5 CZY ZASYPIĄ NAS ŚMIECI? CZĘŚĆ II CELE OGÓLNE: zrozumienie roli człowieka w środowisku przyrodniczym poznanie zagrożeń dla środowiska ze strony człowieka uświadomienie własnej odpowiedzialności za stan otoczenia osobiste i trwałe zaangażowanie w ochronę przyrody we własnym otoczeniu kształtowanie umiejętności służących zdobywaniu wiedzy kształtowanie umiejętności pracy zespołowej. CELE OPERACYJNE: Przewidywane osiągnięcia uczeń potrafi: zmniejszyć ilość śmieci gromadzonych w jego domu poprzez rozważne zakupy unikać jednorazowych opakowań i używać torby lub koszyka na zakupy segregować śmieci wg kategorii: plastik, papier, szkło, aluminium zbierać surowce wtórne i oddawać je do ponownego przetworzenia rozpoznać stopień szkodliwości opakowań dla środowiska na podstawie symboli oznakowań na opakowaniach zrobić zakupy wybierając produkty niepakowane, z małą ilością opakowań lub w opakowaniach nadających się do powtórnego przetworzenia wielokrotnie korzystać z opakowań nadających się do ponownego użytku. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: opakowania po kosmetykach, żywności, środkach czystości. Literatura dla nauczyciela: Grodzińska-Jurczak M., Tarabuła M. Co każdy uczeń o śmieciach wiedzieć powinien. Zestaw ćwiczeń dotyczących problematyki odpadów komunalnych. Poradnik dla nauczyciela. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych. Wydawnictwo Zielone Brygady. Kraków 2001. Vademecum Młodego Ekologa. Bis. Warszawa 2001. 48
PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ Tydzień przed realizacją tematu uczniowie otrzymują na zadanie domowe zrobić spis wybranej grupy używanych w domu produktów (Zał. 1). Uczniów należy podzielić na 3 równoliczne grupy: produkty spożywcze artykuły chemiczne gospodarstwa domowego (środki czystości np. płyny do naczyń, proszki do prania, płukania, odplamiacze, środki do mycia i konserwacji podłóg, mebli, środki czyszczące do sanitariatów itp.) kosmetyki. Wybraną grupę produktów zakreślają w karcie pracy. Ponadto uczniowie mają za zadanie przynieść do szkoły po 2 4 różne opakowania, różniące się oznakowaniami. PRZEBIEG ZAJĘĆ Etap wprowadzający 1. Rozmowa kierowana Idę na zakupy. Moje ulubione produkty. Czy robiąc zakupy zwracam uwagę na opakowania? Jakie opakowania najbardziej mi się podobają? Czy zastanawiam się co stanie się z opakowaniem po zużyciu mojego ulubionego produktu? Etap realizacji 1. Omówienie wyników zadania domowego spisu produktów używanych w gospodarstwie domowym. Wykonanie wspólnej listy artykułów kupowanych przez nasze rodziny. Uczniowie wpisują w tabelę narysowaną na tablicy wg wzoru zamieszczonego w Zał. 2 produkty, które zanotowali w swojej karcie pracy. Poznajemy symbole i oznakowania klasa III Szkoła Podstawowa nr 5 w Nowym Targu wychowawczyni Teresa Kuros 2. Ćwiczenie Co trzeba wiedzieć, by nie kupować śmieci? Poznajemy symbole i oznakowania na opakowaniach (Zał. 3). 3. Analiza listy artykułów kupowanych przez nasze rodziny (Zał. 2). Ile było produktów nie pakowanych? Ile było produktów w opakowaniach pochodzenia naturalnego (papier nie powlekany i nie bielony chlorem, drewno, len), które ulegają szybkiemu rozkładowi i nie są szkodliwe dla przyrody? Ile było produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku (np. szklanych)? 49
Ile było produktów w opakowaniach z tworzyw sztucznych, nadających się do przetworzenia? Ile było produktów w opakowaniach aluminiowych? Ile było produktów w opakowaniach z tworzyw sztucznych nie nadających się do recyklingu lub odzysku? Ile było produktów opakowanych w folię? Ile było produktów w opakowaniach metalowych? Ile było produktów opakowanych w karton wielowarstwowy? Jakiego rodzaju opakowań było najwięcej i czy są one szkodliwe dla środowiska? Wnioski z ćwiczenia należy sformułować odpowiadając na pytania: W jaki sposób możemy zmniejszyć ilość opakowań, trafiających do naszych koszy na śmieci? Jak robić zakupy by zmniejszyć ilość substancji szkodliwych trafiających do środowiska? Wniosek: Rozsądne zakupy to nasz sposób na ochronę środowiska! 4. Ćwiczenie Opakowania szkodliwe, czy nieszkodliwe dla środowiska. Uczniowie pracują w grupach. Sprawdzają oznakowania na przyniesionych opakowaniach i segregują je na 2 grupy: szkodliwe i nieszkodliwe dla środowiska. 5. Ćwiczenie Rozsypanka. Praca w małych grupach. Uczniowie przyporządkowują poszczególnym eko-znakom odpowiadający im opis. 6. Praca plastyczna Eko-torba na zakupy. Uczniowie ozdabiają eko znakami torby na zakupy i zachęcają swoje rodziny by z nich korzystały. Torbę lnianą lub płócienną można wyszyć lub pomalować farbami do tkanin. Etap podsumowujący 1. Wypełnianie karty pracy. Lista zakupów dla mojej mamy. ZAŁĄCZNIKI: Poznajemy opakowania szkodliwe i mniej szkodliwe dla środowiska klasa III Szkoła Podstawowa nr 5 w Nowym Targu wychowawczyni Teresa Kuros Nr 1 Karta pracy Nr 2 Lista artykułów kupowanych przez nasze rodziny Nr 3 Oznakowanie towarów tablica Nr 53 Nr 4 Oznakowanie towarów tablica Nr 54 Nr 5 Oznakowanie towarów tablica Nr 55 Nr 6 I Ty możesz chronić środowisko! tablica Nr 56 Nr 7 Co to jest produkt ekologiczny. 50
bez opakowania Załącznik nr 2 LISTA ARTYKUŁÓW KUPOWANYCH PRZEZ NASZE RODZINY pakowane w papier w opakowaniach szklanych Zakupione produkty wg rodzaju opakowań pakowane w folię pakowane w kartony wielowarstwowe (soki, mleko) w opakowaniach z tworzyw sztucznych (np. z plastiku) w opakowaniach metalowych w opakowaniach aluminiowych Razem: Razem: Razem: Razem: Razem: Razem: Razem: Razem: 51
Ilość opakowań Ilość produktów bez opakowania Ilość produktów nadających się do ponownego użytku Ilość opakowań nadających się do przetworzenia Ilość opakowań nie nadających się do przetworzenia, ani do powtórnego użytku Razem: Razem: Razem: Razem: 52
Załącznik 3. OZNAKOWANIE TOWARÓW tablica Nr 53 53
Załącznik 4. OZNAKOWANIE TOWARÓW tablica Nr 54 54
Załącznik 5. OZNAKOWANIE TOWARÓW tablica Nr 55 55
Załącznik 6. I TY MOŻESZ CHRONIĆ ŚRODOWISKO! tablica Nr 56 56
Załącznik 7. PRODUKT EKOLOGICZNY Towar, którego negatywne oddziaływanie na środowisko jest maksymalnie ograniczone lub całkowicie zlikwidowane. Taki produkt charakteryzuje się następującymi cechami: ilość surowców użyta do jego wytworzenia została znacznie ograniczona lub surowce pochodzą z recyklingu, sam proces wytwarzania nie jest szkodliwy dla środowiska, surowce użyte do produkcji są nietoksyczne, produkt, ani jego składniki nie są testowane na zwierzętach, opakowanie jest ograniczone do minimum lub w ogóle z niego zrezygnowano, opakowanie może zostać ponownie wykorzystane, zużycie energii na każdym etapie produkcji i użytkowania produktu jest zminimalizowane, istnieje system zbierania produktów wyeksploatowanych lub ich części, istnieje możliwość ponownego wykorzystania w całości lub w części zużytego produktu. 57