PRZEWODNIK programowo-dydaktyczny nauczania religii

PRZEWODNIK programowo-dydaktyczny nauczania religii KLASA III SZKOŁY PODSTAWOWEJ materiały edukacyjne do programu nr AZ-1-01/10 i podręcznika nr AZ-13-01/10-RA-5/14 Przyjmujemy Pana Jezusa pod redakcją ks. Stanisława Łabendowicza RADOM 2015

Redakcja: ks. Stanisław Łabendowicz Zespół redakcji: Katarzyna Kosmala, Aneta Wrzesień Skład i łamanie tekstu: Damian Chrzanowski Redakcja techniczna: Damian Chrzanowski, Anna Grzywacz DECYZJA O ZATWIERDZENIU PODRĘCZNIKA DO NAUCZANIA RELIGII DLA CAŁEJ POLSKI Przewodnik programowo-dydaktyczny do nauczania religii rzymskokatolickiej na terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczony jest dla klasy III szkoły podstawowej i może być stosowany jako pomoc uzupełniająca do podręcznika nr AZ-13-01/10-RA-5/14. Warszawa, 8 września 2014 r. Przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski Bp Marek Mendyk Recenzenci: ks. dr Łukasz Idem, ks. dr Waldemar Janiga Imprimatur: Kuria Diecezji Radomskiej w Radomiu Bp Henryk Tomasik, Biskup Radomski Ks. dr Jarosław Wojtkun, Cenzor Ks. lic. mgr Marek Fituch, Wicekanclerz Kurii L.dz. 752/14, Radom, 11 lipca 2014 r. Wydanie I poprawione ISBN 978-83-257-0745-3 Copyright by ks. Stanisław Łabendowicz, Radom 2015 Informacja: Wydział Katechetyczny Kurii Diecezji Radomskiej, 26-600 Radom, ul. Malczewskiego 1, tel./fax 48 340 62 38 Kolportaż: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 27-600 Sandomierz, ul. Żeromskiego 4, tel. 15 644 04 00, fax 15 832 77 87, e-mail: marketing@wds.pl, http://www.wds.pl Druk i oprawa: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, 27-600 Sandomierz, ul. Żeromskiego 4, tel. 15 644 04 00, fax 15 832 77 87, e-mail: marketing@wds.pl, http://www.wds.pl

SPIS TREŚCI Wyjaśnienie terminów... 5 Program nauczania religii... 11 Plan dydaktyczny edukacji religijnej... 25 Kryteria oceniania... 59 3

WYJAŚNIENIE TERMINÓW Drodzy Katecheci Przekazujemy Wam Przewodnik programowo-dydaktyczny nauczania religii w zakresie katechezy szkolnej dla klasy trzeciej szkoły podstawowej i materiałów katechetycznych pt. Przyjmujemy Pana Jezusa pod redakcją ks. Stanisława Łabendowicza. Zawiera on niezbędne pomoce katechetyczne przydatne w organizacji własnego warsztatu pracy katechety. W zestawie przewodnika edukacji religijnej w zakresie katechezy szkolnej dla klasy trzeciej szkoły podstawowej znajdują się: Program nauczania religii, Plan dydaktyczny edukacji religijnej, Kryteria oceniania. Plan dydaktyczny edukacji religijnej został przygotowany ściśle do poradnika metodycznego i podręcznika ucznia do nauczania religii uczniów klasy trzeciej szkoły podstawowej pt. Przyjmujemy Pana Jezusa (nr AZ-13-01/10-RA-5/14), opracowanych na podstawie Programu nauczania religii dla szkół podstawowych, zatwierdzonego przez Komisję Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski (nr AZ-1-01/10) 1. Terminologia uwzględnia standardy szkolne etapu edukacyjnego oraz wytyczne zawarte w katechetycznych dokumentach Kościoła. I. PROGRAM NAUCZANIA RELIGII Program nauczania religii w szkołach w części dotyczącej uczniów klasy trzeciej szkoły podstawowej, zawiera cele katechetyczne, treści i wymagania rozpisane na poszczególne grupy tematyczne, wskazania 1 Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Program nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010. 5

do realizacji programu, zamierzone osiągnięcia, współpracę środowisk katechetycznych, parafii i rodziny oraz korelację nauczania religii z wychowaniem szkolnym. Cele katechetyczne określają, czemu ma służyć nauczanie i wychowanie religijne w środowisku szkolnym z uwzględnieniem współpracy rodziny i parafii. Treści określają niezbędne informacje, jakie powinien zawierać program nauczania religii, aby zrealizować cele katechetyczne, które zawierają poszczególne katechezy. Wymagania określają wiadomości i umiejętności ucznia, by zrealizować cele katechetyczne. Współpraca środowisk katechetycznych ukazuje potrzebę integralnego oddziaływania wychowawczego i wskazuje na płaszczyzny oraz pola współpracy. Treści przekazywane na katechezie są przeżywane i interioryzowane we wspólnocie wiary, jaką jest rodzina i parafia. Nieodzowna jest współpraca rodziny i parafii w przygotowaniu uczniów do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego. 6 II. PLAN DYDAKTYCZNY EDUKACJI RELIGIJNEJ Zawiera ujęcie tabelaryczne Programu nauczania religii dla szkoły podstawowej do podręcznika metodycznego do nauczania religii dla uczniów klasy trzeciej pt. Przyjmujemy Pana Jezusa (AZ-13-01/10-RA-5/14), rozpisane na jednostki tematyczne, cele katechetyczne, treści, procedurę osiągnięcia celów, przewidywane osiągnięcia i diagnozowanie osiągnięć uczniów. Plan dydaktyczny edukacji religijnej zawiera opis sposobu realizacji celów i zadań zawartych w Podstawie programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce i Programie nauczania religii z 2010 r. oraz innych zadań, które wspomagają ich realizację; materiał związany z celami edukacyjnymi; procedury osiągania celów; opis przewidywanych osiągnięć oraz sposoby diagnozowania osiągnięć ucznia. Cele edukacji religijnej określają, jakie efekty powinniśmy uzyskać w procesie nauczania-uczenia się; treści odnoszą się do merytorycznej zawartości programu; efekty określają, co uczeń powinien wiedzieć i umieć oraz w jakim kierunku wskazana jest zmiana jego postawy weryfikowana w procesie diagnozowania.

W procesie dydaktycznym nauczyciel dostosowuje przekaz wiedzy i kształtowanie umiejętności i postaw uczniów do naturalnej aktywności ucznia. Plan edukacji religijnej dla uczniów klasy czwartej szkoły podstawowej został opracowany w następującym układzie: 1. Numer lekcji, temat. 2. Najważniejsze treści jednostki katechetycznej. 3. Cele ogólne danej jednostki lekcyjnej. 4. Procedury osiągania celów, czyli metody i formy pracy. 5. Efekty (wzorzec, punkt odniesienia w zakresie opanowania wiadomości, umiejętności). 6. Diagnozowanie osiągnięć dziecka. III. KRYTERIA OCENIANIA Ocenianie uczniów na katechezie to nie tylko wystawienie stopni, ale etap procesu dydaktycznego, który ma znaczenie kształcące i wychowawcze. Celem oceniania jest zapewnienie skuteczności procesu kształcenia, ale również ma charakter pedagogiczny, ponieważ służy informowaniu uczniów o ich postępach w nauce, a tym samym prowadzi do systematyczności i samowychowania. Przy ocenianiu uczniów, dobrze jest pamiętać, że na początku roku szkolnego określamy wymagania 2, np.: systematyczne odrabianie pracy domowej, aktywność na katechezie, prowadzenie zeszytów, przynoszenie potrzebnych pomocy itp., a tym łatwiej będzie na końcu wystawić ocenę semestralną i roczną. Każdy katecheta powinien ustalić, jakie wymagania musi spełnić uczeń, aby osiągnąć ocenę: celującą; bardzo dobrą; dobrą; 2 Zob. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 marca 2001 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania (...) zobowiązuje nauczycieli na początku każdego roku szkolnego do poinformowania uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów (par. 4.1). Stwierdza zarazem, że wewnątrzszkolne ocenianie obejmuje m.in. formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych oraz informowanie o nich uczniów i ich rodziców (prawnych opiekunów) (par. 3.1). 7

dostateczną; dopuszczającą; (lub niedostateczną 3 ). Te ustalenia należy dołączyć jako aneks do systemu oceniania istniejącego w danej szkole. W procesie oceniania obowiązuje stosowanie zasady kumulowania wymagań (ocenę wyższą otrzymać może uczeń, który spełnia wszystkie wymagania przypisane ocenom niższym). Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: a) posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania religii w danej klasie, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, b) biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu, proponuje rozwiązania nietypowe, rozwiązuje także zadania wykraczające poza program nauczania tej klasy, c) osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach kwalifikując się do finałów na szczeblu powiatowym, regionalnym, wojewódzkim albo krajowym lub posiada inne porównywalne osiągnięcia. Określenie poziomu wymagań ma na celu: pomoc uczniowi w zdobywaniu wiadomości problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania danej klasy, i umiejętności wynikających z programu nauczania, ustalenie kategorii celów i odpowiadających im poziomów wymagań, wspieranie ucznia przez rozpoznawanie odpowiedniego poziomu wymagań oraz wskazanie możliwości opanowania kolejnego, wyższego poziomu. 3 W niniejszym opracowaniu nie załączono kryteriów na ocenę niedostateczną z uwagi na szczególny charakter nauczania religii w szkole. Katecheza szkolna ma charakter ewangelizacyjno-katechetyczny i społeczno-edukacyjny. Zachęca się katechetów do pozytywnych sposobów oddziaływania wychowawczego aby nie stosować oceny z religii jako jedynie narzędzia dyscyplinującego. Należy unikać ocen niedostatecznych z religii zwłaszcza na zakończenie semestru czy koniec roku. 8

W podręczniku ucznia w każdej jednostce katechetycznej znajdują się pytania: zastanów się i odpowiedz. Pytania uwzględniają wymagania edukacyjne dla danej katechezy. Mamy jednak świadomość, że katecheza prowadzi do jedności i zażyłości z Chrystusem a nasza praca katechetyczna w szkole ma pomóc uczniom i ułatwić przeżycie spotkania z Nim we wspólnocie wiary. Trzeba jasno określić uczniom i rodzicom, że stopień z religii dotyczy tylko cząstki procesu i osiągnięć katechezy. Wyjątkowy charakter katechezy domaga się odpowiednich sposobów działania katechety. Trzeba bowiem pamiętać, że stopnie z religii mówią nie tylko o uczniu, ale w pewien sposób także o katechecie. Ks. Stanisław Łabendowicz Radom, 30 czerwca 2014 r. 9

Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski PROGRAM NAUCZANIA RELIGII DLA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ W DRODZE DO WIECZERNIKA NUMER PROGRAMU AZ-1-01/10 1 Katecheza inicjacji w sakramenty pokuty i pojednania oraz Eucharystii Program W drodze do Wieczernika wypełnia założenia katechezy inicjacji w sakramenty pokuty i pojednania oraz Eucharystii dzieci klas I-III szkoły podstawowej. Założenia nauczania religii zmierzają do inicjowania wychowania religijno-moralnego uczniów w duchu sakramentu chrztu, pokuty i Eucharystii. W klasie I większy akcent położony jest na osobiste przeżywanie wiary przez 6-latka, w klasach II i III na doświadczenie wspólnoty, poznawanie i spotykanie Boga z innymi ludźmi. Umiejętności liturgiczne, których na tym etapie uczy się katechizowany, wiążą się z jego podstawowymi doświadczeniami życiowymi. Program poszczególnych klas koncentruje się wokół następujących treści: Klasa I Jesteśmy w rodzinie Jezusa; Klasa II Kochamy Jezusa; Klasa III Przyjmujemy Pana Jezusa. Cele katechetyczne wymagania ogólne I. Interpretacja życia w świetle wiary. Uczeń pogłębia świadomość dziecięctwa Bożego rozpoczętego na chrzcie świętym i odnajduje ślady Boga w otaczającym świecie; poznaje podstawowe prawdy wiary. 1 Program nauczania religii został zatwierdzony przez Komisję Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w Białymstoku 9 czerwca 2010 r. 11

II. Wprowadzenie w rozumienie sakramentów Eucharystii oraz pokuty i pojednania. Uczeń poznaje cel uczestnictwa w Eucharystii i sakramencie pokuty i pojednania, nabywa motywację do regularnego i pogłębionego uczestnictwa w tych sakramentach. III. Kontakt z Bogiem w liturgii i modlitwie. Uczeń poznaje sposoby uczestniczenia w liturgii, zwłaszcza we Mszy Świętej oraz wydarzeniach roku liturgicznego; pogłębia umiejętność wyrażania w znakach własnej religijności; rozwija sposoby uczestniczenia w modlitwie dziękczynienia, uwielbienia, przeproszenia i prośby. IV. Postawa moralna. Uczeń pogłębia rozumienie Przykazań Bożych, a także motywację wiary w ich przestrzeganiu; rozwija umiejętności społeczne niezbędne do życia w grupie rówieśników, rodzinie i szkole. KLASA III PRZYJMUJEMY PANA JEZUSA Pod koniec klasy III dziecko ma po raz pierwszy spotkać Chrystusa w sakramencie pokuty i pojednania oraz przez Komunię Świętą w Eucharystii. Podobnie jak w poprzednich dwóch klasach, nawiązując do codziennych doświadczeń wychowanków, program powinien wprowadzić dzieci w umotywowaną wiarą komunię z Jezusem przebaczającym grzechy oraz obecnym i działającym w Najświętszym Sakramencie. Zasadniczym źródłem powyższych treści jest słowo Boże, zawarte w obrzędach sakramentu pojednania i pokuty oraz wytycznych Urzędu Nauczycielskiego Kościoła dotyczących Komunii Świętej i kultu Tajemnicy Eucharystii poza Mszą Świętą. Sens bezpośrednich przygotowań katechizowanych do pierwszego osobistego spotkania z Chrystusem w sakramencie pojednania i pokuty oraz Eucharystii zebrany jest w tytule: Przyjmujemy Pana Jezusa. Uczniowie porządkują wiadomości i doskonalą swe umiejętności dotyczące modlitwy (dział 1) i przykazań (dział 2), sakramentu pokuty i pojednania (dział 3), Eucharystii (dział 4-6) oraz zgodnie z własnymi możliwościami, umocnieni błogosławieństwem, podejmują zadania apostolskie (dział 7). 12

Cele katechetyczne 1. Modlimy się Pogłębienie wiadomości o chrześcijańskiej modlitwie. Doskonalenie umiejętności modlitwy dziękczynienia, prośby, przeproszenia i uwielbienia. Motywowanie do praktykowania częstej modlitwy w oczekiwaniu na spotkanie z Jezusem Treści Nowy rok szkolny i katechetyczny jako szansa na poznanie nauki Jezusa i pogłębienie przyjaźni z Nim; ludzie poszukują prawdy i chcą być kochani; cel i znaczenie międzyludzkich spotkań przy stole. Modlitwa indywidualna i wspólnotowa. Przykłady modlitwy w Piśmie Świętym. Dobrane piosenki religijne i pieśni liturgiczne służące interioryzacji powyższych treści. Wymagania zna i rozpoznaje różne formy modlitwy, formułuje modlitwę, w której wielbi Boga, dziękuje Bogu, prosi i przeprasza Boga, wskazuje przykłady modlitwy w Biblii, wskazuje sytuacje, w których się modli. Cele katechetyczne 2. Wypełniamy Przykazania Zapoznanie z treścią i znaczeniem poszczególnych przykazania miłości oraz poszczególnych przykazań Dekalogu. Zapoznanie z treścią przykazań kościelnych. Uwrażliwienie na potrzebę wypełniania przykazań. 13

ucznia Jezusa żyjącego zgodnie z przykazaniami. Doskonalenie umiejętności oceny swojego postępowania w świetle przykazań. Treści Przykazania jako życiowe drogowskazy. Dekalog przykazania wobec Boga i bliźniego. Przykazanie miłości. Przykazania kościelne. Dobrane piosenki religijne i pieśni liturgiczne służące interioryzacji powyższych treści. Wymagania zna przykazania Boże, wie, że przykazania Boże zawierają się w przykazaniu miłości, wie, czym są dla nas przykazania, wyjaśnia treść przykazań, wskazuje, jak w codziennym życiu wypełniać przykazania. Cele katechetyczne 3. Witamy i przepraszamy Jezusa Zapoznanie z obrzędami wstępnymi Mszy Świętej. Przypomnienie pozdrowienia chrześcijańskiego. Pogłębienie wiedzy o grzechu, pokucie i nawróceniu. Pogłębienie znajomości prawdy, że w sakramencie pokuty i pojednania spotykamy Jezusa przebaczającego ludzkie grzechy. Formowanie postawy otwartości na powitanie Jezusa we Mszy Świętej. Kształtowanie umiejętności uznawania własnych win, przepraszania oraz wyrażania wdzięczności za dar pojednania w odniesieniu do Boga i ludzi. 14

Doskonalenie umiejętności związanych z postawami pokutnymi sprzyjającymi owocnemu korzystaniu z sakramentu pokuty i pojednania. Kształtowanie umiejętności właściwego zachowania w czasie obrzędów wstępnych Mszy Świętej. Treści Jezus zaprasza nas na spotkanie. Przygotowanie do spotkania. Znak krzyża. Akt pokuty. Uwielbienie Boga. Grzech człowieka. Łaska uświęcająca. Spotkanie z Jezusem w sakramencie pokuty. Wymagania wie, że Jezus zaprasza wszystkich na Eucharystię, wskazuje, jak należy przygotować się do uczestnictwa we Mszy Świętej, wymienia elementy obrzędów wstępnych Mszy Świętej, rozumie znaczenie gestów, obrzędów, postaw, pozdrowień i wezwań występujących w tej części Mszy Świętej, wyjaśnia warunki przystępowania do sakramentu pojednania i pokuty, wymienia owoce sakramentu pokuty i pojednania. Cele katechetyczne 4. Słuchamy Pana Jezusa Ukazanie wartości wspólnotowego spotkania przy stole Słowa Bożego. Uwrażliwianie na słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym i celebrowane w liturgii. Zapoznanie z Jezusem Chrystusem, który będąc Słowem Boga w czasie liturgii słowa rozmawia ze zgromadzonymi i Pisma im wyjaśnia. 15

Ukazanie Credo, wyznania wiary jako odpowiedzi wierzących na wyzwanie Boga. Wprowadzenie w strukturę liturgii słowa oraz kształtowanie wypływającej z wiary postawy należnej czci do Pisma Świętego. słuchania słowa Bożego, zaufania Bogu i wyznawania wiary w Boga. Treści Rola pisma, czasopism, książek, listu pisanego przez osobę bliską. Potrzeba komentowania i wyjaśniania tego, co zostało napisane w relacjach międzyludzkich. Jezus Chrystus rozmawia z nami w liturgii słowa i Pisma nam wyjaśnia. Jezus Chrystus uczy nas wiary Wyznanie wiary. Powierzenie Bogu siebie i innych modlitwa wiernych. Dobrane pieśni, gesty i znaki liturgiczne sprzyjające interioryzacji powyższych treści. Wymagania zna strukturę liturgii słowa, wie, że w liturgii słowa sam Jezus Chrystus rozmawia ze zgromadzonymi i Pisma im wyjaśnia, wyjaśnia, dlaczego Ewangelia jest najważniejszym tekstem biblijnym w liturgii słowa, wie, jak należy słuchać słowo Boże, wyjaśnia przebieg liturgii słowa, zna Wierzę w Boga, wyjaśnia, w jaki sposób uczeń Jezusa może wyznawać swoją wiarę, wyjaśnia znaczenie gestów, obrzędów, postaw, pozdrowień i wezwań występujących w tej części Mszy Świętej. 16

5. Uczestniczymy w ofiarowaniu i przeistoczeniu Cele katechetyczne Przypomnienie wydarzeń dotyczących męki i śmierci Jezusa na krzyżu oraz ich religijnego znaczenia. Wprowadzanie w Eucharystię jako sakramentalne uobecnianie ofiary Chrystusa i Kościoła. Wyjaśnienie religijnego znaczenia darów chleba i wina. Wyjaśnienie znaczenia ofiarowania się razem z Jezusem Bogu w świetle liturgicznego przygotowania darów i pierwszej Modlitwy eucharystycznej we Mszy Świętej z udziałem dzieci. Kształtowanie postaw eucharystycznych: ofiarowania, jedności i miłości, wdzięczności w codziennym życiu. Treści Konieczność wyrzeczenia, ofiarowanie i powierzanie siebie osobom kochanym. Przygotowanie i przyniesienie darów. Wspomnienie wielkich dzieł Boga w historii. Wołamy o Ducha Świętego. Pan Jezus przemienia chleb w swoje Ciało, a wino w swoją Krew. Obecność Jezusa wśród nas pod postacią Chleba i Wina. Znaczenie słów: Bierzcie i jedzcie ; Bierzcie i pijcie ; To czyńcie na moją pamiątkę. Modlimy się za Kościół. Dobrane piosenki religijne i pieśni liturgiczne sprzyjające interioryzacji powyższych treści. Wymagania wymienia podstawowe dary przynoszone do ołtarza, wie o potrzebie ofiarowania siebie samego Bogu podczas procesji z darami, opowiada o działaniu Ducha Świętego podczas Eucharystii, zna słowa tajemnicy wiary, wie, że Jezus zmartwychwstały jest obecny podczas każdej Mszy Świętej pod postacią Chleba i Wina, 17

opowiada o wydarzeniach podczas Ostatniej Wieczerzy, rozumie, że Eucharystia jest sakramentalnym uobecnieniem ofiary Chrystusa i Kościoła, wyjaśnia słowo: przeistoczenie, wyjaśnia religijne znaczenie darów chleba i wina, wyjaśnia znaczenie ofiarowania siebie Ojcu razem z Jezusem w czasie celebracji eucharystycznej, wskazuje możliwości współofiarowania siebie z Jezusem, wyjaśnia znaczenie gestów, obrzędów, postaw, pozdrowień i wezwań występujących w tej części Mszy Świętej. Cele katechetyczne 6. Ucztujemy z Panem Jezusem Zapoznanie z bogactwem mszalnych obrzędów Komunii Świętej. Ukazanie ważności Modlitwy Pańskiej i wołania o jedność i pokój. Uwrażliwienie na potrzebę jedności i pokoju we wspólnocie Kościoła oraz nieustannego wzrastania w miłości Boga i bliźniego. Kształtowanie postaw sprzyjających kulturalnemu spożywaniu codziennych i świątecznych posiłków oraz godnemu i owocnemu uczestniczeniu w uczcie eucharystycznej. Treści Codzienny i świąteczny posiłek w rodzinie, wspólne spotkanie przy rodzinnym stole z okazji świąt religijnych; pragnienie jedności i pokoju między ludźmi oraz udanego przeżywania niedzieli w relacjach międzyludzkich. Modlitwa Pańska. Znak pokoju. Godne przyjmowanie Eucharystii. Owoce Komunii Świętej. Dziękczynienie i uwielbienie Jezusa Eucharystycznego. Dobrane piosenki religijne i pieśni liturgiczne służące interioryzacji powyższych treści. 18

Wymagania wyjaśnia znaczenie i wartość wspólnego posiłku, wyjaśnia, na czym polega godne i owocne uczestnictwo w Uczcie Eucharystycznej, wie, że pełne uczestnictwo w Eucharystii łączy się z przystąpieniem do Komunii Świętej, wyjaśnia, co to znaczy, że Jezus karmi nas swoim Ciałem, wie, że należy modlić się przed przyjęciem i po przyjęciu Komunii Świętej, wyjaśnia znaczenie gestów, obrzędów, postaw, pozdrowień i wezwań występujących w tej części Mszy Świętej. Cele katechetyczne 7. Przyjmujemy błogosławieństwo Ukazanie znaczenia błogosławieństwa w życiu człowieka. Zachęcenie do dawania świadectwa o Jezusie zmartwychwstałym w codziennym życiu. Przypomnienie prawdy, że Jezus daje nam siłę do dobrego postępowania. Wskazanie na błogosławieństwa, które znajdują się w centrum przepowiadania Jezusowego. Kształtowanie postaw, w których są realizowane treści związane z błogosławieństwami. Treści Pan Jezus wzywa do dawania świadectwa. Przez kapłana Pan Jezus błogosławi swoim uczniom. Sytuacje z życia codziennego, kiedy udzielane jest błogosławieństwo. Wartości pomagające poprawnie kształtować międzyludzkie kontakty. Błogosławieństwo w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Dobrane piosenki religijne i pieśni liturgiczne sprzyjające interioryzacji powyższych treści. 19

Wymagania wyjaśnia, czym jest błogosławieństwo, wymienia sytuacje, w których otrzymuje błogosławieństwo od rodziców, opiekunów, dziadków, wyjaśnia, dlaczego Jezus posyła swoich uczniów do innych ludzi, wyjaśnia, co może zrobić chrześcijanin, aby realizować posłanie Jezusa, wskazuje, w jaki sposób dawać świadectwo i jak dzielić się wiarą w swoim otoczeniu, wyjaśnia znaczenie gestów, postaw, pozdrowień i wezwań występujących w obrzędach zakończenia Mszy Świętej. WSKAZANIA DO REALIZACJI PROGRAMU Wprowadzając uczniów w rozumienie i współuczestniczenie w Eucharystii, trzeba wyakcentować jej centralne znaczenie dla stawania się i bycia chrześcijaninem. Rozwijanie przez katechizowanych w sobie godności dzieci Bożym i przyjaźni z Chrystusem jest procesem nie tylko indywidualnym, wyznaczającym poszczególnym osobą nowe odniesienie do Boga, lecz jednocześnie wydarzeniem społeczno-wspólnotowym. Stajemy się bowiem chrześcijanami w społeczności Ludu Bożego, którego najmniejszymi jednostkami eklezjalnymi są poszczególne wspólnoty gromadzące się przy ołtarzu Chrystusa na sprawowanie Eucharystii. Z niej bowiem jako ze źródła, spływa na nas łaska i z największą skutecznością przez nią dokonuje się uświęcenie człowieka w Chrystusie i uwielbienie Boga, które jest celem wszystkich innych dzieł Kościoła (KL 10). Katechizowane w środowisku szkolnym dzieci przynależą do określonej wspólnoty eklezjalnej, która regularnie przede wszystkim w niedziele i święta gromadzi się przy stole eucharystycznym. Umożliwiając im zatem stopniowe dochodzenie do zrozumienia i współudziału w Eucharystii, należy brać pod uwagę realizację niniejszego zadania w długoletnim procesie katechizacji oraz fakt, że mamy do czynienie z tajemnicą wiary w ścisłym tego słowa znaczeniu. W tej sytuacji, gdy treści wiary przerastają możliwości zrozumienia ich przez dziecko, obowiązuje zasada, iż przybliżmy je 20

katechizowanym przynajmniej w takiej postaci, której na dalszych etapach wychowania w wierze nie trzeba będzie odwoływać przez wprowadzanie niczym nieuzasadnionych poprawek. Obydwa cele wychowania do uczestnictwa we Mszy Świętej, mianowicie zrozumienie i współudział, są ze sobą nierozerwalnie związane i warunkują się wzajemnie. Ten związek implikuje rozwiązania metodyczne, w których będzie preferowane uczenie się przez działanie. Tego rodzaju nauczanie dokonuje się między innymi w ramach dziecięcych nabożeństw katechetyczno-liturgicznych, w których mogą znaleźć zastosowanie inscenizacja, udramatyzowane opowiadanie, medytacja i opowiadanie treści obrazu, znaku lub przedmiotu, wspólny śpiew czy muzykowanie itp. KORELACJA NAUCZANIA RELIGII Z EDUKACJĄ SZKOLNĄ Edukacja polonistyczna: Umiejętność: słuchania wypowiedzi i korzystania z przekazywanych informacji; czytania i rozumienia tekstów oraz wyciągania z nich wniosków; czytania tekstów i recytowania wierszy; tworzenia wypowiedzi, krótkich opowiadań i opisu; dobierania właściwych form komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych; uczestniczenia w rozmowach; stosowania formuł grzecznościowych. Edukacja muzyczna: Śpiew w zespole piosenki ze słuchu; aktywne słuchanie muzyki i określanie jej cech. Edukacja plastyczna: Przekazy medialne i zastosowanie ich wytworów w działalności twórczej; upowszechnianie kultury w środowisku szkolnym; dziedziny działalności twórczej człowieka; wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące dziedzictwa kultury. Edukacja społeczna: Pomoc potrzebującym; rodzina i jej tradycje; prawa i obowiązki w rodzinie; szacunek do drugiego człowieka; relacje z dorosłymi i rówieśnikami, praca i wypoczynek; tolerancyjność, prawdomówność, sprawiedliwość; uczestnictwo w życiu środowiska lokalnego; symbole narodowe i najważniejsze wydarzenia historyczne; tradycje i historia regionu. Język mniejszości narodowej lub etnicznej oraz język regionalny: Słownictwo religijne i modlitwy. 21

WSPÓŁPRACA ŚRODOWISK WYCHOWAWCZYCH Rodzina 1. Rodzice są pierwszymi wychowawcami, a rodzina chrześcijańska powinna odzwierciedlać różne aspekty i funkcje życia całego Kościoła. Aby dobrze przygotować rodziców do podejmowania tych zadań względem dzieci, należy przewidzieć systematyczną współpracę katechety z rodzicami. Formy jej zależne będą od miejscowych tradycji oraz warunków szkolnych. W pracy tej należy również uwzględnić rolę dziadków i innych członków rodziny dziecka. 2. Poprzez spotkania katechetyczne należy dążyć do stworzenia katechezy rodzinnej, bez której trudno mówić o pełnym przygotowaniu do życia chrześcijańskiego. W sytuacji rodzin niepełnych (rozwód, separacja, związek niesakramentalny) należy dyskretnie zachęcać oraz ukazywać możliwości rozwijania życia religijnego. Należy brać po uwagę fakt odchodzenia niekiedy całych rodzin od praktyki niedzielnej Eucharystii. 3. Czasem szczególnie sprzyjającym współpracy trzech środowisk (szkoły, rodziny, parafii) jest okres przygotowania do pierwszego pełnego uczestnictwa we Mszy Świętej (I spowiedź i I Komunia Święta w klasie III), obejmujący cały etap edukacyjny, zwłaszcza czas II i III klasy. 4. Spotkania z rodzicami winny wpisywać się w całokształt działań katechetycznych, a nie tylko pedagogizujących. Powinny być prowadzone w formie warsztatów, dialogu i wspólnej pracy. Dlatego należy je organizować dla rodziców jednej klasy, a przynajmniej jednego poziomu wiekowego. Podczas comiesięcznych spotkań z rodzicami dzieci klasy II i III należy dążyć do pogłębienia wiary przez odpowiednio dobraną tematykę (wiara i jej wyznawanie, znaki wiary, grzech i nawrócenie, zgromadzenie eucharystyczne i udział w nim, przeżywanie codzienne chrześcijaństwa) oraz przeżywanie Mszy Świętych inicjacyjnych. 5. Spotkania takie należy organizować na terenie szkoły lub parafii, zawsze w porozumieniu z władzami szkolnymi i proboszczem. 22

Tematyka spotkań z rodzicami: Wpływ atmosfery domu rodzinnego na przygotowanie się dziecka do pierwszej spowiedzi i Komunii Świętej. Modlitwa różańcowa w rodzinie. Powołanie do świętości. Symbole przynależności do Chrystusa i Kościoła. Obecność Chrystusa w Eucharystii. Jak pomóc dziecku przygotować się do sakramentu pokuty i pojednania? Pierwsza Komunia Święta świętem dziecka; świętem rodziny. Pielęgnowanie przyjaźni z Bogiem. Parafia 1. Pośrednie przygotowanie do sakramentów pokuty i Eucharystii dokonuje się podczas nauczania religii w szkole. Wprowadzenie zaś bezpośrednie w misterium tych sakramentów winno dokonać się w parafii miejsca zamieszkania ucznia. Tam również powinna mieć miejsce troska o uświęcenie, o pogłębienie życia eucharystycznego po I Komunii Świętej. 2. W tym celu, uwzględniając tradycje diecezji i miejscowe warunki, należy organizować spotkania pastoralne o charakterze skrutyniów: Mszy Świętych inicjacyjnych, nabożeństw związanych w przekazaniem znaków religijnych. 3. Szczególnie ważne jest angażowanie całych rodzin w formację pastoralno-liturgiczną dzieci (włączanie się w przygotowanie liturgii, celebracje obrzędowe, zaangażowanie się dzieci w grupy liturgiczne: ministranci, bielanki). Rodzice, realizując swe posłannictwo pierwszych katechetów, winni aktywnie włączać się w działania podejmowane przez parafię. Tematyka spotkań w ramach duszpasterstwa katechetycznego w parafii: Rozpoczynamy przygotowanie do pierwszej spowiedzi i Komunii Świętej. Razem z Maryją przygotowujemy się do pierwszego spotkania z Jezusem w spowiedzi i Komunii świętej (poświęcenie różańców). 23

24 Święci wzorem do naśladowania. Medalik symbolem naszej wiary (poświęcenie medalików). Książeczka do modlitwy naszym modlitewnikiem na drogę życia (poświęcenie książeczek do modlitwy). Jezus światłem naszego życia. Krzyż znakiem miłości Boga do człowieka (nabożeństwo drogi krzyżowej). Przepraszamy Boga i bliźnich (nabożeństwo pokutne).

PLAN DYDAKTYCZNY EDUKACJI RELIGIJNEJ z katechezy w zakresie klasy III szkoły podstawowej do programu nr AZ-1-01/10 i podręcznika nr AZ-13-01/10-RA-5/14 Przyjmujemy Pana Jezusa pod redakcją ks. Stanisława Łabendowicza

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 1. Spotykamy się z Panem Jezusem I. MODLIMY SIĘ Katecheza spotkaniem z Panem Jezusem. Ukazanie prawdy, że Chrystus jest obecny wśród nas i nieustannie pragnie spotkać się z nami. wdzięczności za dar obecności Jezusa wśród nas. 2. Z rodzicami czekamy na Pana Jezusa Rola rodziców w przygotowaniu dzieci do Pierwszej Komunii Świętej. Ukazanie obecności i pomocy rodziców w przygotowaniu do Pierwszej Komunii Świętej. Uwrażliwienie na potrzebę dobrego przygotowania się do spotkania z Jezusem w Komunii Świętej. 3. W parafii przygotowujemy się do Pierwszej Komunii Świętej Parafia miejscem przygotowania do Pierwszej Komunii Świętej. Ukazanie prawdy, że od chwili chrztu świętego należymy do wspólnoty parafialnej. odpowiedzialności za swoją przynależność do parafii. 4. Modlitwa wyrazem dziękczynienia Bogu Modlitwa wyrazem wdzięczności Bogu. Ukazanie prawdy, że modlitwą wyrażamy wdzięczność Bogu. Wychowanie do modlitwy dziękczynienia za otrzymane dary. 26

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW EFEKTY DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Pogadanka, analiza tekstu biblijnego, plątanina, ekspozycja, metoda słoneczko, rozmowa kierowana, techniki plastyczne, autorefleksja, śpiew. Śpiew, rozmowa kierowana, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, techniki plastyczne. Techniki multimedialne (prezentacja multimedialna), pogadanka, niedokończone zdanie, analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, pokaz, autorefleksja, śpiew. Rozmowa kierowana, metoda słoneczko, krzyżówka, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, pogadanka, tekst luk, praca w grupach, śpiew, autorefleksja. wymienia przykłady spotkań z Chrystusem, wyjaśnia, dlaczego Pan Jezus chce się z nami spotkać, ocenia swoją dotychczasową więź z Chrystusem, planuje swoje spotkania z Chrystusem. wymienia przykłady troski rodziców o religijne wychowanie dziecka, streszcza teksty biblijne dotyczące dzieciństwa Pana Jezusa, wskazuje na udział rodziców w przygotowaniu do Pierwszej Komunii Świętej, planuje dobrze przygotować się do spotkania z Jezusem w Komunii Świętej. podaje, na czym polegało życie pierwszych chrześcijan we wspólnocie, wyjaśnia, kto tworzy wspólnotę parafialną, określa wydarzenia przygotowujące do pełnego udziału w Eucharystii, podejmuje modlitwę w intencji parafii. podaje, jak dawniej ludzie wyrażali swoją miłość i wdzięczność Bogu, objaśnia związek ofiary Melchizedeka z ofiarą Mszy Świętej, wskazuje na Melchizedeka jako przykład modlitwy dziękczynnej, redaguje modlitwę dziękczynną Bogu za otrzymane dary, proponuje przykłady, które są wyrazem dziękczynienia Bogu. Obserwacja uczniów w czasie pracy. rozmowy kierowanej. Udział w śpiewie. ekspozycji. Udział w śpiewie. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Aktywność podczas zajęć. rozmowy kierowanej. pogadanki. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Autorefleksja. 27

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 5. W modlitwie przepraszamy Boga Modlitwa przebłagalna w życiu człowieka. Ukazanie wartości modlitwy przebłagalnej w życiu człowieka. Kształtowanie wrażliwości na potrzebę przepraszania Boga za popełnione grzechy. 6. Pan Bóg nas słucha modlitwa prośby Modlitwa prośby w życiu człowieka. Ukazanie prawdy, że Pan Bóg wysłuchuje naszych próśb. Wychowanie do codziennej modlitwy. 7. Uwielbiamy Boga modlitwą Modlitwa wyrazem uwielbienia Boga. Ukazanie znaczenia modlitwy uwielbienia w życiu człowieka. uwielbienia Pana Boga za otrzymane dary. 8. Modlimy się na różańcu Wartość modlitwy różańcowej. Ukazanie wartości modlitwy różańcowej. Wychowanie do odmawiania różańca i uczestnictwa w nabożeństwach różańcowych. 28

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW Śpiew, analiza tekstu, opowiadanie tekstu biblijnego, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, memoryzacja, rozsypanka wyrazowa, niedokończone zdanie, krzyżówka, techniki plastyczne, autorefleksja. Łamigłówka, ekspozycja, techniki plastyczne, analiza tekstu biblijnego, plątanina, analiza tekstu biblijnego, autorefleksja, recytacja, śpiew. Techniki multimedialne (prezentacja multimedialna), pogadanka, metoda burza mózgów, analiza tekstu biblijnego, rozsypanka wyrazowa, metoda słoneczko, autorefleksja, śpiew. Opowiadanie, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, pokaz, rozmowa kierowana, śpiew, techniki plastyczne, analiza tekstu źródłowego, autorefleksja. EFEKTY podaje, czym jest modlitwa przeproszenia, wymienia sposoby modlenia się, objaśnia, że w rozmowie z Bogiem najważniejsza jest postawa wewnętrzna, wnioskuje o wartości i potrzebie przepraszania Boga za zło, redaguje modlitwę przeproszenia, przyjmuje właściwą postawę zewnętrzną do modlitwy. podaje, że Pan Bóg wysłuchuje naszych próśb, definiuje, czym jest modlitwa prośby, wskazuje na potrzebę modlitwy prośby, określa przykłady modlitwy prośby w Biblii, ocenia swoją postawę na modlitwie, redaguje modlitwę prośby. definiuje, co to jest modlitwa uwielbienia, wyjaśnia, jak można okazać uwielbienie Bogu, wskazuje przykłady modlitwy uwielbienia w Biblii, wybiera sposób uwielbienia Boga, redaguje modlitwę uwielbienia. podaje, w jakim miesiącu w sposób szczególny modlimy się na różańcu, rozróżnia części i tajemnice różańca, wyjaśnia, jak modlimy się na różańcu, opowiada historię objawień Maryi w Fatimie, wskazuje na potrzebę modlitwy na różańcu. DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Obserwacja uczniów w czasie pracy. Opiniowanie wypowiedzi. Praca domowa. pracy. Udział w śpiewie. Opiniowanie wypowiedzi. Aktywność podczas zajęć. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Opiniowanie wypowiedzi. rozmowy kierowanej. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Opiniowanie wypowiedzi. Aktywność podczas zajęć. 29

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 9. Medalik znakiem naszej wiary Noszenie medalika znakiem naszej wiary. Zapoznanie z historią Cudownego Medalika. Ukazanie, że medalik jest znakiem naszej wiary. oddawania czci Maryi. 10. Modlitewnik w moim życiu Modlitewnik pomocą w modlitwie. Ukazanie modlitewnika jako pomocy w modlitwie. Wychowanie do częstego korzystania z modlitewnika. 11. Przykazania Boże naszymi drogowskazami II. WYPEŁNIAMY PRZYKAZANIA Dekalog Bożym drogowskazem w życiu człowieka. Zapoznanie z treścią Dekalogu. ucznia żyjącego zgodnie z przykazaniami. 12. Pan Jezus uczy nas wierzyć i ufać Bogu I przykazanie Boże I przykazanie Boże wiara w Boga. Zapoznanie z treścią I przykazania Bożego. według I przykazania Bożego. 30

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW Ekspozycja, opowiadanie, analiza tekstu, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, memoryzacja, techniki plastyczne, tekst luk, śpiew, autorefleksja. Pokaz, pogadanka, rozsypanka literowa, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, rozmowa kierowana, memoryzacja, analiza tekstu źródłowego, autorefleksja, techniki plastyczne. EFEKTY podaje, że noszenie medalika jest znakiem naszej wiary, streszcza historię Cudownego Medalika, charakteryzuje Cudowny Medalik, uzasadnia konieczność noszenia Cudownego Medalika i modlitwy do Matki Bożej, stosuje w swoich modlitwach zawołanie widoczne na Medaliku i ofiaruje je za innych. wymienia niektóre modlitwy znajdujące się w modlitewniku, rozróżnia okoliczności modlitwy z modlitewnika, stosuje modlitewnik jako pomoc w modlitwie, uzasadnia konieczność korzystania z modlitewnika w czasie modlitwy. DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Obserwacja uczniów w czasie pracy. Aktywność podczas zajęć. Praca domowa. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Opiniowanie wypowiedzi. Aktywność podczas zajęć. Autorefleksja. Śpiew, pogadanka, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, techniki multimedialne (prezentacja multimedialna), krzyżówka, tekst luk, techniki plastyczne, niedokończone zdanie, autorefleksja. Rozmowa kierowana, memoryzacja, tekst luk, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, analiza tekstu źródłowego, autorefleksja. wymienia przykazania Boże, wyjaśnia, w jakim celu Bóg daje nam przykazania, wskazuje na przykazania Boże jako drogowskazy życiowe, wyraża wdzięczność Bogu za przykazania, planuje żyć zgodnie z przykazaniami Bożymi. podaje, że przez przykazania Bóg objawia swoją wolę, przytacza treść I przykazania, objaśnia, co znaczy bogów cudzych, wskazuje sposoby oddawania czci Bogu, dowodzi, dlaczego Boga należy kochać i czcić, przyjmuje postawę odpowiedzialności za wypełnianie I przykazania Bożego. Udział w śpiewie. pogadanki. Praca domowa. rozmowy kierowanej. Aktywność podczas zajęć. Autorefleksja. 31

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 13. Pan Jezus uczy nas wielbić Boga modlitwą II przykazanie Boże II przykazanie Boże szacunek wobec Boga. Ukazanie prawdy, w jaki sposób należy czcić imię Boże. modlitwy w życiu codziennym. 14. Oddajemy cześć Bogu w dni święte III przykazanie Boże III przykazanie Boże oddawanie czci Bogu w dni święte. Ukazanie niedzieli i świąt jako dni szczególnie poświęconych Bogu. wdzięczności Jezusowi za dar spotkania się z Nim w niedzielnej Mszy Świętej. 15. Pan Jezus uczy nas kochać rodziców IV przykazanie Boże IV przykazanie Boże szacunek i miłość do rodziców. Zapoznanie z treścią IV przykazania Bożego. szacunku i miłości do rodziców. 16. Pan Jezus chce, żebyśmy szanowali życie i zdrowie V przykazanie Boże V przykazanie Boże wartość życia. Ukazanie wartości życia w świetle V przykazania Bożego. Wychowanie do szacunku i troski o życie własne oraz innych ludzi. 32

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW Rozmowa kierowana, ekspozycja, tekst luk, rozsypanka wyrazowa, memoryzacja, niedokończone zdanie, analiza tekstu biblijnego, pokaz, autorefleksja, techniki multimedialne, śpiew. Rozmowa kierowana, pogadanka, rozsypanka wyrazowa, pokaz, memoryzacja, analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, metoda piramidy priorytetów, ekspozycja, opowiadanie, autorefleksja, techniki multimedialne, śpiew. Rozmowa kierowana, opowiadanie, ekspozycja, pokaz, analiza tekstu biblijnego, rozsypanka wyrazowa, tekst luk, analiza wiersza, autorefleksja, śpiew, techniki multimedialne. Krzyżówka, rozmowa kierowana, niedokończone zdanie, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, ekspozycja, autorefleksja, śpiew, techniki multimedialne. EFEKTY podaje treść II przykazania Bożego, wylicza rzeczy poświęcone Bogu, którym należy się cześć, objaśnia, w jaki sposób należy czcić imię Boże, stwierdza, że możemy się modlić zawsze i wszędzie, przyjmuje postawę odpowiedzialności za codzienną modlitwę. podaje treść III przykazania Bożego, wyjaśnia treść III przykazania, objaśnia, dlaczego niedziela jest dla chrześcijan najważniejszym dniem tygodnia, rozróżnia, jakie czynności można wykonać w niedzielę, a jakich nie, uzasadnia, kiedy wypełniamy III przykazanie Boże, przyjmuje odpowiedzialność za dobre przeżycie każdej niedzieli i święta. podaje treść IV przykazania Bożego, wyjaśnia treść IV przykazania, określa sposoby okazywania miłości rodzicom, wyraża wdzięczność Bogu za dar swoich rodziców, okazuje posłuszeństwo i szacunek nauczycielom, wychowawcom i opiekunom. podaje, że Bóg jest dawcą życia, wyjaśnia treść V przykazania Bożego, określa, kiedy człowiek troszczy się o życie swoje i innych ludzi, proponuje modlitwę dziękczynną za dar życia. DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Obserwacja uczniów w czasie pracy. Aktywność podczas zajęć. Opiniowanie wypowiedzi. Udział w śpiewie. Praca z tekstem. pracy w grupach. Opiniowanie wypowiedzi. rozmowy kierowanej. Aktywność podczas zajęć. Autorefleksja. Praca domowa. rozwiązywania krzyżówki. Aktywność podczas zajęć. Udział w śpiewie. 33

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 17. Pan Jezus uczy rodziny prawdziwej miłości VI i IX przykazanie Boże VI i IX przykazanie Boże czystość myśli i czynów podstawą miłości w rodzinie. Ukazanie prawdy, że Pan Jezus uczy rodziny prawdziwej miłości. miłości i szacunku wobec członków rodziny. 18. Pan Jezus uczy nas szanować rzeczy VII i X przykazanie Boże VII i X przykazanie Boże konieczność sznowania rzeczy i uczciwego ich zdobywania. Ukazanie prawdy o potrzebie szanowania rzeczy własnych, cudzych i wspólnych. Wychowanie do szacunku dla rzeczy i uczciwego ich zdobywania. 19. Pan Jezus chce prawdy w naszym życiu VIII przykazanie Boże VIII przykazanie Boże postawa prawdomówności. Ukazanie prawdomówności jako jednej z cnót chrześcijańskich. prawdomówności. 20. Pan Jezus jednoczy ludzi między sobą przykazanie miłości Przykazanie miłości Boga i bliźniego podstawą jedności między ludźmi. Ukazanie przykazania miłości jako drogi jednoczącej ludzi. wzajemnej miłości. 34

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW Opowiadanie, rozmowa kierowana, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, memoryzacja, tekst luk, stopniowe poznawanie obrazu, praca w grupach, autorefleksja, śpiew, techniki multimedialne. Techniki multimedialne, pogadanka, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, memoryzacja, tekst luk, autorefleksja, śpiew. Puzzle, pogadanka, memoryzacja, analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, tekst luk, labirynt, praca w grupach, autorefleksja, śpiew, techniki multimedialne. Techniki multimedialne, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, memoryzacja, praca w grupach, tekst luk, rozsypanka wyrazowa, autorefleksja, śpiew. EFEKTY podaje, że Pan Jezus uczy rodziny miłości, wyjaśnia znaczenie VI i IX przykazania, określa, o jakie wartości należy troszczyć się w rodzinie, charakteryzuje Świętą Rodzinę, przyjmuje odpowiedzialność za czystość swoich myśli i czynów, wybiera sposób okazywania miłości w rodzinie. podaje, że Jezus uczy szanować rzeczy, rozróżnia rzeczy własne, cudze i wspólne, wyjaśnia treść przykazania nie kradnij i nie pożądaj rzeczy bliźniego, wskazuje na konieczność szanowania rzeczy własnych, cudzych i wspólnych, przyjmuje odpowiedzialność za rzeczy własne, pożyczone i wspólne. nazywa Jezusa Prawdą, podaje, że Jezus pragnie prawdy w naszym życiu, wyjaśnia, na czym polega prawdomówność, uzasadnia potrzebę mówienia prawdy, ocenia swoje postępowanie w odniesieniu do VIII przykazania Bożego. podaje treść przykazania miłości, wyjaśnia na czym polega okazywanie miłości Bogu, bliźniemu i sobie, wybiera sposoby wypełniania przykazania miłości w życiu codziennym, ocenia swoją postawę miłości wobec Boga i bliźniego. DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Praca z tekstem. rozmowy kierowanej. omawiania ilustracji. Udział w śpiewie. pogadanki i rozmowy kierowanej. Praca z tekstem. Udział w śpiewie. Praca domowa. pogadanki. Aktywność podczas zajęć. Praca z tekstem. pracy w grupach. Praca z tekstem. Aktywność podczas zajęć. 35

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 21. Przykazania kościelne w życiu chrześcijanina Przykazania kościelne w rozwoju duchowym chrześcijanina. Ukazanie wartości przykazań kościelnych w życiu chrześcijanina. troski o własny rozwój duchowy. 22. W sakramentach Pan Jezus jednoczy nas ze sobą III. WITAMY I PRZEPRASZAMY JEZUSA Sakramenty święte darem Pana Jezusa. Ukazanie prawdy, że Pan Jezus w sakramentach jednoczy ludzi ze sobą. Wychowanie do wdzięczności Bogu za dar sakramentów świętych. 23. Pan Jezus zaprasza wszystkich na Mszę Świętą Msza Święta spotkaniem z Panem Jezusem. Ukazanie prawdy, że Jezus zaprasza wszystkich na Eucharystię. Kształtowanie właściwego zachowania w czasie Mszy Świętej. 24. Obrzędy wstępne Mszy Świętej Właściwa postawa podczas obrzędów wstępnych Mszy Świętej. Zapoznanie uczniów z obrzędami wstępnymi Mszy Świętej. Kształtowanie umiejętności właściwego zachowania podczas obrzędów wstępnych Mszy Świętej. 36

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW Śpiew, gwiazda skojarzeń, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, analiza treści przykazań kościelnych, techniki multimedialne, tekst luk, techniki plastyczne, autorefleksja. EFEKTY podaje, kim jest chrześcijanin, wyjaśnia treść przykazań kościelnych, ilustruje przykazanie kościelne, planuje troszczyć się o własny rozwój duchowy. DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Aktywność podczas zajęć. rozmowy kierowanej. Praca z tekstem. Udział w śpiewie. Opowiadanie, rozmowa kierowana, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, niedokończone zdanie, tekst luk, analiza wiersza, autorefleksja. podaje, co to są sakramenty święte, wymienia sakramenty święte, objaśnia, w jaki sposób Pan Jezus działa w sakramentach świętych, określa, kto ustanowił sakramenty święte, wyraża wdzięczność za dar sakramentów. rozmowy kierowanej. ekspozycji. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Opiniowanie wypowiedzi. Praca domowa. Metoda słoneczko, analiza tekstu biblijnego, ekspozycja, rozmowa kierowana, memoryzacja, tekst luk, autorefleksja, śpiew, techniki multimedialne, techniki plastyczne. Śpiew, metoda skojarzeń, ekspozycja, tekst luk, analiza tekstu biblijnego, rozmowa kierowana, autorefleksja, techniki plastyczne. podaje, że Jezus Chrystus zaprasza wszystkich na Eucharystię, wymienia części liturgii Mszy Świętej, rozróżnia ambonkę i ołtarz, wyjaśnia, że Pan Jezus jest obecny w Eucharystii w swoim słowie oraz pod postaciami chleba i wina, uzasadnia potrzebę skupienia i modlitwy podczas Mszy Świętej, przyjmuje odpowiedzialność za godne uczestnictwo we Mszy Świętej. podaje, że Pan Jezus jest obecny w czasie Mszy Świętej, wymienia elementy obrzędów wstępnych Mszy Świętej, rozróżnia części Mszy Świętej, charakteryzuje poszczególne elementy obrzędów wstępnych Mszy Świętej, uzasadnia potrzebę przygotowania do Mszy Świętej. Obserwacja uczniów w czasie pracy. Opiniowanie wypowiedzi. Udział w śpiewie. rozmowy kierowanej. Praca z tekstem. Aktywność podczas zajęć. 37

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 25. Pan Jezus odpuszcza grzechy Grzechu nieszczęściem człowieka zrywającego przyjaźń z Bogiem. Ukazanie grzechu jako nieszczęścia człowieka zrywającego przyjaźń z Bogiem. zaufania do Jezusa przebaczającego grzechy. 26. Pan Jezus daje władzę odpuszczania grzechów Wdzięczność za dar sakramentu pokuty. Ukazanie prawdy o przekazaniu Apostołom i ich następcom władzy odpuszczania grzechów. wdzięczności i radości z obecności Pana Jezusa w sakramencie pokuty. 27. Pan Jezus objawia miłość Boga ku grzesznikom Postawa zaufania Jezusowi przebaczającemu grzechy. Zapoznanie z treścią przypowieści o synu marnotrawnym. wdzięczności wobec Boga za Jego miłość do ludzi. 28. Pan Jezus uczy właściwej postawy dziecka Bożego rachunek sumienia Rachunek sumienia warunkiem sakramentu pokuty. Ukazanie, czym jest rachunek sumienia. Wychowanie do codziennego rachunku sumienia. 38

PROCEDURA OSIĄGNIĘCIA CELÓW Opowiadanie, ekspozycja, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, analiza tekstu biblijnego, metoda alternatywnych tytułów, praca w grupach, tekst luk, techniki multimedialne, memoryzacja, autorefleksja, śpiew. Śpiew, rozmowa kierowana, uroczyste odczytanie tekstu biblijnego, ekspozycja, analiza tekstu biblijnego, rozsypanka wyrazowa, rozmowa kierowana, tekst luk, memoryzacja, autorefleksja, techniki multimedialne. Analiza tekstu, ekspozycja, rozmowa kierowana, analiza tekstu biblijnego, tekst luk, techniki multimedialne, techniki plastyczne, autorefleksja, śpiew. EFEKTY wymienia grzech jako największe nieszczęście człowieka, definiuje pojęcie grzech, przytacza treść Spowiedzi powszechnej, streszcza fragment Ewangelii o uzdrowieniu paralityka, wskazuje na wiarę jako podstawę odpuszczenia grzechów, przyjmuje postawę przepraszania za popełnione zło. podaje okoliczności przekazania władzy odpuszczania grzechów Apostołom, wymienia inne nazwy sakramentu pokuty, rozróżnia warunki sakramentu pokuty, opowiada tekst Ewangelii o udzieleniu Apostołom władzy odpuszczania grzechów, określa, z kim spotykamy się w sakramencie pokuty, wyraża wdzięczność za dar sakramentu pokuty. podaje treść przypowieści o synu marnotrawnym, identyfikuje syna marnotrawnego z człowiekiem grzeszącym, wyjaśnia, że Bóg jest przebaczającym Ojcem, stwierdza, że Bóg kocha grzesznika, ocenia swoją postawę wobec przebaczającego Ojca. DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW pracy indywidualnej i zespołowej. Udział w śpiewie. rozmowy kierowanej. Praca z tekstem. Autorefleksja. Praca z tekstem. Aktywność podczas zajęć. Praca domowa. Pokaz, pogadanka, analiza tekstu biblijnego, niedokończone zdanie, praca w grupach, techniki plastyczne, autorefleksja. podaje, na czym polega rachunek sumienia, wyjaśnia, dlaczego należy robić rachunek sumienia, projektuje pytania do rachunku sumienia, ocenia swoje postępowanie wobec Boga. pracy indywidualnej i zespołowej. pogadanki. 39

Lp. TEMAT TREŚCI CELE KATECHETYCZNE 29. Pan Jezus przebacza nam, gdy żałujemy żal za grzechy Żal za grzechy warunkiem przebaczenia grzechów. Ukazanie prawdy, że Bóg przebacza nam grzechy, gdy żałujemy za nie. wdzięczności Bogu za odpuszczone grzechy. 30. Pan Jezus wzywa nas do poprawy życia mocne postanowienie poprawy Mocne postanowienie poprawy warunkiem sakramentu pokuty. Ukazanie potrzeby nawrócenia. walki z grzechem i pokusami. 31. Sposób przystępowania do spowiedzi szczera spowiedź Sposób przystępowania do spowiedzi. Zapoznanie ze sposobem przystępowania do spowiedzi. Wychowanie do dobrego przeżycia sakramentu pokuty. 32. Zadośćuczynienie wynagrodzeniem Bogu i ludziom Zadośćuczynienie wynagrodzeniem za grzechy Panu Bogu i bliźniemu. Ukazanie prawdy, że zadośćuczynienie jest wynagrodzeniem za grzechy Panu Bogu i bliźniemu. Ukazanie potrzeby wynagradzania jako koniecznego warunku powrotu do przyjaźni z Bogiem i ludźmi. 33. Moja pierwsza spowiedź Postawa wdzięczności za dar spowiedzi. Ukazanie prawdy, że Bóg kocha grzesznika i czeka na jego powrót. wdzięczności za dar spowiedzi. 40