WERSJA DO DRUKU Witajcie na stronach prezentacji firmy Vattenfall. Firmy która produkuje i dostarcza energię elektryczną i ciepło milionom ludzi w całej Europie. Chcemy opowiedzieć Wam o elektryczności i jej wpływie na codzienne życie Twoje i Twojej rodziny. Energia elektryczna czyni nasze życie lepszym i łatwiejszym. Wynalezienie elektryczności było wielkim przełomem w dziejach ludzkości. To dzięki niej oszczędzamy czas - po zmroku możemy bawić się i pracować, wykonywać rzeczy kiedyś niemożliwe, na przykład rozświelić mieszkanie, poruszać się poza domem w świetle ulicznych latarni, jeździć tramwajem lub pociągiem. Tutaj dowiecie się, jak powstaje energia elektryczna oraz jak mądrze i rozsądnie z niej korzystać.
WERSJA DO DRUKU: Co to jest prąd elektryczny? Żeby lepiej zrozumieć czym jest prąd, trzeba wiedzieć, że cały świat zbudowany jest z maleńkich, niewidocznych dla oka cząstek, zwanych atomami. Te cząstki składają się z jeszcze mniejszych drobinek protonów, neutronów, które tworzą jądro atomu oraz krążących wokół niego elektronów. Protony mają dodatni ładunek elektryczny, a elektrony ładunek ujemny. Neutrony są elektrycznie obojętne. Kiedy w atomie znajduje się tyle samo ujemnych elektronów, co dodatnich protonów, cały atom jest elektrycznie obojętny. Gdy więcej jest protonów, atom staje się naładowany dodatnio, a gdy więcej jest elektronów, atom jest naładowany ujemnie. Ponieważ atomy dążą do tego by mieć ładunek obojętny elektrony przepływają z miejsc, gdzie jest ich za dużo do miejsc gdzie jest ich mniej. Więcej na pewno dowiesz się na lekcjach fizyki. Teraz wystarczy jeśli spróbujesz sobie wyobrazić malutkie elektrony krążące wokół jądra atomu. Strumień takich płynących elektronów to ładunek elektryczny.
WERSJA DO DRUKU: SKĄD PŁYNIE PRĄD ELEKTRYCZNY? Energia elektryczna wytwarzana jest w elektrowniach. Większość elektrowni, wciąż wykorzystuje energię pochodzącą ze spalania węgla albo mazutu, powstającego z ropy naftowej, ale istnieją także inne źródła energii, np.: wiatr, woda, słońce, rośliny, które się spala. Niezależnie od tego, z jakich źródeł uzyskujemy energię elektryczną, dociera ona do naszych domów poprzez sieć elektryczną jako prąd elektryczny. Ten sam, dzięki któremu korzystasz ze światła w łazience, słuchasz muzyki czy serfujesz w Internecie. Wszystkie elektrownie razem z siecią linii energetycznych tworzą ogromny system elektroenergetyczny. Prąd, który w nim płynie zmieniany jest w transformatorach po to, aby mógł być dostarczony do domów i zakładów przemysłowych. Energia elektryczna pokonuje długą drogę, zanim dotrze do naszych gniazdek. Urządzenia służące do przesyłania energii elektryczej tworzą sieć energetyczną Prąd elektryczny wytwarzany jest w elektrowniach Z elektrowni prąd wędruje liniami wysokiego napięcia do specjalnych stacji elektroenergetycznych Do naszych domów prąd dociera słupami linią średniego napięcia poprzez osiedlowe stacje transformatorowe Urządzenia elektryczne w naszym domu to odbiorniki energii elektrycznej.
WERSJA DO DRUKU: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Złoża węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej powstały ze skamieniałych szczątków roślin i zwierząt. Mówimy o nich, że są paliwami nieodnawialnymi. Oznacza to, że możemy korzystać z nich tak długo, póki nie ulegną wyczerpaniu. Obecnie większość elektrowni wytwarza energię ze spalania węgla lub innych paliw nieodnawialnych. Niestety, podczas ich spalania powstają szkodliwe dla środowiska gazy, dlatego nowoczesne elektrownie wyposaża się w specjalne filtry i inne urządzenia oczyszczające. Elektrownie konwencjonalne Elektrownie wiatrowe wykorzystują do produkcji energii elektrycznej siłę wiatru. Wiatr obraca skrzydłami wiatraków napędzając prądnice, a te wytwarzają energię elektryczną. Turbiny wiatrowe nie powodują emisji spalin, ale generują energię tylko przy wietrznej pogodzie. Już setki lat temu ludzie wykorzystywali energię wiatrową by napędzać statki żaglowe i wiatraki mielące mąkę. Elektrownie wiatrowe
WERSJA DO DRUKU: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Elektrownie wodne wykorzystują do produkcji energii elektrycznej siłę spiętrzonej wody. Tama zbudowana na jeziorze lub rzece zatrzymuje wodę, która kierowana jest do elektrowni. Tam, spadając na turbinę obraca wałem generatora, w którym powstaje energia elektryczna. Elektrownie wodne Ludzie wykorzystują do produkcji energii także siłę falującej wody, czyli prądy morskie. Elektrownie w których wytwarza się prąd wykorzystując przypływy i odpływy to elektrownie pływowe (inaczej tzw. podwodne wiatraki). Podwodne turbiny umieszczane na dnie morskim, są do niego przymocowywane za pomocą sieci metalowych lin. Przepływające silne prądy obracają ramiona turbin i tak powstaje energia elektryczna, przesyłana następnie za pomocą kabli do transformatora znajdującego się na brzegu.
WERSJA DO DRUKU: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Elektrownie słoneczne Energia elektryczna może być wytwarzana z promieni słonecznych. Służą do tego specjalne instalacje, w których znajduje się woda. Słońce nagrzewa wodę tak bardzo, że zmienia się ona w parę, która napędza turbinę połączoną z prądnicą. W prądnicy powstaje prąd elektryczny. Każdej minuty Słońce dostarcza Ziemi i jej mieszkańcom ogromne ilości energii. Jak wielkie? Trudno to sobie nawet wyobrazić. Wyliczenia dowodzą, że promienie słoneczne padające tylko w ciągu jednej doby na Ziemię dostarczają tyle energii, ile cała ludzkość byłaby w stanie zużyć w przeciągu 27 lat. Niektórzy ludzie zamieszczają na dachach swoich domów specjalne kolektory słoneczne, by czerpać energię ze słońca. Sercem kolektora jest absorber, czyli czarna płyta pochłaniająca promieniowanie słoneczne. W niej kanalikami przepływa woda, która po ogrzaniu gromadzona jest w specjalnym zbiorniku. Można ją później wykorzystać, na przykład - do ogrzania domu i do przygotowania ciepłej wody do kąpieli. Elektrownie jądrowe Ludzie nieustannie poszukują nowych sposobów uzyskiwania energii, dlatego w wielu miejscach na świecie powstają elektrownie jądrowe inaczej zwane atomowymi. W elektrowniach atomowych w wyniku silnej reakcji chemicznej wytwarzana jest energia cieplna, która ogrzewa wodę, znajdującą się w specjalnym zbiorniku. Powstaje w ten sposób para wodna, która napędza generator, a ten wytwarza energię elektryczną.elektrownie jądrowe potrafią wytworzyć bardzo dużo energii elektrycznej, ale ich zabezpieczenie oraz metody pozbywania się radioaktywnych odpadów są bardzo kosztowne. Taka typowa elektrownia produkuje kilkadziesiąt ton takich odpadów rocznie (przeciętnie ok. 20 ton rocznie). W USA w ciągu 40 lat zgromadzono ok. 40 tys. ton zużytego paliwa Taką ilość można umieścić na boisku piłkarskim. Góra odpadów byłaby wysoka na ok. 4,5 m. Gdyby w Polsce zrezygnować z rozgrywek piłkarskiej ekstraklasy, na 13 boiskach naszych pierwszoligowców znalazłoby się miejsce na amerykańskie odpady gromadzone przez ponad 200 lat.
WERSJA DO DRUKU: ENERGIA ELEKTRYCZNA W TWOIM DOMU Czy wiesz, że energia elektryczna łatwo przetwarzana jest w światło i ciepło? Wykorzystuje się ją również do napędzania różnych urządzeń, których jest tak wiele, że nawet ich już nie zauważamy. Towarzyszą nam na każdym kroku. Dzień zaczynamy obudzeni dźwiękiem elektrycznego budzika. Po chwili w wielu domach snuje się aromat parzonej w ekspresie kawy, a w czajnikach elektrycznych gotuje się woda na herbatę. Myjemy się ciepłą wodą często prosto z elektrycznego podgrzewacza i suszymy włosy za pomocą suszarek. Zanim wyjdziemy z domu możemy zjeść tosta i posłuchać przez chwilę muzyki w radiu. Po powrocie, korzystając z urządzeń elektrycznych (np. kuchenka elektryczna, mikrofalówka) możemy szybko przygotować pyszny i zdrowy obiad, a zaoszczędzony czas poświęcić na chwilkę gry na komputerze. Robot kuchenny nie pójdzie za nas - co prawda, na zakupy ale w mig posieka warzywa na surówkę. W czasie, gdy będziemy odrabiać lekcje lub oglądać telewizję, pralka automatyczna upierze, a czasem nawet wysuszy nasze ubrania. Nie musimy się męczyć, więc zaoszczędzoną energię możemy wykorzystać na zrobienie porządku w pokoju, co niewątpliwie ułatwi nam odkurzacz. Na szczęście, dzięki elektryczności nie musimy kłaść się spać o zmroku, więc wystarczy nam czasu by przeczytać ciekawą książkę. Nie ma obawy, że zaśpimy do szkoły przecież rano zadzwoni budzik...
WERSJA DO DRUKU: ENERGIA ELEKTRYCZNA W TWOIM DOMU - ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Nie trzymaj jedzenia ani picia w pobliżu komputera. To niebezpieczne. Możesz niechcąco potrącić naczynia i spowodujesz zwarcie! Komputer powstał, by pomagać ludziom w dokonywaniu obliczeń. Dziś dzięki technice komputerowej potrafimy komunikować się na odległość, zapisywać informacje widoczne tylko dzięki specjalnym czytnikom, a nawet wykonywać niebezpieczne lub niemożliwe dla człowieka prace. Nie wolno dotykać urządzeń elektrycznych mokrymi rękami. Zawsze dokładnie wytrzyj umyte dłonie, zanim dotkniesz kontaktu, by wyłączyć światło w łazience! Substancje, przez które przepływa prąd elektryczny to przewodniki. Woda dobrze przewodzi prąd - dlatego tak niebezpieczne jest używanie urządzeń elektrycznych w jej pobliżu. Para wodna też potrafi przewodzić prąd, dlatego po gorącej kąpieli lepiej nie włączaj suszarki w łazience. Nie wolno wkładać do gniazdka żadnych przedmiotów! Urządzenia zasilane prądem nie służą do zabawy. Nie należy do nich zaglądać, ani samemu ich naprawiać.
WERSJA DO DRUKU: ENERGIA ELEKTRYCZNA W TWOIM DOMU - ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Wybierając miejsce zabawy rozejrzyj się czy na podłodze nie ma kabli włączonych do kontaktu łatwo o nie zahaczyć tym samym wyrywając gniazdko. Niektóre urządzenia zasilane energią elektryczną, potrafią przez jakiś czas działać dzięki bateriom. Bateria jest małym magazynem energii chemicznej, która przetwarzana jest w niej w energię elektryczną. Dzięki bateriom możemy korzystać z urządzeń elektrycznych w niecodziennych warunkach, np. z przenośnej lodówki na plaży. Spytaj rodziców, które urządzenia elektryczne możesz już obsługiwać samodzielnie, a których jeszcze nie. Coraz więcej urządzeń w naszym otoczeniu zasilanych jest energią elektryczną. By oszczędzać prąd wcale nie trzeba rezygnować z ich używania. Wystarczy nauczyć się korzystać z nich mądrze. Zaoszczędzisz energię elektryczną gasząc światło w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa, albo nie zostawiając włączonego niepotrzebnie telewizora. Coraz więcej urządzeń w naszym otoczeniu zasilanych jest energią elektryczną. By oszczędzać prąd wcale nie trzeba rezygnować z ich używania. Wystarczy nauczyć się korzystać z nich mądrze. zaoszczędzisz energię elektryczną gasząc światło w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa, albo nie zostawiając włączonego niepotrzebnie telewizora.
WERSJA DO DRUKU: ENERGIA ELEKTRYCZNA - ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Ludzie na całym świecie pragną korzystać z energii elektrycznej dlatego wokół nas rozciąga się sieć energetyczna. Wiele linii nie widać, bo znajdują się pod ziemią. Część linii służących do przesyłu energii elektrycznej podwieszona jest na słupach energetycznych w ich pobliżu należy zachować szczególną ostrożność. Pamiętaj! W pobliżu linii energetycznych nie należy puszczać latawców, grać w piłkę, ani rzucać w nie patykami. Nie wolno też wspinać się na słupy wysokiego napięcia, ani na drzewa rosnące obok! Jeśli piłka wpadła między gałęzie drzewa rosnącego blisko linii energetycznych i tam ugrzęzła, poproś o pomoc osobę dorosłą. Niech ona oceni czy drzewo rośnie na tyle blisko przewodów, że trzeba wezwać Pogotowie Energetyczne, czy też może sama ją ściągnąć. Pod żadnym pozorem nie próbuj wchodzić na drzewo, ani strząsać piłki rzucając patykami! Prąd jest bardzo niebezpieczny dla tych, którzy lekceważą zasady bezpieczeństwa.
WERSJA DO DRUKU: ENERGIA ELEKTRYCZNA - ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Pamiętaj! Nie wolno zbliżać się do miejsc, na których zamieszczono znaki NIE DOTYKAĆ! Urządzenie elektryczne! Jeśli zobaczysz otwarte drzwi do budynku albo urządzenia oznaczonego tablicą ostrzegawczą koniecznie powiedz o tym rodzicom. Nie pozwól, by Twoi młodsi lub nieodpowiedzialni koledzy bawili się w niebezpieczny sposób lub wchodzili do środka lub na dach budynków oznaczonych znakami NIE DOTYKAĆ! Urządzenie elektryczne! Zwróć im uwagę lub poproś osobę dorosłą, by to zrobiła. Nigdy też nie baw się na placu budowy. Znajdują się tam niebezpieczne wykopy, a czasami niezabezpieczone przewody elektryczne, które grożą porażeniem prądem.
WERSJA DO DRUKU: ENERGIA ELEKTRYCZNA - ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Pamiętaj! Po żadnym pozorem nie wolno zbliżać się do zerwanych, luźno zwisających przewodów elektrycznych! Nawet przebywanie w ich pobliżu jest bardzo niebezpieczne szczególnie, kiedy pada deszcz. Prąd jest pożyteczny, ale niebezpieczny bądźcie uważni, bawcie się mądrze! Jeśli podczas zabawy zaskoczy Cię burza, nie chowaj się pod drzewem. Spokojnym krokiem idź do domu. Jeśli to niemożliwe, schroń się w sklepie. Nie biegnij to niebezpieczne. Zawsze pytaj osobę dorosłą czy możesz bawić się w określony sposób. Jeśli nie jesteś pewna lepiej wymyśl inną zabawę.
WERSJA DO DRUKU: KONTAKT W sprawach związanych z programem Bezpieczne Dziecko prosimy o kontakt z: Marzena Laskowska tel: (032) 303 51 58, fax (032) 303 51 60, marzena.laskowska@vattenfall.pl Kamila Cyran-Mnich tel: (032) 730 27 00, fax (032) 730 31 81, k.cyran-mnich@mediapartner.com.pl Wyślij prośbę po banner z linkiem do naszej prezentacji: grafik@mediapartner.com.pl