INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA Ultima MOS-5 Inteligentny czujnik do wykrywania siarkowodoru Informacje i dane techniczne ujawnione w niniejszym dokumencie mogą być używane i rozpowszechniane wyłącznie dla celów i w zakresie objętym szczególną pisemną autoryzacją MSA. Instrukcja bezpieczeństwa MSA zastrzega sobie prawo do zmiany publikowanych specyfikacji i konstrukcji bez uprzedzenia. Nr części MANMOS5SAFETY Wersja 0
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S Niniejsza instrukcja zawiera informacje dotyczące bezpieczeństwa podczas montażu, obsługi, konfiguracji i konserwacji dla następujących urządzeń: Inteligentny czujnik z komunikacją HART do wykrywania H 2 S Inteligentny czujnik E do wykrywania H 2 S w zastosowaniach europejskich Pełną informację dotyczącą charakterystyki, montażu, obsługi, konserwacji i specyfikacji powyższych produktów można znaleźć w odpowiedniej instrukcji obsługi produktu. Misją firmy MSA jest zapewnienie korzyści społeczeństwu poprzez dostarczanie rozwiązań w postaci wiodących w branży produktów, usług i systemów związanych z bezpieczeństwem, które ratują życie i chronią zasoby trwałe przed zagrożeniem ze strony płomieni, niebezpiecznych gazów i oparów. Produkty zapewniające bezpieczeństwo, które nabyte przez użytkownika powinny być przenoszone, montowane, kalibrowane i konserwowane z ostrożnością i zgodnie z powiązaną instrukcją obsługi produktu. Należy pamiętać, że te produkty służą zapewnieniu bezpieczeństwa. OSTRZEŻENIE: TOKSYCZNE I ŁATWOPALNE GAZY I OPARY SĄ BARDZO NIEBEZPIECZNE. W OBECNOŚCI TYCH ZAGROŻEŃ ZACHOWYWAĆ NAJWYŻSZĄ OSTROŻNOŚĆ. 2
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S WSTĘP Opis ogólny Inteligentny czujnik z komunikacją HART do wykrywania H 2 S oraz czujnik H 2 S E do zastosowań europejskich to przekaźniki z mikroprocesorami, przystosowane do wykorzystania z czujnikami półprzewodnikowymi z tlenkami metali MSA (MOS). Przekazują sygnał 4-20 ma, który jest proporcjonalny od 0 do 100% zakresu wykrywania w czujniku H 2 S. Opcjonalne przekaźniki ostrzegające i alarmujące można zaprogramować do wyłączania, gdy stężenia gazu osiągną pewien procent zakresu czujnika. Wszystkie detektory są uznawane za urządzenia terenowe typu B zgodnie z IEC 61508. Funkcja zabezpieczenia czujnika z komunikacją HART do wykrywania H 2 S nie obejmuje: Komunikacji HART Komunikacji Modbus RS-485 Funkcja zabezpieczenia czujnika E do wykrywania H 2 S dla zastosowań europejskich nie obejmuje: Komunikacji Modbus RS-485 Komunikacja HART i Modbus jest zazwyczaj stosowana do konfiguracji, diagnostyki i rozwiązywania problemów urządzeń terenowych. Należy dokładnie przestrzegać wymagań dotyczących połączeń w miejscach niebezpiecznych. Komunikacja HART i Modbus to funkcja nie powodująca interferencji i zakłóceń krytycznych funkcji bezpieczeństwa detektora. 3
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S INSTALACJA UWAGA: Nie należy podłączać zasilania do momentu wykonania wszystkich innych połączeń kablowych. Całość informacji nt. instalacji czujnika z komunikacją HART do wykrywania H 2 S i czujnika H 2 S E H do zastosowań europejskich zawarta jest w odpowiedniej instrukcji produktu. Warunki lokalizacji detektora Nie istnieją żadne normatywne zasady związane z umiejscowieniem detektora, ponieważ jego optymalna lokalizacja równi się w zależności od danego zastosowania. W celu dokonania takich ustaleń, klient musi oszacować warunki panujące w danej lokalizacji. Czujnik H 2 S z komunikacją HART i czujnik H 2 S E do zastosowań europejskich należy instalować w miarę możliwości w sposób umożliwiający okresowe kontrole kalibracji. Czujniki H 2 S z komunikacją HART i H 2 S E do zastosowań europejskich należy montować skierowane w dół w celu zapobieżenia gromadzeniu się wody na głowicy. Ponadto czujnika nie należy umieszczać w miejscach, gdzie może ulec zabrudzeniu, lub gdzie występują nadmierne drgania. Choć czujniki H 2 S z komunikacją HART i H 2 S E do zastosowań europejskich są odporne na działanie zakłóceń radiowych (RFI), nie należy ich montować w pobliżu nadajników radiowych, pól magnetycznych lub elektrycznych o wysokim natężeniu, ani w miejscach, gdzie występują podobne zakłócenia. Czujniki H 2 S z komunikacją HART i H 2 S E do zastosowań europejskich należy umieszczać tam, gdzie prądy powietrzne zapewnią maksymalne stężenie gazu. Ponadto detektory należy montować jak najbliżej potencjalnego źródła wycieku gazu. Przestrzegać specyfikacji temperaturowych urządzenia oraz umieszczać je z dala od źródeł skoncentrowanego ciepła. Nie umieszczać inteligentnych czujników w obszarach, w których przekroczona jest maksymalna temperatura robocza, np. przy wylocie spalin z turbiny. Nie ma specjalnych, dodatkowych wymogów co do montażu, okablowania, zasilania bądź zastosowania narzędzi poza standardowymi procedurami instalacji udokumentowanymi w instrukcjach obsługi czujnika H 2 S z komunikacją HART i czujnika H 2 S E dla zastosowań europejskich. Zbyt długie wystawienie na działanie niektórych materiałów może negatywnie wpłynąć na pracę czujników. W przypadku obecności takich czynników, w zależności od tego, czy ich stężenie będzie niskie czy wysokie może dochodzić do stopniowej, powolnej bądź szybkiej utraty czułości detekcji lub korozji. Poniżej wyszczególniono przykłady takich substancji: Związki krzemu (często obecne w smarach i aerozolach) Halogenki: związki zawierające fluor, chlor, brom oraz jod Metale ciężkie, np. tetraetyloołów Płyny oraz opary żrące i kwasowe Glikol 4
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S Obecność trujących substancji i zanieczyszczeń w danym miejscu nie wyklucza zastosowania czujnika H 2 S z komunikacją HART i czujnika H 2 S E do zastosowań europejskich. Możliwość użycia czujnika w takich miejscach musi zostać określona poprzez analizę określonych czynników dla każdego zastosowania. Konieczna jest także konsultacja z firmą MSA przed próbą jakiejkolwiek instalacji. Czujniki montowane w takich obszarach zazwyczaj wymagają częstszej kalibracji oraz kontroli, a także posiadają krótszy okres żywotności. W przypadku wielu takich zastosowań standardowa dwuletnia gwarancja nie będzie miała zastosowania. OSTRZEŻENIE: Pod ŻADNYM pozorem urządzenie nie powinno być podłączane lub odłączane przy włączonym zasilaniu. Jest to sprzeczne z przepisami dotyczącymi obszarów niebezpiecznych i może także prowadzić do poważnego uszkodzenia urządzenia. Urządzenie uszkodzone w ten sposób nie jest objęte gwarancją. 5
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S OBSŁUGA, KONFIGURACJA I KONSERWACJA Całość informacji nt. obsługi, konfiguracji i konserwacji czujnika z komunikacją HART do wykrywania H 2 S i czujnika H 2 S E H do zastosowań europejskich zawarta jest w odpowiedniej instrukcji produktu. MSA zaleca, by czujnik H 2 S z komunikacją HART oraz czujnik H 2 S E do zastosowań europejskich były kalibrowane w godzinę po uruchomieniu i ponownie 24 h później oraz by kalibracja była kontrolowana co 90 (dziewięćdziesiąt) dni w celu zapewniania sprawności systemu. Częstsze kontrole kalibracji zalecane są dla środowisk, w których występuje większe prawdopodobieństwo gromadzenia się błota na głowicy czujnika, zamalowania go lub innych warunków mogących mieć negatywny wpływ na jego pracę. MSA zaleca przygotowanie i przestrzeganie harmonogramu kalibracji. Należy również zachować dziennik, w którym wyszczególnione będą daty kalibracji oraz wymiany czujnika. Czujnik H 2 S z komunikacją HART i czujnik H 2 S E do zastosowań europejskich to inteligentne czujniki wykonujące wewnętrzną diagnostykę błędów krytycznych co sekundę i wysyłające sygnał 0 ma na wyjściu analogowym po wykryciu ustarki. Ponadto, zależnie od konfiguracji, czujnik H 2 S z komunikacją HART może również wysłać sygnał błędu o wartości 1,25 ma lub 3,5 ma na wyjściu analogowym. W przypadku wykrycia błędu kalibracji lub działania proszę odwołać się do rozdziału Rozwiązywanie problemów w odpowiedniej instrukcji obsługi produktu. Części zamienne powinny być dostępne zgodnie z opisem w rozdziale Części zamienne instrukcji obsługi produktu. UWAGA: Uruchomienie trybu kontroli gazu lub kalibracji powoduje wysłanie na wyjście sygnału 1,5 ma i wyłącza obwody przekaźnika ostrzegania i alarmów. Czujnik H 2 S E do zastosowań europejskich posiada opcje wyboru dla tych trybów (0 ma, 1,5 ma, lub 2 ma), przy czym 1,5 ma jest wartością domyślną. OSTRZEŻENIE: Odłączyć lub zablokować urządzenia zewnętrzne takie, jak wzmacniacze wyzwalacza, systemy PLC (sterowników programowalnych) lub DCS (systemy sterowania rozproszonego) przed rozpoczęciem jakichkolwiek czynności konserwacyjnych. 6
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S SPECYFIKACJE Tabele 1 i 2 zawierają specyfikacje dla czujnika H 2 S z komunikacją HART i czujnika H 2 S E do zastosowań europejskich. Kompletny wykaz specyfikacji można znaleźć w instrukcji obsługi danego modelu. Nr części instrukcji obsługi Temp. Zakres (Układy elektroniczne)* Roboczy: Przechowywa nie: Zakres wilgotności: Atmosfera: Inteligentny czujnik Ultima MOS-5 z komunikacją HART do wykrywania H 2 S MANMOS5 CSA/FM: -40 F do 167 F (-40 C do +75 C) ATEX: -40 F do 158 F (-40 C do +70 C) -58 F do 185 F (-50 C do +85 C) 5% do 100% wilgotności względnej, bez kondensacji Nie będzie działać, jeśli zawartość tlenu wynosi <5% Inteligentny czujnik E do wykrywania H 2 S w zastosowaniach europejskich MANMOS5E -50ºC do +70ºC -50ºC do +70ºC 5% do 100% wilgotności względnej, nieskondensowanej Nie będzie działać, jeśli zawartość tlenu wynosi <5% Zasilanie wejściowe: Min. 20 VDC 18,5 VDC bezwzględne: Znamionowe: 24 VDC Maks. bezwzględne: 36 VDC 35 VDC Tabela 1 Specyfikacje środowiskowe/ elektryczne *Zakresy temperatur roboczych czujników zawarte są w instrukcjach. 7
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S Tryb Wyłączony moduł HART Włączony moduł HART E Błąd 0 ma 3,5 ma/ 0 ma 1,25 ma** Kalibracja, 1,5 ma 3,5 ma/ 0 ma, sprawdzanie gazu, 1,5 ma** 1,5 ma***, tryb konfiguracji lub 2 ma 0 100 % LEL 4 20 ma 4 20 ma 4 20 ma (dolna granica wybuchowości) Poza zakresem 20-22 ma 20 21,7 ma 20,1 22 ma Tabela 2 Specyfikacje wyjścia analogowego* * Patrz instrukcja obsługi produktu, gdzie zawarta jest specyfikacja rezystancji obciążenia sygnału na wyjściu. ** Zespoły wyposażone w HART mogą mieć modyfikowane wyjście analogowe do 3,5 ma lub 1,25mA przy awariach oraz 3,5 ma lub 1,5 ma w trybach kalibracji, kontroli gazu i konfiguracji. Domyślna wartość to 3,5mA. *** W tych trybach dla E wybiera użytkownik. Wartość domyślna to 1,5 ma. 8
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S CERTYFIKATY I WSKAŹNIK AWARYJNOŚCI Czujnik H 2 S z komunikacją HART i czujnik H 2 S E do zastosowań europejskich przeszły rygorystyczną procedurę oceny niezawodności i bezpieczeństwa użytkowania, dzięki czemu produkty te posiadają certyfikat IEC 61508 cz. 1, 2 i 3, wydane przez FM Approvals. Ocena niezawodności jest prognozą wskaźnika awaryjności przy założeniu średniej temperatury 40ºC i współczynnika środowiskowego równego Naziemnemu stałemu (Ground Fixed). Zakłada się, że urządzenia terenowe będą montowane w Oprzyrządowanym systemie bezpieczeństwa (SIS) działającym w środowisku o niskich wymaganiach według IEC 61508. W poniższych tabelach znajdują się parametry SIL dla każdego urządzenia polowego. (Wyjście 4-20 ma) (wyjście przekaźnika) Certyfikat FM XXXXX XXXXX Żywotność produktu (lata) 22 22 λ DD (awarie na godzinę) 1.74E-5 1.76E-5 λ DU (awarie na godzinę) 8.83E-8 3.26E-7 Składnik współczynnika częstości awarii (SFF) >99% 98% Poziom nienaruszalności 3 2 bezpieczeństwa (SIL)** Częstotliwość testów diagnostycznych Czas reakcji (przy zastosowaniu gazu na pełną skalę) Średnie prawdopodobieństwo awarii niebezpiecznych dla funkcji bezpieczeństwa w przypadku żądania PFD avg 1oo1*** 1 sekunda 1 sekunda Ekran T 50 < 1 minuta Spiekane T 50 < 2 minuty 1.65E-4 Ekran T 50 < 1 minuta Spiekane T 50 < 2 minuty 4.2E-4 Tabela 3A Parametry SIL dla detektora (środowisko czyste) * Żywotność czujnika MOS wynosi zazwyczaj 3-5 lat. ** Tolerancja błędów sprzętu (HFT) = 0 *** PFD avg 1oo1 zakłada 4-godz. czas naprawy i 90-dniowy okres testu sprawdzającego. 9
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S (Wyjście 4-20 ma) (Wyjście przekaźnika) Certyfikat FM XXXXX XXXXX Żywotność produktu (lata) 22 22 λ DD (awarie na godzinę) 2.5E-5 2.5E-5 λ DU (awarie na godzinę) 2.7E-6 2.9E-6 Składnik współczynnika 91% 90% częstości awarii (SFF) Poziom nienaruszalności 2 2 bezpieczeństwa (SIL)** Częstotliwość testów diagnostycznych Czas reakcji (przy zastosowaniu gazu na pełną skalę) Średnie prawdopodobieństwo awarii niebezpiecznych dla funkcji bezpieczeństwa w przypadku żądania PFD avg 1oo1*** 1 sekunda 1 sekunda Ekran T 50 < 1 minuta Spiekane T 50 < 2 minuty Ekran T 50 < 1 minuta Spiekane T 50 < 2 minuty 3E-3 3.3E-3 Tabela 3B Parametry SIL dla detektora (środowisko zanieczyszczone) * Żywotność czujnika MOS wynosi zazwyczaj 3-5 lat ** Tolerancja błędów sprzętu (HFT) = 0 *** PFD avg 1oo1 zakłada 4-godz. czas naprawy i 90-dniowy okres testu sprawdzającego. 10
Inteligentny czujnik do wykrywania H2S E Środowisko Środowisko czyste (4-20 ma na wyjściu) zanieczyszczone Certyfikat FM XXXXX XXXXX Żywotność produktu (lata) 23 21 λ DD (awarie na godzinę) 1.1E-5 1.63E-5 λ DU (awarie na godzinę) 3.34E-8 1.83E-6 Składnik współczynnika częstości awarii (SFF) >99% 92% Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL)** 3 2 Częstotliwość testów 1 sekunda 1 sekunda diagnostycznych Czas reakcji (przy zastosowaniu gazu na pełną skalę) Średnie prawdopodobieństwo awarii niebezpiecznych dla funkcji bezpieczeństwa w przypadku żądania PFD avg 1oo1** Spiekane T 50 < 2 minuty Spiekane T 50 < 2 minuty 3E-4 2.4E-3 Tabela 4 parametry SIL dla detektora E * Żywotność czujnika MOS wynosi zazwyczaj 3-5 lat. ** Tolerancja błędów sprzętu (HFT) = 0 *** PFD avg 1oo1 zakłada 24-godz. czas naprawy i 90-dniowy okres testu sprawdzającego. Zatwierdzenia Detektory oraz E posiadają następujące zatwierdzenia: CSA FM Approvals E ATEX IEC 61508 dla FM Approvals ATEX Rejestracja HART IEC 61508 dla FM Approvals Tabela 5 Zatwierdzenia 11
MSA in Europe [ www.msasafety.com ] Northern Europe Southern Europe Eastern Europe Central Europe Netherlands MSA Nederland Kernweg 20 1627 LH Hoorn Phone +31 [229] 25 03 03 Fax +31 [229] 21 13 40 info.nl@msasafety.com France MSA GALLET Zone Industrielle Sud 01400 Châtillon sur Chalaronne Phone +33 [474] 55 01 55 Fax +33 [474] 55 47 99 info.fr@msasafety.com Poland MSA Safety Poland Sp. z o.o. Ul. Wschodnia 5A 05-090 Raszyn k/warszawy Phone +48 [22] 711 50 00 Fax +48 [22] 711 50 19 info.pl@msasafety.com Germany MSA AUER GmbH Thiemannstrasse 1 12059 Berlin Phone +49 [30] 68 86 0 Fax +49 [30] 68 86 15 17 info.de@msasafety.com Belgium MSA Belgium N.V. Duwijckstraat 17 2500 Lier Phone +32 [3] 491 91 50 Fax +32 [3] 491 91 51 info.be@msasafety.com Great Britain MSA (Britain) Limited Lochard House Linnet Way Strathclyde Business Park BELLSHILL ML4 3RA Scotland Phone +44 [16 98] 57 33 57 Fax +44 [16 98] 74 01 41 info.gb@msasafety.com Sweden MSA NORDIC Kopparbergsgatan 29 214 44 Malmö Phone +46 [40] 699 07 70 Fax +46 [40] 699 07 77 info.se@msasafety.com MSA SORDIN Rörläggarvägen 8 33153 Värnamo Phone +46 [370] 69 35 50 Fax +46 [370] 69 35 55 info.se@msasafety.com Italy MSA Italiana S.p.A. Via Po 13/17 20089 Rozzano [MI] Phone +39 [02] 89 217 1 Fax +39 [02] 82 59 228 info.it@msasafety.com Spain MSA Española, S.A.U. Narcís Monturiol, 7 Pol. Ind. del Sudoeste 08960 Sant-Just Desvern [Barcelona] Phone +34 [93] 372 51 62 Fax +34 [93] 372 66 57 info.es@msasafety.com Czech republic MSA Safety Czech s.r.o. Dolnojircanska 270/22b 142 00 Praha 4 - Kamyk Phone +420 241440 537 Fax +420 241440 537 info.cz@msasafety.com Hungary MSA Safety Hungaria Francia út 10 1143 Budapest Phone +36 [1] 251 34 88 Fax +36 [1] 251 46 51 info.hu@msasafety.com Romania MSA Safety Romania S.R.L. Str. Virgil Madgearu, Nr. 5 Ap. 2, Sector 1 014135 Bucuresti Phone +40 [21] 232 62 45 Fax +40 [21] 232 87 23 info.ro@msasafety.com Russia MSA Safety Russia Походный проезд д.14. 125373 Москва Phone +7 [495] 921 1370 Fax +7 [495] 921 1368 info.ru@msasafety.com Austria MSA AUER Austria Vertriebs GmbH Modecenterstrasse 22 MGC Office 4, Top 601 1030 Wien Phone +43 [0] 1 / 796 04 96 Fax +43 [0] 1 / 796 04 96-20 info.at@msasafety.com Switzerland MSA Schweiz Eichweg 6 8154 Oberglatt Phone +41 [43] 255 89 00 Fax +41 [43] 255 99 90 info.ch@msasafety.com European International Sales [Africa, Asia, Australia, Latin America, Middle East] MSA Europe Thiemannstrasse 1 12059 Berlin Phone +49 [30] 68 86 0 Fax +49 [30] 68 86 15 58 info.de@msasafety.com