Scenariusz lekcji: Kryzys uchodźczy dla uczniów i uczennic szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych WSTĘP: Słowo uchodźca odmieniamy od 2015 roku przez wszystkie przypadki. Robią to politycy, media, media społecznościowe. Kim są uchodźcy, skąd przybywają do Polski, jak wywołano kryzys uchodźczy? Zapraszamy Waszą klasę do udziału w zajęciach, które przybliżą te zagadnienia.
Zadanie 1 Polecenie dla uczestników: Wypiszcie na kartkach post-it wszystkie skojarzenia jakie macie z terminem uchodźca/uchodźcy? Pracujcie indywidualnie przez 5 min, przypnijcie kartki do tablicy. Wskazówki dla prowadzącego: Omów skojarzenia, podaj definicję uchodźcy: Osoba która opuszcza swój kraj w obawie przed prześladowaniem z powodu rasy, narodowości religii, przynależności do określonej grupy, przekonań politycznych. Prześladowania w jej kraju pochodzenia wynikają np. z wojen, rewolucji, czystek etnicznych. Często przeżyła tragiczne wydarzenia np. tortury, była świadkiem tragicznych wydarzeń, które dotknęły jej bliskich. Taka osoba przekraczając granice pierwszego bezpiecznego kraju powinna zgłosić straży granicznej, że chce ubiegać się o azyl/ochronę, aby mogła rozpocząć się procedura sprawdzająca czy należy przyznać jej azyl. Zadanie 2 Polecenie dla uczestników: Połączcie się w 4-5 osobowe zespoły. Dopasujcie hasła do definicji. Macie 5 minut na wykonanie zadania. Omówcie poprawność zrozumienia haseł Przyklejcie prawidłową wersję na ścianę. Wydrukuj zawartość tabeli i potnij na paski hasła i definicje, wydrukuj ilość zestawów równą ilości grup: Hasło: Emigrant/ emigrantka Uchodźca/ uchodźczyni Definicja: Osoba, która dobrowolnie opuszcza swój kraj. Osoba która opuszcza swój kraj w obawie przed prześladowaniem z powodu rasy, narodowości religii, przynależności do określonej grupy, przekonań politycznych. Prześladowania w jej kraju pochodzenia wynikają np. z wojen, rewolucji, czystek etnicznych. Często przeżyła tragiczne wydarzenia np. tortury, była świadkiem tragicznych wydarzeń, które dotknęły jej bliskich. Taka osoba przekraczając granice pierwszego bezpiecznego kraju powinna zgłosić straży granicznej, że chce ubiegać się o azyl/ochronę, aby mogła rozpocząć się procedura sprawdzająca czy należy przyznać jej azyl. Jest najważniejszym aktem prawa
Konwencja Genewska Status uchodźcy Ośrodek dla uchodźców Ośrodek recepcyjny Procedura międzynarodowego dotyczącym uchodźców. Zawiera ona definicję pojęcia uchodźca oraz wskazanie, jakie działania powinny podejmować, a jakich nie mogą podejmować państwa, które ją podpisały. Z ważniejszych zasad dotyczących traktowania uchodźców, jakie określa nakaz traktowania uznanych uchodźców tak samo jak obywateli państwa przyjmującego w kwestii dostępu do systemu pomocy socjalnej. Druga ważna zasada to zakaz karania uchodźców za to, że w drodze do państwa przyjmującego zmuszeni byli nielegalnie przekroczyć jego granicę. Forma ochrony międzynarodowej przyznawana osobie, która spełnia określone przesłanki, nadawany jest bezterminowo, a osoba, która go uzyskała, może korzystać z większości praw socjalnych przysługujących obywatelom polskim. pozwala ubiegać się w przyszłości o zezwolenie na pobyt stały, a następnie o obywatelstwo polskie. W Polsce funkcjonuje aktualnie 12 takich ośrodków. Cudzoziemcy ubiegający się o ochronę międzynarodową mogą w nich przebywać przez cały okres postępowania uchodźczego oraz w zależności od wydanej decyzji od 14 dni do 2 miesięcy po jego zakończeniu. Pierwszy ośrodek, do którego kierowane są osoby, które złożyły wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, przekroczyły granicę i znalazły się w Polsce. Obecnie funkcjonują 2 tego typu ośrodki w Białej Podlaskiej i Podkowie Leśnej Dębaku. Trwa od momentu wypowiedzenia przez cudzoziemca słowa azyl na granicy, aż finalnego rozpatrzenia jego sprawy. Kończy się przyznaniem statusu uchodźcy, inną formą ochrony lub wydaleniem cudzoziemcy, jeśli nie ma przesłanek do objęcia jego/ jej ochroną.
Frontex Zasada non- refoulement UDSC Urząd do Spraw Cudzoziemców UNHCR United Nations High Commissioner for Refugees Deportacja Utworzona w 2004 roku niezależna agencja w ramach Unii Europejskiej, z siedzibą w Warszawie. Głównym zadaniem jest koordynowanie współpracy operacyjnej między państwami członkowskimi UE w zakresie zarządzania granicami zewnętrznymi w celu ich kontroli i ochrony. Jedna z ważniejszych zasad prawa azylowego i migracyjnego, wynika z konwencji Genewskiej, dotyczy zakazu wydalania i zawracania uchodźców, którym nie przyznano statusu uchodźcy w sytuacji, gdy zachodzi groźba poddania ich represjom w kraju pochodzenia. Dotyczy także zakazu zawracania z granicy cudzoziemców (np. z powodu braku wizy, paszportu) jeśli ci deklarują chęć ubiegania się o ochronę międzynarodową. Takie osoby powinny mieć możliwość wjazdu do kraju, w którym proszą o azyl, aby na terytorium kraju rozpoczęła się ich procedura uchodźcza. Instytucja, która prowadzi sprawy osób ubiegających się o przyznanie ochrony, bada przedstawione dowody, prowadzą przesłuchania, a następnie wydają decyzję o przyznaniu ochrony lub wydaleniu cudzoziemca/cudzoziemki. Jej pracownicy prowadzą działania w każdym z ośrodków w Polsce, zajmują się sprawami socjalnymi, kontaktami z administracją ośrodka, lokalną społecznością. Organizacja powołana do życia 14 grudnia 1950 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Jej zadaniem jest prowadzenie, koordynacja działań na arenie międzynarodowej, na rzecz ochrony uchodźców, ochrona ich praw i dobrobytu, ma mandat (uprawnienia) do działania na rzecz bezpaństwowców (osób bez obywatelstwa). Wydalenie cudzoziemca z kraju pobytu. W Polsce taką decyzję wydaje, a następnie wykonuje Straż Graniczna. Łączy się ona z zakazem wstępu na terytorium naszego kraju od 6 miesięcy do 5 lat. Po otrzymaniu decyzji o
deportacji cudzoziemiec/cudzoziemka otrzymuje czas od 15 do 30 dni na wyjazd. Jedynie w przypadku osób, które przebywały w Polsce nielegalnie lub są niebezpieczne zostają one odwiezione do granicy Polski. Zadanie 3 Skąd uchodźcy przyjeżdżają do Polski? Zaznaczcie na mapie, określcie w grupach jaka może być przyczyna ich wyjazdu. Pracujcie w grupach 3 osobowych. Wskazówka dla prowadzącego: Wydrukuj odpowiednią ilość map. Uchodźcy w Polsce (za UdSC raport: 2015 rok) Federacja Rosyjska (głównie Czeczenii): 1381 Gruzja: 147 Ukraina: 1042 Armenia: 43 Syria: 35 Pozostałe: 271 łącznie:2919 wniosków o udzielenie ochrony
Zadanie domowe: korzystając z źródeł internetowych jak strony uchodźcy info, raporty Urzędu do Spraw Cudzoziemców, znajdźcie informacje dlaczego ze swojego kraju wyjeżdżają Czeczeni, Ukraińcy, Syryjczycy, Irakijczycy. Pomocne będą videoexplainery i prezentacje: https://www.youtube.com/watch?v=rvonxh3nn9w&t=7s https://www.youtube.com/watch?v=aqplredw-ro&t=14s https://www.slideshare.net/kasiaszatkowska1/arabska-wiosna
Dziękujemy za udział w zajęciach! Autorka scenariusza: Ilona Majewska Scenariusz jest częścią projektu Miejsca wspólne zrealizowanego w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Patronat: Narodowe Centrum Kultury i Urząd do Spraw Cudzoziemców.