EFEKTYWNOŚĆ NAWADNIANIA BORÓWKI WYSOKIEJ W POLSCE EFFICIENCY OF IRRIGATION OF HIGHBUSH BLUEBERRY IN POLAND Anna Tryngiel Gać, Waldemar Treder Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice; e mail: Anna.Gac@inhort.pl
Opracowanie wykonano w ramach zadania nr 3.1 Rozwój wodo- i energooszczędnych technologii upraw ogrodniczych Programu Wieloletniego Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego, finansowanego przez MRiRW
tys. ton 16 Szacunkowe zbiory owoców borówki wysokiej w Polsce Szacunkowa światowa (GUS, produkcja IERiGŻ, borówek 216) w 216 roku wdg IBO [tys. ton] 15 19 12,6 12 14 28 USA 13 Chile Chiny 12 Hiszpania 11 Argentyna Maroko 1 Polska 3 12 259 9 8 211 212 213 214 215 216
ha ha 8 7 6 5 4 3 2 1 35 3 25 2 15 1 5 Powierzchnia uprawy borówki wysokiej w Polsce (GUS) Powierzchnia uprawy borówki wysokiej w Polsce (FAO) 25 26 27 28 29 21 211 212 213 211 212 213 214 215
Celem pracy była ocena efektywności nawadniania borówki wysokiej w Polsce na podstawie badań własnych i dostępnej literatury.
Skierniewice
MATERIAŁ I METODY Współczynnik zwyżki plonu (WZP) the wzrost rise in plonu yield po obtained zastosowaniu through nawadniania irrigation, w expressed odniesieniu in do t/ha nienawadnianej and % kontroli, wyrażony w t/ha i % Współczynnik efektywności nawadniania (WEN) wzrost plonu po zastosowaniu rise in yield nawadniania Irrigation efficiency = 1mm of water used for irrigation wyrażony w kg na mm wody zużytej do nawadniania (1 mm = 1 l/m 2 = 1 m 3 /ha) Współczynnik straty plonu (WSP) szacowana strata total yield plonu without irrigation w przypadku 1% braku total yield under irrigation nawadniania liczona w założeniu, że plon ogólny w warunkach nawadniania oddaje w pełni potencjał produkcyjny, stanowi więc 1% Yield loss = 1%
Bluecrop i Darrow POZNAŃ 1984-1992 Kontrola bez nawadniania Nawadnianie dla utrzymania potencjału wodnego gleby na poziomie (-),3 MPa Nawadnianie dla utrzymania potencjału wodnego gleby na poziomie (-),1 MPa
Yield Plon [t/ha] [t/ha] Gruca, Pacholak; 1993 Bluecrop i Darrow plantacja young plantation młoda (średnia (average z lat 1986-1988) 3,5 6 3 2,5 2 1,5 1,5 WZP =,7 t/ha - 3% WEN = 37 kg/mm WSP = 23% 19 mm 56 mm WZP =,3 t/ha - 14% WEN = 6 kg/mm WSP = 12% 5 4 3 2 1 Irrigation Ilość wody water zużytej usage do [mm] nawadniania [mm] Control (-),3 MPa (-),1 MPa
Yield Plon [t/ha] [t/ha] Gruca, Pacholak; 1993 Bluecrop i i Darrow plantacja full fruiting w potential pełni owocowania (average (średnia 1989-1992) z lat 1989-1992) 14 3 12 1 8 6 4 2 WZP = 5,55 t/ha - 9% WEN = 43 kg/mm WSP = 47% 13 mm 265 mm WZP = 5,6 t/ha - 91% WEN = 22 kg/mm WSP = 48% 25 2 15 1 5 Irrigation Ilość wody water zużytej usage do [mm] nawadniania [mm] Control (-),3 MPa (-),1 MPa
Patriot SZCZECIN 1998-29 Kontrola bez nawadniania Nawadnianie dla utrzymania potencjału wodnego gleby na poziomie (-),3 MPa
Yield Plon [t/ha] [t/ha] Rumasz Rudnicka i inni 29 Patriot plantacja young plantation w młoda (average (średnia z 2-22) lat - 22) 6 12 5 4 3 2 1 17 mm WZP =1,9 t/ha - 55% WEN = 18 kg/mm WSP = 35% 1 8 6 4 2 Irrigation Ilość wody water zużytej usage do nawadniania [mm] [mm] Control (-),1 MPa
Yield Plon [t/ha] [t/ha] Rumasz Rudnicka i inni 29, Koszański i inni 211 16 Patriot plantacja full fruiting w potential pełni owocowania (average (średnia 23-29) z lat 23-29) 16 14 12 1 8 6 4 2 144 mm WZP = 7,52 t/ha - 124% WEN = 52 kg/mm WSP = 55% 14 12 1 8 6 4 2 Irrigation Ilość wody water zużytej usage do [mm] nawadniania [mm] Control (-),1 MPa
SKIERNIEWICE Bluecrop 28-215 Kontrola bez nawadniania Nawadnianie dla utrzymania potencjału wodnego gleby na poziomie (-),2 MPa
Yield Plon [t/ha] [t/ha] Tryngiel Gac i inni 216 Bluecrop plantacja young plantation młoda (średnia (average z lat 21-212) - 212) 5 3 4,9 4,8 4,7 4,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 26 mm WZP=,62 t/ha - 14% WEN = 3 kg/mm WSP = 13% 25 2 15 1 5 Irrigation Ilość wody water zużytej usage do [mm] nawadniania [mm] 4 Control (-),2 MPa
Yield Plon [t/ha] [t/ha] Tryngiel Gac i inni 216 Bluecrop full plantacja fruiting w potential pełni owocowania (average 213 (średnia - 215) z lat 213-215) 12 8 1 8 6 4 2 68 mm WZP = 6,99 t/ha - 236% WEN = 13 kg/mm WSP = 7% 7 6 5 4 3 2 1 Irrigation Ilość wody water zużytej usage do nawadniania [mm] [mm] Control (-),2 MPa
PODSUMOWANIE Zwyżka plonu (WZP) uzyskana dzięki zastosowaniu nawadniania wynosiła średnio: na młodych plantacjach 1,2 t/ha (33%) na plantacjach w pełni owocowania 7,42 t/ha (144%) 1,2 t/ha * 7 zł/kg = 7 14 zł/ha 7,42 t/ha *7 zł/kg = 51 94 zł/ha
PODSUMOWANIE Współczynnik straty plonu (WSP) w przypadku zaniechania nawadniania wynosił średnio 24% na plantacjach młodych 57% na plantacjach w pełni owocowania
PODSUMOWANIE Współczynnik efektywności nawadniania (WEN) wynosił średnio: na plantacjach młodych 27 kg zwyżki plonu na mm wody zużytej do 1 kg = 371 nawadniania l (plantacje młode) na plantacjach w pełni owocowania 55 kg zwyżki plonu na mm wody zużytej do nawadniania
PODSUMOWANIE Nawadnianie borówki wysokiej jest w Polsce niezbędnym zabiegiem agrotechnicznym Ilość dostarczonej wody powinna być ściśle skorelowana z przebiegiem warunków pogodowych Borówka wysoka, ze względu na płytki system korzeniowy jest wrażliwa nie tylko na okresowe niedobory wody, ale również na zbyt wysokie dawki wody (szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu)
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ