Waldemar Machała Rany i krwotoki Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach WYKŁAD nr 1/ 3
Kwalifikowana Pomoc Medyczna. Dr hab. n. med. Waldemar Machała: waldemar@machala.info w.machala@skwam.lodz.pl
Wypadek. Uraz (w przebiegu wypadku). Obrażenie ciała (konsekwencja urazu).
Obrażenia ciała są konsekwencją: Wypadków komunikacyjnych. Upadku. Utonięcia. Ran. Płomienia. Oparzeń.
Statystyka Obrażenia ciała spowodowane urazem: Pierwszą przyczyną śmierci w pierwszych czterech dekadach życia. Trzecią przyczyną śmierci we wszystkich grupach wiekowych (po chorobach nowotworowych i miażdżycy. Z powodu obrażeń: Ginie rocznie 5 mln osób: Wypadki drogowe: Samobójstwa: Zabójstwa: 1,2 mln. 815 tyś. 520 tyś. Kosztują społeczeństwo 8,5 tryliona USD (40% przypada na opiekę i rehabilitację.
Skutki urazu zależą od: Rodzaju i ciężkości obrażeń pierwotnych. Głębokości uszkodzenia wtórnego.
OBRAŻENIA WTÓRNE mogą powstać w wyniku niedostatecznego zabezpieczenia poszkodowanego na miejscu wypadku i są przyczyną śmierci od 10 20% wszystkich pacjentów.
Rana Rana (vulnus) przerwanie ciągłości powłok. Wytworzenie drogi między atmosferą, a tkankami położonymi głębiej. Powstanie wrót zakażenia, przez które mogą wnikać drobnoustroje chorobotwórcze.
Rana Umiejscowienie. Wielkość. Kształt. Brzegi. Kanał. Dno. Uszkodzenie struktur znajdujących się w linii rany: Naczynia krwionośne. Nerwy. Narządy
Rana otarcie naskórka Otarcie naskórka
Rana otarcie naskórka Otarcie naskórka
Rana otarcie naskórka Otarcie naskórka bruzda wisielcza
Rana cięta Rana cięta Rana cięta (vulnus sectum): Powstaje w następstwie działania narzędzia ostrego, tnącego: nóż, brzytwa, szkło. Brzegi rany są gładkie, bez uchyłków i kieszeni. Krwawienie obfite (naczynia zieją). Krew wypływająca z rany z reguły w sposób mechaniczny wypłukuje zanieczyszczenia. Rany goją się szybko, ryzyko zakażenia małe.
Rana cięta Rana cięta
Rana płatowa Rana płatowa Rana płatowa (vulnus lobatum): Powstaje, gdy narzędzie tnące np. nóż nie jest ustawione prostopadle do skóry, ale nachylone pod kątem. Cechy rany podobne są do rany ciętej. Trudności z gojeniem wytworzenie płata martwiczego. Trudności w ocenie krwawienia.
Rana rąbana Rana rąbana Rana rąbana (vulnus caesum): Powstaje przez silne zadziałanie ciężkiego narzędzia ostrego (np. siekiera, szabla, tasak). Często dochodzi do całkowitej amputacji części ciała.
Rana kłuta Rana kłuta Rana kłuta (vulnus ictum, punctum): Cechy zbliżone do rany ciętej. Spowodowana przez narzędzie ostre, którego powierzchnie tnące są wąskie np. gwóźdź, widły, sztylet, bagnet. Powoduje krwawienie wewnętrzne. Gromadząca się w głębi tkanek wydzielina przyranna nie mając drogi odpływu często usposabia do zakażenia.
Rana kłuta Rana kłuta klatki piersiowej, odłamek szkła
Rana kłuta Rana kłuta klatki piersiowej
Rana tłuczona Rana tłuczona Rana tłuczona (vulnus contusum): Powstaje w następstwie zadziałania narzędzia tępego, lub tepokrawędzistego (kamień, kij, młotek). Brzegi są stłuczone, zgniecione, dno jest nierówne, ma uchyłki i kieszenie. Krwawienie jest skąpe, ponieważ naczynia nie mają światła. Stłuczone tkanki łatwo obumierają, powstaje martwica tkanek, stanowiąca podłoże do rozwoju zakażenia.
Rana miażdżona Rana miażdżona Rana miażdżona (vulnus conquasatum, quassum): Powstaje w wyniku zadziałania dużej siły. Zgniecenie tkanek bardzo rozległe i głębokie (wybuch miny, przejechanie, uderzenie przez bufor kolejowy). Współistnieje ze wstrząsem urazowym. Stanowi ryzyko dla powikłań przyrannych zgorzel gazowa.
Rana szarpana Rana szarpana Rana szarpana (vulnus laceratum): Ma nierówne, poszarpane brzegi; dno ma kieszenie i zachyłki. Często występuje ubytek skóry i tkanek głębszych, gdyż narzędzie tępe działa tu pod pewnym kątem, lub stycznie w stosunku do powierzchni ciała i odrywa tkanki.
Rana szarpana Rana szarpana D:\Waldemar Machała - Moje Dokumenty\My Videos\Wojsko\3 Detonations.AVI
Rana gryziona Rana gryziona Rana gryziona (vulnus morsum): Podobna do ran szarpanych, lub szarpano-tłuczonych. Niebezpieczna szczególnie, kiedy zadana została przez konia wyszarpywanie ciała. Ryzyko znacznego zakażenia rany flora bakteryjna w pysku o ch. beztlenowym.
Rana Rana postrzałowa Rana postrzałowa (vulnus sclopetarium): Cechy zbliżone do ran tłuczonych i szarpanych, skojarzonych z działaniem energii kinetycznej pocisku: Fala nadciśnienia i podciśnienia. Siła mechaniczna i rezonans. Powoduje ww. pękanie tkanek i narządów w okolicy kanału rany. Zawartość wody w tkankach wzmaga siłę oddziaływania pocisku (zjawisko hydrodynamiczne energia pocisku udziela się cząsteczkom płynu, który rozrywa narząd.
Rana Rana postrzałowa Rana postrzałowa (vulnus sclopetarium): Wlot (niewielki o średnicy pocisku, równych brzegach; skóra w okolicy wlotu czasem osmalona, oparzona z wbitymi drobinami spalonego prochu. Kanał wąski, niekiedy prosty, lub też o zmiennym kierunku przebiegu. Wylot często nie jest położony przeciwlegle do wlot, duża średnica, znaczne krwawienie, dno i brzegi rany poszarpane z widocznymi niekiedy odłamkami kostnymi.
Rana Rana postrzałowa Tor pocisku niskoenergetycznego kal.. 9.0 mm. Widoczny kanał stały i kanał czasowy.
Rana Rana postrzałowa
Rany drążące szyi Strefy szyi: I za rękojeścią mostka. II od rękojeści mostka do kąta żuchwy. III od kąta żuchwy do podstawy czaszki.
Rany drążące szyi Diagnostyki wymagają wszelkie obrażenia związane z uszkodzeniem mięśnia szerokiego szyi. Objawami klinicznymi znacznego urazu są: wstrząs, krwiak, brak tętna, odma podskórna, ból przy połykaniu, stridor, zaburzenia wydawania głosu. Diagnostyka pacjenta z uszkodzeniem mięśnia szerokiego szyi jest skomplikowana: Rany penetrujące II strefy wymagają diagnostyki operacyjnej. Rany penetrujące w strefie I i III wymagają wykonania arteriografii, bronchoskopii i ezofagogramu przed decyzją o zabiegu operacyjnym.
Klatka piersiowa
Klatka piersiowa - anatomia
Klatka piersiowa - anatomia