SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI GMINY PUŁAWY ZA LATA

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI GMINY PUŁAWY ZA LATA 2007-2008 PUŁAWY, marzec 2009

Spis treści 1. Wprowadzenie 3 1.1. Cel przygotowania sprawozdania 1.2. Podstawa prawna sporządzenia sprawozdania 3 1.3. Organy którym sprawozdanie zostanie przedłożone 3 1.4. Uchwała Rady Gminy Puławy w sprawie przyjęcia Planu Gospodarki Odpadami 3 1.5. Okres obejmujący sprawozdanie 1.6. Krótkie omówienie poszczególnych części raportu 3 1.7. Sposób zbierania informacji oraz ich źródła 4 1.8. Autorzy sprawozdania 5 2. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania i odzysku 5 3. Stan formalno - prawny instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów 7 3.1.Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puławach 7 3.2.Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Gołębiu, gm. Puławy 8 4. Instalacje odzysku lub innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów 9 5. Stan realizacji działań ujętych w gminnym planie gospodarki odpadami na lata 2007-2008 11 6. Ocena sposobów i źródeł finansowania zaplanowanych przedsięwzięć 13 7. Ocena systemu monitoringu 13 8. Podsumowanie 14 9. Wykorzystane materiały 16

1. WPROWADZENIE 1.1. CEL SPRAWOZDANIA Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Puławy ma na celu dokonanie analizy aktualnego stanu gospodarki odpadami, skuteczności istniejących rozwiązań i działań w tym zakresie oraz podjęcie ewentualnych decyzji o niezbędnych zmianach w planie dla osiągnięcia wyznaczonych celów. 1.2. PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA Art. 14 ust. 12b, pkt.4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.). 1.3. ORGANY KTÓRYM SPRAWOZDANIE ZOSTANIE PRZEDŁOŻONE Zgodnie z art. 14 ust. 13 ustawy o odpadach sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami organ wykonawczy gminy przedkłada Radzie Gminy i Zarządowi Powiatu w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego. 1.4. UCHWAŁA RADY GMINY PUŁAWY W SPRAWIE PRZYJĘCIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Puławy został przyjęty uchwałą Nr XIX/115/04 Rady Gminy Puławy z dnia 13 sierpnia 2004 r. 1.5.OKRES OBEJMUJĄCY SPRAWOZDANIE Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 01.01.2007 r. do dnia 31.12.2008 r. 1.6. KRÓTKIE OMÓWIENIE POSZCZEGÓLNYCH CZĘŚCI SPRAWOZDANIA Sprawozdanie zawiera informacje dotyczące stanu gospodarki odpadami na terenie gminy Puławy z uwzględnieniem sytuacji formalno - prawnej, obejmujące zarówno aspekty ilościowe jak i jakościowe w odniesieniu do sposobów gospodarowania odpadami wytwarzanymi na terenie gminy Puławy. W rozdziale 2 przedstawiono rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania i odzysku, wg informacji uzyskanych od podmiotów prowadzących działalność w 3

zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz informacji o ilości odpadów składowanych na składowisku odpadów w Gołębiu. W rozdziale 3 przedstawiono informacje dotyczące stanu formalno - prawnego instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, obejmujące Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puławach oraz składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Gołębiu, jako jedynej instalacji tego rodzaju, usytuowanej na terenie gminy Puławy. W rozdziale 4 zawarto informacje o instalacjach odzysku lub innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów. Rozdział 5 zawiera ocenę stanu realizacji działań ujętych w gminnym planie gospodarki odpadami w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. Ocena ta dotyczy stopnia wykonania, bądź zaawansowanie realizacji priorytetów ekologicznych określonych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Puławy. Rozdział 6 zajmuje się oceną sposobów i źródeł finansowania zaplanowanych przedsięwzięć. Przede wszystkim w rozdziale tym oceniono wykorzystanie możliwości finansowania zadań oraz ich efektywność ekonomiczną, a także przedstawiono możliwości zminimalizowania niektórych kosztów. W rozdziale 7 dokonano oceny systemu monitoringu realizowanych zadań z zakresu gospodarki odpadami, z uwzględnieniem zgodności planu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. W rozdziale 8 podsumowano realizację planu gospodarki odpadami w formie opisowej oraz przedstawiono ewentualne propozycje rozwiązań, mogących poprawić stan gospodarki odpadami, a także uwzględniono zakres niezbędnych zmian w planie, wynikających ze zmian w przepisach prawnych. 1.7. SPOSÓB ZBIERANIA INFORMACJI ORAZ ICH ŹRÓDŁA dane: Informacje zawarte w niniejszym sprawozdaniu zostały pozyskane w oparciu o następujące a) Dane własne o ilości odpadów składowanych na składowisku odpadów w Gołębiu w latach 2007 2008. b) Dane własne o wielkości osiągniętych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych za lata 2007 2008. c) Informacje z Raportu o stanie środowiska Województwa Lubelskiego w roku 2007 (WIOŚ, 2008). d) Informacje źródłowe z podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości. e) Plan gospodarki odpadami dla gminy Puławy, Puławy 2004 r. 4

f) Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Puławy, Puławy 2006 r. 1.8. AUTORZY SPRAWOZDANIA Nadzór realizacyjny: inż. Marian Pawłowski Wójt Gminy Puławy Opracowanie: mgr Tomasz Bobrowski Inspektor ds. gospodarki komunalnej i mieszkaniowej Urzędu Gminy Puławy 2. RODZAJ I ILOŚĆ ODPADÓW PODDAWANYCH POSZCZEGÓLNYM PROCESOM UNIESZKODLIWIANIA I ODZYSKU Gospodarka odpadami na terenie gminy oparta jest głównie o system unieszkodliwiania odpadów poprzez ich składowanie. Na funkcjonujący system składają się niejako dwa podsystemy pozbywania się odpadów z terenu nieruchomości: 1) oparty na odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości przez jednostki wywozowe na podstawie zawartych umów o świadczenie usług w tym zakresie i przekazywaniu ich do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puławach; 2) oparty na składowaniu odpadów na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Gołębiu, dostarczanych własnym transportem przez mieszkańców prawobrzeżnej części gminy. Podstawowym celem w zakresie gospodarki odpadami jest zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców gminy systemem odbierania odpadów komunalnych oraz zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych w celu ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, wydzielenia odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych i osiągnięcia poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Działania te obejmują zagadnienia z zakresu organizacji gospodarki odpadami oraz edukacyjno informacyjne. Na terenie gminy Puławy jednostki wywozowe w ramach zawartych umów odbierają niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne - kod 200301 oraz inne nie wymienione frakcje zbierane w sposób selektywny - kod 200199. Ponadto gmina organizuje okresową zbiórkę odpadów wielkogabarytowych - kod 200307, realizowaną przez jednostki wywozowe. 5

W latach 2007-2008 jednostki wywozowe odebrały łącznie 1478,83 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych. Zmiany w ilościach odpadów w poszczególnych latach objętych sprawozdaniem przedstawia wykres nr1. 1000 800 600 400 200 666,06 812,77 2007 2008 0 Ilość odpadów odebranych od właścicieli nieruchomości Wykres 1. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne odebrane przez jednostki wywozowe od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Puławy w latach 2007-2008* [w Mg] * - przyjęto przelicznik - 1m 3 = 0,15 Mg Na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Gołębiu deponowane są niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne kod 200301 przyjmowane wyłącznie od mieszkańców prawobrzeżnej części gminy. Mieszkańcy dostarczają odpady własnym transportem i nie ponoszą żadnych opłat za ich składowanie. Ilość odpadów zdeponowanych na składowisku w Gołębiu w okresie sprawozdawczym przedstawiono na wykresie nr 2 400 350 300 250 200 150 100 50 0 284,1 359 Ilość odpadów składowanych na składowisku w Mg 2007 2008 Wykres 2. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne zdeponowane na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Gołębiu w latach 2007-2008 [w Mg] 6

Szacuje się, iż łącznie w roku 2007 zebrano z terenu gminy Puławy 944,5 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, co stanowiło w przeliczeniu na 1 mieszkańca 0,082 Mg/M/1rok; natomiast w roku 2008 zebrano z terenu gminy 1171,77 Mg odpadów, co stanowiło 0,098 Mg/M/1rok 1. Powyższe dane wskazują na wzrost ilości odpadów odebranych, bądź przekazanych do składowania, wydaje się jednak, iż nie należy ich interpretować jako wzrost ilości wytworzonych odpadów, lecz jako stopniowo następującą zmianę sposobu gospodarowania odpadami przez ich wytwórców. Większa ilość odpadów trafiająca do zorganizowanego systemu unieszkodliwiania odpadów może świadczyć, że mniejsza ich ilość trafia do środowiska, np. w postaci tzw. dzikich wysypisk. Na fakt ten może wskazywać także wzrost ilości umów na odbiór odpadów komunalnych zawieranych przez jednostki wywozowe z właścicielami nieruchomości, co przedstawiono w rozdziale 5 niniejszego sprawozdania. 3. STAN FORMALNO-PRAWNY INSTALACJI DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Puławy docelowo system unieszkodliwiania odpadów na terenie gminy miał być oparty na wywozie odpadów do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puławach, wskazanym w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Puławskiego, natomiast składowisko odpadów w Gołębiu było przewidziane do zamknięcia. Stan formalno-prawny instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów regulują przepisy ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy, w tym: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23.03.2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk (Dz. U. Nr 61, poz. 549), oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858). 3.1. ZAKŁAD UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W PUŁAWACH Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych jest zasadniczym filarem zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie powiatu puławskiego. System ten wprowadza równolegle elementy edukacji ekologicznej, selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, zbiórki odpadów wielkogabarytowych oraz biologicznego przetwarzania frakcji organicznej odpadów komunalnych i bezpiecznego ekologicznie składowania pozostałych odpadów 1 Przyjmując statystycznie, że 100% mieszkańców jest objętych zorganizowaną zbiórką odpadów. Wg posiadanych danych szacunkowa ilość mieszkańców objętych zbiórka wynosi 96% ze względu na okresowy lub stały brak możliwości dojazdu przez jednostki wywozowe. 7

(tzw. balastu). Celem zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi jest ograniczenie ogólnej masy odpadów trafiających do unieszkodliwiania poprzez składowanie. Zadaniem systemu jest wytworzenie odpowiednich nawyków wśród mieszkańców, dzięki którym łatwiejsze będzie wykorzystanie odpadów w procesie recyklingu, a także jako źródło energii. Funkcjonująca na terenie ZUOK instalacja do fermentacji beztlenowej, w której biofrakcja z odpadów komunalnych jest poddawana procesowi fermentacji wraz z osadami ściekowymi pochodzącymi z oczyszczalni ścieków, jest producentem biogazu, stanowiącego atrakcyjne biopaliwo, wykorzystywane w chwili obecnej do celów ogrzewania pomieszczeń ZUOK. Proces fermentacji beztlenowej przyczynia się w zasadniczy sposób do ograniczenia objętości odpadów składowanych na składowisku poprzez możliwość znacznego ich zagęszczenia, a co za tym idzie, pozwala na optymalne wykorzystanie pojemności składowiska. Składowisko odpadów komunalnych ZUOK o powierzchni 3,17 ha i objętości 200 tys. m 3 spełnia wszystkie wymagania formalno-prawne. Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puławach jest nowoczesnym zakładem spełniającym wymagania UE, w tym także najlepszej dostępnej techniki BAT (Best Available Techniqes). 3.2. SKŁADOWISKO ODPADÓW INNYCH NIŻ NIEBEZPIECZNE I OBOJĘTNE W GOŁĘBIU, GM. PUŁAWY Składowisko odpadów w Gołębiu zostało oddane do eksploatacji w 1989 r. na terenach po byłej kopalni piasku. Funkcjonowanie składowiska odpadów w Gołębiu oparte jest o wymagane przepisami prawa dokumenty: a) decyzję lokalizacyjną, b) pozwolenie na budowę, c) decyzję zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska, d) decyzję zezwalającą na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów 2, e) przegląd ekologiczny. Monitoring składowiska jest prowadzony od 2003 r. i obejmuje swoim zakresem: badanie substancji i parametrów wskaźnikowych w wodach powierzchniowych i podziemnych i odciekach, kontrolę osiadania powierzchni składowiska odpadów w oparciu o repery, kontrola struktury i składu masy składowiska odpadów, 2 Decyzja ważna do 23.09.2013 r. 8

badanie wielkości opadu atmosferycznego na terenie składowiska (posterunek meteorologiczny w Dęblinie). Zakres monitoringu jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858). Na podstawie dotychczasowych analiz można stwierdzić, że badane wody podziemne pobierane z 3 piezometrów na terenie składowiska, poza okresowo zmieniającym się odczynem, nie wykazują przekroczeń od dopuszczalnych norm. Program Gospodarki Odpadami Gminy Puławy przewidywał zamknięcie i rekultywację składowiska do końca 2005 r. Informacja ta została zawarta w powiatowym i wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Gołębiu, nie spełnia niektórych wymagań stawianych składowiskom odpadów ze względu na brak urządzenia do pomiaru masy odpadów (wagi samochodowej) oraz brak prowadzonej segregacji odpadów, natomiast osoba pełniąca funkcję kierownika składowiska, posiada kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami określone w ustawie o odpadach. 4. INSTALACJE ODZYSKU LUB INNEGO NIŻ SKŁADOWANIE UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW Od 2004 r. Urząd Gminy Puławy we współpracy Zakładem Usług Komunalnych sp. z o. o. w Puławach, wprowadził segregację i zbiórkę odpadów opakowaniowych w tzw. systemie workowym. W ramach tej zbiórki w latach 2007-2008 zebrano łącznie 114,27 Mg 3 odpadów opakowaniowych. Ilość odpadów opakowaniowych zebranych w poszczególnych latach przedstawia poniższy wykres. 3 W tym 4,27 Mg odpadów opakowaniowych zebranych przez inne jednostki wywozowe. 9

70 60 50 40 30 20 10 0 48,8 65,47 Ilość odpadów w Mg 2007 2008 Wykres 3. Ilość segregowanych odpadów opakowaniowych zebranych na terenie gminy Puławy w latach 2007-2008 [w Mg] Coroczny znaczący wzrost ilości zebranych segregowanych odpadów opakowaniowych jest podyktowany przede wszystkim czynnikami ekonomicznymi, ponieważ za odbiór tych odpadów właściciele nieruchomości, którzy mają podpisaną umowę na odbiór odpadów komunalnych z ZUK, nie ponoszą żadnych opłat. Gmina zapewnia worki na ww. odpady, ponosząc w całości koszty ich zakupu. Określenie ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania jest trudna do ustalenia. Gmina nie posiada informacji o ilości tych odpadów kierowanych do składowania przez jednostki wywozowe świadczące usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, jak również nie prowadzi ewidencji tych odpadów przyjmowanych na składowisko w Gołębiu. Wydaje się jednak, iż ze względu na wiejski charakter gminy większość odpadów ulegających biodegradacji jest zagospodarowywana przez mieszkańców we własnym zakresie i nie trafia do składowania. Trzeba przy tym zaznaczyć, że wymagania określone w Dyrektywie Rady 1999/31/EC oraz krajowych regulacjach prawnych dotyczących zakładanego poziomu odzysku odpadów ulegających biodegradacji, zostały określone zarówno w Planie Gospodarki Odpadami Gminy Puławy, jak również w Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Puławy oraz w wymaganiach jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Zagadnienia dotyczące ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny stanowić element dokładnej analizy w latach następnych, tak aby było możliwe osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku tych odpadów w stosunku do roku bazowego. Ponadto w ramach prowadzonej na zlecenie gminy zbiórki odpadów wielkogabarytowych zbierane są odpady, z których część ogólnej masy stanowią surowce podlegające odzyskowi, szczególnie złom stalowy. W ramach zorganizowanej przez Gminę zbiórki w 2008 r. zebrano z terenu gminy 210 m 3 odpadów wielkogabarytowych. 10

5. STAN REALIZACJI DZIAŁAŃ UJĘTYCH W GMINNYM PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2007-2008 Z punktu widzenia oceny stanu realizacji działań ujętych w Planie gospodarki odpadami gminy Puławy dokonano porównania wybranych wskaźników: Lp. Wskaźnik Stan na dzień 31.12.2007 r. Stan na dzień 31.12.2008 r. 1. 2. Ilość zebranych odpadów komunalnych/mieszkańca /rok Stopień objęcia mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów 0,082 Mg/M/rok 0,098 Mg/M/rok 96% 1) 96% 1) 3. Ilość selektywnie zebranych materiałów (w stosunku do wytworzonych) 5,17% 5,57% 4. Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych (np. baterie i akumulatory) 0,052 Mg 0,016 Mg 5. Ilość eksploatowanych składowisk 2 (1 w gminie) 2 (1 w gminie) 6. Ilość dzikich składowisk 0 szt. 1 szt. 2) 7. Powierzchnia dzikich składowisk 0 ha 0,004 ha Tabela 1. Wybrane wskaźniki stanu gospodarki odpadami 1) z doświadczenia wynika, iż ze względu na trudności z dojazdem przez jednostki wywozowe niewielka część mieszkańców nie ma możliwości korzystania z usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych, 2) dzikie składowisko usunięto w 2008 r. W celu technicznego i organizacyjnego zabezpieczenia wykonywania zadań w planie określono najważniejsze priorytety zmierzające do dalszej poprawy gospodarki odpadami w gminie. Do priorytetów tych zaliczono: 1. Ochronę powierzchni ziemi; 2. Rozwój systemu gospodarki odpadami; 11

3. Wdrażanie systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi; 4. Edukację ekologiczną. W ramach każdego z tych priorytetów określone są kierunki działań zmierzających do ich osiągnięcia. Jako swego rodzaju wyznacznik stopniowego normalizowania się gospodarki odpadami na terenie gminy Puławy należy uznać systematyczny wzrost ilości umów zawieranych przez właścicieli nieruchomości na odbiór odpadów komunalnych. 1750 1700 1703 1650 1600 1550 1500 1571 Ilość umów 2007 2008 Wykres 4. Ilość umów zawartych przez właścicieli nieruchomości z jednostkami wywozowymi na odbiór odpadów komunalnych [w szt.] Jak wynika z powyższego wykresu, w ciągu 1 roku wzrost ilości umów w liczbach bezwzględnych wyniósł 132 szt., co stanowiło zwiększenie się ilości umów o ponad 11 punktów procentowych w stosunku rocznym. Osiągnięcie takich efektów było możliwe dzięki prowadzonym działaniom edukacyjno informacyjnym i kontroli wypełniania obowiązków przez właścicieli nieruchomości. W 2004 r. dokonano spisu z natury budynków pokrytych materiałami budowlanymi zawierającymi azbest (eternit), pozostających we własności osób fizycznych. Wg dokonanego spisu na terenie gminy znajduje się 2186 budynków pokrytych eternitem o łącznej powierzchni 513107 m 2. 6. OCENA SPOSOBÓW I ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ZAPLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ 12

Plan gospodarki odpadami gminy Puławy zakłada finansowanie zadań z różnych źródeł, jednak jak wskazuje dotychczasowe doświadczenie wszystkie realizacje były prowadzone głównie ze środków budżetu gminy. Ponadto część działań z tego zakresu pokryto ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na dalszym etapie realizacji planu należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasady zanieczyszczający płaci, zarówno w odniesieniu do indywidualnych przypadków związanych z zagospodarowaniem odpadów, jak również do działań realizowanych przez gminę. Zasada ta oznacza, że sprawcy szkód w środowisku (w tym także składowania odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych) powinni ponosić koszty zapobiegania tym szkodom lub naprawiania ich skutków. Tak więc w większości przypadków nie powinno mieć miejsca publiczne finansowanie polityki środowiskowej, bowiem płacić za nią powinni sprawcy zanieczyszczeń, jeśli tylko uda się ich zidentyfikować. Finansowanie przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami powinno ograniczać się to tworzenia możliwości organizacyjnych oraz takich, które wynikają wprost z obowiązkowych zadań gminy lub są wynikiem sytuacji stwarzających zagrożenie dla środowiska. W zakresie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest niezbędne jest pozyskanie funduszy z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie. 7. OCENA SYSTEMU MONITORINGU Plan gospodarki odpadami gminy Puławy zakłada monitoring i ocenę jego wdrażania poprzez: 1) Przyjęcie wskaźników określających: - wielkość strumienia odpadów komunalnych, - stopień odzysku i powtórnego wykorzystania odpadów, - ekonomiczną efektywność przedsięwzięć na rzecz ograniczania strumienia odpadów i zwiększania stopnia odzysku, - monitoring elementów środowiska związanych z gospodarką odpadami (zanieczyszczenia wód podziemnych, liczba i powierzchnia dzikich wysypisk). 2) Ustawiczne zbieranie informacji o stanie gospodarki wszystkimi odpadami na terenie gminy Oceniając system monitoringu należy zwrócić uwagę, iż ujęte w nim wskaźniki i zadania odnoszą się zasadniczo do wszystkich istotnych elementów, zarówno do tych związanych bezpośrednio z możliwościami technicznymi i organizacyjnymi, jak również opierających się na zagadnieniach ekonomicznych. Wydaje się jednak, iż ustalone kryteria powinny ulec w najbliższym czasie modyfikacji, poprzez ustalenie dodatkowych wskaźników związanych ze sposobami wpływania na ograniczenie ogólnej masy wytwarzanych odpadów, a nie tylko postępowania z odpadami już powstałymi. 13

Należy przy tym zwrócić uwagę na ograniczone możliwości zbierania informacji, wynikające z czynników natury obiektywnej (np.: trudności z oceną wpływu na środowisko lub jednoznacznego określenia ilości danych odpadów), jak i natury subiektywnej (np.: brak realizacji obowiązku sprawozdawczego przez jednostki wywozowe). 8. PODSUMOWANIE Plan Gospodarki Odpadami Gminy Puławy można uznać za częściowo zrealizowany. W porównaniu do celów założonych w harmonogramie, niektóre zadania zostały wykonane w stopniu zadowalającym, inne zaś nie zostały wykonane lub zakres ich realizacji jest mały. Przyczyną takiego stanu jest brak założonej w planie wspólnej polityki w zakresie gospodarki odpadami gmin i powiatu. Celowym działaniem w tym zakresie byłoby utworzenie Grupy Roboczej, złożonej z przedstawicieli gmin powiatu puławskiego, mającej za zadanie wypracowanie wspólnych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, opartych o istniejący system z Zakładem Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puławach, jako jego głównym członem. Należy przy tym zaznaczyć, iż założony system funkcjonowania gospodarki odpadami w planach wyższego szczebla, to jest wojewódzkim i powiatowym, nie został w pełni wdrożony, wobec czego gmina nie miała możliwości realizacji niektórych założeń gminnego planu gospodarki odpadami. Część zadań, których realizacji podjęła się gmina, można uznać za zaawansowane w stopniu dobrym, co nie oznacza konieczności wprowadzenia korekty, zarówno w zakresie, jak i sposobie ich kontynuacji. Do zadań tych należy zaliczyć wspieranie działań w zakresie wdrożenia selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, która z powodzeniem jest prowadzona od 2004 r. Ilości zebranych odpadów w poszczególnych latach wskazują na stałą tendencję wzrostową, ważnym jest jednak, by tych działań nie zaniechać i systematycznie zwiększać ilość gospodarstw domowych, z których odpady są odbierane właśnie w tej formie. Udoskonalenia i zmian w założeniach wymaga selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, szczególnie w zakresie zaktywowania zbiórki zużytych baterii. W programie określono, iż 100% gospodarstw domowych ma możliwość korzystania ze zorganizowanego systemu wywozu odpadów komunalnych. Fakt ten nie ma pokrycia w rzeczywistości, ponieważ zdarzają się pojedyncze przypadki braku możliwości dojazdu przez jednostki wywozowe do posesji. Mając jednak na względzie szeroki prac w zakresie budowy dróg na terenie gminy, można przypuszczać, iż stan ten ulegnie w najbliższym czasie znaczącej poprawie. Należy jednak dokonać korekty w planie, wskazując stan rzeczywisty. Zgodnie z zapisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach od 2006 r. prowadzona jest ewidencja umów zawartych na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości. Ewidencja ta pozwala na bieżącą kontrolę ilość umów zawieranych w poszczególnych miejscowościach oraz pozwala jednoznacznie wskazać te nieruchomości, których właściciele nie wypełniają obowiązków określonych w ustawie. Na koniec okresu sprawozdawczego przybliżony współczynnik ilości umów na odbiór odpadów komunalnych, stosunku do ilości nieruchomości wynosił 57,28%. Brak zawartych umów na odbiór odpadów komunalnych jest główną przyczyną powstawania zjawiska tzw. dzikich wysypisk, z którymi gmina Puławy systematycznie się 14

boryka. Rozwiązaniem tego zagadnienia może być nasilenie działań kontrolnych oraz zorganizowanie przez gminę odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów na świadczenie usług w tym zakresie. W dalszym ciągu należy kontynuować działania z zakresu edukacji ekologicznej, poprzez opracowanie i dystrybucję kolejnej edycji informatora dotyczącego właściwego postępowania z odpadami - Czystość w gminie czyli dobre rady na odpady. Informator ten 2006 r. dotarł do większości mieszkańców gminy i przyczynił się do zmiany postępowania z odpadami. Celowym jest także organizowanie spotkań z mieszkańcami w poszczególnych sołectwach. Przeprowadzone w 2008 r. szkolenie dla sołtysów pt.: Niska emisja problemy i zagrożenia, podejmujące m.in. tematykę szkodliwości spalania odpadów komunalnych w piecach i paleniskach domowych, spotkało się z dużym zainteresowaniem. Wydaje się więc, iż jednym z ważniejszych warunków realizacji planu gospodarki odpadami w gminie Puławy jest włączenie się do udziału w jego realizacji wszystkich mieszkańców. Wiąże się to z koniecznością zmiany podejścia do środowiska oraz związaną z tym potrzebą wszechstronnej edukacji ekologicznej. Właściwie realizowane przedsięwzięcia edukacyjne przyczyniają się docelowo do ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko, szczególnie w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. W najbliższej perspektywie należy rozważyć aktualizację istniejącego planu i wprowadzenia w nim zmian dotyczących w szczególności: działań zmierzających do rozwiązania problemu powstawania dzikich wysypisk, poprzez kontrolowanie zbiórki odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, wydzielenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, nasilenia działań edukacyjno-informacyjnych (np.: wprowadzenia edukacji ekologicznej dla dorosłych z uwzględnieniem tematyki dotyczącej metod ograniczania ogólnej masy wytwarzanych odpadów). Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Puławy jest wyznacznikiem kierunków właściwego gospodarowania odpadami, natomiast aktem prawa miejscowego wdrażającym założenia planu jest Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie. Regulamin ten, przyjęty Uchwałą Nr XXXIII/181/05 Rady Gminy Puławy z dnia 29 grudnia 2005 r., określa szczegółowo prawa i obowiązki mieszkańców gminy, w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości. Natomiast wymagania, jakie powinni spełniać przedsiębiorcy ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, określono w Zarządzeniu Nr 48/07 Wójta Gminy Puławy z dnia 12 września 2007 r. 15

9. WYKORZYSTANE MATERIAŁY 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.) 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620 z późn. zm.) 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) 6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595) 7. Uchwała Nr 233 Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 (M.P. 2006, Nr 90, poz. 946) 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858). 16