Komentarz tygodniowy 21-28.10.2017 DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Stopa bezrobocia rejestrowanego dane GUS Według finalnych danych GUS, stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec września 2017 r. ukształtowała się na poziomie 6,8 % (wobec 6,9 % podawanych w szacunkach Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej). Ubiegłotygodniowej publikacji towarzyszyła także korekta historycznych odczytów obejmująca okres od grudnia 2016 r. do lipca 2017 r. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec września 2017 r. wyniosła 1 117,1 tys. osób (tj. spadła o 19,0 tys. m/m). W ujęciu rocznym, liczba zarejestrowanych bezrobotnych obniżyła się o 207,0 tys. osób. Dane za wrzesień 2017 r. są potwierdzeniem bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy (bezrobocie rejestrowane o tej porze roku jest najniższe od 1991 r.), która powinna wspierać w najbliższych miesiącach wzrost konsumpcji. Odnotowując niski poziom bezrobocia na koniec września br., należy równocześnie zwrócić uwagę, iż tempo poprawy sytuacji na rynku pracy wyhamowuje. Miesięczny spadek liczby bezrobotnych we wrześniu br. o 19,0 tys. osób był najsłabszym wynikiem dla tego okresu porównawczego od 2014 r. WYDARZENIA Dyrekcja Generalna ds. Gospodarczych i Finansowych Komisji Europejskiej opublikowała w godzinach porannych w poniedziałek (30.10) dane dotyczące koniunktury gospodarczej dla strefy euro oraz poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Syntetyczny indeks nastrojów w gospodarce konstruowany jest na podstawie wyników ankiet przeprowadzanych przez krajowe ośrodki badawcze (w Polsce przez GUS) wśród przedsiębiorstw. Poszczególne branże mają różny udział w tworzeniu głównego indeksu (przemysł 40 %, usługi 30 %, handel detaliczny 5 %, budownictwo 5 %). Dodatkowo, 20 % udział w głównym indeksie mają wyniki badania przeprowadzanego wśród konsumentów. Opublikowane dane wskazują na dalszą poprawę koniunktury w październiku zarówno w strefie euro, jak i w Polsce (indeks nastrojów w strefie euro był wyższy niż we wrześniu br. o 0,9 pkt, zaś w naszym kraju wskaźnik koniunktury pozostał na poziomie z września). Odnotowany w tym miesiącu wynik dla Polski utrzymał się tym samym powyżej wieloletniej średniej, która wynosi 100 pkt (dane dla Polski prezentowane są od października 1993 r.), co oznacza, iż zdaniem ankietowanych koniunktura gospodarcza jest lepsza niż w latach poprzednich (najlepszy wynik od października 2008 r.). W tym kontekście, jeszcze lepiej prezentuje się ocena koniunktury przez ankietowane podmioty w strefie euro, gdzie indeks nastrojów osiągnął w październiku br. najlepszy wynik od 2001 r., co (biorąc pod uwagę, iż ten obszar gospodarczy jest naszym największym partnerem handlowym) jest pozytywnym prognostykiem także dla polskiej gospodarki. Odnotowana poprawa wskaźników koniunktury wskazuje, iż tempo wzrostu gospodarczego w drugim półroczu prawdopodobnie będzie szybsze niż w I połowie roku, kiedy wyniosło 4,0 % r/r (według danych GUS). 1
WYDARZENIA Według danych opublikowanych przez NBP, podaż pieniądza (M3) we wrześniu 2017 r. zwiększyła się o 5,4 % r/r, tj. w takim samym tempie, jak w sierpniu br. (po korekcie). Z danych wynika, iż we wrześniu zadłużenie gospodarstw domowych wyniosło 677,8 mld zł (wzrost o 3,3 % r/r), podczas gdy zadłużenie przedsiębiorstw w tym samym okresie wyniosło 361,0 mld zł, tj. wzrosło o 5,7 % r/r. Umiarkowane tempo wzrostu podaży pieniądza jest jednym z argumentów przemawiających za pozostawieniem stóp NBP bez zmian. W serwisie NBP opublikowano komunikat, w którym podano, iż Narodowy Bank Polski zawarł z ACI Polska Stowarzyszeniem Rynków Finansowych porozumienie, na mocy którego z dniem 1 grudnia 2017 r. bank centralny obejmie funkcję Organizatora Fixingu Stawki Referencyjnej POLONIA. Przejęcie przez NBP funkcji organizatora Fixingu nie powoduje jakichkolwiek zmian w sposobie wyznaczania Stawki Referencyjnej POLONIA, a także nie wiąże się z nałożeniem dodatkowych obowiązków na Uczestników Fixingu, w związku z pełnioną przez nich rolą w procesie kalkulacji indeksu (link http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/aktualnosci/wiadomosci_2017/nbp-przejmujeorganizacje-fixingu-polonia.html). W serwisie UKNF opublikowano opracowanie o sytuacji banków w I półroczu 2017 r. (link https://www.knf.gov.pl/aktualnosci?articleid=59851&p_id=18). W części dotyczącej wyników finansowych wskazuje się m.in. na znaczne obniżenie wyniku finansowego netto (o 17,5 % r/r), które było konsekwencją zawyżenia ubiegłorocznej bazy statystycznej na skutek rozliczenia w II kwartale 2016 r. sprzedaży udziałów w VISA Europe, rozliczenia przez część banków w I półroczu br. całości rocznej składki na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków oraz dodatkowego miesiąca objętego podatkiem od aktywów. Gdyby nie te czynniki to zrealizowany w I połowie br. wynik finansowy netto byłby wyższy niż zrealizowany w analogicznym okresie ub.r. W przeciwnym kierunku oddziaływał głównie wzrost wyniku odsetkowego, a w mniejszym stopniu wyniku z tytułu opłat i prowizji oraz obniżenie ujemnego salda odpisów i rezerw. W serwisie KNF opublikowano komunikat, w którym podano, iż biorąc pod uwagę znaczący wzrost wartości i liczby ofert obligacji podporządkowanych przeprowadzanych przez banki, co może skutkować istotnym wzrostem zaangażowania inwestorów indywidualnych ( ), KNF rekomenduje, aby wartość nominalna pojedynczej emitowanej obligacji podporządkowanej we wszystkich kolejnych emisjach banków wynosiła co najmniej 400 000 zł (link https://www.knf.gov.pl/o_nas/ko munikaty?articleid=59814&p_id=18). DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro Decyzja w sprawie stóp procentowych Rada EBC pozostawiła stopy procentowe na dotychczasowym poziomie (główna wynosi 0,00 %). W minionym tygodniu zdecydowano także o przedłużeniu do końca września 2018 r. programu zakupu aktywów, jednak jego skala w przyszłym roku zostanie znacząco ograniczona (do końca 2017 r. zakupy będą prowadzone na obecnym poziomie, tj. 60 mld euro miesięcznie, zaś od stycznia 2018 r. zakupy będą kontynuowane na poziomie 30 mld euro miesięcznie). Taką decyzję trudno traktować, jako element zaostrzania polityki pieniężnej (skup aktywów w strefie euro będzie prowadzony przynajmniej o 9 miesięcy dłużej niż przewidywał dotychczasowy harmonogram). Warto w tym kontekście przypomnieć, iż Rada EBC konsekwentnie deklaruje utrzymanie stóp procentowych w strefie euro na obecnym poziomie przez okres zdecydowanie przekraczający horyzont czasowy zakupów aktywów. Taka perspektywa oznacza, iż przynajmniej do końca 2018 r. stopy procentowe w strefie euro prawdopodobnie pozostaną bez zmian. W tych warunkach, można oczekiwać, że także Rada Polityki Pieniężnej nie zdecyduje się na podwyżkę stóp NBP w Polsce w przyszłym roku. 2
RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). Warto odnotować, iż obecny poziom stawek w głównych tenorach utrzymuje się bez zmian od listopada 2016 r. Brak sygnałów ze strony władz monetarnych o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP odbędzie się w listopadzie (7-8.11). Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 23 27.10.2017 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 1,24% -0,78% 0,35% 3M 1,73% -0,33% 1,37% -0,73% 0,41% 6M 1,81% -0,27% 1,56% -0,65% 0,55% 1Y 1,85% -0,18% 1,84% -0,52% 0,76% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 20.10.2017 27.10.2017 Zmiana USD/PLN 3,5966 3,6568 1,7% EUR/PLN 4,2452 4,2520 0,2% CHF/PLN 3,6601 3,6575-0,1% Złoty w ostatnich dniach pozostał stabilny wobec euro i franka oraz osłabił się znacząco wobec dolara (tabela obok). Zmiany kursu złotego odzwierciedlały tendencje na głównej parze walutowej (EUR/USD), po dość łagodnym komunikacie EBC w dn. 26.10 (program skupu aktywów został przedłużony o 9 miesięcy, tj. do końca września 2018 r.). Przedłużenie programu skupu aktywów w strefie euro w połączeniu z bardzo dobrymi danymi z USA (wzrost PKB w III kw. o 3,0 % kw.kw. w ujęciu zannualizowanym), zwiększają szanse na pogłębienie się różnic pomiędzy polityką realizowaną przez EBC i Rezerwę Federalną. Polityka pieniężna w strefie euro w najbliższych miesiącach prawdopodobnie pozostanie bardziej łagodna niż w USA, co wzmacnia dolara i osłabia równocześnie euro. Na dalszy kierunek zmian na złotym w najbliższym tygodniu wpłyną wstępne odczyty inflacji konsumentów w Europie (31.10) oraz dane z rynku pracy w USA (3.11). 3
RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 20.10 57,75 1280,33 16,99 23.10 57,37 1281,68 17,05 24.10 58,33 1276,33 16,94 25.10 58,44 1277,01 16,91 26.10 59,30 1266,73 16,74 27.10 60,44 1272,60 16,81 Odnotowany w minionym tygodniu wyraźny wzrost cen ropy koresponduje z utrzymywaniem się na głównych rynkach bardzo dobrych nastrojów. Wsparciem dla notowań surowców związanych z koniunkturą w ostatnich dniach, było zarówno przedłużenie programu skupu aktywów przez Radę EBC, jak i piątkowe dane o PKB w USA, które okazały się znacznie lepsze od oczekiwań rynkowych (3,0 % kw./kw. w ujęciu zannualizowanym, wobec 2,5 % według konsensusu publikowanego przez Reuters). Istotny wpływ na to, czy bardzo dobre nastroje na rynkach finansowych utrzymają się także w najbliższych tygodniach będą miały m.in. miesięczne dane z rynku pracy w USA (publikacja 3.11). Do czasu zaplanowanej w piątek w godzinach popołudniowych publikacji z USA, koniunktura na głównych rynkach prawdopodobnie nie zmieni się istotnie wobec tendencji obserwowanych przed tygodniem. RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 zyskał 0,8 %, czemu sprzyjały m.in. dobre nastroje na głównych rynkach (amerykański Dow Jones wzrósł o 0,5 %). Podobnie, jak na pozostałych rynkach finansowych, na kierunek zmian na rynku akcji w kolejnych tygodniach kluczowy wpływ będą miały sygnały ze strony głównych banków centralnych. W tym kontekście należy podkreślić znaczenie zaplanowanych w najbliższych dniach publikacji. We wtorek (31.10) poznamy wstępne odczyty inflacji konsumentów w październiku w strefie euro, zaś w piątek (3.11) opublikowane zostaną miesięczne dane z rynku pracy w USA. 4
KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (30.10-03.11.2017 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 31 października Polska 31 października Strefa euro Inflacja konsumentów (wstępne dane), r/r Inflacja konsumentów (wstępne dane), r/r X 2,2 % X 1,5 % 3 listopada Polska Indeks PMI dla przemysłu X 53,7 pkt 3 listopada USA Stopa bezrobocia X 4,2 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5