Politechnika Białostocka WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Analiza charakterystyk statystycznych ruchu telekomunikacyjnego. Numer ćwiczenia: 3 Laboratorium z przedmiotu: PODSTAWY TELEKOMUTACJI KOD: Opracowali: dr inż. Krzysztof Konopko 2013
1 Wprowadzenie Pomiary statystyczne ruchu telekomunikacyjnego są bardzo ważne dla operatora. Pozwalają na ocenę jakosci obsługi abonentów, stwierdzenie konieczności rozbudowy sprzętu (central), konieczności modyfikacji infrastruktury, pozwalają również na optymalizację inwestycji i prowadzenie korzystnej polityki taryfikacyjnej. W warunkach wolnej konkurencji na rynku telekomunikacyjnym pomiary ruchu są również wymagane do rozliczeń międzyoperator-skich. Pomiary te można podzielić na trzy grupy: pomiary natężenia ruchu, pomiary liczby określonych zdarzeń komutacyjnych (np. traconych połączeń) i pomiary czasów trwania określonych stanów (np. średni czas trwania połączenia). Natężenie ruchu w jednym łączu można zdefiniować jako czas trwania jego zajętości na jednostkę czasu. Jeżeli jedno łącze jest w ciągu godziny zajęte przez cały czas, to mówimy, że natężenie ruchu w tym łączu wynosi 1 erlang. Przełomem w telekomunikacyjnych pomiarach statystycznych było wprowadzenie central cyfrowych. W centralach takich (np. w badanej w czasie ćwiczenia S12) pomiary ruchu są jednym z podstawowych zadań systemu operacyjnego centrali i nie jest do tego wymagane żadne dodatkowe wyposażenie. Zastosowanie komputerów pozwala na poradzenie sobie z ogromną ilością danych jaką generują szczegółowe pomiary ruchu. Na bierząco prowadzone są w centrali liczniki zliczające podstawowe zdarzenia komutacyjne (ilość połączeń generowanych, załatwionych, straconych, opóźnionych itd.). Rejestrowane jest również natężenie ruchu generowane w poszczególnych łączach międzycentralowych i przez określone grupy abonentów lub np. numery służb specjalnych. 2 Cel i zakres ćwiczenia W ćwiczeniu studenci zapoznają się z podstawowymi pomiarami ruchu telekomunikacyjnego, jakie udostępnia centrala S12. Wykonywane są pomiary obciążenia różnych bloków centrali (niekoniecznie bezpośrednio związanych z łączami), oraz odczyty liczników zdarzeń komutacyjnych. Studenci interpretują otrzymane wyniki. 3
3 Metodyka badań Ogólna koncepcja prowadzenia pomiarów statystycznych polega na określeniu trzech poniższych cech pomiaru: Harmonogramu pomiarów, określającego daty i godziny wykonywania pomiarów. Przedmiotu pomiarów określającego, na których zespołach mają być dokonywane pomiary (w Systemie 12 wyróżnia się następujące przedmioty pomiarów: grupa łączy wychodzących, grupa łączy przychodzących, grupa łączy, grupa zespołów obsługowych, grupa linii PABX, grupa linii z PABX, kierunek ruchu, ruch inicjowany, ruch końcowy, ruch wewnętrzny, grupa zespołów sterujących, grupa nietelefonicznych urządzeń peryferyjnych, zespoły komutacyjne). Wielkości mierzonej określającej dane pomiarowe (w Systemie 12 danymi tymi mogą być następujące wielkości: natężenie ruchu, podniesienie mikrotelefonu, średni czas stanów zajętości, liczba wywołań zakończonych rozmową, liczba nieefektywnych wywołań, średnia liczba zespołów zablokowanych itp.). 3.1 Komendy stosowane w celu dokonania niektórych pomiarów statystycznych ACTIVATE-GEN-STAT ACTIVATE-CELOAD-OBSERV: STRDATE=,STRTIME=,STOPDATE=,STOPTIME=,OUTPERD=,LCEID=,OUTSET= ; Powoduje włączenie ogólnych pomiarów statystycznych w centrali, definiuje typy liczników statystycznych jak również określa czasy rozpoczęcia i zakończenia pomiarów oraz pomiary czasowe pomiarów. Parametry: ENTLIST typ licznika; RECPERD okres pomiaru wyrażony w godzinach i minutach, przykład: pomiary od 12:15 do 16:30 RECPERD=1215&&1630, OUTSET identyfikator urządzenia do wyprowadzenia wyników pomiaru, 4
OUTPERD okres czasu co który będą wyprowadzane wyniki pomiaru (format HHMM), RECDATE data pomiarów: miesiąc, dzień, (JAN, FEB, MAR, APR, MAY, JUN, JUL, AUG, SEP, OCT, NOV,DEC), dzień (1 do 31), przykład: RECDATE=JUL&16, DEACTIVA-GEN-STAT DEACTIVA-GEN-STAT: IDENTITY= ; Komenda służy do wyłączenia pomiarów statystycznych uruchomionych wcześniej komendą ACTIVATE-GEN-STAT. Parametry: IDENTITY idnentyfikator sekwencji: numer sekwencji (0 do 9999), rok, miesiąc, dzień. Przykład IDENTITY=7356&1999&06&24 3.2 Przebieg ćwiczenia a) Przeprowadzić obserwacje zdarzeń komutacyjnych zliczanych w następujących licznikach statystycznych (numer identyfikuje rodzaj licznika): -93 średni czas konwersacji przy połączeniu lokalnym, -94 średni czas zajmowania w połączeniu lokalnym, -95 połączenie z odpowiedzią, -96 połączenie z poprawną informacją wybierania, -98 wywołanie do zajętego abonenta, -106 wywołanie z brakiem odpowiedzi, -611 wywołanie z częściowym wybieraniem, Czas trwania obserwacji 1,5 godziny z raportami co 15 minut. W czasie obserwacji należy generować ruch telekomunikacyjny. 4 Opracowanie sprawozdania Przygotowane sprawozdanie z zajęć powinno zawierać opis przebiegu ćwiczenia laboratoryjnego w tym: - wykaz realizowanych komend operatorskich, 5
- przykładowe raporty (wydruki) generowane przez centralę. Sprawozdanie powinno też zawierać wnioski dotyczące realizacji poszczególnych punktów ćwiczenia laboratoryjnego, oraz analizę zebranych w czasie pomiarów danych. Na analizę składają się wykresy czasowe oraz obliczenia natężenia ruchu i procentowe wskaźniki obsługi połączeń. 5 Wymagania BHP W trakcie realizacji programu ćwiczenia należy przestrzegać zasad omówionych we wstępie do ćwiczeń, zawartych w: Regulaminie porządkowym w laboratorium oraz w Instrukcji obsługi urządzeń elektronicznych znajdujących się w laboratorium z uwzględnieniem przepisów BHP. Regulamin i instrukcja są dostępne w pomieszczeniu laboratoryjnym w widocznym miejscu. 6 Literatura A. Jajszczyk Wstęp do telekomutacji WNT Warszawa 2004. W. Kabaciński, M. Żal, "Sieci telekomunikacyjne", WKŁ, Warszawa, 2008. SYSTEM 12 Technologia sieci cyfrowej, Alcatel 1998 (dokumentacja eksploatacyjno-usługowa dostępna w laboratorium). 6