Skala zjawisk abrazyjnych w minionym 20 leciu na przykładzie Mierzei Dziwnowskiej Kazimierz Furmańczyk, Joanna Dudzińska-Nowak Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu
Europejska Agencja Środowiska: 12% wybrzeży państw Unii Europejskiej leży poniżej 5m n.p.m. i potencjalnie jest podatna na wzrost poziomu morza oraz związane z nim zagrożenia. Trendy zmian akumul. erozja stabilny brak inf. EU - Joint Research Centre: 19% całkowitej populacji 25 państw Unii Europejskiej (86 mln) mieszka w strefie brzegowej o szerokości 10 km. Projekt EUROSION: roczny deficyt osadów w strefie brzegowej wybrzeży europejskich wynosi 100 Mt (100 milionów ton!).
Projekty badawcze realizowane w INoM US 2000-2003 European project for sustainable Coastal Erosion Management. Projekt zamawiany przez Komisję UE. Grant agreement: 5062510000876. 2004-2006 Managing European Shoreline and Sharing Information on Near-shore Areas.INTERREG III C 2008-2011 Morphological Impacts and COastal Risks induced by Extreme storm events. 7 Program Ramowy. Grant agreement: 202798.
Morphological Impacts and COastal Risks induced by Extreme storm events 7th FR EU
Wielkość akumulacyjnych i erozyjnych zmian brzegu Dudzińska-Nowak, 2006, Zmienność morfologii strefy brzegowej jako wskaźnik tendencji rozwojowych brzegu.
Wielkość akumulacyjnych i erozyjnych zmian brzegu Powierzchnia akumulowana i erodowana Długośd akumulacyjnych i erozyjnych odcinków brzegu Dudzińska-Nowak J., 2006: Coastline Long-term Changes of the Selected Area of the Pomeranian Bay, Coastal Dynamic, Geomorphology and Protection, A.Tubielewicz (red.), EUROCOAST LITTORAL 2006, Gdańsk, pp.163-170.
Wpływ uwarunkowań antropogenicznych 1938-51 1951-73 1973-96 Dudzińska-Nowak J., 2006: Wpływ metod ochrony brzegu morskiego na zmiany położenia linii podstawy wydmy na wybranym przykładzie, Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego: III. Środowisko przyrodnicze i problemy społeczno-ekonomiczne, Cz.Koźmiński, M.Dutkowski, T.Radziejewska (red.), Szczecin, ss.91-98.
Określenie zmian położenia linii podstawy wydmy w przedziale czasowym 1938-96 1938-96 1938-96 ZAKŁAD TELEDETEKCJI I KARTOGRAFII MORSKIEJ INSTYTUT NAUK O MORZU, UNIWERSYTET SZCZECIOSKI
Prognozowanie zmian brzegu Gmina Dziwnów Furmańczyk K., Dudzińska-Nowak J., 2008: Prediction of the coastal erosion on a base of remote sensing method selected example of the South Baltic. Littoral 2008 CD 8pp Scenariusz optymistyczny 25 lat Scenariusz pesymistyczny 25 lat
12 10 8 6 y = 0,0528x + 1,9223 4 2 0 1947 1949 1951 1953 1955 1957 1959 1961 1963 1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 Ilość wezbrań sztormowych przekraczających stan alarmowy dla całego wybrzeża Polskiego. (na podstawie danych Wiśniewski, Wolski, 2008). 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1951-1973 1973-1996 1996-2007 at least one alarm state at least one warning state Średnia liczba stanów alarmowych i ostrzegawczych dla odcinka Świnoujście-Kołobrzeg. (na podstawie danych Wiśniewski, Wolski, 2008). Furmańczyk K., Dudzińska Nowak J., 2009: Extreme Storm Impact to the coastline changes South Baltic example. Journal of Coastal Research. SI 56 (Proceedings of the 10th International Coastal Symposium) 1637-1640. Lisbon, Portugal, ISSN 0749-0258.
SZTORMOWOŚĆ DŁUGOŚĆ TRWANIA BRAK TRENDU WZROST ZMNIEJSZENIE CZĘSTOTLIWOŚĆ INTENSYWNOŚĆ
Objętość wyerodowanej wydmy (tyś. m 3 ) przez sztormy w latach 1978-2008 na podstawie raportów posztormowych Urzędu Morskiego w Szczecinie (Furmańczyk, Dudzińska-Nowak, 2009). Morphological Impacts and COastal Risks induced by Extreme storm events 7th FR EU
<1000 1000-5000 5000-20000 20000-50000 >50000 397 396 395 394 393 392 391 390 389 388 387 386 385 30-11-1978 145 600 8-11-1981 400 26-10-1986 1 690 20-12-1986 14 270 6-01-1987 700 2-11-1988 150 29-11-1988 79 115 27-11-1989 7 875 9-12-1989 1 000 2-03-1990 1 000 24-12-1991 1 300 17-01-1992 13 036 22-01-1993 10 354 21-02-1993 81 220 3-01-1995 6 327 23-03-1995 400 28-03-1995 1 400 7-04-1995 35 185 31-08-1995 25 820 3-11-1995 547 200 11-04-1997 113 31-01-1998 2 300 18-01-2000 1 500 21-01-2000 2 200 22-11-2001 8 920 2-01-2002 15 300 21-02-2002 21 748 8-10-2002 2 100 6-04-2003 1 050 6-12-2003 5 532 23-11-2004 52 890 1-11-2006 60 228 31-12-2006 6 400 30-10-2008 4 995 397 396 395 394 393 392 391 390 389 388 387 43482,5 48147 66907 90190 63880,5 37317 81395 94860 89990 169300 105340 85330 82070 386 385 2 316 235
160 140 120 100 80 60 40 20 0 397 396 395 394 393 392 391 390 389 388 387 386 385
MICORE - Morphological impacts and coastal risks induced by extreme storm events E N Balance in + 4 637-404 + 6 233 m 3 area 17 079 m 2 0.6 m 0-0.6 m
MICORE - Morphological impacts and coastal risks induced by extreme storm events E 1 2 N 3 4 5 6 7 8 0.6 m 0-0.6 m
MICORE - Morphological impacts and coastal risks induced by extreme storm events Profile 5 Profile 6 [m] 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 2007 0-0,5 2008-1 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 [m] [m] 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 2007 0-0,5 2008-1 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 [m] Profile 7 Profile 8 [m] 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 2007 2008 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 [m] 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 2007 2008 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 [m] [m]
WNIOSKI Na prawie całej długości polskich brzegów obserwuje się ich erozję Tempo niszczenia polskich brzegów uzależnione jest od budowy geologicznej i ukształtowania powierzchni. Ze względu na budowę geologiczną polskie brzegi szybko reagują na zmieniający się poziom morza. Najistotniejszy wpływ na rozwój brzegu wywierają ekstremalne zdarzenia (kilka, kilkanaście lat), które są najbardziej zauważalne. Dla wybrzeży południowego Bałtyku poziom morza jest decydującym czynnikiem, wpływającym na wielkość erozji wydmy w czasie trwania sztormu. Obserwowany wzrost sztormowości (ilości i siły sztormów) Czynnikiem istotnym jest działalność antropogeniczna.
REKOMENDACJE 1. Odnowienie bilansu materiału osadowego oraz stworzenie przestrzeni dla procesów brzegowych. 2. W planowaniu i decyzjach inwestycyjnych docenienie kosztów i ryzyka erozji brzegu. 3. Odpowiedzialna reakcja na erozję brzegu. 4. Rozwijanie wiedzy stanowiącej podstawę do radzenia sobie z erozją brzegu oraz planowanie działań.
Uniwersytet Szczeciński Instytut Nauk o Morzu ul. A. Mickiewicza 18 70-383 Szczecin, kaz@univ.szczecin.pl jotde@univ.szczecin.pl Dziękujemy za uwagę