OCENA MOŻLIWOŚCI PRZYŁĄCZENIOWYCH KRAJOWEJ SIECI PRZESYŁOWEJ PLANOWANEJ NA LATA 2020-2025 W KONTEKŚCIE PRAWDOPODOBNYCH SCENARIUSZY BUDOWY NOWYCH JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH Autorzy: Piotr Kacejko, Paweł Pijarski ( Rynek Energii nr 2/2013) Słowa kluczowe: możliwości przyłączeniowe, optymalizacja SEE, źródła wytwórcze Streszczenie. W prezentowanym artykule przedstawiono wyniki analiz weryfikacyjnych przeprowadzonych przez autorów w celu oceny stopnia skoordynowania planu rozwoju sieci przesyłowej Polski z planami rozwoju sektora wytwórczego. Analiza odpowiada na pytanie jaka jest maksymalna moc źródeł, które można przyłączyć do wybranych węzłów sieci przesyłowej KSE. Problem ten rozwiązano jako nieliniowe zadanie optymalizacyjne, maksymalizujące funkcję celu, którą jest sumaryczna moc nowych jednostek wytwórczych, przyłączonych do wskazanych węzłów sieci przesyłowej. Analiza wskazuje maksymalną moc jaka może zostać przyłączona do KSE przy spełnieniu ograniczeń obciążeniowych, napięciowych i bilansowych. Artykuł identyfikuje również "wąskie gardła" sieciowe wskazując na sposoby ich usunięcia. 1. WSTĘP Plany rozwoju sieci przesyłowej w Polsce są zawarte w oficjalnych dokumentach firmy PSE [1]. Są one związane głównie z budową nowych linii o napięciu 400 kv. W wielu przypadkach linie 400 kv mają być budowane w miejsce istniejących obecnie linii 220 kv. Planując rozwój sieci przesyłowej, jej operator uwzględnia plany rozwoju sektora wytwórczego. W znacznej części plany te zdeterminował spodziewany rozwój energetyki wiatrowej. Spodziewany kształt sieci przesyłowej Polski w roku 2025, według planów jej Operatora, przedstawiono na rys.1. Rys. 1. Schemat sieci przesyłowej krajowego systemu elektroenergetycznego według oficjalnych planów przedsiębiorstwa Polskie Sieci Elektroenergetyczne [1]
Jednostki PSE zajmujące się planowaniem rozwoju sieci z pewnością wykonały tysiące wielowariantowych analiz uzasadniających przedstawiony jej kształt. Niezbędny zakres tych analiz opisano między innymi w [2], [3]. Autorzy artykułu nie mają możliwości i zamiaru powtarzania tych obliczeń. Na sformułowane wyżej pytania udzielono częściowej odpowiedzi na podstawie całkowicie niezależnego i oryginalnego podejścia wykorzystującego rozwiązanie zadania optymalizacji nieliniowej z wykorzystaniem metody heurystycznej symulowanego wyżarzania. Oczywiście jest to tylko element działań weryfikujących plany Operatora. Działania te są uzasadnione szczególnie wtedy, gdy plany budowy sieci są przedmiotem ogólnie dostępnej informacji publicznej. 2. ROZWÓJ SEKTORA WYTWÓRCZEGO DO 2025 R. PODSTAWA PLANÓW ROZBUDOWY SIECI Skoordynowanie planów budowy linii przesyłowych z budową nowych bloków wytwórczych jest niezwykle trudne, bowiem decyzje inwestorów ulegają zmianom, natomiast proces budowy linii jest długotrwały i musi wyprzedzać budowę źródeł. Niezależnie od stopnia realności planów poszczególnych inwestorów, na lata 2020-2025 może przypaść uruchomienie nowych bloków energetyki konwencjonalnej, z których część ma już rozpoczęte procedury inwestycyjne. Może zostać także osiągnięta docelowa moc farm wiatrowych, których część (szczególnie w zakresie farm morskich) będzie przyłączona do sieci przesyłowej. Na rok 2025 może także przypaść uruchomienie pierwszej elektrowni jądrowej (2x1600 MW). Na podstawie informacji prasowych publikowanych na forum CIRE przedstawiono poniżej zestawienie tabelaryczne inwestycji sektora wytwórczego, których uruchomienie w roku 2025 nosi elementy realności. Warto zauważyć, że dla niektórych z przedstawionych obiektów proces inwestycyjny już się rozpoczął formalnie (poprzez postępowania przetargowe lub uzyskanie warunków przyłączenia do sieci i pozwoleń na budowę), ale prace budowlane jeszcze się nie zaczęły. Jako najbardziej pewne można traktować obiekty, których budowa fizycznie się rozpoczęła, czyli bloki w elektrowniach Kozienice i Stalowa Wola. Tabela 1 Zestawienie inwestycji sektora wytwórczego, których uruchomienie do 2025 r. określono jako możliwe Lp. Nazwa elektrowni Moc całkowita, MW Elektrownie konwencjonalne 1 Jaworzno II 910 2 Łęczna 766 3 Rybnik 910 4 Nowa Skawina 430 5 Stalowa Wola 460 6 Kozienice 1000 7 Opole 2x900 8 Turów 480 9 Puławy 839 10 EC Wrocław 425 11 Ostrołęka 1000 12 Elektrownia Północ 2x1000 Farmy wiatrowe w sieci przesyłowej 13 Legnica 330 14 Sulików 50 15 Mikułowa 300
Lp. Nazwa elektrowni Moc MW 16 Paczków 160 17 Lubrza 250 18 Mikułowa 150 19 Bogatynia 330 20 Ostrów 250 21 Nysa 150 22 Bąków 150 23 Udanin 100 24 Margonin 175 25 Chwiram 120 26 Dunowo 250 27 Krajnik 500 28 Biały Bór 166 29 Potęgowo 320 30 Malechowo 160 31 Banie 260 32 Osieki 90 33 Drzeżewo IV 100 34 Darłowo 250 35 Jasna 132 36 Choczewo 111 37 Zwartowo 45 38 Pelplin 2 80 39 Worławki/ Jesionowo 100 40 Słupsk 240 41 Kleszczowo 250 42 Trzciniec 120 całkowita, Plany dotyczące sektora wytwórczego dotyczą także wycofań szeregu bloków. W tym zakresie przyjęto założenia zestawione w tabeli poniżej, choć tu należy zwrócić uwagę na zmienność decyzji właścicieli elektrowni. Tabela 2 Zestawienie wycofań bloków w KSE do 2025 r. Lp. 1 2 3 4 5 Elektrownia/Nazwa bloku Jeden blok w elektrowni Bełchatów Pięć bloków w elektrowni Połaniec Trzy bloki w elektrowni Łaziska Pięć bloków w elektrowni Łagisza Trzy bloki w elektrowni Siersza Moc całkowit a, MW 370 1125 675 600 371
Lp. 6 7 8 9 Elektrownia/Nazwa bloku Pięć bloków w elektrowni Adamów Cztery bloki w elektrowni Dolna Odra Trzy bloki w elektrowni Turów Cztery bloki w elektrowni Pątnów Moc całkowit a, MW 600 864 618 800 W tabeli 3 przedstawiono listę węzłów, do których planowane jest przyłączenie nowych źródeł i które poddano optymalizacji, w celu porównania otrzymanych wyników z planami rozwoju sieci OSP. Tabela 3 Lista węzłów do których planowane jest przyłączenie nowych źródeł wraz z wartościami planowanych mocy (energetyka konwencjonalna, jądrowa i wiatrowa) Lp. Nazwa węzła Moc całkowita, MW 1 Byczyna 910 2 Dobrzeń 1950 3 Grudziądz 874 4 Kozienice 1000 5 Krajnik 1624 6 Lublin 400 766 7 Mikułowa 1310 8 Ostrołęka 1000 9 Pasikurowice 425 10 Płock 1512 11 Pelplin 2107 12 Puławy 830 13 Słupsk 1860 14 Stalowa Wola 422 15 Wielopole 910 16 Żarnowiec 4491 energetyka 11100 konwencjonalna razem elektrownia jądrowa 3200 farmy wiatrowe razem 5700 Razem wytwarzanie 20000
3. ANALIZA, SZCZEGÓŁOWE ZESTAWIENIE ZAŁOŻEŃ Analiza odpowiada na pytanie: jaka jest łączna maksymalna moc którą można wprowadzić do wybranych węzłów sieci przesyłowej KSE? Problem ten rozwiązano jako nieliniowe zadanie optymalizacyjne, maksymalizujące funkcję celu, którą jest sumaryczna moc wprowadzana jednocześnie do wskazanych węzłów sieci przesyłowej. Oczywiście, tak jak dla każdego zadania optymalizacyjnego określone zostały konieczne do spełnienia ograniczenia. Wyszczególniono je poniżej: 1. Rozpatruje się stan szczytu letniego w 2025 r. przy zapotrzebowaniu na moc 28455 MW (wg planów Operatora) oraz alternatywnie 24000 MW 2. Istniejące stare źródła w SEE mogą być dla 2025 r. odciążane do wartości określonych jako minimalne wyznaczanej opcjonalnie na poziomie 12500 MW oraz 9500 MW (metodyka zbieżna ze stosowaną przez OSP). 3. Źródła pracujące obecnie w KSE podlegają planowi wycofań, uwzględnionemu w analizach tabela 2. 4. Warunki napięciowe w sieci muszą zostać utrzymane zgodnie z aktualnymi wymaganiami dla sieci 220 i 400 kv [5]. 5. Podstawowym ograniczeniem, które musi być spełnione, jest obciążalność linii i transformatorów, określona według stosowanych przez operatora zasad [1]. 6. Ograniczenia muszą być spełnione dla stanu normalnego sieci oraz (opcjonalnie) dla stanów N-1. Wskazanym wyżej ograniczeniom oraz funkcji celu nadano postać analityczną. 7. Jako miejsca przyłączenia nowych źródeł przyjęto następujące węzły sieci przesyłowej 400 kv: Żarnowiec, Słupsk, Pelplin, Ostrołęka, Krajnik, Grudziądz, Płock, Kozienice, Lublin, Mikułowa, Dobrzeń, Wielopole, Pasikurowice, Byczyna, Puławy. Uzasadnienie takiego wyboru lokalizacji nowych źródeł wynika z zawartości tabeli 1. 4. OPIS METODY OBLICZENIOWEJ Jak już wspomniano wyżej, problem określania możliwości przyłączeniowych sieci rozwiązano jako nieliniowe zadanie optymalizacyjne. Optymalizacja danego stanu pracy systemu elektroenergetycznego ma jednak miejsce dopiero wtedy, gdy uwzględnione zostaną warunki pracy sieci przesyłowej i związane z nimi ograniczenia. Wprowadzając następujące oznaczenia: wektor stanu zawierający w sobie moduły napięć węzłowych U i ich argumenty δ U x = (1) δ który spełnia równania sieci uwzględniające wektor wymuszeń w (moce odbierane w węzłach) w P L = Q L oraz wektor sterowań s (moce generowane w węzłach) (2)
PG s = Q G można zdefiniować zadanie optymalizacyjne (zwane w tym przypadku zadaniem OPF Optimal Power Flow) zapisane w postaci ogólnej przy ograniczeniach równościowych i nierównościowych F C ( ) (3) x,w,s min (4) g ( x,w,s) = 0 (5) h( x,w,s) 0 (6) Chcąc wyznaczyć maksymalne zdolności przyłączeniowe SEE, funkcja celu zadania OPF powinna być określona następująco: F C ( ) Nz s P (7) = gdzie P Gj moc czynna generowana przez źródło przyłączone do węzła j. j= 1 Gj Jak widać funkcja celu zawiera w sobie proste sumowanie wybranych elementów wektora sterowań odpowiadających rozpatrywanym węzłom sieci (ich liczba jest określona jako N Z ), dla których możliwe jest przyłączanie nowych źródeł. Oczywistym jest, że elementami wektora sterowań pozostają moce wszystkich pracujących w nim źródeł (zarówno nowych, jak też istniejących). Szczegółowa postać ograniczeń równościowych i nierównościowych wynika z zapisów i formuł klasycznego zadania rozpływowego. Omówiono je w skrócie poniżej. Ograniczenie nierównościowe wynikające z minimum technicznego systemu Ograniczenia dla elementów wektora sterującego, tj. mocy czynnych i biernych generowanych w węzłach, wynikają z mocy znamionowych generatorów przyłączonych do rozpatrywanego węzła i ich właściwości ruchowych odniesionych do mocy znamionowych PGj max PGj 0 (8) P P 0 Q Q Gj Gj max Gj Q Gj min Q Gj Gj min 0 0 (9) Ograniczenie nierównościowe wynikające z dopuszczalnych mocy gałęziowych Ograniczenia wynikające z możliwości przesyłowych elementów sieci (linii i transformatorów) wynikają z maksymalnej wartości prądu, która nie powoduje w tych elementach negatywnych skutków termicznych. I kl max Ikl 0 (10)
Ograniczenie nierównościowe wynikające z dopuszczalnego salda wymiany zagranicznej Równania zapewniające utrzymanie bilansu wymiany mocy z zagranicą na zadanym poziomie mają postać ograniczeń nierównościowych [4] (dla P B =0 stają się restrykcyjnym ograniczeniem równościowym): N g k P + P P 0 (11) B B kj k = 1 j= 1 N l g k Pkj PB + PB 0 (12) k = 1 j= 1 gdzie: l k liczba węzłów zagranicznych połączonych z węzłem k tym, N G liczba węzłów sieci określonych jako graniczne, P B - zadany poziom bilansu wymiany zagranicznej, P B - tolerancja utrzymania bilansu wymiany zagranicznej. l Ograniczenie nierównościowe wynikające z dopuszczalnych wartości napięć w węzłach sieciowych Ograniczenia dla wartości napięć w węzłach sieci, dla każdego węzła wynikają z wartości jego napięcia znamionowego U nj. U j max U j 0 (13) U U 0 j j min Ograniczenie równościowe wynikające z bilansu mocy czynnej i biernej wytwarzanej oraz pobieranej Równania bilansowe, które muszą być spełnione dla każdego węzła sieci (i=1 N) (ograniczenia równościowe) mają następującą postać P - P - f (U,δ) = (14) Gi Li P 0 QGi - QL i - f Q(U,δ) = 0 (15) Ograniczenie wynikające z uwzględnienia kryterium N-1 Dla SEE niezwykle ważna jest zdolność do niezawodnej realizacji funkcji wytwórczych i przesyłowych, także w warunkach awaryjnych. W praktyce sprawdzanie, czy zdolność ta jest zachowana wykonuje się poprzez sprawdzenie spełnienia kryterium N-1. Liczba N oznacza liczbę gałęzi przyłączonych do rozpatrywanego węzła sieci. Spełnienie kryterium N-1 ma miejsce wtedy, gdy wyłączanie (pojedynczo) każdej z tych gałęzi nie doprowadzi do przekroczenia dopuszczalnych parametrów napięciowo-prądowych zarówno w tym węźle, jak i w całej sieci. Zadanie OPF uwzględniające kryterium N-1 zalicza się do kategorii SCOPF (security constrain OPF). Wobec trudności z szybkim uzyskaniem rozwiązania zadań typu OPF i SCOPF za pomocą klasycznych metod optymalizacji, skupiono uwagę na możliwości wykorzystania alternatywnej metody rozwiązywania problemów optymalizacji nieliniowej, której podstawą jest heurystyka. Metody heurystyczne nie wymagają znajomości postaci pochodnej funkcji celu, są odporne na nieciągłości tej funkcji oraz na utknięcie procesu obliczeniowego w lokalnym minimum. Są to metody uniwersalne, mogące być używane do obliczeń z dowolną funkcją celu [4].
W niniejszym artykule zastosowana została metoda symulowanego wyżarzania, która opiera się na analogii do procesu technologicznego zwanego wyżarzaniem. Proces ten na nagrzaniu wsadu stalowego do wysokiej temperatury, a następnie na powolnym jego schładzaniu (przechodzeniu do coraz niższego stanu energetycznego). W celu efektywnego wykorzystania tej metody optymalizacyjnej konieczne jest zastosowanie bardzo szybkiego modułu obliczeniowego rozwiązującego zadanie rozpływowe. Istotne jest zastosowanie modułu w postaci czystej, bez bloków wejścia/wyjścia. W badaniach użyto do tego celu system obliczeniowy PowerWorld wersja 13. System ten posiada dodatek o nazwie SimAuto, który pozwala łączyć się z aplikacjami zewnętrznymi (Matlab, Excel, Delphi) głównie w celu wykonywania obliczeń rozpływowych. Pełni więc on funkcję silnika obliczeniowego. Do realizacji zadania optymalizacyjnego wykorzystano natomiast środowisko Matlaba, w którym został napisany skrypt pozwalający wielokrotnie i bardzo szybko łączyć się z silnikiem SimAuto programu PowerWorld oraz wywołujący algorytm symulowanego wyżarzania z programu Matlab. Analiza wskazuje maksymalną moc jaka może zostać przyłączona do KSE przy spełnieniu wyżej określonych ograniczeń obciążeniowych, napięciowych i bilansowych. Algorytm obliczeniowy podaje rozkład mocy na poszczególne węzły, dla której maksymalna moc może zostać osiągnięta. Jeśli przy planach inwestycyjnych w zakresie generacji jej rozkład na poszczególne węzły jest określony, a sumaryczna moc planowanych źródeł jest większa od maksymalnej (wyznaczonej w procesie optymalizacji), to jest to ważny sygnał, że takich planów nie da się dokonać bez ograniczeń mocy wytwarzanej, a inwestycje sieciowe muszą ulec zwiększeniu [6]. W ramach obliczeń identyfikowane są "wąskie gardła" sieciowe wskazując na sposoby ich usunięcia. Tym samym wyniki zaproponowanych analiz należy uznać za istotną wskazówkę dla instytucji odpowiedzialnych za planowanie rozwoju krajowego systemu elektroenergetycznego. 5. WYNIKI OBLICZEŃ Wyniki uzyskiwane z procesu optymalizacji (maksymalizacji) mocy możliwej do przyłączenia w wybranych węzłach, należy traktować ze zrozumieniem wynikającym z istoty matematycznych metod optymalizacyjnych. Metody te (bez uwzględniania inżynierskiej natury problemu) podają warunki uzyskania maksymalnej wartości mocy sumarycznej. Z matematycznego punktu widzenia wynik A+0,1 MW jest lepszy od wyniku A MW, choć dla tego drugiego rozkład mocy na poszczególne węzły wydaje się nam o wiele bardziej rozsądny. Metoda matematyczna jako lepszy podaje jednak wynik o mocy większej. Dlatego też wynik optymalizacji należy traktować jako odniesienie, że więcej mocy bez złamania ograniczeń przyłączyć się nie da. Ponieważ hiperpowierzchnia, którą tworzą wartości funkcji celu (mocy maksymalnych) ma bardzo łagodne maksimum, możemy, w ramach określonej mocy sumarycznej dokonywać przesunięć mocy pomiędzy węzłami mając stosunkowo dobrą gwarancję, że przekroczenia ograniczeń będą bardzo nieznaczne. Można także dokonywać przesunięć mocy, przy równoczesnym zmniejszeniu ich wartości. W tabeli 4 przedstawiono wyniki obliczeń optymalizacyjnych, z uwzględnieniem założeń z punktu 3. Jak widać z uzyskanych wyników (dwa ostatnie wiersze tabeli 4) tylko w jednym przypadku możliwe jest zejście ze starymi źródłami do minimum i zbilansowanie zapotrzebowania KSE mocą z nowych pomimo ich założonej dostępności. Na przeszkodzie stają ograniczenia sieciowe, które pozwalają na wykorzystanie z nowych lokalizacji maksymalnie 9300 12500 MW (w zależności od założeń).
Ograniczeniami aktywnymi, wpływającymi na uzyskane wyniki obliczeń są przede wszystkim dopuszczalne obciążalności prądowe starych linii 220 kv i 400 kv zaprojektowanych na 40 C. Jeżeli chodzi o transformatory to zwiększono obciążalność transformatorów o 25%. Przy takich założeniach okazało się, że ograniczenia wpływające istotnie na wyniki obliczeń to: linie relacji Abramowice Stalowa Wola - Chmielów, Kozienice Lublin, Kozienice - Ostrowiec, Byczyna - Siersza, transformatory sprzęgające w Plewiskach, Wielopolu, Byczynie, Stalowej Woli oraz w Tarnowie. Tabela 4 Rozkład mocy generowanej w rozpatrywanych węzłach sieci zapewniający maksymalną wartość generacji sumarycznej, z uwzględnieniem ograniczeń sieciowych i bilansowych Lp. Analizowane zapotrzebowanie mocy w KSE, 28455 MW 24000 MW P minkse P mink P minkse = SE= = 12500 9500 12500 MW MW MW P minkse = 9500 MW Nazwa węzła Pgnew, MW (moc maksymalna z nowych źródeł) 1 671 586 1573 1544 Byczyna 2 83 43 265 131 Dobrzeń 3 153 132 451 186 Grudziądz 4 779 785 1250 1368 Kozienice 5 721 733 835 1300 Krajnik 6 120 162 806 791 Lublin 400 7 1293 1285 558 771 Mikułowa 8 465 445 849 1168 Ostrołęka 9 766 718 813 915 Pasikurowic e 10 1277 1251 756 898 Płock 11 789 882 845 606 Pelplin 12 1235 1282 213 493 Puławy 13 131 112 404 1186 Słupsk 14 32 43 191 231 Stalowa Wola 15 695 625 320 342 Wielopole 16 274 233 878 554 Żarnowiec Suma 9484 9317 11007 12484 - (nowe) Źródła 1913 18971 12993 11516 stare 8
6. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Przeprowadzone badania wskazały, że maksymalne zdolności przyłączeniowe sieci przesyłowej KSE dla elektrowni konwencjonalnych, elektrowni jądrowej i dużych farm wiatrowych, mogą być określane w wyniku rozwiązania złożonego zadania optymalizacji nieliniowej z ograniczeniami. Na podstawie zastosowanej metody heurystycznej określono dla 2025 r. maksymalne możliwości przyłączeniowe wybranych węzłów sieci przesyłowej, zmodernizowanej i rozbudowanej według analizowanych planów OSP. Okazuje się, że dla potencjalnych nowych lokalizacji nowych źródeł maksymalna moc przyłączeniowa jest na poziomie określonym szacunkowo 11000 MW, który paradoksalnie nie wzrasta przy wzroście całkowitego zapotrzebowania. Jest to ważna wskazówka dla planistów zajmujących się rozwojem KSE i jego problemami bilansowymi w perspektywie 2025 r., zwłaszcza, że maksymalne zdolności przyłączeniowe osiąga się dla rozkładu mocy w węzłach istotnie różnego od geograficznego usytuowania nowych elektrowni. Należy mieć na uwadze fakt, że o wystarczalności obciążeniowej sieci przesyłowej dla nowych przyłączeń, oprócz dużych inwestycji, szczególnie w zakresie linii 400 kv i nowych stacji o napięciu górnym 400 kv, decyduje także obciążalność transformatorów sprzęgających oraz istniejących linii 220 kv. W tym zakresie istotne wydaje się prowadzenie dla tych obiektów zabiegów o mniejszej skali wymiana jednostek transformatorowych na nowe, podnoszenie temperatury pracy linii poprzez regulacje zwisów oraz wymianę przewodów na HTLS, jak też poprzez wprowadzanie monitoringu i operowanie obciążalnością dynamiczną. Dokładne wytypowanie tego typu prac wymaga dalszych specjalistycznych studiów. LITERATURA [1] http://www.pse-operator.pl/. [2] Kacejko P., Pijarski P., Miller P.: Oszacowanie wielkości mocy źródeł energii elektrycznej możliwych do przyłączenia do węzłów w Krajowym Systemie Przesyłowym. Praca wykonana na zlecenie PSE Operator S.A pod kierownictwem prof. M. Sobierajskiego. Politechnika Wrocławska 2010. [3] Kacejko P., Pijarski P., Robak S., Sobierajski M.: Ocena możliwości przyłączeniowych węzłów systemu elektroenergetycznego. Część III nieliniowa optymalizacja generacji wiatrowej. Rynek Energii 2012, nr 3 (100), vol. 100, s.44-52. [4] Kacejko P.: Inżynieria elektryczna i informatyczna w nowych technologiach elektroenergetycznych. Lublin 2011. [5] Kacejko P. (kierownik). Raport z realizacji II-go etapu pracy naukowo badawczej pt. Analiza stabilności SEE w planowaniu długoterminowym rozwoju KSE. Praca wykonana na zlecenie PSE Operator S.A., 2012. [6] Kacejko P., Pijarski P.: Możliwości podziału kosztów modernizacji na jednostki wytwórcze ubiegające się o przyłączenie. Przegląd Elektrotechniczny - 2012, nr 9a, vol. 88, s. 27-31.
EVALUATION OF CONNECTION POSSIBILITIES OF THE NATIONAL TRANSMISSION GRID AS IT IS PLANNED FOR THE YEARS 2020-2025 FROM THE VIEWPOINT OF POSSIBLE SCENARIOS CONCERNING CONSTRUCTION OF NEW GENERATION UNITS Key words: connection possibilities, power system optimization, generation sources Summary. The presented article discusses results of verification analyses performed by the authors..the discussed analysis answers the question what is the maximum power of sources that can be connected to selected nodes of the National Power System transmission grid. The problem has been solved as a non-linear optimization task that maximizes the objective function, which is the total power of all new generating units connected to the specified transmission grid nodes. The analysis indicates maximal power that can be connected to the National Power System with the load, voltage and balance constraints met. The article also identifies "bottle necks" of the network system and suggests ways to avoid the problem. Paweł Pijarski, dr inż. Studia na Wydziale Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej ukończył w 2004 r. W październiku 2005 r. rozpoczął pracę w Katedrze Sieci Elektrycznych i Zabezpieczeń na stanowisku asystenta. Pracę doktorską obronił w 2012 roku. Jego zainteresowania naukowe związane są z heurystycznymi metodami optymalizacji. Jest współautorem kilkunastu artykułów i prac poświęconych tej tematyce. E-mail: p.pijarski@pollub.pl. Piotr Kacejko, prof. dr hab. inż., jest absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki Lubelskiej i jej pracownikiem od 1979 r. Habilitację uzyskał w 1999 r. na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, a tytuł profesora w 2006 r. Prowadzi badania z zakresu analiz systemu elektroenergetycznego. Jest autorem kilkudziesięciu prac naukowo-badawczych oraz publikacji z tej dziedziny. E-mail: p.kacejko@pollub.pl