POWIATOWY URZ D PRACY

POWIATOWY URZ D PRACY W OLE NICY ul.wojska Polskiego 13, 56-400 Ole nica, tel. (71) 314-20-89, 314-32-76, fax: wew 281. e'mail: wrol@praca.gov.pl www.pup-olesnica.prv.pl NIP: 911-17-40-383, Regon: 932106659 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWY KOWYCH W POWIECIE OLE NICKIM W II PÓ ROCZU 2010 ROKU MARZEC 2011 1

1. WST P Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w art. 8 ust. 1 mówi, i do zada samorz du województwa w zakresie polityki rynku pracy nale y m.in.: opracowywanie analiz rynku pracy i badanie popytu na prac, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwy kowych (pkt 3). Natomiast w art. 9 ust. 1 jest mowa o zadaniach samorz du powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Nale y do nich m.in.: opracowywanie analiz i sprawozda, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwy kowych oraz dokonywanie ocen dotycz cych rynku pracy na potrzeby powiatowej rady zatrudnienia oraz organów zatrudnienia (pkt 9). Monitoring zawodów deficytowych i nadwy kowych jest prowadzony w oparciu o ujednolicone dla ca ego kraju zalecenia metodyczne opracowane przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Spo ecznej. Podstawowym ród em informacji o liczbie i strukturze bezrobotnych oraz ofert pracy zg aszanych do powiatowych urz dów pracy jest obowi zuj cy obecnie w kraju na mocy Rozporz dzenia Rady Ministrów z dnia 9 pa dziernika 2007r. w sprawie programu bada statystycznych statystyki publicznej na rok 2008 (Dz. U. z 2007r. Nr 210, poz. 1521 i nr 243, poz. 1786 oraz z 2008r. Nr 84, poz. 508) system statystyczno sprawozdawczy o rynku pracy. Opieraj c si na powy szych zapisach ustawy oraz systemie statystyczno sprawozdawczym z rynku pracy (sprawozdania: od MPiPS -01 do MPiPS -06) wprowadzono do praktyki dzia ania powiatowych i wojewódzkich urz dów pracy oraz szkó ponadgimnazjalnych jednolit metod, s u c bie cej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kierunków kszta cenia zawodowego z potrzebami rynku pracy, o nazwie: Monitoring zawodów deficytowych i nadwy kowych. Wdro enie monitoringu zawodów deficytowych i nadwy kowych pozwala w szczególno ci na: Okre lenie kierunków i nat enia zmian zachodz cych w strukturze zawodowo kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, Stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przysz ych struktur zawodowo kwalifikacyjnych w uk adzie lokalnym, regionalnym i krajowym, Okre lenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniaj c wi ksz efektywno organizowanych szkole, 2

Bie c korekt poziomu, struktury i tre ci kszta cenia zawodowego (dotyczy w adz o wiatowych oraz dyrekcji szkó ), Usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwy kowych, Usprawnienie po rednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przysz y oraz przewidywanej liczbie absolwentów wed ug zawodów, U atwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób d ugotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia. W zwi zku z w/w ród ami prezentowanego raportu s zgromadzone w powiatowym urz dzie pracy dane, dotycz ce osób bezrobotnych wed ug zawodów, a tak e wed ug rodzaju dzia alno ci ostatniego miejsca pracy oraz zg oszonych ofert pracy wed ug zawodów i specjalno ci oraz wed ug rodzaju prowadzonej dzia alno ci przez pracodawc zg aszaj cego ofert pracy. Podstaw okre lenia rodzaju dzia alno ci prowadzonej przez pracodawc jest Polska Klasyfikacja Dzia alno ci (PKD) wprowadzona Rozporz dzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Dzia alno ci (PKD) (Dz. U. Nr 251 poz. 1885, z pó n. zm.). U ywane w tek cie nazwy i symbole zawodów zgodne s z Klasyfikacj zawodów i specjalno ci wprowadzon Rozporz dzeniem Ministra Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalno ci na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 82, poz. 537). Struktura klasyfikacji jest wynikiem grupowania zawodów i specjalno ci w grupy elementarne, a te z kolei w bardziej zagregowane grupy rednie, du e i wielkie, na podstawie podobie stwa kwalifikacji zawodowych wymaganych dla realizacji zada danego zawodu (specjalno ci) z uwzgl dnieniem obydwu aspektów kwalifikacji, tj. ich poziomu i specjalizacji. W efekcie struktura klasyfikacji obejmuje: 10 grup wielkich (kod jednocyfrowy), 43 grupy du e jako wewn trzny podzia grup wielkich (kod dwucyfrowy), 132 grupy rednie jako wewn trzny podzia grup du ych (kod trzycyfrowy), 444 grupy elementarne jako wewn trzny podzia grup rednich (kod czterocyfrowy), 2360 zawodów i specjalno ci tworz cych grupy elementarne (kod sze ciocyfrowy). 3

W celu dokonania w a ciwej interpretacji danych nale y przytoczy podstawowe definicje u ywanych poj : Monitoring zawodów deficytowych i nadwy kowych proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodz cych na rynku pracy dotycz cych kszta towania popytu na prac i poda y zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formu owania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwa ych prognoz niezb dnych dla prawid owego funkcjonowania systemu kszta cenia zawodowego, jak równie systemu szkolenia bezrobotnych oraz osób poszukuj cych pracy, Zawód deficytowy zawód, na który wyst puje na rynku pracy wy sze zapotrzebowanie ni liczba osób poszukuj cych pracy w tym zawodzie, Zawód nadwy kowy zawód, na który wyst puje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie ni liczba osób poszukuj cych pracy w tym zawodzie, Zawód wykazuj cy równowag (zrównowa ony) zawód, dla którego liczba ofert pracy zrównowa y liczb osób poszukuj cych pracy. Z uwagi na to, e od II po owy 2010 roku obowi zuje nowa klasyfikacja zawodów i specjalno ci, a klucz przej cia nie pozwala na jednoznaczne przyporz dkowanie starych zawodów nowym (wg. 6-cyfrowego kodu), zgromadzone informacje opieraj si na danych sprawozdawczych Urz du Pracy za okres od 01.07.2010r. do 31.12.2010r. 4

2. ANALIZA BEZROBOCIA W POWIECIE OLE NICKIM WG. ZAWODÓW W II PÓ ROCZU 2010 R. Na dzie 31.12.2010 roku w rejestrze Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy zarejestrowanych by o 6 109 osób bezrobotnych, w tym 3 390 kobiet (55,5%). Z kolei na dzie 31.12.2009 roku by o to odpowiednio: 5 420 bezrobotnych, w tym 2 970 kobiet (54,8%). Nast pi wzrost liczby osób bezrobotnych z terenu powiatu ole nickiego o 689 osób. Natomiast liczba zarejestrowanych kobiet wzros a o 420. Stopa bezrobocia na terenie powiatu ole nickiego wynosi a na dzie 31.12.2010 roku 16,3%, a w analogicznym okresie 2009 roku by o to 14,8%. Nast pi wzrost stopy bezrobocia o 1,5 punktu procentowego. W województwie dolno l skim w analogicznym okresie nast pi wzrost stopy bezrobocia o 0,2 punktu procentowego - na dzie 31.12.2010 roku stopa bezrobocia w województwie dolno l skim wynosi a 13,0 %. W skali ca ego kraju na dzie 31.12.2010 roku stopa bezrobocia wynosi a 12,3 %. Opisane zmiany stopy bezrobocia ilustruje poni szy wykres. Wykres 1. Stopa bezrobocia 20,0 15,0 14,8 16,3 12,8 13 12,1 12,3 % 10,0 5,0 0,0 powiat ole nicki 14,8 16,3 województwo dolno l skie na dzie 31.12.2009r. na dzie 31.12.2010r. 12,8 13 Polska 12,1 12,3 powiat ole nicki województwo dolno l skie Polska ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. 5

Tabela 1. Struktura osób zarejestrowanych b d cych w szczególnej sytuacji na rynku pracy na koniec 2010r. Lp. Osoby: Ogó em 1. d ugotrwale bezrobotne 2632 2. do 25 roku ycia 1471 3. powy ej 50 roku ycia 1400 4. bez kwalifikacji zawodowych 1493 5. samotnie wychowuj cy dziecko do 18 roku ycia 483 6. niepe nosprawni 383 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. Analizuj c dane zawarte w tabeli 1 zauwa a si, i najwi ksz liczb bezrobotnych stanowi osoby d ugotrwale bezrobotne (2632 osób, co stanowi 43,1% ogó u bezrobotnych). Osoby bez kwalifikacji zawodowych stanowi 24,4% bezrobotnych (1493 osoby), a m odzie do 25 roku ycia to 24,1% ogó u zarejestrowanych (1471 osób). Z kolei osoby powy ej 50 roku ycia to 1400 osób (22,9% ogó u zarejestrowanych). Najmniejsz liczb bezrobotnych stanowi osoby niepe nosprawne tj. 6,3% (383 osoby) ogó u osób bezrobotnych. W II pó roczu 2010r. w ród zarejestrowanych 6109 bezrobotnych 5050 osób posiada o zawód (specjalno ). Populacja bezrobotnych nieposiadaj cych zawodu zwi kszy a si liczbowo z 849 osób (stan na 31.12.2009r.) do 1059 osób (stan na 31.12.2010r.), czyli o 210 osób. Je eli porównamy procentowy udzia osób bez zawodu w ko cu 2009r.- 15,7% i w ko cu 2010 17,3% zauwa ymy, e nast pi o 1,6% wzrost osób bez zawodu. Tabela 2. Bezrobotni posiadaj cy zawód i bez zawodu. Stan na koniec 2009 i 2010r. Osoby bezrobotne 2009 rok 2010 rok liczba % liczba % Ogó em 5420 100 6109 100 Posiadaj ce zawód 4576 84,3 5050 82,7 Bez zawodu 849 15,7 1059 17,3 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy 6

Z kolei analiza populacji bezrobotnych ze wzgl du na p e wskazuje, e na koniec 2010 roku zawód posiada o wi cej kobiet ni m czyzn 2673 kobiet, tj. 52,9% ogólnej liczby osób posiadaj cych zawód. Tabela 3. Bezrobotni wg zawodów w powiecie ole nickim. Stan w ko cu II pó rocza 2010r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Ilo bezrobotnych % w ogólnej liczbie osób zarejestrowanych 1. 000000 Bez zawodu 1059 17,3 2. 522301 Sprzedawca 620 10,1 3. 722204 lusarz 158 2,6 4. 331403 Technik ekonomista 145 2,4 5. 753605 Obuwnik przemys owy 140 2,3 6. 752208 Stolarz meblowy 134 2,2 7. 753105 Krawiec 126 2,1 8. 711202 Murarz 120 2,0 9. 753303 Szwaczka 115 1,9 10. 751201 Cukiernik 92 1,5 11. 753402 Tapicer 88 1,4 12. 931301 Robotnik budowlany 85 1,4 13. 932911 Robotnik pomocniczy w przemy le przetwórczym 80 1,3 14. 512001 Kucharz 77 1,3 15. 263102 Ekonomista 75 1,2 16. 17. 722314 Tokarz w metalu 70 1,1 751204 Piekarz 68 1,1 18. 19. 20. 21. 22. 752205 Stolarz 65 1,1 911207 Sprz taczka biurowa 65 1,1 311504 Technik mechanik 60 1,0 522305 Technik handlowiec 58 0,9 723105 Mechanik samochodów osobowych 58 0,9 23. 411004 Technik prac biurowych 54 0,9 24. 432103 Magazynier 54 0,9 7

25. 515303 Robotnik gospodarczy 53 0,9 26 314207 Technik rolnik 52 0,9 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. W tabeli wypisano zawody, w których zarejestrowanych by o co najmniej 50 osób i stanowi to 61,7% ogó u zarejestrowanych bezrobotnych. Analizuj c dane zgromadzone w tabeli 3 mo na stwierdzi, e najwi ksz grup osób zarejestrowanych stanowi osoby bez zawodu (17,3% osób zarejestrowanych). Zarejestrowani w zawodzie sprzedawca to grupa 10,1% bezrobotnych. Du grup stanowi tak e osoby bezrobotne zarejestrowane w zawodach: lusarz (2,6%), technik ekonomista (2,4%) i obuwnik przemys owy (2,3% ogó u osób zarejestrowanych). Kolejnymi du ymi grupami zarejestrowanych wg zawodów s : stolarz meblowy, krawiec, murarz, szwaczka, cukiernik, tapicer, robotnik budowlany, robotnik pomocniczy w przemy le przetwórczym, kucharz, ekonomista, tokarz w metalu, piekarz, stolarz, sprz taczka biurowa i technik mechanik. Pomimo wyst puj cych w ostatnich latach wielu nowych placówek handlowych, liczba zarejestrowanych bezrobotnych sprzedawców jest ci gle du a. Z obserwacji naszego rynku pracy oraz dotychczasowych analiz wynika, i jest to spowodowane du rotacj pracowników oraz niskimi p acami. Z kolei spora grupa osób zarejestrowanych w zawodzie obuwnika przemys owego to skutek likwidacji w latach 90-tych jednej z najwi kszych w regionie fabryk obuwia. Powstaj ce w pó niejszym okresie zak ady produkuj ce obuwie nie by y w stanie zapewni pracy wszystkim osobom wykszta conym w tym zawodzie. Wykres 2. % 20 15 10 15,7 17,3 10 10,1 5 0 2,8 2,1 2,7 2,1 2,3 2,1 2,6 2,2 31.12.2009 31.12.2010 bez zawodu sprzedawca obuwnik przemys owy krawiec lusarz stolarz meblowy ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. 8

Na podstawie powy szego wykresu mo na stwierdzi, e na koniec II pó rocza 2010r. odsetek osób bezrobotnych bez zawodu w porównaniu do stanu na dzie 31.12.2009r. znacznie wzrós. Zauwa y mo na nieznaczny spadek procentowy bezrobotnych zarejestrowanych w zawodzie obuwnik przemys owy. W pozosta ych zawodach liczba bezrobotnych w porównaniu do 2009r. utrzymuje si na wzgl dnie sta ym poziomie. W ród wszystkich zawodów, w których rejestrowane s osoby bezrobotne mo na wyodr bni grup, która generuje d ugotrwa e bezrobocie. Wykaz 19 zawodów uszeregowanych wed ug liczby zarejestrowanych powy ej 12 miesi cy bezrobotnych przedstawiono w tabeli poni ej. Tabela 4. Bezrobotni pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy wg wybranych zawodów. Stan w ko cu II pó rocza 2010 r. Kod zawodu Zawody i specjalno ci Bezrobotni poprzednio pracuj cy, pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy Bezrobotni zarejestrowani ogó em Razem Kobiety Razem Kobiety 0 1 2 3 4 5 522301 Sprzedawca 175 167 620 575 753605 Obuwnik przemys owy 56 52 140 127 722204 lusarz 43 3 158 6 753303 Szwaczka 39 39 115 115 331403 Technik ekonomista 29 26 145 126 711202 Murarz 29 0 120 0 911207 Sprz taczka biurowa 28 28 65 62 753105 Krawiec 27 26 126 124 932911 Robotnik pomocniczy w przemy le przetwórczym 26 17 80 43 512001 Kucharz 24 23 77 70 515303 Robotnik gospodarczy 24 6 53 17 751201 Cukiernik 24 22 92 76 263102 Ekonomista 21 20 75 66 613003 Rolnik 19 14 37 26 752208 Stolarz meblowy 19 1 134 3 722314 Tokarz w metalu 18 7 70 15 931301 Robotnik budowlany 18 0 85 0 311501 Technik mechanik 17 3 60 9 331301 Ksi gowy 17 17 37 37 514101 Fryzjer 16 16 49 46 751204 Piekarz 16 7 68 13 9

753402 Tapicer 16 4 88 7 ogó em 701 498 2494 1563 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. W tabeli 4 wypisano zawody, w których zarejestrowanych by o co najmniej 15 osób zarejestrowanych powy ej 12 miesi cy. Z analizy powy szej tabeli wynika, i bezrobotni, którzy s zarejestrowani w Powiatowym Urz dzie Pracy w Ole nicy powy ej 12 miesi cy najcz ciej posiadaj zawód: sprzedawca 175 osób, obuwnik przemys owy - 56, lusarz 43, szwaczka 39, technik ekonomista 29, murarz 29. Nale y zauwa y, i zdecydowan wi kszo bezrobotnych zarejestrowanych powy ej 12 miesi cy stanowi kobiety 498, natomiast m czy ni 203. Na terenie powiatu ole nickiego brak jest zarejestrowanych osób m.in. w nast puj cych zawodach: - kierownik budowy, - nauczyciele: geografii, przedmiotów zawodów ekonomicznych, j zyka angielskiego, plastyki, techniki, wiedzy o kulturze, bibliotekarz. - nauczyciele w szkole podstawowej: angielskiego, plastyki, techniki. - specjalista kontroli jako ci, - architekt wn trz, - doradca zawodowy, - specjalista do spraw kadr, - technik architektury krajobrazu, - asystentka stomatologiczna, - technik spedytor, - technik obs ugi turystycznej, - fakturzystka, - cie la, - glazurnik, - spawacz metod MIG, - spawacz metod TIG, - operator obrabiarek skrawaj cych, - operator koparko- adowarki - operator wtryskarki - pokojowa, - operator myjni. 10

3. ANALIZA OFERT PRACY W POWIECIE OLE NICKIM WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W II PÓ ROCZU 2010 ROKU. W II pó roczu 2010r. w Powiatowym Urz dzie Pracy w Ole nicy zarejestrowano 903 ofert pracy ogó em. W tej liczbie 186 to oferty pracy subsydiowanej. Po rednicy pracy w omawianym okresie pozyskali 217 ofert pracy. Tabela 5. Grupy zawodów, w których zg aszano najwi ksze zapotrzebowanie na pracowników w II pó roczu 2010r. Lp. Kod zawodu 1. 71 Nazwa zawodu Robotnicy budowlani i pokrewni (z wy czeniem elektryków) Oferty pracy zg oszone w II pó roczu 2010r. (%) 14,6178 2. 75 Robotnicy w przetwórstwie spo ywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 11,9601 3. 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urz dze i pokrewni 8,1949 4. 52 Sprzedawcy i pokrewni 6,9767 5. 92 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, le nictwie i rybo ówstwie 6,2015 6. 96 adowacze nieczysto ci i inni pracownicy przy pracach prostych 6,0922 7. 93 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemy le, budownictwie i transporcie 5,8694 8. 41 Sekretarki, operatorzy urz dze biurowych i pokrewni 5,8693 9. 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 4,7620 10. 51 Pracownicy us ug osobistych 4,7618 11. 23 Specjali ci nauczania i wychowania 3,5436 12. 33 redni personel do spraw biznesu i administracji 2,8792 11

13. 21 Specjali ci nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 2,2148 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. Na podstawie danych z tabeli 5 ranking ofert pracy wg grup zawodowych w II pó roczu 2010 roku przedstawia si nast puj co: pracodawcy najcz ciej zg aszali oferty pracy dla grupy zawodowej: robotnicy budowlani i pokrewni (z wy czeniem elektryków), jak równie dla grup zawodowych: robotnicy w przetwórstwie spo ywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni, robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urz dze i pokrewni oraz dla grup zawodowych sprzedawcy i pokrewni, a tak e robotnicy pomocniczy w rolnictwie, le nictwie i rybo ówstwie. W poni szej tabeli przedstawiono 23 wybranych zawodów, w których zg oszono najwi ksze zapotrzebowanie na pracowników w II pó roczu 2010 roku. Zosta y one uszeregowane ze wzgl du na liczb ofert pracy zg oszonych ogó em w II pó roczu 2010 roku. Tabela 6. Ranking ofert pracy wg zawodów w II pó roczu 2010r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba ofert pracy zg oszonych w II pó roczu 2010r. Odsetek ofert pracy w stosunku do ogó u zg oszonych ofert 1. 921501 Pomocniczy robotnik le ny 50 5,5% Pozostali pracownicy przy 2. 962990 pracach prostych gdzie indziej 50 5,5% niesklasyfikowani 3. 711202 Murarz 47 5,2% 4. 522301 Sprzedawca 35 3,9% 5. 411004 Technik prac biurowych 33 3,6% 6. 753605 Obuwnik przemys owy 32 3,5% 7. 753402 Tapicer 30 3,3% 8. 931301 Robotnik budowlany 30 3,3% 9. 833203 Kierowca samochodu ci arowego 29 3,2% 10. 515303 Robotnik gospodarczy 19 2,1% 11. 411090 Pozostali pracownicy obs ugi 17 1,9% 12

biurowej 12. 711401 Betoniarz 15 1,7% 13. 711404 Zbrojarz 15 1,7% 14. 541307 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 13 1,4% 15. 932990 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemy le 13 1,4% 16. 723307 Mechanik maszyn i urz dze przemys owych 12 1,3% 17. 752205 Stolarz 12 1,3% 18. 752308 Szlifierz materia ów drzewnych 11 1,2% 19. 524902 Doradca klienta 10 1,1% 20. 711501 Cie la 10 1,1% 21. 711603 Monter nawierzchni kolejowej 10 1,1% ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. W tabeli wypisano zawody, w których liczba ofert pracy wynosi a co najmniej 10 miejsc i stanowi to 54,6% ogó u zg oszonych ofert w II pó roczu 2010r. Najwi ksze zapotrzebowanie (5,5% wszystkich ofert) dotyczy o zawodów: pomocniczy robotnik le ny oraz pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani. Ponadto poszukiwane by y osoby do pracy w zawodzie murarz (5,2%) oraz sprzedawca (3,9% ofert pracy), a tak e technik prac biurowych (3,6% ofert pracy) i obuwnik przemys owy (3,5% ofert pracy). Du a ilo ofert pracy w zawodzie technik prac biurowych dotyczy wolnych miejsc sta owych. Zauwa y mo na tak e du ilo ofert pracy w zawodzie sprzedawca i jednocze nie du grup zarejestrowanych bezrobotnych w tym zawodzie, co mo e wiadczy o niedostosowaniu kwalifikacji i umiej tno ci tej grupy bezrobotnych do wymaga stawianych przez pracodawców oraz o du ej rotacji pracowników tej bran y. Analizuj c oferty pracy zg oszone do urz du zauwa y mo na, e nie wszystkie oferty s w pe ni realizowane, wynika to przede wszystkim z braku dopasowania wymogów zg aszanych ofert pracy do rzeczywistego poziomu i rodzaju kwalifikacji zawodowych posiadanych przez osoby bezrobotne. Wi kszo zarejestrowanych bezrobotnych posiada kwalifikacje zdezaktualizowane, które nie odpowiadaj wymogom lokalnego rynku pracy. W II pó roczu 2010 roku nie zg oszono w Powiatowym Urz dzie Pracy ofert m.in. w nast puj cych zawodach: - g ówny ksi gowy, - chemik, 13

- biotechnolog, - logistyk, - kosmetolog, - specjalista bankowo ci, - specjalista administracji publicznej, - przedstawiciel medyczny, - specjalista do spraw sprzeda y, - ekonomista, - technik mechatronik, - technik farmaceutyczny, - asystentka stomatologiczna, - technik ekonomista, - terapeuta zaj cia, - florysta, - kamieniarz, - betoniarz - zbrojarz, - monter izolacji budowlanych, - monter/sk adacz okien, - lakiernik samochodu, - blacharz, - operator obrabiarek skrawaj cych, - elektromechanik, - pilarz. Bior c pod uwag powy sze dane mo na zauwa y, e w II po owie 2010 roku w Powiatowym Urz dzie Pracy w Ole nicy nie zarejestrowano ofert pracy na stanowiska wymagaj ce wysokich kwalifikacji oraz dodatkowych uprawnie. Dokonana analiza wskazuje, e brak ofert pracy na naszym terenie wyst puje g ównie w zawodach in ynieryjno-technicznych. Na terenie powiatu nie ma zapotrzebowania na osoby z tak wysokimi kwalifikacjami, poniewa wynika to ze specyfiki lokalnego rynku pracy - braku du ych, nowoczesnych przedsi biorstw, jak równie z faktu, i przedsi biorstwa poszukuj ce pracowników z wy szymi kwalifikacjami rzadko zg aszaj oferty pracy na takie stanowiska do urz du pracy, rekrutuj c specjalistów we w asnym zakresie. 14

4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWY KOWYCH W POWIECIE OLE NICKIM W II PÓ ROCZU 2010 R. Aby móc mówi o zawodach deficytowych i nadwy kowych w powiecie ole nickim nale y obliczy stosunek redniej miesi cznej liczby ofert pracy w danym zawodzie w badanym okresie do redniej miesi cznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie w takim samym okresie. W ten sposób mo emy okre li wska nik intensywno ci nadwy ki (deficytu) zawodów. Przyj to, e: - zawody o wska niku W < 0,9 to zawody nadwy kowe, - zawody o wska niku 0,9 W 1,1 to zawody zrównowa one, - zawody o wska niku W > 1,1 to zawody deficytowe. Przez zawód deficytowy nale y rozumie zawód, na który wyst puje na rynku pracy wy sze zapotrzebowanie ni liczba osób poszukuj cych pracy w tym zawodzie. Z kolei przez zawód nadwy kowy nale y rozumie zawód, na który wyst puje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie ni liczba osób poszukuj cych pracy w tym zawodzie. Natomiast przez zawód w równowadze nale y rozumie zawód, na który wyst puje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukuj cych pracy w tym zawodzie. W ten sposób ustalono list zawodów deficytowych i nadwy kowych. Na terenie powiatu ole nickiego 84,6% zawodów stanowi zawody nadwy kowe, 11,1% to zawody deficytowe, a 4,3% zawodów wykazuje równowag (zawody zrównowa one). Wykres 3. Struktura zawodów deficytowych, nadwy kowych i zrównowa onych w powiecie ole nickim w II pó roczu 2010r. 11% 4% nadwy kowe deficytowe zrównowa one 85% ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. 15

Analizuj c zawody nadwy kowe i deficytowe wzi to pod uwag po 30 zawodów wg wska nika intensywno ci deficytu lub nadwy ki zawodu, przy czym nie uj to zawodów, dla których wska niki te wynosz odpowiednio MAX lub 0 oraz zawodów, które ko cz si cyframi 90 (czyli Pozostali ). Tabela 7. Ranking zawodów nadwy kowych w powiecie ole nickim w II pó roczu 2010r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wska nik intensywno ci nadwy ki (deficytu) zawodu 1. 751204 Piekarz 0,0227 2. 751201 Cukiernik 0,0328 3. 814206 Operator urz dze do formowania wyrobów z tworzyw 0,05 sztucznych 4. 711503 Stolarz budowlany 0,0556 5. 513202 Barman 0,0625 6. 722204 lusarz 0,0645 7. 752208 Stolarz meblowy 0,0667 8. 723105 Mechanik samochodów osobowych 0,0727 9. 753105 Krawiec 0,0735 10. 522301 Sprzedawca 0,0792 11. 351203 Technik informatyk 0,0833 12. 741207 Elektromonter (elektryk) zak adowy 0,0833 13. 722314 Tokarz w metalu 0,0889 14. 233012 Nauczyciel j zyka polskiego 0,0909 15. 712602 Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciep ej wody 0,0909 16. 834104 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 0,0909 17. 932101 Pakowacz 0,0952 18. 962902 Dozorca 0,1 19. 741101 Elektromonter instalacji elektrycznych 0,1053 16

20. 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 0,1143 21. 721207 Spawacz r czny gazowy 0,125 22. 741103 Elektryk 0,125 23. 513101 Kelner 0,1304 24. 235107 Pedagog 0,1429 25. 311408 Technik elektronik 0,1429 26. 334306 Technik administracji 0,1429 27. 422602 Recepcjonista 0,1429 28. 712101 Dekarz 0,1429 29. 911206 Salowa 0,1429 30. 514101 Fryzjer 0,1556 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. W powy szej tabeli wybrano 30 zawodów, które mia y najni szy wska nik intensywno ci nadwy ki (pomijaj c wska niki, które wynosz 0), poniewa im mniejszy wska nik intensywno ci nadwy ki, tym bardziej nadwy kowy jest zawód. Ranking zawodów nadwy kowych uj ty w tabeli 7 wskazuje, e w zawodach: piekarz i cukiernik wska nik intensywno ci nadwy ki jest najmniejszy, co znaczy, e poda ofert pracy w tych zawodach jest najni sza w stosunku do liczby osób poszukuj cych pracy w tym zawodzie. Liczn grup zawodów nadwy kowych stanowi zawody techniczne: lusarz, mechanik samochodów osobowych, technik informatyk, elektromonter (elektryk) zak adowy, tokarz w metalu, mechanik pojazdów samochodowych, spawacz r czny gazowy, technik elektronik. Ranking zawodów deficytowych w powiecie ole nickim w II pó roczu 2010 r., czyli 14 zawodów, w których liczba bezrobotnych oraz poszukuj cych pracy nie zaspokaja a potrzeb pracodawców, czyli wyst powa a przewaga ofert pracy nad mo liwo ci zatrudnienia pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami przedstawia tabela 8. W tabeli nie uj to zawodów ze wska nikiem o warto ci MAX, poniewa wskazuje on, e w danym zawodzie w okresie obj tym badaniem, zosta y zg oszone oferty pracy, natomiast nie zarejestrowali si bezrobotni. 17

Tabela 8. Ranking zawodów deficytowych w powiecie ole nickim w II pó roczu 2010r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wska nik intensywno ci nadwy ki (deficytu) zawodu 1. 541307 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 6,5 2. 522303 Sprzedawca w bran y przemys owej 6 3. 214404 In ynier mechanik maszyny i urz dzenia przemys owe 4 4. 711401 Betoniarz 3,75 5. 814208 Operator wtryskarki 3 6. 343301 Bibliotekarz 2 7. 325509 Technik bezpiecze stwa i higieny pracy 2 8. 233016 Nauczyciel muzyki 2 9. 233005 Nauczyciel geografii 2 10. 215103 In ynier elektryk 2 11. 712303 Tynkarz 1,5 12. 833203 Kierowca samochodu ci arowego 1,45 13. 722312 Szlifierz metali 1,3333 14. 233008 Nauczyciel j zyka angielskiego 1,3333 ród o: Materia y w asne Powiatowego Urz du Pracy w Ole nicy. Zawody deficytowe wymienione w tabeli 8 charakteryzuje niewielki nap yw bezrobotnych przy jednoczesnym wielokrotnie wi kszym nap ywie ofert pracy. Analizuj c powy sz tabel mo na zauwa y, i zawody: pracownik ochrony fizycznej bez licencji i sprzedawca w bran y przemys owej s zawodami deficytowymi. Zawodami deficytowymi s równie zawody techniczne: tynkarz, in ynier elektryk, szlifierz metali, operator wtryskarki, betoniarz, in ynier mechanik maszyny i urz dzenia przemys owe. Du grup zawodów deficytowych stanowi równie zawody z obszaru szkolnictwa tj. nauczyciel j zyka angielskiego, nauczyciel geografii, nauczyciel muzyki. Do innych zawodów deficytowych 18

nale takie zawody jak: kierowca samochodu ci arowego, technik bezpiecze stwa i higieny pracy, bibliotekarz. Natomiast 30 zawodów by o zawodami zrównowa onymi, czyli popyt na osoby bezrobotne w danym zawodzie by równy poda y m.in.: - kierownik dzia u sprzeda y, - in ynier elektronik, - nauczyciel historii, - nauczyciel religii, - specjalista do spraw organizacji i rozwoju transportu, - archiwista, - technik geodeta, - plastyk, - kierownik sali sprzeda y, - posadzkarz, - hydraulik, - monter instalacji gazowych, - lakiernik wyrobów drzewnych, - maszynista maszyn offsetowych, - elektromechanik pojazdów samochodowych, - elektromonter linii kablowych, - pilarz kamienia, -hartownik, - palacz kot ów parowych, - robotnik placowy, - noszowy. 19

5. WNIOSKI Wnioski wynikaj ce z monitoringu stanowi podstaw do dzia a podejmowanych przez urz d na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych. W oparciu o dokonane analizy i dost pne statystyki rynku pracy Powiatowy Urz d Pracy we w a ciwy sposób, wychodz c naprzeciw potrzebom osób bezrobotnych, aktywizuje je w ramach szkole, sta y lub przygotowania zawodowego doros ych. Analiza populacji bezrobotnych w powiecie ole nickim wykaza a, e ich sytuacja na lokalnym rynku pracy jest nadal trudna i w porównaniu z rokiem ubieg ym uleg a pogorszeniu. W ko cu 2010 r. w powiecie ole nickim odnotowano znaczny wzrost liczby bezrobotnych w porównaniu do stanu z ko ca 2009 roku. Na tym etapie mo na powiedzie, e obserwowane od kilku lat zjawisko w postaci zmniejszania bezrobocia zosta o zahamowane przez obserwowane spowolnienie gospodarcze. Od kilku lat zaobserwowa równie mo na znaczny spadek liczby zg aszanych przez pracodawców ofert pracy. W okresie od stycznia do grudnia 2010 r. liczba bezrobotnych w powiecie ole nickim zwi kszy a si o 689 osób w porównaniu do stanu z ko ca grudnia 2009 r., osi gaj c poziom bezrobocia z ko ca stycznia 2007 roku. W oparciu o sporz dzony ranking zawodów deficytowych i nadwy kowych, analiz bezrobotnych oraz ofert pracy wed ug zawodów, wynikaj nast puj ce spostrze enia: 1. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych na koniec badanego okresu zwi kszy a si o 689 osób bezrobotnych w stosunku do ko ca 2009 roku. 2. Stopa bezrobocia w tym samym czasie zwi kszy a si o 1,5 pkt procentowego i wynios a w dniu 31.12.2010r. 16,3%. 3. Najliczniejszymi grupami bezrobotnych, podobnie jak w roku ubieg ym, byli bezrobotni bez zawodu oraz bezrobotni zarejestrowani w zawodach: sprzedawca, obuwnik przemys owy i lusarz. 4. Bezrobocie w powiecie ole nickim dotyka w g ównej mierze kobiet stanowi one 55,5% ogó u zarejestrowanych bezrobotnych. 5. D ugotrwa e bezrobocie dotyczy 43,1% ogó u bezrobotnych, którzy niech tnie poddaj si aktywizacji, ale te niech tnie zatrudniani s przez pracodawców. Zaobserwowa mo na jednak znaczny wzrost procentowy tej grupy bezrobotnych w porównaniu do stanu z ko ca 2009 roku, gdzie d ugotrwa e bezrobocie obejmowa o 35,4% ogó u bezrobotnych. 6. Do zawodów nadwy kowych zaliczy mo emy w pierwszej kolejno ci nast puj ce zawody: piekarz, cukiernik, operator urz dze do formowania wyrobów z tworzyw 20

sztucznych, stolarz budowlany, barman i lusarz. Natomiast w ród zawodów deficytowych przewa aj : pracownik ochrony fizycznej bez licencji, sprzedawca w bran y przemys owej, in ynier mechanik maszyny i urz dzenia przemys owe i betoniarz. 7. Du grup zarejestrowanych stanowi osoby, których kwalifikacje i umiej tno ci s niedostosowane do wymaga stawianych przez pracodawców. Wi kszo zarejestrowanych bezrobotnych posiada kwalifikacje zdezaktualizowane, które nie odpowiadaj wymaganiom lokalnego rynku pracy. Z drugiej strony pracodawcy w wielu przypadkach poszukuj osób, które nie maj szczególnie wygórowanych kwalifikacji, ale ch tnych do pracy za stosunkowo niskie wynagrodzenie. Realizacja takich ofert jest trudna. 8. Du a liczba ofert pracy dla osób z wykszta ceniem zawodowym nie wp ywa na zmniejszenie poziomu bezrobocia w tej grupie. 9. Pracodawcy najcz ciej zg aszali zapotrzebowanie na zatrudnienie osób w bran y budowlanej i przetwórstwie przemys owym (robotnicy budowlani i pokrewni, robotnicy w przetwórstwie spo ywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni). 10. Pracodawcy coraz cz ciej zainteresowani s zatrudnianiem pracowników wykwalifikowanych z do wiadczeniem zawodowym. Kwalifikacje i do wiadczenie zawodowe zwi kszaj mo liwo znalezienia zatrudnienia. Bezrobotni, którzy ich nie posiadaj maj coraz mniejsze szanse na znalezienie pracy. Szans na poprawienie ich sytuacji s ró ne formy aktywizacji zawodowej, a przede wszystkim szkolenia. Nale y zwi kszy kszta cenie w zawodach deficytowych. 11. Nadal zg aszane jest zapotrzebowanie na pracowników administracyjno-biurowych. Osoby bezrobotne nie spe niaj jednak oczekiwa pracodawców, co do rodzaju kwalifikacji. Bardzo cz sto s to osoby o niskich kwalifikacjach, ma ej mobilno ci, które nie naby y odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Ponadto wi kszo ofert pracy zarejestrowanych na stanowisko technika prac biurowych to oferty prac subsydiowanych. 12. Z analizy monitoringu zawodów deficytowych i nadwy kowych wynika równie, e osoby bezrobotne o niskich kwalifikacjach zawodowych s cz sto d ugotrwale bezrobotne i najpó niej zdobywaj prac. 13. W II pó roczu 2010 r. du grup zawodów stanowi y zarówno zawody deficytowe jak i nadwy kowe. Na lokalnym rynku pracy, bowiem od d u szego czasu zauwa alny jest du y rozd wi k mi dzy popytem a poda. Wynika to z niedopasowania umiej tno ci i kwalifikacji osób pozostaj cych bez zatrudnienia oraz oczekiwa pracodawców. Na zako czenie nale y jeszcze raz podkre li, e monitoring zawodów deficytowych i nadwy kowych oraz wnioski sformu owane w trakcie analizy przedmiotu badania, stanowi 21

obraz lokalnego rynku pracy, który charakteryzuje tylko pewien fragment rzeczywisto ci. Wolne miejsca pracy, którymi dysponowa Powiatowy Urz d Pracy w Ole nicy w II pó roczu 2010 r. nie odzwierciedla y struktury wszystkich ofert dost pnych na lokalnym rynku pracy. Du a cz bezrobotnych podj a zatrudnienie w ramach ofert pracy, które nie by y ewidencjonowane w Powiatowym Urz dzie Pracy w Ole nicy. Poza tym cz bezrobotnych z terenu powiatu ole nickiego podj a prac poza jego obszarem, co sprawia, e monitoring tworzony dla lokalnego rynku pracy nie pokazuje faktycznego zapotrzebowania pracodawców na pracowników w okre lonych zawodach. Zanalizowanie rynku pracy, nawet lokalnego, jest zadaniem trudnym, czasoch onnym i kosztownym. Aby monitoring w sposób dok adniejszy charakteryzowa rzeczywist sytuacj nale a oby uzyska takie dane jak: informacje dotycz ce liczby i struktury wszystkich ofert pracy wyst puj cych na lokalnym rynku pracy, a tak e planowane w kolejnym roku przyj cia do pracy przez pracodawców. 22