowadzenie imprezy masowej wbrew wydanemu zakazowi stanowi przestępstwo. Ostatecznym środkiem będącym w dyspozycji wojewody wymienionym w art. 34 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy jest wprowadzenie dla określonego organizatora zakazu przeprowadzania przez niego imprez masowych na terenie województwa lub jego części. Zakaz może zostać wydany na czas określony lub nieokreślony. Podobnie, jak w przypadku podejmowania decyzji w sprawie zakazu przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności, do wszczęcia postępowania administracyjnego niezbędne jest sformułowanie negatywnej oceny stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w związku z planowaną lub przeprowadzoną imprezą masową. Tak jak w przypadku poprzednio omawianego zakazu, przed wydaniem decyzji prowadzone jest postępowanie administracyjne, w trakcie którego gromadzone i badane są dowody udostępnione przez Policję bądź inny organ administracji, a także prowadzane są własne czynności dowodowe, takie jak np. przesłuchania świadków, czy oględziny stadionu. Od decyzji Wojewody zakazującej przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności na całym obiekcie lub jego wydzielonych sektorach lub zakazującej przeprowadzania przez określonego organizatora imprez masowych na terenie województwa lub jego części, stronie przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który rozpatruje je w terminie 14 dni od jego wniesienia. Należy jednak zaznaczyć, że wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji o zakazie. 5.3 Uprawnienia wojewody dotyczące przerwania imprezy masowej Na podstawie art. 34 a ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.) wojewoda uprawniony został do przerwania imprezy masowej, jeżeli jej dalszy przebieg może zagrozić życiu lub zdrowiu osobom albo mieniu w znacznych rozmiarach, a działania podejmowane przez organizatora są niewystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Przerwanie imprezy masowej następuje w drodze decyzji administracyjnej, która ogłoszona organizatorowi imprezy masowej ma rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja o przerwaniu imprezy masowej podejmowana musi być ze szczególną rozwagą, a jak wskazuje treść cyt. przepisu, w szczególności pod uwagę wziąć należy zagrożenia dla bezpieczeństwa, które może spowodować samo przerwanie imprezy masowej. Decyzję o przerwaniu imprezy masowej doręcza się organizatorowi na piśmie w terminie 7 dni od dnia przerwania imprezy masowej. 13

5.4 Kontrola monitoringu usytuowanego na stadionach, obiektach lub terenach Zgodnie z art. 11 ust. 10 cyt. ustawy, wojewoda zobowiązany został do przeprowadzania corocznych kontroli przestrzegania warunków technicznych urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk zainstalowanych na stadionach, obiektach lub terenach umieszczonych w wykazie stadionów, obiektów lub terenów, na których utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe. Uprawnienie to jest naturalną konsekwencją dotychczas obowiązujących uregulowań, dającą możliwość weryfikacji wykonania decyzji w sprawie umieszczenia we wspomnianym wykazie stadionu, obiektu lub terenu, na którym przeprowadzane mogą być imprezy masowe. W ramach kontroli, członkowie powołanego przez Wojewodę Łódzkiego zespołu kontrolnego porównują parametry techniczne kamer, rejestratorów i innych zainstalowanych urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk z minimalnymi wymogami technicznymi określonymi w rozporządzeniu wydanym na podstawie delegacji zawartej w art. 11 ust. 9 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Każdorazowo z kontroli sporządzany jest szczegółowy protokół, na podstawie którego formułowane są wnioski oraz zalecenia pokontrolne. 6. Działania Wojewody Łódzkiego zmierzające do poprawy bezpieczeństwa na imprezach masowych W pierwszych dniach października 2012 r. Zarządzeniem Wojewody Łódzkiego został powołany Wojewódzki Zespół do spraw Bezpieczeństwa Imprez Masowych. W skład zespołu weszli przedstawiciele Służb, Inspekcji, Straży, Miast i Gmin, na których terenie odbywają się mecze piłki nożnej, Marszałek Województwa Łódzkiego, Kurator Oświaty w Łodzi, przedstawiciele Prokuratur, Prezesi klubów sportowych, Prezes Łódzkiego Związku Piłki Nożnej, Dyrektorzy Spółek Kolejowych, przedstawiciele Uniwersytetu Łódzkiego oraz Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi. Zadaniem wymienionych podmiotów jest monitorowanie i wspólne omawianie przebiegu meczów piłkarskich w województwie łódzkim, a zwłaszcza wydarzeń mających istotny wpływ na bezpieczeństwo. Spotkania robocze zespołu odbywają się w cyklu cotygodniowym, natomiast raz na kwartał mają miejsce spotkania plenarne z wszystkimi członkami Zespołu. 7. Dobre praktyki Za dobrą praktykę, która została wypracowana podczas spotkań Wojewódzkiego Zespołu ds. Bezpieczeństwa Imprez Masowych należy uznać wymianę informacji pomiędzy Komendą Wojewódzką Policji w Łodzi, Strażą Ochrony Kolei oraz przewoźnikami kolejowymi. Współpraca 14

polega w głównej mierze na planowaniu tras pociągów specjalnych wynajmowanych przez stowarzyszenia kibiców w porozumieniu z Policją oraz SOK. Dodatkowo Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi zorganizowała w 2013 r. szkolenie dla grupy funkcjonariuszy Straży Ochrony Kolei, a na 2014 rok zaplanowane są wspólne ćwiczenia w tym zakresie. Za dobrą praktykę należy uznać wypracowaną w Urzędzie Miasta Łodzi procedurę nadzoru nad zgodnością przebiegu imprez masowych z wydanym zezwoleniem na przeprowadzenie imprezy masowej. Niezależnie od zapisu art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych, który nakłada obowiązek kontrolowania jedynie imprez o podwyższonym ryzyku kontrolowane są wszystkie imprezy masowe przeprowadzane na terenie miasta Łodzi. W tym celu wprowadzono Zarządzenie Prezydenta Miasta Łodzi w sprawie upoważnienia pracowników Straży Miejskiej w Łodzi do kontrolowania zgodności przebiegu imprez masowych z warunkami określonymi w zezwoleniu na przeprowadzenie imprez masowych, wydanych przez Prezydenta Miasta Łodzi i do przerywania tych imprez. Wyznaczeni pracownicy Straży Miejskiej w Łodzi zostali upoważnieni do kontrolowania zgodności przebiegu imprez masowych z warunkami określonymi w zezwoleniach, wydanych przez Prezydenta Miasta Łodzi. W Zarządzeniu zobowiązano Komendanta Straży Miejskiej w Łodzi i jego zastępców do określenia zadań, jakie mają wykonywać wyznaczeni pracownicy w trakcie kontroli zgodności przebiegu imprez masowych z warunkami decyzji administracyjnej oraz określenia sposobów przerwania imprezy masowej, w przypadku stwierdzenia niespełnienia przez organizatora imprezy masowej warunków określonych w zezwoleniu, po uprzedniej konsultacji z Komendantem Miejskim Policji w Łodzi. Ponadto w Wydziale Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa Urzędu Miasta Łodzi został opracowany formularz protokołu zawierający elementy decyzji, do których powinien odnieść się kontrolujący zgodnie z art. 31 ust. 1 i 2 w związku z art. 29 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych. Protokół z prowadzonej kontroli imprezy masowej sporządzany jest w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach bezpośrednio podczas przedmiotowej imprezy. Przyjęta przez Urząd Miasta Łodzi forma kontroli imprez masowych została wysoce oceniona m.in. w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 5 marca 2012 r. Najwyższej Izby Kontroli Delegatura w Łodzi dotyczącym kontroli realizacji przez organy administracji publicznej województwa łódzkiego zadań w zakresie bezpieczeństwa imprez masowych w okresie od 1 sierpnia 2009 r. do 1 listopada 2011 r. 15

Harmonogram realizacji Strategii bezpieczeństwa sportowych imprez masowych na terenie województwa łódzkiego na lata 2013 2015 Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi Komendy Miejska/Powiatowe Policji 1. Poprawa bezpieczeństwa imprez masowych 2. Utrzymywanie bezpieczeństwa w związku z przejazdami uczestników imprez sportowych Prowadzenie programów profilaktycznych np. Kibicuj bezpiecznie mających na celu kulturalne kibicowanie, zmiana wizerunku kibiców poprzez kształtowanie pozytywnych zachowań. Podejmowanie czynności (np. w procesie wydawania opinii, o których mowa w art. 28 ustawy z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych) mających na celu spełnienie przez organizatorów imprez warunków bezpieczeństwa m. in. w zakresie infrastruktury technicznej obiektów, terenów na których odbywają się imprezy masowe. Współpraca z klubami piłkarskimi. Wyeliminowanie ze stadionów pseudokibiców poprzez ich skuteczną identyfikację. Współpraca z przedstawicielami służb, inspekcji, straży i innymi podmiotami wchodzącymi w skład Wojewódzkiego Zespołu ds. Bezpieczeństwa Imprez Masowych. Wymiana informacji w zakresie przejazdów zorganizowanych grup uczestników imprez masowych ze Strażą Ochrony Kolei. Współpraca z przewoźnikami w zakresie planowania m. in. tras podróży uczestników imprez masowych. Współpraca z klubami sportowymi w zakresie organizacji wyjazdów zorganizowanych grup kibiców. Podmioty wchodzące w skład Wojewódzkiego Zespołu ds. Bezpieczeństwa Imprez Masowych Organizator imprezy masowej, Straż Ochrony Kolei, Straż Miejska, krajowi przewoźnicy realizujący publiczny transport zbiorowy, kluby sportowe, stowarzyszenia kibiców Na bieżąco Na bieżąco 16

Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji 3. Profilaktyka przemocy oraz innych zjawisk patologicznych poprzez propagowanie zasad kulturalnego dopingu w trakcie imprez sportowych oraz aktywnego, zgodnego z szeroko rozumianym interesem społecznym, spędzania czasu wolnego. 4. Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości nauczycieli, rodziców oraz opiekunów w zakresie regulacji prawnych, dotyczących zachowań aspołecznych, w tym chuligańskich, a także odpowiedzialności rodziców oraz opiekunów za czyny i bezpieczeństwo nieletnich. prowadzenie prelekcji dla dzieci i młodzieży, dotyczących obowiązujących przepisów, w szczególności w zakresie odpowiedzialności prawnej za czyny zabronione popełniane podczas i w związku z imprezami masowymi. propagowanie pożądanych społecznie wzorców zachowań, m. in. poprzez organizowanie spotkań z wybitnymi piłkarzami, siatkarzami i innymi osobami cieszącymi się autorytetem w środowisku młodzieżowym. inicjowanie działań profilaktycznych np. konkursów plastycznych, skierowanych do dzieci i młodzieży przy aktywnym zaangażowaniu podmiotów pozapolicyjnych w ramach realizowanego programu Moje bezpieczne miasto Bełchatów prowadzenie szkoleń dla nauczycieli i rodziców w obszarze doskonalenia wiedzy na temat zjawiska pseudokibiców sportowych, związanych z tym zagrożeń, odpowiedzialności prawnej nieletnich oraz odpowiedzialności karnej osób dorosłych, w oparciu o obowiązujące przepisy, między innymi Kodeks Karny, Kodeks Wykroczeń, Ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. umieszczenie na stronie internetowej informacji dotyczących patologii związanych z funkcjonowaniem środowiska pseudokibiców, a także inspirowanie środków masowego przekazu (radio, lokalna telewizja, prasa) do publikowania materiałów uświadamiających zagrożenia dla ładu społecznego ze strony pseudokibiców. Jednostki samorządu terytorialnego kluby sportowe dyrektorzy placówek oświatowych Na bieżąco 17

Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji Jednostki samorządu terytorialnego Urząd Marszałkowski w Łodzi Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi Komendy Miejska/Powiatowe Państwowej Straży Pożarnej 1. Usprawnienie procesu procedowania wniosków o wydawanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej 2. Nadzór nad zgodnością przebiegu imprez masowych z wydanym zezwoleniem na przeprowadzenie imprezy masowej 1. Edukacja dzieci w zakresie wykształcenia odpowiednich nawyków, postaw i zachowań w różnych sytuacjach w celu zapewnienia bezpieczeństwa, w tym również wpojenia zasad szlachetnej rywalizacji sportowej i kulturalnego dopingu. 1. Podniesienie poziomu wydawanych opinii pod kątem imprez masowych. 2. Szczegółowy nadzór nad wyegzekwowaniem obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych nałożonych na właścicieli obiektów. Rygorystyczne podejście do ustawowych terminów przy składaniu przez organizatorów imprez masowych wniosków o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej oraz innych dokumentów zgodnie z ustawą z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.) Kontrola imprez masowych Policyjna Akademia Bezpieczeństwa (program profilaktyczno - edukacyjny dla uczniów szkół podstawowych) Projekt Kibicuj Bezpiecznie - portal internetowy kulturalnego kibica Wzmożony nadzór nad szczegółowością i wnikliwością czynności kontrolnych na obiektach. Monitorowanie imprez masowych w zakresie posiadanych kompetencji dotyczących usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Komendy Miejska/Powiatowe Policji Komendy Miejska/Powiatowe Państwowej Straży Pożarnej Dysponenci Zespołów Ratownictwa Medycznego Powiatowe Stacje Sanitarno Epidemiologiczne jednostki upoważnione do kontrolowania zgodności przebiegu imprez masowych z warunkami określonymi w zezwoleniach na przeprowadzenie imprez masowych Komenda Wojewódzka Policji w Łodzi, Kuratorium Oświaty w Łodzi, Międzynarodowe Stowarzyszenie Policji IPA Organizator imprezy masowej Na bieżąco, zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2013r., poz. 611 ze zm.) Przez cały rok szkolny. W ramach tego programu, zawsze w dniu dziecka organizowany jest finał Wojewódzkiego Konkursu Sprawności Fizycznej i Wiedzy o Bezpieczeństwie. Na bieżąco 18

Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji 3. Prawidłowe przygotowanie dokumentacji na imprezę masową Spotkanie informacyjne dla przedstawicieli obiektów, w których organizowane są imprezy masowe. Organy wydające zezwolenie na przeprowadzenie imprezy masowej Na bieżąco 4. Poprawa bezpieczeństwa przeciwpożarowego w obiektach, w których organizowane są imprezy masowe. 1. Przeprowadzenie czynności kontrolnorozpoznawczych w obiektach, w których odbywają się imprezy masowe. 2. Sporządzanie negatywnych opinii dla organizatorów w przypadku rażącego naruszenia ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, warunków techniczno budowlanych obiektu lub obowiązujących przepisów ochrony przeciwpożarowej. Organizator imprezy masowej Straż Ochrony Kolei Poprawa bezpieczeństwa przejazdów uczestników imprez masowych środkami transportu kolejowego. Wymiana informacji w zakresie przejazdów zorganizowanych grup uczestników imprez masowych. Organizator imprezy masowej, Straż Ochrony Kolei, Straż Miejska, krajowi przewoźnicy realizujący publiczny transport zbiorowy, kluby sportowe, stowarzyszenia kibiców Na bieżąco Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Łodzi Powiatowe Stacje Sanitarno - Epidemiologiczne 1. Doskonalenie działań PPIS z terenu woj. łódzkiego w zakresie ustawowego nadzoru nad bezpieczeństwem imprez masowych 2. Zapewnienie bezpieczeństwa żywności i żywienia w trakcie imprezy masowej Koordynacja i szkolenie dla Powiatowych Stacji Sanitarno Epidemiologicznych biorących udział w załatwianiu wniosków i kontrolowaniu imprez masowych Kontrole punktów sprzedaży żywności i punktów gastronomicznych w trakcie imprezy masowej (zgodnie z art. 31 ust. 2a ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.)) Komendy Miejska/Powiatowe Państwowej Straży Pożarnej Jednostki samorządu terytorialnego Szkolenie raz w roku, koordynacja przez cały rok Kontrole wybiórcze punktów gastronomicznych w trakcie niektórych imprez masowych 3. Zapewnienie odpowiedniego stanu porządkowego zaplecza higieniczno-sanitarnego imprezy masowej Kontrole obiektów, na których będą się odbywać imprezy masowe (zgodnie z art. 31 ust. 2a ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 611 ze zm.)) Jednostki samorządu terytorialnego Kontrole obiektów przed wydaniem opinii i wyrywkowo w trakcie trwania imprez masowych 19

Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji Łódzki Związek Piłki Nożnej 4. Bezpieczeństwo zdrowotne Promocja zdrowia (m. in. choroby cywilizacyjne, choroby zakaźne, aktywny tryb życia) i reagowanie na nieprawidłowości w trakcie imprezy 1. Uaktywnienie samorządów lokalnych i ich czynne włączenie w podniesienie poziomu bezpieczeństwa meczów na administrowanym terenie. 2. Zapewnienie współpracy i bieżącej wymiany informacji pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo podczas meczów piłki nożnej. 3. Zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom meczów piłki nożnej nie będących imprezami masowymi. 4. Podniesienie poziomu wiedzy i odpowiedzialności dla klubów oraz osób funkcyjnych organizujących mecze piłki nożnej. Pomoc w nawiązaniu współpracy pomiędzy lokalnymi organami samorządowymi a organizatorami imprez sportowych; Opracowanie wytycznych w zakresie odpowiedzialności i wymiany informacji z Policją dla klubów organizujących mecze piłki nożnej, dotyczące bezpieczeństwa na stadionach oraz podczas przejazdu kibiców; Szkolenie pracowników klubów, które nie organizują imprez masowych (nie posiadają kierowników ds. bezpieczeństwa), w zakresie podniesienia poziomu bezpieczeństwa na meczach niższych klas rozgrywkowych, w tym zwiększenie liczby pracowników ochrony kierowanych do zabezpieczenia meczów; Organizacja kursu dla Kierowników ds. bezpieczeństwa Organizator imprezy masowej Jednostki samorządu terytorialnego, kluby sportowe, ŁZPN W trakcie trwania niektórych imprez Od lipca 2013 r. Kluby sportowe, ŁZPN Od lipca 2013 r. Kluby sportowe, ŁZPN Od lipca 2013 r. Kluby sportowe, ŁZPN, firmy ochrony Na bieżąco 20

Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji Organizatorzy sportowych imprez masowych meczy piłki nożnej 1. Powołanie i zatrudnienie klubowego koordynatora ds. kibiców (zgodnie z Artykułem 35 Regulaminu Licencjonowania Klubów i Finansowego Fair Play UEFA z 2010 r.) 2. Zwiększenie frekwencji na meczach 3. Spotkania na stadionie jako zabawa, a nie wulgarny doping, bezpieczeństwo na stadionie -lepsza współpraca na linii Klub, kibice -wsparcie klubu przy organizacji meczów wyjazdowych, -monitorowanie zachowania kibiców na meczach wyjazdowych (wejścia itp.) Zaproszenie na mecze piłki nożnej dzieci i młodzieży z całego województwa łódzkiego Spotkania z młodzieżą w placówkach oświatowych z udziałem zawodników Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kibiców Od lutego 2013 r. Na bieżąco Stowarzyszenie kibiców, jednostki samorządu terytorialnego na szczeblu gminnym - trenerzy - placówki oświatowe Na bieżąco Kuratorium Oświaty w Łodzi 1. Promowanie inicjatyw bezpiecznego kibicowania wśród dzieci i młodzieży. 1. Umieszczanie informacji na stronie KO w Łodzi w zakładce: Kibicuj bezpiecznie informacji o realizowanych programach i akcjach. 1. Uniwersytet Łódzki, inne uczelnie wyższe województwa łódzkiego, KWP w Łodzi i komendy podległe, RCPS w Łodzi, Urząd Marszałkowski w Łodzi, inne instytucje i organizacje 2013-2015 2. Udział wizytatorów KO w Łodzi w komisjach konkursowych konkursów propagujących bezpieczeństwo na stadionach wśród uczniów szkół i placówek, w tym PAB, PAT 2. KWP w Łodzi i komendy podległe, RCPS w Łodzi 2013-2015 2. Realizacja inicjatyw bezpiecznego kibicowania wśród dzieci i młodzieży 3. Ogłoszenie konkursu ŁKO dla nauczycieli wychowania fizycznego szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na scenariusz cyklu zajęć promujących bezpieczne zachowania młodzieży na obiektach sportowych. 3. WODN w Łodzi, ŁCDNiKP w Łodzi, RCPS w Łodzi, KWP w Łodzi Rok szkolny 2013/2014 4. Ogłoszenie konkursu ŁKO dla uczniów szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i placówek oświatowych na temat: Refleksje Młodego Kibica. 4. WODN w Łodzi, ŁCDNiKP w Łodzi, RCPS w Łodzi, KW Policji w Łodzi, szkoły i placówki Rok szkolny 2013/2014, 2014/2015 21

Jednostka Cel Przedsięwzięcia Podmioty współpracujące Przybliżony termin realizacji 5. Ogłoszenie konkursu ŁKO na najlepszy projekt edukacyjny dla uczniów gimnazjum bezpiecznych zachowań na imprezach masowych. 6. Turniej sportowy o puchar ŁKO powtórzenie elementów Kibicuj bezpiecznie. 5. szkoły placówki woj. łódzkiego jw. KWP w Łodzi, Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Komendy Miejska/Powiatowe Policji jw. 22

8. Rekomendacje Wojewody Łódzkiego w zakresie poprawy bezpieczeństwa imprez sportowych organizowanych na terenie województwa łódzkiego Najistotniejszym i nieodzownym elementem mającym bezpośredni wpływ na zapewnienie bezpieczeństwa na organizowanych imprezach masowych jest bezwzględne przestrzeganie przez wszystkich partnerów zapisów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Ponadto należy położyć większy nacisk na: 1. Kompleksowe przygotowanie przez organizatora imprezy masowej obiektu, w tym: uzyskanie niezbędnych dokumentów umożliwiających przeprowadzenie imprezy masowej, przygotowanie zabezpieczenia pod względem ochrony porządku publicznego, zapewnienie odpowiedniej liczebności służb porządkowych i informacyjnych, zapewnienie zabezpieczenia medycznego, zapewnienie zaplecza higieniczno sanitarnego, właściwej drożności dróg ewakuacyjnych, przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych, zapewnienie łączności pomiędzy podmiotami biorącymi udział w zabezpieczeniu imprezy masowej. 2. Prowadzenie przez Policję, organizatorów imprez masowych, organy wydające zezwolenie i opiniujące, służby, inspekcje i straże, postępowań zgodnie z przepisami ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. 3. Kontynuowanie współpracy Policji, organizatorów imprez masowych, organów wydających zezwolenie i opiniujących, służb, inspekcji i straży odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa na imprezach sportowych w celu utrzymania standardów bezpieczeństwa. 4. Prowadzenie stałej analizy zagrożeń bezpieczeństwa. 5. Tworzenie, promowanie i aktualizowanie programów profilaktycznych skierowanych do kibiców, zwłaszcza do dzieci i młodzieży dotyczących promocji pozytywnego, kulturalnego kibicowania, m. in. program Jestem fair, Kibicuj Bezpiecznie, Szkoła z GieKSą. 6. Zwalczanie przemocy na stadionach, jak również wykluczenie agresji poza nimi poprzez podjęcie konsekwentnych działań. 7. Właściwy dobór służb porządkowych i informacyjnych odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa na obiekcie. 8. Zdecydowane reakcje spikera - w przypadku wystąpienia niecenzuralnych okrzyków, poprzez natychmiastowe komunikaty dezaprobujące. 23