Atlas parametrów meteorologicznych na stacji pomiarowej w Kopytkowie (Biebrzański Park Narodowy) w roku Krzysztof)Fortuniak Włodzimierz) Pawlak

Atlas parametrów meteorologicznych na stacji pomiarowej w Kopytkowie (Biebrzański Park Narodowy) w roku 214 Krzysztof)Fortuniak Włodzimierz) Pawlak Katedra)Meteorologii)i)Klimatologii)WNG)UŁ Łódź) 216

Atlas parametrów meteorologicznych na stacji pomiarowej w Kopytkowie (Biebrzański Park Narodowy) w roku 214 KatedraMeteorologiiiKlimatologiiWNGUŁ KrzysztofFortuniak WłodzimierzPawlak Łódź216

Recenzent: drmariuszzieliński Redakcjatechnicznaiskładkomputerowy: KrzysztofFortuniak IwonaGajdaMPijanowska Praca wykonana w ramach projektu Bilans absorpcji i emisji gazów cieplarnianych (metanu, dwutlenku węgla i pary wodnej) na obszarach bagiennych (studium Biebrzańskiego Parku Narodowego),sfinansowanegoześrodkówNarodowegoCentrumNaukiprzyznanychnapodstawie decyzji numer DECM211/1/B/ST1/755. Autorzy dziękują Dyrekcji Biebrzańskiego Parku Narodowego za umożliwienie prowadzenia badań na terenie Parku, Dyrekcji IMGWMPIB za udostępnienie danych ze stacji pomiarowych oraz Państwu Krystynie i Adamowi Raczkowskim z gospodarstwa agroturystycznego Dworek na końcu świata za opiekę nad stanowiskiem pomiarowym. CopyrightbyKatedraMeteorologiiiKlimatologiiWNGUŁ,Łódź216 ISBN978M83M94439M2M8 Wydawca: KatedraMeteorologiiiKlimatologiiWNGUŁ ul.narutowicza88 9M139Łódź tel.+48m42m6655954 fax.+48m42m6655951 emmail:meteo@geo.uni.lodz.pl

Spis treści 1. Wstęp.... 2. Charakterystyka stanowiska pomiarowego i wykorzystanych danych 2.1.Stanowisko i dane pomiarowe z Kopytkowa 2.2.Dane meteorologiczne ze stacji IMGW-PIB.. 3. Warunki meteorologiczne w północno-wschodniej Polsce w roku 214 na tle warunków wieloletnich. 3.1.Temperatura powietrza.. 3.2.Opad... 3.3.Wilgotność względna..... 3.4.Zachmurzenie 3.5.Prędkość wiatru... 4. Cechy charakterystyczne rocznej zmienności parametrów meteorologicznych w Kopytkowie w roku 214.... 5. Przebiegi parametrów meteorologicznych w Kopytkowie w kolejnych tygodniach 214 roku...... 6. Spis literatury. 5 7 7 1 12 12 18 3 37 43 5 63 117

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 1. Wstęp 5 Utworzona w końcu 212 roku stacja pomiarowa Katedry Meteorologii i Klimatologii Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego powstała w ramach realizacji projektu badawczego finansowanego przez NCN 211/1/B/ST1/755 Bilans absorpcji i emisji gazów cieplarnianych (metanu, dwutlenku węgla i pary wodnej) na obszarach bagiennych (studium Biebrzańskiego Parku Narodowego). Głównym celem projektu jest poznanie wymiany pomiędzy ekosystemem bagiennym a atmosferą podstawowych gazów cieplarnianych: pary wodnej, dwutlenku węgla i metanu. Dwa ostatnie z wymienionych stanowią główne atmosferyczne ogniwo cyklu węglowego, a zmiany ich koncentracji są w dużej mierze odpowiedzialne za nasilanie (lub osłabianie) efektu szklarniowego. Naturalna roślinność bagienna wiąże w procesie asymilacji węgiel atmosferyczny zawarty w dwutlenku węgla. Węgiel ten jest następnie akumulowany w glebach torfowych. Z drugiej strony bagna są głównym naturalnym źródłem metanu, którego zawartość w powietrzu jest wielokrotnie niższa niż dwutlenku węgla, lecz jego wpływ na bilans radiacyjny Ziemi o wiele silniejszy (Myhre i in., 213). Dla zrozumienia mechanizmów współczesnych zmian klimatycznych niezbędna jest więc ilościowa ocena wymiany gazowej na obszarach bagiennych. Danych takich jest jednak bardzo niewiele, zwłaszcza dla obszaru Polski. Było to motywacją do podjęcia badań w Biebrzańskim Parku Narodowym. Bagna biebrzańskie należą bowiem do największych w Europie Środkowej (Banaszuk, 24; Maksymiuk i in., 28). Spośród trzech basenów Kotliny Biebrzańskiej (Okruszko i Oświt, 1969; Pałczyński, 1975; Żurek, 1975, 199), Basen Środkowy, gdzie zlokalizowana jest stacja pomiarowa, należy uznać za prawdopodobnie najciekawszy, uznawany wręcz za referencyjny w badaniach ekosystemów bagiennych (Wassen i in., 22). Z powyższych powodów obszar, na którym zlokalizowana jest stacja pomiarowa należy do szczególnie interesujących dla badaczy różnych dziedzin nauk przyrodniczych, czego dowodem są liczne publikacje naukowe (Bartoszuk, 216). W pracach tych niejednokrotnie konieczne jest odniesienie się do tła meteorologiczno-klimatycznego wpływającego na różne procesy w badanych ekosystemach. Chociaż dostęp do tego typu informacji gromadzonych przez IMGW-PIB jest obecnie stosunkowo prosty, niejednokrotnie analizy klimatyczne czy odniesienie się do konkretnych warunków meteorologicznych wymagałoby dodatkowego, często niemałego nakładu pracy. Dodatkowo, dostęp do pomiarów prowadzonych bezpośrednio na mokradle jest trudniejszy, stąd idea upowszechnienia wyników pomiarów meteorologicznych będących niejako dodatkiem do głównego celu projektu badawczego. Wyniki pomiarów i analiz z roku 213 zaprezentowano w poprzednim Atlasie (Fortuniak i Pawlak, 216). Tak jak poprzednio głównym celem podjętego opracowania jest przedstawienie warunków meteorologicznych w Kopytkowie w roku 214. Wzorem opracowania dla roku 213 również i tym razem zdecydowano się, aby opracowanie miało charakter atlasu, w którym wyniki pomiarów przedstawiono w formie wykresów i tabel, opatrzonych jedynie krótkim komentarzem podkreślającym główne cechy charakterystyczne badanego roku. Zachowano możliwie zbliżoną formę w celu łatwiejszego porównywania wyników, dlatego też niektóre wykresy, zwłaszcza w rozdziale 3, są bardzo zbliżone do zaprezentowanych w publikacji dotyczącej roku 213. Praktycznie prawie bez zmian

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 6 przedrukowano rozdział 2, w którym scharakteryzowane jest stanowisko pomiarowe i dane wykorzystane w opracowaniu. Chociaż łatwy dostęp do publikacji internetowych umożliwia bezproblemowe odszukanie poprzedniego Atlasu, zdaniem autorów opis danych i metodyki pomiarowej jest niezbędny, aby publikacja stanowiła zwartą całość.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 2. Charakterystyka stanowiska pomiarowego i wykorzystanych danych * 7 2.1. Stanowisko i dane pomiarowe z Kopytkowa Stacja meteorologiczna Katedry Meteorologii i Klimatologii Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego w Biebrzańskim Parku Narodowym położona jest w niewielkiej (dwa gospodarstwa) wsi Kopytkowo w Środkowym Basenie Biebrzy. Współrzędne punktu pomiarowego to: 53 35'3,8"N, 22 53'32,4"E, 19 m n.p.m. Stanowisko pomiarowe umieszczone zostało ok. 35 m na północ od zabudowań gospodarstwa agroturystycznego Dworek na końcu świata, za trudnym do zlokalizowania ze względu na całkowite pokrycie trzcinowiskiem, korytem rzeczki Kopytkówki (rys. 2.1). Klatkę pomiarową ulokowano na podmokłym turzycowisku kilka metrów za zbiorowiskiem trzcin oddzielającym ją od Kopytkowa. W odległości kilku kilometrów w kierunku północnym i północno-zachodnim od miejsca wykonywania pomiarów rozciąga się słynne Czerwone Bagno. Szczegółowe informacje dotyczące warunków geologicznych, paleobotanicznych, wodnych i szaty roślinnej mokradła w Kopytkowie oraz najbliższego otoczenia posterunku pomiarowego można znaleźć w pracach Okupny i in. (216), Ziułkiewicz i in. (214), Fortuniak i in. (216). Rys. 2.1. Położenie stanowiska pomiarowego w Biebrzańskim Parku Narodowym oraz szkic najbliższego otoczenia punktu pomiarowego. Oznaczenia legendy: 1 turzycowiska; 2 trzcinowiska; 3 szuwar tatarakowy; 4 łąki; 5 pola uprawne; 6 zalesienia * Rozdział ten jest przedrukiem z poprzedniej publikacji Atlas parametrów meteorologicznych na stacji pomiarowej w Kopytkowie (Biebrzański Park Narodowy) w roku 213.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 8 Aparatura pomiarowa zainstalowana została na bazie metalowej klatki (rys. 2.2) o wymiarach 1 x 1 x 1,2 m (szer./głęb./wys.), przymocowanej na wysokości,6 m nad gruntem (wysokość, na której znajduje się podstawa klatki) do 4 wsporników o wysokości 3 m każdy. Na górze dwóch wsporników, po przekątnej, na kierunku północ południe, zamontowano poziomy wysięgnik, do którego od strony północnej (krótsze ramię) przymocowane są czujniki szybkozmienne, a od południowej (dłuższe ramię) czujniki promieniowania. W klatce umieszczono rejestrator CR5 (Campbell Sci.) zbierający dane z podłączonych do niego czujników meteorologicznych. Dane te przesyłane są następnie do komputera przemysłowego TANK-11B (IEI Integration Corp.), na którym są archiwizowane. Komputer umożliwia również zdalną kontrolę systemu za pomocą modemu sieci komórkowej. Wyniki standardowych pomiarów meteorologicznych rejestrowane są co 5 minut i dopisywane do pliku wynikowego w komputerze. Pomiary te obejmują: składowe bilansu radiacyjnego (salda promieniowania) uwzględniające mierzone niezależnie całkowite promieniowanie krótkofalowe dochodzące do powierzchni Ziemi (K d ), odbite promieniowanie krótkofalowe (K u ), długofalowe promieniowanie zwrotne atmosfery (L d ), oraz promieniowanie długofalowe skierowane od powierzchni Ziemi do atmosfery (L u ), na które składa się promieniowanie własne powierzchni Ziemi i odbita część promieniowania zwrotnego atmosfery. Składowe bilansu radiacyjnego mierzone są za pomocą radiometru różnicowego CNR1 (Kipp&Zonen) umieszczonego na wysięgniku w odległości 3,15 m od krawędzi klatki na wysokości 2,7 m; promieniowanie fotosyntetycznie aktywne (PAR ang. Photosynthetically Active Radiation) mierzone niezależnie promieniowanie PAR dochodzące do powierzchni (PAR d ) i odbite od powierzchni Ziemi (PAR u ) i wyrażone w postaci gęstości strumienia fotonów aktywnych fotosyntetycznie (PPFD ang. Photosynthetic Photon Flux Density). Pomiary te wykonywane są przez parę dwóch niezależnych czujników PQS1 (Kipp&Zonen), z których jeden jest skierowany do góry, a drugi do powierzchni Ziemi. Sparowanie tych czujników pozwala na wyznaczenie albedo również w tym zakresie promieniowania. Czujniki zamontowane są na tym samym wysięgniku co radiometr różnicowy; temperaturę i wilgotność względną powietrza mierzone na dwóch wysokościach 2,2 m i,5 m przy pomocy sond HMP6 (Vaisala); prędkość i kierunek wiatru mierzone niezależnie przez zestaw anemometru czaszowego ARG1 (Campbell Sci.) i wskaźnika kierunku wiatru W2P (Campbell Sci.) oba czujniki umieszczone na wysokości 3 m, oraz przez anemometr akustyczny 81 (R.M. Young) będący częścią systemu kowariancji wirów, którego środek ścieżki pomiarowej znajduje się na wysokości 3,7 m; opad atmosferyczny, do pomiarów którego wykorzystano deszczomierz ARG1 (Campbell Sci.), umieszczony na jednym ze wsporników klatki, nad jej górnym poziomem na wysokości 2,25 m. Deszczomierz nie jest podgrzewany, co może wpływać na zaniżenie pomiarów opadu śniegu w sezonie zimowym; ciśnienie atmosferyczne czujnik CS1 (Campbell Sci.), umieszczony wewnątrz klatki;

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 9 temperaturę gruntu czujnik Pt1 (Campbell Sci.), umieszczony na głębokości 5 cm w odległości ok. 2 m od klatki; wilgotność objętościową gruntu mierzoną czujnikiem CS616 (Campbell Sci.) na głębokości 2 cm; strumień ciepła do gruntu czujnik HFP1SC (Campbell Sci.) na głębokości 2 cm. Rys. 2.2. Widok stanowiska pomiarowego w Kopytkowie Niezależnie od wymienionych powyżej, z częstotliwością 1 Hz wykonywane są szybkozmienne pomiary trzech składowych ruchu powietrza i temperatury (wspomniany już anemometr 81 R.M. Young), stężenia pary wodnej i dwutlenku węgla (analizator gazowy Li-75 Li-cor) oraz stężenia metanu (analizator gazowy Li-75 Li-cor). Środek ścieżki pomiarowej tych czujników znajduje się na wysokości 3,7 m. Wyniki pomiarów szybkozmiennych zapisywane są na dysku twardym komputera w plikach 15-minutowych i wykorzystywane do wyznaczania turbulencyjnych strumieni pędu, ciepła i badanych gazów cieplarnianych. Opis metodyki pomiarów metodą kowariancji wirów, ze szczególnym uwzględnieniem pomiarów w Kopytkowie, omówiono w oddzielnej monografii (Fortuniak red., 216). Typowe wartości strumieni dwutlenku i metanu przedstawiono we wcześniejszych pracach autorów (Fortuniak i in., 213, 214, 217). Porównanie strumienia metanu na bagnie biebrzańskim i w Łodzi zawiera opracowanie Pawlaka i in. (216), a turbulencyjnego strumienia pary wodnej w publikacja Siedleckiego i in. (216). Dlatego w niniejszym opracowaniu wyniki pomiarów strumieni turbulencyjnych nie zostaną zaprezentowane.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 2.2. Dane meteorologiczne ze stacji IMGW-PIB 1 W celu zobrazowania klimatycznego tła pogody w roku 214 w Kopytkowie krótko scharakteryzowano wieloletnią zmienność wybranych parametrów meteorologicznych w północno-wschodniej Polsce. Wykorzystano w tym celu otrzymane z IMGW-PIB dane meteorologiczne ze stacji w Białymstoku i w Suwałkach z lat 1981 215 obejmujące: średnią dobową temperaturę powietrza, średnią dobową wilgotność względną, dobową sumę opadów, średnią dobową prędkość wiatru, średnią dobową wielkość zachmurzenia. Ze względu na nieciągły charakter i dużą zmienność czasowo-przestrzenną opadu atmosferycznego, aby lepiej scharakteryzować ten parametr, w opracowaniu wykorzystano dodatkowo sumy dobowe opadu ze znajdujących się bliżej Kopytkowa posterunków opadowych IMGW: Dębowo, Osowiec, Różanystok i Biebrza Pieńczykówek (rys. 2.3) z lat 21 215. Rys. 2.3. Lokalizacja stacji meteorologicznych i posterunków opadowych IMGW oraz stacji w Kopytkowie (źródło mapy podkładowej: Google) Odległość od Kopytkowa do stacji meteorologicznej w Białymstoku to ok. 57 km (azymut 16 ), do stacji w Suwałkach ok. 6 km (azymut 4 ), można więc przyjąć, że stacja w Kopytkowie położona jest dokładnie pomiędzy stacjami w Białymstoku i w Suwałkach.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 11 Jednakże ze względu na specyfikę klimatu basenu Biebrzy nie musi to oznaczać, że wartości parametrów meteorologicznych będą prostym uśrednieniem wartości z tych stacji. Spośród posterunków opadowych najbliżej stacji w Kopytkowie położony jest posterunek w Dębowie jest to zaledwie 3,2 km (azymut 52 ), Biebrza 22 km (azymut 288 ), Osowiec 2 km (azymut 234 ), Różanystok 34 km (azymut 82 ).

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 3. Warunki meteorologiczne w północno-wschodniej Polsce w roku 214 na tle warunków wieloletnich 12 3.1. Temperatura powietrza Warunki termiczne północno-wschodniej Polski charakteryzują się obniżonymi w porównaniu z resztą kraju wartościami średniej temperatury rocznej. Dla dwóch analizowanych stacji, Białegostoku i Suwałk, średnia roczna temperatura z lat 1981 215, wynosi odpowiednio 7,4 C i 6,9 C (tab. 3.1.1) i zmienia się w granicach od 5,1 C do 8,7 C i od 4,4 C do 8,3 C. Rok 214 ze średnią temperaturą 8,1 C i 7,8 C należy więc uznać za dosyć ciepły. Wartości te przewyższają górny kwartyl na obu stacjach. Podobnie jak w roku poprzednim temperatura w Kopytkowie była niższa niż na stacjach synoptycznych o ok.,5 C w stosunku do Suwałk i ok.,8 C w stosunku do Białegostoku. 9 8 T [ o C] 7 6 T Suw T Bial 5 T Suw 214 T Bial 214 T Kop 214 4 Rys. 3.1.1. Przebieg średniej rocznej temperatury w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215. Większym symbolem wyróżniono temperaturę w roku 214 na analizowanych stacjach oraz na posterunku pomiarowym w Kopytkowie W roku 214, podobnie jak w przypadku średniej wieloletniej, najzimniejszym miesiącem był styczeń, najcieplejszym lipiec. Styczeń 214 był jednak wyraźnie zimniejszy od średniej wieloletniej (rys. 3.1.2, 3.1.3), na co miały wpływ głównie niskie temperatury w drugiej połowie miesiąca (rys. 3.1.4). W Kopytkowie w dniach 23 25 stycznia temperatura w nocy spadała poniżej 2 C a w dzień nie przekraczała 1 C (rozdz. 5). Lipiec 214, którego średnia temperatura sięgała na obu stacjach prawie 2 C, był natomiast cieplejszy od średniej na obu stacjach przekroczone zostały wartości górnego kwartyla. W świetle średnich wieloletnich za wyjątkowo ciepły należy uznać marzec 214, którego średnia temperatura przekroczyła wartość 1-procentowego percentyla. W latach 1981 215 cieplejszy był tylko marzec roku 199 i 27. Relatywnie wysoka temperatura w końca zimy i początku wiosny utrzymywała się od mniej więcej 7 lutego do końca marca,

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 13 z ekstremalnymi wartościami na początku trzeciej dekady marca. Ten długotrwały okres ciepła zaowocował również podwyższeniem powyżej górnego kwartyla średniej temperatury lutego. Podobnie wysokie temperatury w drugiej połowie kwietnia przyczyniły się do znacznego podwyższenia jego średniej, natomiast w pozostałych miesiącach zostały zrównoważone przez chłodniejsze okresy. Średnio, począwszy od sierpnia, drugą połowę 214 roku w północno-wschodniej Polsce charakteryzowały warunkami termiczne zbliżone do przeciętnych. 5 5 T [ o C] -5-1 T [ o C] -5-15 January -2 1-1 February -15 15 T [ o C] 5-5 Marc -1 18 T [ o C] 1 5 April 2 T [ o C] 16 14 12 T [ o C] 18 16 14 1 May 8 12 June 1 Rys. 3.1.2a. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach styczeń czerwiec. Oznaczenia jak na rys 3.1.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 14 T [ o C] 22 2 18 16 T [ o C] 22 2 18 16 14 July 12 16 14 14 August 12 12 1 T [ o C] 12 1 T [ o C] 8 6 8 September 6 1 4 2 5 October 5 T [ o C] T [ o C] -5-5 November -1-1 December -15 Rys. 3.1.2b. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach lipiec grudzień. Oznaczenia jak na rys 3.1.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 15 Tab. 3.1.1a. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich wartości temperatury powietrza w Białymstoku z lat 1981 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK T śr 3,1 2,6 1,4 7,5 13,1 15,8 18,1 17,1 12,3 7,3 2,3 1,6 7,4 σ T 3,9 3,8 2,4 1,5 1,4 1,2 1,6 1,3 1,3 1,5 2,3 2,8,8 T max 2, 4,1 5,6 11,5 16, 18,5 21,1 2, 14,2 1,2 5,7 3,3 8,7 T p9% 1,1 2,1 4,2 9,1 15,2 17,6 2,5 19,2 14, 9,2 4,8 1,2 8,4 T p75%,9, 2,5 8,5 14,1 16,6 19,2 17,7 13,4 8,5 3,9,3 8, T p5% 2,1 2,3 1,7 7,7 13,3 15,8 18, 17,1 12,4 7,5 2,3 1,1 7,2 T p25% 4,8 5,,1 6,6 12,3 14,8 16,9 16,3 11,4 6,3,9 2,6 7, T p1% 8,5 6,9 2,7 5,4 11,4 14,4 15,8 15,5 1,3 5,5 1, 6,3 6,5 T min 15,1 11,6 4,3 4,1 1,4 13,7 15,2 14,2 9,7 4,4 3,8 8, 5,1 T 214 4,6,1 5,2 8,9 13,3 14,7 19,8 17,1 12,7 7,5 2,5,9 8,1 T 214 Kop. 5,3,5 4,3 8,3 12,9 13,8 19,1 16, 11,5 6,4 2, 1,3 7,3 Oznaczenia: T śr średnia temperatura z wielolecia, σ T odchylenie standardowe średnich miesięcznych, T min najniższa zanotowana w wieloleciu średnia temperatura miesięczna (lub roczna), T max najwyższa zanotowana w wieloleciu średnia temperatura miesięczna (lub roczna), T p1% percentyl 1%, T p25% percentyl 25% (górny kwartyl), T p5% percentyl 5% (mediana), T p75% percentyl 75% (dolny kwartyl), T p9% percentyl 9% (wszystkie statystyki wyznaczone na podstawie średnich miesięcznych lub rocznych), T 214 średnie temperatury miesięczne i średnia roczna w roku 214, T 214 Kop średnie temperatury miesięczne i średnia roczna w roku 214 w Kopytkowie. Tab. 3.1.1b. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich wartości temperatury powietrza w Suwałkach z lat 1981 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK T śr 3,6 3,3,5 6,8 12,6 15,3 17,7 16,9 12,1 6,9 1,9 2, 6,9 σ T 3,8 3,9 2,6 1,6 1,4 1,3 1,8 1,4 1,4 1,5 2,3 2,9,9 T max 1,5 3,6 5,1 11,1 15,5 17,7 21, 2,1 14,2 9,7 5,1 3,6 8,3 T p9%,7 1,7 4,1 8,7 14,5 17,3 2,3 18,6 13,8 8,9 4,4 1,1 8, T p75% 1,1,4 2, 7,8 13,3 16,2 18,9 17,5 13,1 8,1 3,5,1 7,6 T p5% 2,7 3,4,6 7,2 12,6 15,2 17,6 17,1 12,3 7, 2,1 1,7 6,8 T p25% 5,5 5,5,9 5,3 11,6 14,2 16,1 16,2 11,5 5,9,8 3, 6,5 T p1% 8,3 7,9 3,7 4,7 1,7 13,6 15,3 15, 9,9 4,9 1, 7,2 5,8 T min 15,5 12,3 5,4 3,4 1, 13, 14,6 13,9 8,9 3,9 4,4 8,5 4,4 T 214 5,5,3 4,7 8,7 12,9 14,2 19,8 17,2 13,1 7,3 2,4 1,2 7,8 T 214 Kop. 5,3,5 4,3 8,3 12,9 13,8 19,1 16, 11,5 6,4 2, 1,3 7,3 Oznaczenia jak w Tab. 3.1.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 16 2 15 Bialystok T Bial sr T Bial 214 T Kop 214 1 T [ o C] 5-5 -1-15 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2 15 T Suw sr T Suw 214 T Kop 214 1 T [ o C] 5-5 -1-15 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.1.3. Roczna zmienność temperatury powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Na wykresie pudełkowym zaznaczono wartość maksymalną i minimalną, górny i dolny kwartyl oraz medianę średnich wartości miesięcznych z lat 1981 215. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wartości średnich z całego okresu, linią ciągłą średnie miesięczne w roku 214 na analizowanej stacji i w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 17 3 2 1 T [ o C] -1 T sr Suw T max Suw T min Suw T 214 Suw T sr Bial -2 T max Bial T min Bial T 214 Bial -3 T 214 Kop Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.1.4. Przebieg temperatury powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Dla kolejnych dni roku zaznaczono średnie wartości dobowe z lat 1981 215 (T sr ), najwyższe (T max ) i najniższe (T min ) średnie dobowe oraz średnie dobowe w roku 214 (T 214 )

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 3.2. Opad 18 Ze względu na nieciągły charakter opadów, podobnie jak w Atlasie dla roku 213 (Fortuniak i Pawlak, 216) opad atmosferyczny w rejonie Basenu Środkowego Biebrzy scharakteryzowano nie tylko na podstawie danych z 1981 215 ze stacji w Białymstoku i w Suwałkach, lecz wykorzystano również dobowe sumy opadów z lat 21 215 ze stacji Dębowo, Osowiec, Różanystok i Biebrza Pieńczykówek. Porównanie średnich rocznych sum opadu z lat 198 215 z latami 21 215 wykazuje, że ostatnie 15 lat było nieco bardziej wilgotne niż cały okres 35-letni. W Białymstoku sumy roczne były w krótszym okresie wyższe o ok. 26 mm, a w Suwałkach o ok. 2 mm (tab. 3.2.1 i 3.2.2). Dlatego z punktu widzenia warunków pluwiometrycznych rok 214 z sumą opadów równą 5 mm w Białymstoku i 554 mm w Suwałkach należy uznać za wyjątkowo suchy w ostatnich latach, ale nieco łagodniejszy, lecz również suchy, w dłuższej perspektywie czasu sumy roczne są niższe od 1-procentowego percentyla dla lat 1981 215, ale przekraczają jego wartość z lat 21 215. Jednak nawet dla 35-letniego okresu są one niższe od dolnego kwartyla. Roczna suma opadów 214 była również niska na stacjach położonych bliżej posterunku opadowego w Kopytkowie (rys. 3.2.1). W Dębowie i w Osowcu nie przekraczała ona 1% percentyla, a w Biebrzy Pieńczykówek była to wręcz najniższa zanotowana suma roczna w całym 15-leciu. Wyjątek stanowi stacja Różanystok, gdzie suma opadów roku 214 była wręcz wyższa od przeciętnej. W Kopytkowie suma roczna opadów była w roku 214 niższa niż w pobliskim Dębowie, lecz wyższa od zanotowanych w Osowcu i Biebrzy Pieńczykówek. P [mm] 1 9 8 7 6 P P P P Osoowiec P P P Kopytkowo 214 5 4 Rys. 3.2.1. Przebieg rocznych sum opadów w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215 oraz na posterunkach opadowych w Dębowie, Osowcu, Różanystoku i Biebrzy Pieńczykówek w latach 21 215. Większym symbolem zaznaczono opad w roku 214 zarejestrowany na posterunku pomiarowym w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 19 O wyjątkowo niskiej sumie rocznej opadów 214 zadecydowały głównie opady jesieni (rys. 3.2.2, 3.2.3, 3.2.4). Praktycznie na wszystkich stacjach opady w trzech jesiennych miesięcy były niższe od dolnego kwartyla. W Białymstoku opad października był najniższy w cały 15- leciu. W miesiącu tym w Białymstoku zanotowano zaledwie kilka przypadków opadów o znikomym natężeniu (rys. 3.2.6). W Suwałkach opad listopada jedynie nieznacznie przewyższał 15-letnie minimum. W Suwałkach wyraźnie suchy był już sierpień, a na najbliżej Kopytkowa położonych posterunkach w Dębowie, Osowcu i częściowo w Biebrzy Pieńczykówek suchy okres rozpoczął się już w lipcu. Natomiast w Różanystoku miesiące letnie cechowały dość wysokie sumy opadów. Szczególnie wilgotny, nie tylko w Różanystoku, lecz na większości stacji był czerwiec. Pierwsza połowa 214 roku cechowała się natomiast przeciętnymi wartościami sum opadów. Jedynie w styczniu zanotowano wartości na poziomie górnego kwartyla bądź wyższe. Przebieg opadów w roku 214 (rys. 3.2.6, 3.2.7) wyraźnie odbiegał od średnich wieloletnich, dla których daje się zauważyć pewnego rodzaju wyspę podwyższonych sum opadów od maja do połowy września (rys. 3.2.5) związaną prawdopodobnie z opadami konwekcyjnymi. Tab. 3.2.1a. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Białymstoku z lat 1981 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 34,1 26,2 32,4 34,8 65,7 68, 78,5 64,4 55,7 39, 4,7 38,4 577,8 σ P 18,8 13,2 15,4 19,4 25,7 38,7 33,7 38,3 36,4 25,9 18,5 15, 83,6 P max 94,8 57,1 66,6 85,3 114,2 227,1 184, 29,3 167,2 117,5 81,4 64,6 851,2 P p9% 59,2 43,2 56,4 57,1 12,9 1,9 121,8 111,1 19,1 73, 64,7 6,9 687,6 P p75% 45,5 32,3 4,2 47,8 82,9 81,2 94,9 78,4 64,7 51,8 5,5 51, 616, P p5% 31,2 25,4 32,8 31,6 65,5 61,5 76,3 61,3 43,7 33,9 34,5 37,5 586,4 P p25% 2,6 16, 19,4 21,2 52, 43,2 55,9 41,5 29,7 2,4 29,4 28,8 511,5 P p1% 11,9 9,3 16,4 11,8 29,8 32,7 37,4 23,5 21,5 8,2 21,6 17,6 476, P min 4,2 3,1 5,6 3,7 9,4 25,8 5, 5,2 12,8 2,8 9, 11,8 452,6 P 214 43,7 23,8 31,1 21,2 66, 82,4 69,1 59,6 2,7 3,6 25,8 53,3 5,3 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia: P śr średnia miesięczna (lub roczna) suma opadów z wielolecia, σ P odchylenie standardowe sum miesięcznych (lub rocznych), P min najniższa zanotowana miesięczna (lub roczna) suma opadów, P max najwyższa zanotowana miesięczna (lub roczna) suma opadów, P p1% percentyl 1%, P p25% percentyl 25% (górny kwartyl), P p5% percentyl 5% (mediana), P p75% percentyl 75% (dolny kwartyl), P p9% percentyl 9% (wszystkie statystyki wyznaczone na podstawie sum miesięcznych lub rocznych), P 214 sumy miesięczne i suma roczna w roku 214, P 214 Kop sumy miesięczne i suma roczna w roku 214 w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 2 Tab. 3.2.1b. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Suwałkach z lat 1981 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 39,5 27,9 35,2 33, 56,9 7,1 84,5 68,1 55,8 45,6 44,6 4,4 61,6 σ P 22,6 14, 16,7 18,1 24,2 32, 38,2 37,6 35,4 29,2 17,4 13,7 7,7 P max 17,5 77,6 77,7 74,2 135,5 149,4 23,2 147,3 153,6 141,7 88,6 73,6 744,8 P p9% 62,2 42, 57,3 6,4 84,4 11,5 126,4 13,7 113, 74,9 71,2 57,7 681,4 P p75% 53,5 32,3 47,9 46, 68,7 86,3 19, 87,1 75,3 58,5 54,8 48,8 66, P p5% 31,6 26,7 36,4 31,2 54,7 69,3 83,1 64,6 41,7 42,9 4,3 4,2 6,3 P p25% 23,8 2, 21,2 18,3 41,1 47,6 6,6 37,7 3,7 24,7 33,7 3,1 555, P p1% 17,3 1,8 12, 1,4 31, 27,9 41,3 18,6 2,4 14,6 22,9 22,9 517,7 P min 12,1 3,2 9, 5,6 13,5 11,9 18,6 11,7 14, 3,1 2,6 14,6 448,2 P 214 58,8 19,8 36,4 15,8 66,1 128,9 87, 37,4 2,4 17,3 2,8 45,5 554,2 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a. Tab. 3.2.2a. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Białymstoku z lat 21 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 4, 29, 29,7 29,6 76, 63,7 88,8 76,7 52,9 39,8 4,8 37, 64, σ P 2,3 14,1 13,2 15,6 24, 32,2 37,8 49,5 43,5 28, 2,1 15,4 91,8 P max 94,8 57,1 57,4 56,8 19,8 148,4 184, 29,3 167,2 117,5 81,4 6,9 851,2 P p9% 62,9 53,8 52,6 5,8 13,7 18,7 133,5 126,4 115,4 64,2 81,2 59,3 73,6 P p75% 45,5 31,7 36,7 43, 97,7 77,2 97,2 12,9 56,8 51,8 5,3 5,5 616,9 P p5% 36,1 28,7 29,6 28,9 74,4 61,5 89,6 64,5 4,6 33,9 34,5 37,5 598,2 P p25% 29,2 22,4 19,5 21,6 64, 44,2 6,7 46,6 24,3 23,7 26,9 26,1 542,2 P p1% 23,4 14,5 17,1 7,3 51,6 29,7 47,2 23,5 2,7 11,2 24, 13,1 5,3 P min 4,2 3,1 9,6 3,7 18,6 25,8 37,4 5,2 17,2 3,6 9, 11,8 498,2 P 214 43,7 23,8 31,1 21,2 66, 82,4 69,1 59,6 2,7 3,6 25,8 53,3 5,3 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 21 Tab. 3.2.2b. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Suwałkach z lat 21 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 43,3 31, 33,2 28, 63, 65,5 96,7 79, 56,7 48,8 4, 36,3 621,4 σ P 23,9 16,9 14,7 12,8 26, 31,7 43,3 4,4 4,3 33,1 15,3 11, 7,9 P max 17,5 77,6 58,8 51,7 135,5 128,9 23,2 147,3 153,6 141,7 71,2 54,5 744,8 P p9% 64,2 5,3 51,6 48,5 79,5 97,6 154,3 134,2 118,2 74,6 61,2 49,1 729, P p75% 57,9 37, 45,2 33,6 74,8 84,2 114, 111,7 74,1 67,6 5,2 44,2 676,5 P p5% 34,9 28,9 33, 28,4 57,3 69,3 91,2 67,6 4,2 48,9 4,3 35,4 69,8 P p25% 26,6 2,6 25, 18,9 5,1 41,3 78,2 49,7 27,4 24,7 27,6 3,1 563,6 P p1% 23,7 1,8 9,7 15,8 33,5 23,5 46,6 33,6 19,5 17,3 2,8 18,5 539,4 P min 12,4 9,2 9, 5,6 2,9 11,9 22,9 15,2 19, 11,7 2,6 15,1 517,7 P 214 58,8 19,8 36,4 15,8 66,1 128,9 87, 37,4 2,4 17,3 2,8 45,5 554,2 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a. Tab. 3.2.2c. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Dębowie z lat 21 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 44,4 32,2 3,6 3,3 63,2 66, 94,4 71,2 53,1 41,1 42,7 41, 61,1 σ P 23, 12,6 13,7 13,9 25,3 27,1 48,3 44,2 43, 27,2 19,4 16,7 7,9 P max 15,7 57,8 53,7 52,6 136, 133,2 23,2 186, 153,3 19,3 88, 76,5 72,9 P p9% 63,7 51,5 53,7 49, 94,1 12,8 169,9 19,5 145,8 87,1 69,1 66,1 684,8 P p75% 56, 35, 39,2 41,1 67,6 8,6 116,3 95,5 62,4 5,9 51,1 48,7 68, P p5% 38,7 31,7 29,7 31,2 56,7 61,6 84,1 68,7 37,8 34,6 39, 39,9 66,4 P p25% 3,7 25,3 19,7 2,1 51,7 5,1 72,2 49,3 26,8 24, 29,8 33,7 553,3 P p1% 22,9 18,2 13,4 11,5 39,3 33,4 47,1 11,2 14, 12,1 15,8 15,2 512,3 P min 6,3 9,4 12, 6,1 36,6 29,9 11, 5,9 13,5 11,3 14,3 11,7 499,4 P 214 56,3 3,4 24,2 41,6 61,9 12,8 5, 5,7 26,4 11,3 28,8 43,5 527,9 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 22 Tab. 3.2.2d. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Osowcu z lat 21 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 4,7 33, 3,4 32,4 64, 65,4 87,5 77,2 51, 37,7 43,4 38,6 61,3 σ P 19,3 11,4 14,9 18, 28, 28,4 43,4 47,2 38,3 25,3 18,5 14,4 113,3 P max 92,3 52,5 62,9 77,6 15,2 13,5 24,2 189,6 149,4 98,2 8,5 56,7 877,8 P p9% 57,9 44,4 55, 48,7 75,4 94,5 139, 13,5 113,9 79,1 78,1 55,3 779,7 P p75% 52, 4,8 38,2 41,1 7,7 85,9 18,7 111,4 64,4 51, 53,3 51,8 621,9 P p5% 35,6 34,5 28,8 3,8 62,9 65,4 72,7 64,4 39,6 27,2 41,5 37,4 595,9 P p25% 3,2 26, 18,8 24,4 5,5 42,5 64,9 46,1 26,3 2,9 3,1 34,2 524,7 P p1% 22,5 17, 14,8 1,1 43,2 33,4 47,9 17,8 19,8 14, 26,4 17,8 467,4 P min 9,1 1,8 7, 5,7 18,1 24,1 21,5 12,4 18,3 1,3 13,7 9,6 449,2 P 214 53,2 31,7 32,5 26,6 43,2 87,3 47,9 42,9 19,8 1,3 28,1 43,9 467,4 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a. Tab. 3.2.2e. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Biebrzy Pieńczykówek z lat 21 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 35,1 26, 28,3 3, 58,9 63,3 96,2 76,6 49, 38,4 39,2 33,7 574,6 σ P 15,7 11,3 12,4 17, 26, 27, 47,7 51,7 38,5 28,3 17,8 12,5 86,7 P max 69,8 52,7 51,6 75,2 145,8 113,6 26,1 215,5 144, 112,7 86,1 56,2 792,7 P p9% 51,4 37,6 46,9 49,7 71,2 14,4 138,1 133,4 126,2 83, 62,3 55,8 635,3 P p75% 47,1 29,9 35, 33,9 58,4 84,1 132,7 11,4 57,8 48, 44,3 41, 62,3 P p5% 32, 24,7 31,5 29,5 52,8 54,1 89,6 58,9 35,4 3,5 37,2 34,2 584, P p25% 22,5 21, 16, 2, 5,2 42,9 59,6 45,5 28,1 18,8 3,6 24, 491,9 P p1% 19,8 9,2 13,5 13, 38,8 31,3 41,4 19, 18,1 16,8 2,2 15,8 482, P min 1,6 8,2 8,8 4,5 3, 28, 28,6 12,2 11,7 11,6 12,5 13,9 446,1 P 214 47,8 24,4 35,5 21,4 38,8 86,1 41,4 63,7 18,6 11,6 2,2 36,6 446,1 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 23 Tab. 3.2.2f. Statystyki miesięcznych i rocznych sum opadów w Różanystoku z lat 21 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK P śr 39,8 29,5 28,8 32, 72, 68,6 94,2 78,4 57,2 45,3 4,9 34,8 621,4 σ P 2,7 1,7 11,5 15, 31,9 32,3 43, 45,7 62,6 32,1 18,3 15,9 92,3 P max 97,2 5,3 55,9 56,6 159,7 14,6 169,3 183,2 242,1 133,1 8,9 62,3 79, P p9% 59,6 46,6 42,3 5,8 112, 122,3 165,2 124,3 13,6 89,3 72,8 62,1 767,7 P p75% 43,2 35,2 33,9 43, 76,2 88,2 17,8 11,1 47,7 57,7 5,4 45,7 69,7 P p5% 39,8 29,3 28, 3,4 62, 55,1 97, 71,1 32,8 33,2 35,6 3,7 66,6 P p25% 25,9 23,5 22,4 24, 56,1 46,8 67,7 52,5 19,9 28,2 3,1 21,9 548,9 P p1% 21,5 17,7 16,2 8,6 37,5 41,8 41,5 13,4 17,6 18,1 21,7 13,4 519,9 P min 5,2 7, 9,5 5,9 36,3 24,9 21,7 1, 14,6 16,6 13, 11,9 469,2 P 214 59,6 29,9 24,4 49,1 58,5 122,3 97,5 12,6 17,6 16,6 29,3 41,8 649,2 P 214 Kop. 35,8 35,1 33,8 32,1 51,2 88,5 59,3 49,7 27,6 13, 21,1 34,5 481,7 Oznaczenia jak w Tab. 3.2.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 24 25 January 2 15 1 5 25 2 15 1 5 P [mm] P [mm] 25 Marc 2 15 1 5 February 25 2 15 1 5 P [mm] P [mm] 25 May 2 15 1 5 April 25 June 2 15 1 5 P [mm] P [mm] Rys. 3.2.2a. Przebieg wieloletni sum miesięcznych opadu w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215 oraz na posterunkach opadowych w Dębowie, Osowcu, Różanystoku i Biebrzy Pieńczykówek w latach 21 215 w miesiącach styczeń czerwiec. Oznaczenia jak na rys 3.2.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 25 25 January 2 15 1 5 25 2 15 1 5 P [mm] P [mm] 25 Marc 2 15 1 5 February 25 2 15 1 5 P [mm] P [mm] 25 May 2 15 1 5 April 25 June 2 15 1 5 P [mm] P [mm] Rys. 3.2.2b. Przebieg wieloletni sum miesięcznych opadu w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215 oraz na posterunkach opadowych w Dębowie, Osowcu, Różanystoku i Biebrzy Pieńczykówek w latach 21 215 w miesiącach lipiec grudzień. Oznaczenia jak na rys 3.2.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 26 P [mm] 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 P Bia sr P Bia 214 P Kop 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec P [mm] 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 P Suw sr P Suw 214 P Kop 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.2.3. Roczna zmienność miesięcznych sum opadu w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Na wykresie pudełkowym zaznaczono wartość maksymalną i minimalną, górny i dolny kwartyl oraz medianę z lat 1981 215. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wartości średnich z całego okresu, linią ciągłą sumy miesięczne w roku 214 na analizowanej stacji i w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 27 26 26 24 22 2 P Deb sr P Deb 214 P Kop 214 24 22 2 Osowiec P Oso sr P Oso 214 P Kop 214 18 18 16 16 P [mm] 14 12 P [mm] 14 12 1 1 8 8 6 6 4 4 2 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 26 26 24 P BPi sr 24 P Roz sr 22 2 P BPi 214 P Kop 214 22 2 P Roz 214 P Kop 214 18 18 16 16 P [mm] 14 12 P [mm] 14 12 1 1 8 8 6 6 4 4 2 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.2.4. Roczna zmienność miesięcznych sum opadu Dębowie, Osowcu, Różanystoku i Biebrzy Pieńczykówek w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Na wykresie pudełkowym zaznaczono wartość maksymalną i minimalną, górny i dolny kwartyl oraz medianę z lat 21 215. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wartości średnich z całego okresu, linią ciągłą sumy miesięczne w roku 214 na analizowanej stacji i w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 28 6 5 4 P sr Suw P srruch Suw P sr Bial P srruch Bial P [mm] 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.2.5. Średnie dobowe sumy opadów z lat 1981 215 w Białymstoku i w Suwałkach. Linią cieńszą zaznaczono wartości w kolejnych dniach roku, pogrubioną wartości wygładzone średnią ruchomą ważoną z filtrem trójkątnym 15-dniowym 4 3 P [mm] 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 5 4 P [mm] 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.2.6. Dobowe sumy opadów w roku 214 w Białymstoku i w Suwałkach. Linią cieńszą zaznaczono wartości w kolejnych dniach roku, pogrubioną wartości wygładzone średnią ruchomą ważoną z filtrem trójkątnym 15-dniowym

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 29 3 P [mm] 2 1 P [mm] 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Osowiec P [mm] 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Biebrza P. Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 5 4 P [mm] 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.2.7. Dobowe sumy opadów w roku 214 w Dębowie, Osowcu, Różanystoku i Biebrzy Pieńczykówek. Linią cieńszą zaznaczono wartości w kolejnych dniach roku, pogrubioną wartości wygładzone średnią ruchomą ważoną z filtrem trójkątnym 15-dniowym

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 3.3. Wilgotność względna 3 Zawartość pary wodnej w atmosferze w istotnym stopniu decyduje o intensywności parowania, przez co w istotny sposób wpływa na bilans cieplny powierzchni czynnej. Wilgotność względna (f), wykorzystana w tym opracowaniu, jest jedną z miar zawartości pary wodnej w powietrzu, określoną poprzez stosunek aktualnej prężności pary wodnej do prężności pary wodnej nasyconej w danej temperaturze. Ze względu na nieliniową zależność prężności pary wodnej od temperatury nie zdecydowano się na wyznaczenie charakterystyk bezwzględnej zawartości pary wodnej w powietrzu, gdyż wykorzystanie w tym celu dostępnych wartości średnich dobowych wilgotności względnej i temperatury mogłoby prowadzić do dużych błędów. W północno-wschodniej Polsce średnia roczna wartość wilgotności to ok. 81 82% (tab. 3.3.1), przy czym nieco wyższe wartości notuje się na stacji w Suwałkach. W roku 214 średnia roczna była o około 2% niższa, co przy stosunkowo niewielkiej zmienności tego parametru (odchylenie standardowe średnich rocznych to zaledwie 1,6 1,8%) czyni ten rok stosunkowo suchym. Zanotowane na stacji w Suwałkach 8,8% jest równe wartości dolnego decyla. W Kopytkowie średnia roczna wilgotność 214 była o 3,6% wyższa niż w Białymstoku i o 1,7% wyższa niż w Suwałkach. 86 85 84 83 82 f [%] 81 8 79 78 f Suw f Bial f Suw 214 77 f Bial 214 f Kop 214 76 Rys. 3.3.1. Przebieg średniej rocznej wilgotności względnej w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215. Większym symbolem wyróżniono wilgotność w roku 214 na analizowanych stacjach oraz na posterunku pomiarowym w Kopytkowie O niskich wartościach średniej rocznej wilgotności względnej zadecydowały głównie obniżone wartości pierwszych dwóch miesięcy jesieni, głównie października, lecz również stycznia, który w Suwałkach był prawie najsuchszym w całym 35-leciu (rys. 3.3.2, 3.3.3). Szczególnie ostatnie dni stycznia cechowały się wyjątkowo niskimi jak na tę porę roku wartościami wilgotności względnej, spadającymi poniżej 5 6% (rys. 3.3.4). Podobnie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 31 niskie wartości wilgotności w końcu października wyraźnie obniżyły średnią tego miesiąca. Natomiast najniższe zanotowane w końcu kwietnia wartości roku 214 pokryły się z przypadającym na ten okres minimum w średnim przebiegu wieloletnim, przez co nie wpłynęły aż w takim stopniu na statystyczną ocenę tego miesiąca, chociaż w Suwałkach średnia tego miesiąca jest niższa od dolnego kwartyla. Oprócz wymienionych miesięcy za suche należy uznać jeszcze marzec i lipiec w Białymstoku i lipiec i sierpień w Suwałkach. Tab. 3.3.1a. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich wartości wilgotności względnej powietrza w Białymstoku z lat 1981 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK f śr 88,1 85,3 78,8 71,9 72,1 74,9 75,9 77,4 83, 85, 89,6 9,1 81, σ f 2,4 2,8 4,3 5,1 3,8 4,6 5,2 5,3 3,5 3,5 2,9 2,5 1,8 f max 93,9 92, 87,6 8,8 81,6 83, 84,8 85,4 88,3 92,4 94,6 94,2 84,1 f p9% 91,4 88,9 84, 77,5 75,8 8,4 81,2 82,4 87,6 88,6 93,3 93,1 83,6 f p75% 89,4 86,5 81, 75,4 74,6 78,8 79,6 81,2 85,4 87, 91,2 92,1 82, f p5% 88,3 85,1 79,2 72,5 72,2 75, 77,2 78,1 82,9 85,5 9,2 9,1 81,2 f p25% 86,7 83,2 75,1 69,4 69,8 71,2 72,1 74,7 8,8 83,3 87,2 88,6 8,1 f p1% 85,7 82,2 74,4 63,2 67,9 67,9 69,3 7,3 78,1 78,9 86, 86,2 78,2 f min 82,9 8,2 67,1 59,7 61,8 65,8 61,9 61,8 75,7 77,3 82,4 85,2 76,6 f 214 84,2 84, 74,7 69,7 72,2 76, 71,8 77,9 8,7 78,1 89,4 89,1 78,9 f 214 Kop. 85,2 88,2 8,3 72,9 74,2 8,1 75,6 82, 82,9 82,6 92,3 93,6 82,5 Oznaczenia: f śr średnia wilgotność względna z lat 1981 215, σ f odchylenie standardowe średnich miesięcznych, f min najniższa zanotowana w wieloleciu średnia miesięczna (lub roczna), f max najwyższa zanotowana w wieloleciu średnia miesięczna (lub roczna), f p1% percentyl 1%, f p25% percentyl 25% (górny kwartyl), f p5% percentyl 5% (mediana), f p75% percentyl 75% (dolny kwartyl), f p9% percentyl 9% (wszystkie statystyki wyznaczone na podstawie średnich miesięcznych lub rocznych), f 214 średnie miesięczne i średnia roczna w roku 214, f 214 Kop średnie miesięczne i średnia roczna w roku 214 w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 32 Tab. 3.3.1b. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich wartości wilgotności względnej powietrza w Suwałkach z lat 1981 215 oraz wartości z Kopytkowa z roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK f śr 9, 88, 82, 74, 72,7 76,1 76,7 76,7 82,5 86,8 91,4 91,7 82,4 σ f 2,1 2,9 4,2 5,1 4, 5, 5,4 5,6 3,9 3,1 2,7 2, 1,6 f max 95, 94,3 88, 84,2 81,3 83,6 83,9 84,2 89, 91,7 95,9 96,4 85,4 f p9% 92,5 92,2 87,6 8,8 78,5 82, 82,6 82,8 87,1 89,6 94,4 94,1 84,1 f p75% 91,3 89,6 84,5 77,3 74,9 79,5 8,3 81,1 85,4 88,5 93,6 93,3 83,4 f p5% 89,8 88, 82,8 73,7 73,4 77,4 78,4 76,7 82,6 87,9 92, 91,7 82,4 f p25% 88,9 86,2 79,3 7,9 7,2 73,5 74,3 74, 79, 84,8 89,4 9,3 81,6 f p1% 87,2 84,8 77,3 69,2 67,6 69, 69, 7,6 77,9 8,9 87,8 89,1 8,8 f min 85,6 79,3 69,3 61,1 62,8 64, 61,5 61,3 74,2 78,9 84,3 87,7 77,8 f 214 85,8 89,2 8,9 69,9 75,2 8,8 74,9 74,5 77,4 8,1 9,5 91,2 8,8 f 214 Kop. 85,2 88,2 8,3 72,9 74,2 8,1 75,6 82, 82,9 82,6 92,3 93,6 82,5 Oznaczenia jak w Tab. 3.3.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 33 1 1 95 95 9 9 f [%] 85 f [%] 85 8 8 75 January 7 9 85 8 75 February 7 85 8 75 f [%] 75 f [%] 7 7 65 65 Marc 6 85 8 75 6 April 55 85 8 75 f [%] 7 f [%] 7 65 65 6 May 55 6 June 55 Rys. 3.3.2a. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych wartości wilgotności względnej powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach styczeń czerwiec. Oznaczenia jak na rys. 3.3.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 34 9 9 85 85 8 8 f [%] 75 f [%] 75 7 7 65 July 6 1 95 9 65 August 6 1 95 9 f [%] 85 f [%] 85 8 8 75 September 7 1 95 9 75 October 7 1 95 9 f [%] 85 f [%] 85 8 8 75 November 7 75 December 7 Rys. 3.3.2b. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych wartości wilgotności względnej powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach lipiec grudzień. Oznaczenia jak na rys. 3.3.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 35 1 9 8 f [%] 7 6 5 f Bial sr f Bial 214 f Kop 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 1 9 8 f [%] 7 6 5 f Suw sr f Suw 214 f Kop 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.3.3. Roczna zmienność wilgotności względnej powietrza w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Na wykresie pudełkowym zaznaczono wartość maksymalną i minimalną, górny i dolny kwartyl oraz medianę średnich wartości miesięcznych z lat 1981 215. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wartości średnich z całego okresu, linią ciągłą średnie miesięczne w roku 214 na analizowanej stacji i w Kopytkowie

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 36 1 9 8 f [%] 7 6 5 4 3 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.3.4. Przebieg wilgotności względnej w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Dla kolejnych dni roku zaznaczono średnie wartości dobowe z lat 1981 215 (linie pogubiona), najwyższe i najniższe średnie dobowe (linie przerywane), średnie dobowe w roku 214 (linie pocienione) oraz średnie dobowe w roku 214 wygładzone 15-elementową średnią ruchomą ważoną filtrem trójkątnym (linie średniej grubości). Kolorem czerwonym oznaczono dane z Białegostoku, niebieskim z Suwałk a zielonym z Kopytkowa

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 3.4. Zachmurzenie 37 Warunki nefologiczne w istotnym stopniu decydują o bilansie radiacyjnym powierzchni Ziemi, przez co wpływają zarówno na bieżące wartości parametrów meteorologicznych, jak i na klimat lokalny. Na stacji w Kopytkowie obserwacje zachmurzenia nie są prowadzone, dlatego warunki nefologiczne roku 214 w regionie określono jedynie na podstawie wielkości zachmurzenia ogólnego na stacjach w Białymstoku i w Suwałkach, przy czym wzorem wielu innych publikacji wielkość zachmurzenia wyrażono w procentach. Średnia wieloletnia wartość zachmurzenia na obu badanych stacjach oscyluje wokół 65% (rys. 3.4.1), przy czym podobnie jak w przypadku wilgotności względnej średnie roczne zmieniają się w stosunkowo niewielkich granicach, czego wyrazem jest odchylenie standardowe rzędu 2,1 2,2% (tab. 3.4.1). Dlatego średnia roku 214 w Białymstoku, która wyniosła 64,3% jest tylko nieco niższa od przeciętnej, natomiast 62,5% w Suwałkach klasuje ten rok jako stosunkowo pogodny (wartość zbliżona do dolnego decyla). Podobnie, mimo generalnie zbliżonego przebiegu rocznego zachmurzenia 214 na obu stacjach, otrzymane wartości mają odmienne znaczenie w świetle miar statystycznych. W Białymstoku za stosunkowo pogodne należy uznać lipiec i październik oraz w mniejszym stopniu luty, marzec, kwiecień i wrzesień, natomiast w Suwałkach kwiecień i lipiec, a w mniejszym stopniu styczeń, luty, wrzesień i październik (rys. 3.4.2., 3.4.3). Na obu stacjach ponadprzeciętnie pochmurny był maj i w Białymstoku sierpień oraz w mniejszym stopniu czerwiec. Pochmurna była również większość listopada, lecz kilka pogodnych dni na początku tego miesiąca będących kontynuacją wyjątkowo pogodnej końcówki października (rys. 3.4.4) obniżyło średnią do wartości nieco przekraczających przeciętną. 72 N Suw 7 68 N Bial N Suw 214 N Bial 214 N [%] 66 64 62 6 Rys. 3.4.1. Przebieg średniej rocznej wielkości zachmurzenia ogólnego w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215. Większym symbolem wyróżniono wielkość zachmurzenia ogólnego w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 38 Tab. 3.4.1a. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich wartości zachmurzenia w Białymstoku z lat 1981 215 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK N śr 8,5 74,7 65,5 58,8 55,2 59,3 55,5 51,7 59, 63,1 79,6 82,1 65,4 σ N 7,3 8, 7,9 8,8 7,9 8, 9,7 8,6 11,4 11,6 6,4 7,3 2,1 N max 93,6 92,2 83,9 73,8 74,1 74,5 74, 67,1 79,5 83,4 9,2 94, 69,5 N p9% 89,4 86,1 77,9 68,5 64,6 7,4 66,2 61,5 75,9 76, 85,9 91,7 67,8 N p75% 86,1 79,5 72,4 65,8 59,6 65,2 61,6 59,7 68,5 69,7 84, 89,3 67,2 N p5% 82,1 74,6 63,5 59,9 55,7 58,2 55,7 51,6 6,3 66,9 81,3 82,5 65,2 N p25% 74,9 69,7 59,7 53,9 49, 53,7 51,1 46,7 48,9 54,5 76,4 75,8 64, N p1% 7,6 67,9 57,1 46,2 44,9 5, 41, 4,1 44,9 46,5 69,5 72,5 62,5 N min 63,1 49,8 5,2 31,2 36,5 39,6 27,6 31,9 37,5 39,1 64, 65,3 61,2 N 214 82,2 68,8 59,7 55,2 64,6 64,2 48,1 62,8 48,8 49,4 81,3 86,5 64,3 Oznaczenia: N śr średnie zachmurzenie z lat 1981 215, σ N odchylenie standardowe średnich miesięcznych, N min najniższa zanotowana w wieloleciu średnia miesięczna (lub roczna), N max najwyższa zanotowana w wieloleciu średnia miesięczna (lub roczna), N p1% percentyl 1%, N p25% percentyl 25% (górny kwartyl), N p5% percentyl 5% (mediana), N p75% percentyl 75% (dolny kwartyl), N p9% percentyl 9% (wszystkie statystyki wyznaczone na podstawie średnich miesięcznych lub rocznych), N 214 średnie miesięczne i średnia roczna w roku 214 Tab. 3.4.1b. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich wartości zachmurzenia w Suwałkach z lat 1981 215 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK N śr 8,5 75, 64,9 56,9 52,9 57,5 54,4 5,8 58,1 64,2 81,5 82,7 64,9 σ N 7,7 8,7 9, 1,2 9,1 8,7 11,2 9,6 1,9 11, 7,3 6,8 2,2 N max 91,5 92, 83,1 75, 73, 74,1 71,9 69,4 78,3 83,9 92,2 95,8 7,1 N p9% 89,7 84,7 79,3 68,6 63,3 67,8 68,9 62, 7,1 75, 9,2 9,3 67,5 N p75% 86,5 81,6 7,9 63,9 61,2 63,7 62,1 57,7 65,4 7,8 87,1 88,1 66,4 N p5% 8,8 74,2 61,2 58,9 54,4 57,3 55, 5,6 58,3 67,9 83,5 83, 64,4 N p25% 76,3 69,9 58,2 5,7 45,1 51,7 47,3 47,1 49,1 57,3 75,9 78,7 62,9 N p1% 71,3 6,9 56,3 41,7 4,4 48,6 4,6 34,6 42,5 46,2 72,3 71,9 62,4 N min 57,2 55,3 47,3 27,5 36,7 34,5 19,2 3,1 35,2 38,1 6,7 67,3 61, N 214 76,2 71,1 61,2 44,2 61,4 6,4 4,6 57, 48,3 58,5 84,7 86,2 62,5 Oznaczenia jak w Tab. 3.3.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 39 1 1 8 8 N [%] 6 N [%] 6 4 January 2 1 4 February 2 1 8 8 N [%] 6 N [%] 6 4 Marc 2 1 4 April 2 1 8 8 N [%] 6 N [%] 6 4 May 2 4 June 2 Rys. 3.4.2a. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych wielkości zachmurzenia ogólnego w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach styczeń czerwiec. Oznaczenia jak na rys. 3.4.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 4 8 8 6 6 N [%] 4 N [%] 4 2 1 July 2 1 August 8 8 N [%] 6 N [%] 6 4 September 2 1 4 October 2 1 8 8 N [%] 6 N [%] 6 4 November 2 4 December 2 Rys. 3.4.2b. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych wielkości zachmurzenia ogólnego w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach lipiec grudzień. Oznaczenia jak na rys. 3.4.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 41 N [%] 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 N Bial sr N Bial 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec N [%] 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 N Suw sr N Suw 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.4.3. Roczna zmienność wielkości zachmurzenia ogólnego w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Na wykresie pudełkowym zaznaczono wartość maksymalną i minimalną, górny i dolny kwartyl oraz medianę średnich wartości miesięcznych z lat 1981 215. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wartości średnich z całego okresu, linią ciągłą średnie miesięczne w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 42 1 8 N [%] 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 1 8 N [%] 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.4.4. Przebieg wielkości zachmurzenia ogólnego w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Dla kolejnych dni roku zaznaczono średnie wartości dobowe z lat 1981 215 (linie pogubione), najwyższe i najniższe średnie dobowe (linie przerywane), średnie dobowe w roku 214 (linie pocienione) oraz średnie dobowe w roku 214 wygładzone 15-elementową średnią ruchomą ważoną filtrem trójkątnym (linie średniej grubości)

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 3.5. Prędkość wiatru 43 Pomiary prędkości wiatru wykonywane są w Kopytkowie na wysokości 3 m, anemometrem czasowym i niezależnie anemometrem akustycznym na wysokości 3,7 m. Umieszczenie czujników na tych wysokościach podyktowane było głównym celem badawczym stacji. Jest to jednak znacznie niżej niż typowa wysokość 1 m. Dlatego zrezygnowano z porównania wyników pomiarów w Kopytkowie z danymi z Suwałk i z Białegostoku, gdyż nawet zastosowanie odpowiednich formuł przeliczających prowadzić może do błędnych rezultatów. Porównanie przebiegów wieloletnich na obu stacjach (rys. 3.5.1) wskazuje na wyraźne zróżnicowanie warunków anemometrycznych w północno-wschodniej Polsce w Suwałkach średnia prędkość wiatru w stosunku do Białegostoku jest wyższa o ok. 1,1 m s 1. Suwałki cechuje też wyraźnie wyższa zmienność i generalnie malejący trend średnich rocznych prędkości wiatru. W roku 214 na obu stacjach średnia prędkość wiatru była nieco niższa od średniej wieloletniej, osiągając w Białymstoku poziom dolnego kwartyla, a w Suwałkach nawet niższy. Najniższą średnią miesięczną roku 214 zanotowano w Białymstoku w sierpniu i we wrześniu, a w Suwałkach we wrześniu, przy czym w Suwałkach były to wartości wyraźnie niższe od przeciętnych. Na stacji tej cały okres jesienny charakteryzował się średnimi miesięcznymi poniżej dolnego kwartyla, podczas gdy w Białymstoku prędkość wiatru była wtedy tylko nieco niższa od wartości typowych (rys. 3.5.3). Na obu stacjach za dosyć spokojne należy uznać również luty i kwiecień. Podwyższoną prędkością wiatru w północnowschodniej Polsce w roku 214 cechował się natomiast styczeń, zwłaszcza jego końcówka (rys. 3.5.4, 3.5.5) z kilkudniowym okresem silnego wiatru. Ponadto w miesiącu tym również wcześniej wystąpiły dni z silnym wiatrem, co wpłynęło na średnią. Natomiast w innych miesiącach, na przykład w marcu i w grudniu epizody silniejszego wiatru zostały zbilansowane przez dosyć spokojną pozostałą część miesiąca. 5 4.5 4 v Suw v Bial v Suw 214 v Bial 214 v [m s -1 ] 3.5 3 2.5 2 1.5 Rys. 3.5.1. Przebieg średniej rocznej prędkości wiatru w Białymstoku i w Suwałkach w latach 1981 215. Większym symbolem wyróżniono wartość prędkości wiatru w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 44 Tab. 3.5.1a. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich prędkości wiatru w Białymstoku z lat 1981 215 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK v śr 3, 2,9 2,8 2,6 2,3 2,1 2, 1,8 2,1 2,4 2,8 2,8 2,5 σ v,6,5,4,4,3,3,3,4,3,4,5,4,2 v max 4,2 4,2 3,6 3,3 2,9 2,9 2,8 2,4 2,6 3,4 4,1 3,7 2,9 v p9% 3,9 3,5 3,3 3, 2,7 2,6 2,3 2,3 2,4 2,8 3,3 3,3 2,7 v p75% 3,5 3,2 3,2 2,8 2,5 2,3 2,2 2,1 2,3 2,6 3,1 3,2 2,6 v p5% 2,8 2,8 2,9 2,6 2,3 2,1 2, 1,9 2,1 2,4 2,8 2,8 2,5 v p25% 2,6 2,6 2,6 2,3 2,1 1,9 1,8 1,5 1,8 2,1 2,5 2,6 2,4 v p1% 2,5 2,3 2,3 2,1 1,9 1,7 1,5 1,4 1,6 2, 2,3 2,4 2,2 v min 1,7 2,2 2, 1,8 1,4 1,4 1,2 1,1 1, 1,8 1,9 2, 2, v 214 3,8 2,6 2,6 2,2 2,4 2,2 2,2 2, 2, 2,3 2,6 2,6 2,4 Oznaczenia: v śr średnia prędkośc wiatru z lat 1981 215, σ v odchylenie standardowe średnich miesięcznych, v min najniższa zanotowana w wieloleciu średnia miesięczna (lub roczna), v max najwyższa zanotowana w wieloleciu średnia miesięczna (lub roczna), v p1% percentyl 1%, v p25% percentyl 25% (górny kwartyl), v p5% percentyl 5% (mediana), v p75% percentyl 75% (dolny kwartyl), v p9% percentyl 9% (wszystkie statystyki wyznaczone na podstawie średnich miesięcznych lub rocznych), v 214 średnie miesięczne i średnia roczna w roku 214. Tab. 3.5.1b. Statystyki miesięcznych i rocznych średnich prędkości wiatru w Suwałkach z lat 1981 215 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK v śr 4,4 4,1 4, 3,6 3,4 3,2 3, 2,8 3,2 3,5 3,9 4, 3,6 σ v 1,1,8,7,7,5,5,5,5,6,7,7,7,4 v max 7,4 5,8 5,6 5,2 4,3 4,1 4,1 4,1 4,4 5,5 5,9 5,6 4,7 v p9% 6,2 5,2 4,8 4,5 4,1 3,9 3,6 3,4 3,9 4,5 4,8 4,7 4,1 v p75% 5,1 4,7 4,5 4, 3,6 3,6 3,4 3,2 3,6 3,8 4,2 4,5 3,7 v p5% 4, 3,9 4, 3,7 3,4 3,2 3, 2,9 3,3 3,5 3,8 4, 3,5 v p25% 3,6 3,4 3,5 3,1 3,1 2,7 2,7 2,4 2,6 3, 3,4 3,6 3,4 v p1% 3,4 3,2 3,1 2,8 2,7 2,5 2,4 2,2 2,4 2,9 3,2 3, 3,1 v min 2,5 2,3 2,7 2,2 2,4 2,2 1,8 1,9 2,1 2,4 2,9 2,6 2,9 v 214 4,8 3,2 4, 3,1 3,4 3,4 2,7 3, 2,5 2,9 3,2 3,8 3,3 Oznaczenia jak w Tab. 3.5.1a.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 45 v [m s -1 ] v [m s -1 ] v [m s -1 ] 8 6 4 2 January 6 5 4 3 2 1 6 5 4 3 2 1 Marc May v [m s -1 ] v [m s -1 ] v [m s -1 ] 6 5 4 3 2 1 February 6 5 4 3 2 1 April 6 5 4 3 2 1 June Rys. 3.5.2a. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych prędkości wiatru w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach styczeń czerwiec. Oznaczenia jak na rys. 3.5.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 46 v [m s -1 ] v [m s -1 ] v [m s -1 ] 6 5 4 3 2 1 July 6 5 4 3 2 1 6 5 4 3 2 1 September November v [m s -1 ] v [m s -1 ] v [m s -1 ] 6 5 4 3 2 1 August 6 5 4 3 2 1 October 6 5 4 3 2 1 December Rys. 3.5.2b. Przebieg wieloletni średnich miesięcznych prędkości wiatru w Białymstoku i w Suwałkach w miesiącach lipiec grudzień. Oznaczenia jak na rys. 3.5.1.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 47 5 4 v [m s -1 ] 3 2 1 8 7 v Bial sr v Bial 214 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec v Suw sr v Suw 214 6 v [m s -1 ] 5 4 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.5.3. Roczna zmienność prędkości wiatru w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Na wykresie pudełkowym zaznaczono wartość maksymalną i minimalną, górny i dolny kwartyl oraz medianę średnich wartości miesięcznych z lat 1981 215. Linią przerywaną zaznaczono przebieg wartości średnich z całego okresu, linią ciągłą średnie miesięczne w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 48 6 v sr Suw v [m s -1 ] 5 4 3 v 214 Suw srruch v sr Bial v 214 Bial srruch 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.5.4. Porównanie przebiegu prędkości wiatru w Białymstoku i w Suwałkach w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Dla kolejnych dni roku zaznaczono średnie wartości dobowe z lat 1981 215 (linie pogubione) oraz średnie dobowe w roku 214 (linie pocienione) oraz średnie dobowe w roku 214 wygładzone 15-elementową średnią ruchomą ważoną filtrem trójkątnym (linie cienkie)

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 49 1 8 v [m s -1 ] 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 18 16 14 12 v [m s -1 ] 1 8 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 3.5.5. Przebieg prędkości wiatru w Białymstoku (górny rysunek) i w Suwałkach (dolny rysunek) w roku 214 na tle zmienności wieloletniej. Dla kolejnych dni roku zaznaczono średnie wartości dobowe z lat 1981 215 (linie pogubione), najwyższe i najniższe średnie dobowe (linie przerywane), średnie dobowe w roku 214 (linie pocienione) oraz średnie dobowe w roku 214 wygładzone 15-elementową średnią ruchomą ważoną filtrem trójkątnym (linie średniej grubości)

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 5 4. Cechy charakterystyczne rocznej zmienności parametrów meteorologicznych w Kopytkowie w roku 214 W rozdziale tym przedstawiono (rys. 4.1 4.15) przebiegi godzinnych wartości parametrów meteorologicznych na stacji w Kopytkowie w układzie rocznym w roku 214 obejmujące: - całkowite promieniowanie krótkofalowe (słoneczne), - odbite promieniowanie krótkofalowe (słoneczne), - zwrotne promieniowanie długofalowe atmosfery, - promieniowanie długofalowe od powierzchni Ziemi do atmosfery (będące sumą promieniowania własnego powierzchni Ziemi i odbitej części promieniowania długofalowego), - bilans radiacyjny (saldo promieniowania), - ciśnienie atmosferyczne na poziomie stacji, - dochodzące do powierzchni Ziemi promieniowanie fotosyntetycznie aktywne (wyrażone w jednostkach gęstości strumienia fotonów fotosyntetycznie aktywnych), - odbite od powierzchni Ziemi promieniowanie fotosyntetycznie aktywne (wyrażone w jednostkach gęstości strumienia fotonów fotosyntetycznie aktywnych), - temperaturę powietrza na wysokości 2,2 m n.p.g., - temperaturę powietrza na wysokości,5 m n.p.g., - wilgotność względną na wysokości 2,2 m n.p.g., - wilgotność względną na wysokości,5 m n.p.g., - wilgotność bezwzględną na wysokości 2,2 m n.p.g., - wilgotność bezwzględną na wysokości,5 m n.p.g., - prędkość wiatru na wysokości 3 m n.p.g. Kierunek wiatru przedstawiono w postaci rocznej (4.16) i miesięcznych (rys. 4.17) róży wiatru. Wartości średnie oraz najwyższe i najniższe wartości średnich dobowych wybranych parametrów zestawiono w tabelach 4.1 4.3.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 51 Tab. 4.1. Średnie oraz najwyższe i najniższe wartości dobowych sum promieniowania w Kopytkowie w roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK Σ Kd śr 2,7 4,6 9,1 15,7 18, 19,6 22,1 15,2 12,6 7,1 2,1 1,4 1,9 Σ Kd max 7,2 9,3 18,8 25,9 28,8 3,8 28,4 25,2 19,7 13,3 6,4 4,4 3,8 Σ Kd min,3 1, 1,8 3,6 4,6 6,5 5,5 3,3 3,2 2,,7,4,3 Σ Ku śr 1,4 1,3 1,4 2,6 3,5 4, 4,2 2,9 2,4 1,5,6,4 2,2 Σ Ku max 4, 4,3 2,9 4,4 5,9 6,2 5,5 4,8 3,9 2,7 2,3 2,1 6,2 Σ Ku min,,2,2,6,9 1,3 1,,6,5,3,1,1, Σ Ld śr 23,5 24,7 25,6 26,4 29,3 3,2 32, 31,4 28,9 26,7 26,8 25,3 27,6 Σ Ld max 28,8 28, 3,5 31,3 32,9 34,4 35,2 35,1 32,6 31,9 31,2 3,4 35,2 Σ Ld min 16,1 18,4 21,3 2, 22,6 26,4 29,6 28,3 25,6 17,6 18,8 18, 16,1 Σ Lu śr 25,3 26,8 28,9 31,2 33,5 34, 36,6 34,9 32,6 3,1 28,3 26,8 3,8 Σ Lu max 29,3 28,1 31,5 34,5 37,3 36,3 38,3 38,3 35,1 34,1 31,5 31,1 38,3 Σ Lu min 19,8 23,2 27,3 28,1 29,7 32, 33,8 31,6 3, 25, 22,7 23,2 19,8 Σ Q* śr,5 1,2 4,3 8,3 1,3 11,7 13,2 8,7 6,5 2,3,,6 5,5 Σ Q* max,5 4,5 1,3 14,2 16, 18,7 16,8 14,4 1,9 6,6 1,1,7 18,7 Σ Q* min 3,6 1,8 1,4 2,3 2,3 4,6 3,7 2,3 1,2,3 2,3 3, 3,6 Oznaczenia: Σ Kd śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma całkowitego promieniowania krótkofalowego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Kd max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma całkowitego promieniowania krótkofalowego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Kd min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma całkowitego promieniowania krótkofalowego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Ku śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma odbitego promieniowania krótkofalowego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Ku max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma odbitego promieniowania krótkofalowego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Ku min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma odbitego promieniowania krótkofalowego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Ld śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma długofalowego promieniowania atmosfery (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Ld max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma długofalowego promieniowania atmosfery (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Ld min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma długofalowego promieniowania atmosfery (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Lu śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma długofalowego promieniowania własnego Ziemi (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Lu max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma długofalowego promieniowania własnego Ziemi (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Lu min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma długofalowego promieniowania własnego Ziemi (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Q* śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma bilansu radiacyjnego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Q* max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma bilansu radiacyjnego (w MJ m 2 dzień 1 ), Σ Q* min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma bilansu radiacyjnego (w MJ m 2 dzień 1 )

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 52 Tab. 4.2. Średnie oraz najwyższe i najniższe wartości dobowych sum promieniowania fotosyntetycznie aktywnego w Kopytkowie w roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK Σ PARd śr 4,9 8,6 16,8 29,2 34,3 37,1 42,9 29,5 24,1 13,5 4,1 2,6 2,7 Σ PARd max 9,4 16,8 34,2 48, 55,1 58,7 54,9 48,6 37,5 24,8 11,9 7,2 58,7 Σ PARd min,6 2,2 3,6 7,5 9,4 13, 11, 7, 6,5 4,1 1,4,9,6 Σ PARu śr 2,6 2, 1,4 2,3 1,9 2, 2,2 1,5 1,4,9,8,6 1,6 Σ PARu max 6,6 6,8 2,9 3,6 3,1 3,1 2,9 2,5 2,2 1,7 3,1 3,1 6,8 Σ PARu min,,2,2,4,5,6,5,3,3,2,1,, Oznaczenia: Σ PARd śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma dochodzącego promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (w mol m 2 dzień 1 ), Σ PARd max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma dochodzącego promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (w mol m 2 dzień 1 ), Σ PARd min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma dochodzącego promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (w mol m 2 dzień 1 ), Σ PARu śr średnia miesięczna (lub roczna) dobowa suma odbitego promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (w mol m 2 dzień 1 ), Σ PARu max najwyższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma odbitego promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (w mol m 2 dzień 1 ), Σ PARu min najniższa w miesiącu (lub w roku) dobowa suma odbitego promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (w mol m 2 dzień 1 )

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 53 Tab. 4.3. Średnie oraz najwyższe i najniższe wartości wybranych parametrów meteorologicznych w Kopytkowie w roku 214 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK T 2m, śr 5,3,5 4,3 8,3 12,9 13,8 19,1 16, 11,5 6,4 2, 1,3 7,3 T 2m, max 4,8 3,3 11,6 15,3 21,3 18,7 23, 23,5 17,1 15,1 11,2 8,4 23,5 T 2m, min 17,6 7,3,2,9 4,4 9,6 13,1 9,5 6,4 4,4 11, 1,5 17,6 f 2m, śr 85,2 88,2 8,3 72,9 74,2 8,1 75,6 82, 82,9 82,6 92,3 93,6 82,5 f 2m, max 99,9 1, 99,2 9,5 93,5 96,9 98,1 98,8 99, 97,7 1, 1, 1, f 2m, min 56, 63,4 56,9 49,7 59,9 63,4 6,6 62,2 65,1 55,8 74,6 81,9 49,7 ρ 2m, śr 3,4 4,3 5,1 6,1 8,5 9,4 12,1 11,1 8,5 6,6 5,4 4,4 7,1 ρ 2m, max 6,4 5,7 8,2 9,7 12,4 12,9 16,1 14,6 12, 1,9 8,7 8,4 16,1 ρ 2m, min 1, 1,9 3,5 3, 3,7 6,6 9,1 7,8 5,7 2,1 2, 1,9 1, v 2m, śr 3,4 2, 2,4 1,9 2,2 2,2 1,8 1,9 1,7 2, 2,2 2,8 2,2 v 2m, max 6,7 4,3 6,6 3,1 3,9 3,6 3,3 3,8 3,1 4,7 4,2 5,6 6,7 v 2m, min 1,3,6,9,9,8,7,8,7,9,8,2,9,2 Oznaczenia: T 2m, śr średnia miesięczna (lub roczna) temperatura powietrza (w C), T 2m, max najwyższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa temperatura powietrza (w C), T 2m, min najniższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa temperatura powietrza (w C), f 2m, śr średnia miesięczna (lub roczna) wilgotność względna (w %), f 2m, max najwyższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa wilgotność względna (w %), f 2m, min najniższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa wilgotność względna (w %), ρ 2m, śr średnia miesięczna (lub roczna) wilgotność bezwzględna (w g m 3 ), ρ 2m, max najwyższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa wilgotność bezwzględna (w g m 3 ), ρ 2m, min najniższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa wilgotność bezwzględna (w g m 3 ), v 2m, śr średnia miesięczna (lub roczna) prędkość wiatru (w m s 1 ), ρ 2m, max najwyższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa prędkość wiatru (w m s 1 ), ρ 2m, min najniższa w miesiącu (lub w roku) średnia dobowa prędkość wiatru (w m s 1 )

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 54 1 9 8 Kd [W m - 2] 7 6 5 4 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.1. Godzinne wartości całkowitego promieniowania słonecznego w Kopytkowie w roku 214 1 9 8 Ku [W m - 2] 7 6 5 4 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.2. Godzinne wartości odbitego promieniowania słonecznego w Kopytkowie w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 55 55 5 Ld [W m - 2] 45 4 35 3 25 2 15 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.3. Godzinne wartości zwrotnego promieniowania długofalowego atmosfery w Kopytkowie w roku 214 55 5 Lu [W m - 2] 45 4 35 3 25 2 15 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.4. Godzinne wartości długofalowego promieniowania własnego Ziemi (plus część odbita zwrotnego promieniowania atmosfery) w Kopytkowie w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 56 7 6 5 Q * [W m- 2] 4 3 2 1-1 -2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.5. Godzinne wartości bilansu radiacyjnego (salda promieniowania) w Kopytkowie w roku 214 13 12 ppp [hpa] 11 1 99 98 97 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Rys. 4.6. Godzinne wartości ciśnienia atmosferycznego w Kopytkowie w roku 214 Dec

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 57 2 18 PARd [ mol s - 1 m - 2] 16 14 12 1 8 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.7. Godzinne wartości dochodzącego do powierzchni Ziemi promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (wyrażonego w jednostkach w gęstości strumienia fotonów fotosyntetycznie aktywnych) w Kopytkowie w roku 214 4 35 PARu [ mol s - 1 m - 2] 3 25 2 15 1 5 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.8. Godzinne wartości odbitego od powierzchni Ziemi promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (wyrażonego w jednostkach gęstości strumienia fotonów fotosyntetycznie aktywnych) w Kopytkowie w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 58 4 3 T2 m [o C] 2 1-1 -2-3 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.9. Godzinne wartości temperatury powietrza na wysokości 2,2 m w Kopytkowie w roku 214 4 3 T.5 m [o C] 2 1-1 -2-3 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.1. Godzinne wartości temperatury powietrza na wysokości,5 m w Kopytkowie w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 59 11 1 9 f2 m [%] 8 7 6 5 4 3 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.11. Godzinne wartości wilgotności względnej powietrza na wysokości 2,2 m w Kopytkowie w roku 214 11 1 9 f.5 m [%] 8 7 6 5 4 3 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Rys. 4.12. Godzinne wartości wilgotności względnej powietrza na wysokości,5 m w Kopytkowie w roku 214 Dec

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 6 2 18 16 2m [g m - 3] 14 12 1 8 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.13. Godzinne wartości wilgotności bezwzględnej powietrza na wysokości 2,2 m w Kopytkowie w roku 214 2 18 16.5 m [g m - 3] 14 12 1 8 6 4 2 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.14. Godzinne wartości wilgotności bezwzględnej powietrza na wysokości,5 m w Kopytkowie w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 61 9 8 7 6 v A [m s -1 ] 5 4 3 2 1 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Rys. 4.15. Godzinne wartości prędkości wiatru na wysokości 3 m w Kopytkowie w roku 214 NNW N NNE 1% NW NE WNW 5% ENE W E WSW ESE SW SE SSW S SSE C=.74% Rys. 4.16. Róża wiatru na wysokości 3 m w Kopytkowie w roku 214

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 62 Rys. 4.17. Róże wiatru na wysokości 3 m w Kopytkowie w kolejnych miesiącach roku 214 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.% Jan 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.45% Feb 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.54% Mar 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.84% Apr 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.54% May 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.97% Jun 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.67% Jul 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=1.8% Aug 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=1.11% Sep 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.27% Oct 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=2.5% Nov 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 15% 1% 5% NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW N C=.% Dec

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 63 5. Przebiegi parametrów meteorologicznych w Kopytkowie w kolejnych tygodniach 214 roku W rozdziale tym przedstawiono przebiegi godzinnych wartości parametrów meteorologicznych na stacji w Kopytkowie w roku 214. Wykresy na kolejnych stronach zawierają tygodniowe przebiegi (od poniedziałku do niedzieli włącznie) następujących parametrów: - całkowite promieniowanie krótkofalowe (słoneczne) Kd, - odbite promieniowanie krótkofalowe (słoneczne) Ku, - zwrotne promieniowanie długofalowe atmosfery Ld, - promieniowanie długofalowe od powierzchni Ziemi do atmosfery (będące sumą promieniowania własnego powierzchni Ziemi i odbitej części promieniowania długofalowego) Lu, - bilans radiacyjny (saldo promieniowania) Q*, - dochodzące do powierzchni Ziemi promieniowanie fotosyntetycznie aktywne (wyrażone w jednostkach gęstości strumienia fotonów fotosyntetycznie aktywnych) PARd; - odbite od powierzchni Ziemi promieniowanie fotosyntetycznie aktywne (wyrażone w jednostkach gęstości strumienia fotonów fotosyntetycznie aktywnych) PARu, - ciśnienie atmosferyczne na poziomie stacji ppp, - temperatura powietrza na wysokości 2,2 m n.p.g. T 2m, - temperatura powietrza na wysokości,5 m n.p.g. T.5m, - wilgotność względna na wysokości 2,2 m n.p.g. f 2m, - wilgotność względna na wysokości,5 m n.p.g. f.5m, - wilgotność bezwzględna na wysokości 2,2 m n.p.g. ρ 2m ; - wilgotność bezwzględna na wysokości,5 m n.p.g. ρ.5m ; - prędkość wiatru z anemometru czaszowego na wysokości 3 m n.p.g v A ; - prędkość wiatru z anemometru akustycznego na wysokości 3,7 m n.p.g. v S ; - kierunek wiatru z anemometru akustycznego na wysokości 3,7 m n.p.g. dd S.

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 64

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 6. Spis literatury 117 Banaszuk, H. (red.), 24, Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok. Bartoszuk, H., 216, Przyrodnicza bibliografia Kotliny Biebrzańskiej. [Online]: http://www.biebrza.org.pl/plik,3644,bibliografia-192216-pdf.pdf Fortuniak, K., (red.), 216, Wybrane problemy pomiarów wymiany gazowej pomiędzy powierzchnią Ziemi a atmosferą na terenach bagiennych. Doświadczenia trzyletnich pomiarów w Kopytkowie w Biebrzańskim Parku Narodowym, Wyd. Katedra Meteorologii i Klimatologii WNG UŁ, Łódź, 1 144. Fortuniak, K., Pawlak, W., 214, Preliminary results of net ecosystem exchange of greenhouse gases (CO2, CH4, H2O) at wetland of Biebrza National Park, Poland, Proceedings of the 4th International Field Symposium West Siberian Peatlands and Carbon Cycle: Past And Present, 4-17.8.214, Novosibirsk, Russia, 141 143. Fortuniak, K., Pawlak, W., Bednorz, L., Grygoruk, M., Forysiak, J., Ziułkiewicz, M., Fortuniak, A., Okupny, D., 216, Stanowisko pomiarów turbulencyjnych strumieni gazów cieplarnianych w Kopytkowie (Biebrzański Park Narodowy), w: K. Fortuniak (red.) Wybrane problemy pomiarów wymiany gazowej pomiędzy powierzchnią Ziemi a atmosferą na terenach bagiennych. Doświadczenia trzyletnich pomiarów w Biebrzańskim Parku Narodowym, Wyd. Katedra Meteorologii i Klimatologii WNG UŁ, Łódź, 19 31. Fortuniak, K., Pawlak, W., Siedlecki, M., Zieliński, M., 213, Surface energy balance and exchange of greenhouse gases in Eastern Poland wetland A new EC site in Biebrza National Park, Proceedings of 7th Study Conference on BALTEX, 1-14.6.213, Borgholm, Sweden, 18 19. Fortuniak, K., Pawlak., W., Bednorz, L., Grygoruk, M., Siedlecki, M., Zieliński, M., 217, Methane and carbon dioxide fluxes of a temperate mire in Central Europe, Agricultural and Forest Meteorology, 232, 36 318. Maksymiuk, A., Furmanczyk, K., Ignar, S., Krupa, J., Okruszko, T., 28, Analiza zmienności parametrów klimatycznych i hydrologicznych w dolinie rzeki Biebrzy, Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 17, 59 68. Myhre G, Shindell D, Bréon F-M i in., 213, Anthropogenic and Natural Radiative Forcing, in: Stocker TF, Qin D, Plattner G-K i in. (red.), Climate Change 213: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 659 74. Okruszko, H., Oświt, J., 1969, Gleby mułowe na tle warunków doliny dolnej Biebrzy, Roczniki Gleboznawcze, 2(1), 25 49. Okupny, D., Fortuniak, K., Kloss, M., Ziułkiewicz, M., Forysiak, J., Fortuniak, A., Bednorz, L., Pawlak, W., 216, Wstępna charakterystyka geologiczna i paleobotaniczna mokradła

Atlas parametrów meteorologicznych w Kopytkowie (BPN) w roku 214 118 w Kopytkowie na tle analizy współczesnych warunków wodnych i szaty roślinnej (dolina Biebrzy, NE Polska), Acta Geographica Lodziensia, 14, 213 222. Pałczyński, A., 1975, Bagna Jaćwieskie. Pradolina Biebrzy. Zagadnienia geobotaniczne, paleofitosocjologiczne i gospodarcze. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria D, Monografie, 145, 1 232. Pawlak, W., Fortuniak, K., Siedlecki, M., Zieliński., M., 216, Urban - wetland contrast in turbulent exchange of methane, Atmospheric Environment, 145, 176 191. Siedlecki, M., Pawlak, W., Fortuniak, K., Zieliński., M., 216, Wetland Evapotranspiration: Eddy Covariance Measurement in the Biebrza Valley, Poland, Wetlands, 36(6), 155 167. Ziułkiewicz, M., Forysiak, J., Fortuniak, A., Fortuniak, K., Kloss, M., Okupny, D., 214, Selected environmental characteristics of the greenhouse gases measurement site at wetland of the Biebrza National Park, Poland, Proceedings of the 4th International Field Symposium West Siberian Peatlands and Carbon Cycle: Past And Present, 4-17.8.214, Novosibirsk, Russia, 152 154. Żurek, S., 1975, Geneza zabagnienia Pradoliny Biebrzy, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 11, 1 17. Żurek, S., 199, Związek procesów zatorfienia z elementami środowiska przyrodniczego wschodniej Polski. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria D, Monografie, 22, 1 174.

ISBN)978J83J94439J2J8