1. Wprowadzenie Na świecie istnieje mnóstwo organizacji zajmujących się ustanawianiem i wydawaniem standardów przemysłowych. Generalnie w każdym państwie jest organizacja odpowiedzialna za tego typu działalność. W większości przypadków istnieją odpowiednie normy regulujące dany sektor, np. budownictwo, instalacje elektryczne, itp. dostępne w językach narodowych. W przypadku okablowania strukturalnego jest nieco inaczej. Ponieważ jest to stosunkowo nowa dziedzina techniki, prace nad odpowiednimi normatywami znajdują się w toku. Przez długi czas w Polsce nie było odpowiedniej normy stąd producenci i instalatorzy posiłkowali się adekwatnymi normatywami obcych krajów. Generalnie można wyróżnić trzy grupy norm dotyczących okablowania: - normy amerykańskie, a więc te publikowane przez komitet EIA/TIA - normy międzynarodowe wydawane przez ISO - oraz normy europejskie EN W przypadku kategorii 6 równolegle trwały prace w EIA/TIA(USA) jak i w organizacji ISO, stąd obecnie mamy do czynienia z dwoma niezależnymi standardami (projektami standardu) dotyczącymi kategorii 6 lub równoważnej jej klasy E. 2. Dostępne standardy Aktualnie dostępne są dwa dokumenty dotyczące kategorii 6 (klasy E): - TIA/EIA-568-B.2-1 (Addendum No. 1 to ANSI/TIA/EIA-568-B.2) Commercial Building Telecommunications Cabling Standard, Part 2: Balanced Twisted-Pair Cabling Components, Addendum 1: Transmission Performance Specifications for 4-Pair 100Ω Category 6 Cabling. Na stronie internetowej organizacji pojawiła się informacja o zatwierdzeniu w czerwcu tekstu do wydania w postaci obowiązującego standardu, oraz - FCD ISO/IEC 11801 2 nd edition: IT Cabling for customer premises. -2-
Oczekuje się, że dokument zostanie ostatecznie zatwierdzony we wrześniu tego roku. Poniżej zostanie zaprezentowane porównanie najważniejszych podobieństw i różnic pomiędzy obydwoma dokumentami. 1) Porównanie Cecha Zakres opracowania Rozróżnianie systemów (Klasy /Kategorie) Interoperacyjn ość Kompatybilno ść wsteczna TIA/EIA-568-B.2-1 Transmission Performance Specification for 4-Pair 100Ω Category 6 Cabling (Tekst zatwierdzony do druku) Norma pomyślana jest jako dodatek do normy TIA/EIA-568- B.2-1 dotyczący tylko parametrów transmisyjnych systemu kategorii 6. W dokumencie nie ma słowa na tematy ogólne dotyczące okablowania, np. zalecana struktura rozwiązania, typy kabli, itp., natomiast znajduje się szereg aneksów traktujących o sposobach testowania komponentów i systemu kat. 6 Standard określa tylko kategorię 6 w paśmie do 250MHz, będącą odpowiednikiem klasy E. Standard wymaga interoperacyjności (z ang. Interoperability) tj. możliwości zestawienia toru transmisyjnego z elementów kategorii 6 dostarczonych przez różnych producentów oraz uzyskania parametrów spełniających wymagania kat. 6 Norma wymaga spełnienia warunku kompatybilności wstecznej, tj. kanał transmisyjny zbudowany z komponentów różnej kategorii musi spełniać wymagania najniższej kategorii z zastosowanych elementów. Wyraźnie pokreślone jest, że komponenty kategorii 6 mają być kompatybilne z kategoriami 3, 5 oraz 5e. FCD ISO/IEC 11801 2 nd edition: IT Cabling for customer premises. (DRAFT) Norma ISO 11801 2 nd edition to kolejne wydanie normy dotyczącej okablowania strukturalnego. Dotyczy on całego aspektu spraw związanych z okablowaniem w budynkach komercyjnych wraz z określeniem parametrów technicznych systemów miedzianych od klasy A do Klasy F (Klasa E odpowiada kategorii 6) oraz klas okablowania światłowodowego. Projektowany standard ISO definiuje 6 klas począwszy od klasy A (najsłabszej) do klasy F (najlepszej): Klasa A do 100 khz Klasa B do 1 MHz Klasa C do 16 MHz Klasa D do 100 MHz Klasa E do 250 MHz Klasa F do 600 MHz Brak informacji na ten temat Wymóg istnienia kompatybilności wstecznej tak, jak w normie amerykańskiej. / -3-
Rozróżnienie opcji pomiarowych Kompensacja wpływu temperatury na tłumienie (Insertion Loss) Norma przewiduje testowanie kanału w dwóch opcjach, Channel i Permanent Link W przypadku kabla UTP traktowanego jako komponent norma przewiduje testowanie parametru Insertion Loss w temperaturze 20 ±3 C. W przypadku pomiarów w temperaturze wyższej niż 20 C zaleca się jej skorygowanie według następującej formuły: W przedziale 20 40 C 0.4% na każdy stopień ponad 20 C 40 60 C 0.6% na każdy stopień ponad 40 C Analogicznie opcja Channel i Permanent Link Norma ISO przewiduje kompensację tłumienia regulując długość kanału (powszechnie wiadomo, że tłumienie jest bezpośrednio funkcją długości). Jeżeli system ma pracować w temperaturze wyższej, niż 20 C, długość okablowania poziomeg powinna być zmniejszona o 0.2% na każdy stopień Celsjusza dla kabli ekranowanych i 0.4% dla kabli nie ekranowanych. Dla kabli ScTP należy stosować przelicznik 0.2% w przedziale 20 60 C Tabela 1. Porównanie normy międzynarodowej i amerykańskiej dotyczących okablowania kat. 6 wymagania ogólne. Parametry transmisyjne Parametr Insertion Loss TIA/EIA-568-B.2-1 Transmission Performance Specification for 4-Pair 100Ω Category 6 Cabling (Tekst zatwierdzony do druku) InsertionLoss channel 1.924*sqrt(f)+0.0173*f+0.204/sqrt(f)+0.000 3*f 1.5 db 1.0 2.1 4.0 4.0 8.0 5.7 10.0 6.3 16.0 8.0 20.0 9.0 25.0 10.1 31.25 11.4 62.5 16.5 100.0 21.3 200.0 31.5 FCD ISO/IEC 11801 2 nd edition: IT Cabling for customer premises. (DRAFT) InsertionLoss channel 1.05(1.82*sqrt(f)+0.0169*f+0.25/sqrt(f))+4*0.02*sqrt(f) db 1.0 4.0 16.0 8.3 100.0 21.7 250.0 35.9 / Różnice -4-
250.0 35.9 NEXT PS NEXT ELFEXT Z porównania wartości dla częstotliwości charakterystycznych wynika, że norma amerykańska jest nieco bardziej restrykcyjna. Dla częstotliwości 16 i 100MHz, wymaga niższego tłumienia. NEXT channel -20log(10 -NEXTkabla /20 + 2*10 -NEXTzłącze /20) db 1.0 65.0 5.0 63.0 8.0 58.2 10.0 56.6 16.0 53.2 20.0 51.6 25.0 50.0 31.25 48.4 62.5 43.4 100.0 39.9 200.0 34.8 250.0 33.1 PSNEXT channel -20log(10 -PSNEXTkabla /20 + 2*10 -PSNEXTzłącze /20) db 1.0 62.0 6.0 60.5 8.0 55.6 10.0 54.0 16.0 50.6 20.0 49.0 25.0 47.3 31.25 45.7 62.5 40.6 100.0 37.1 200.0 31.9 250.0 30.2 ELFEXT channel -20log(10 -ELFEXTkabla /20 + 4*10 -FEXTzłącze /20) db NEXT channel -20*log(10^(-0.05*(74.3-15*log(f))) + 2*10^(- 0.05*(94-20log(f)))) db 1.0 65.0 16.0 53.2 100.0 39.9 250.0 33.1 Dla częstotliwości charakterystycznych normy wymagają takich samych parametrów. PSNEXT channel -20*log(10^(-0.05*(72.3-15*log(f))) + 2*10^(- 0.05*(90-20log(f)))) db 1.0 62.0 16.0 50.6 100.0 37.1 250.0 30.2 Dla częstotliwości charakterystycznych normy wymagają takich samych wartości parametrów. ELFEXT channel -20*log(10^(-0.05*(67.8-20*log(f))) + 4*10^(- 0.05*(83.1-20log(f)))) db -5-
PS ELFEXT Return Loss 1.0 63.3 7.0 51.2 8.0 45.2 10.0 43.3 16.0 39.2 20.0 37.2 25.0 35.3 31.25 33.4 62.5 27.3 100.0 23.3 200.0 17.2 250.0 15.3 PS ELFEXT channel -20log(10 -PSFEXTkabla /20 + 4*10 -PSFEXTzłącze /20) db 1.0 60.3 8.0 48.2 8.0 42.2 10.0 40.3 16.0 36.2 20.0 34.2 25.0 32.3 31.25 30.4 62.5 24.3 100.0 20.3 200.0 14.2 250.0 12.3 Pasmo [MHz] Wartość[dB] 1 f<10 19 10 f<40 24-5log(f) 40 f 250 32-10log(f) 1.0 19.0 9.0 19.0 8.0 19.0 10.0 19.0 16.0 18.0 20.0 17.5 1.0 63.3 16.0 39.2 100.0 23.3 250.0 15.3 Takie same wymagania dla częstotliwości charakterystycznych. PS ELFEXT channel -20*log(10^(-0.05*(64.8-20*log(f))) + 4*10^(- 0.05*(80.1-20log(f)))) db 1.0 60.3 16.0 36.2 100.0 20.3 250.0 12.3 Identyczne wymagania dla częstotliwości charakterystycznych. Pasmo [MHz] Wartość[dB] 1 f<40 24-5log(f) 40 f 250 32-10log(f) 1.0 19.0 16.0 18.0 100.0 12.0 250.0 8.0 Nieznaczna różnica w przedziale 1 10MHz -6-
Propagation Delay 25.0 17.0 31.25 16.5 62.5 14.0 100.0 12.0 200.0 9.0 250.0 8.0 Maksymalna wartość opóźnienia dla połączenia channel mierzona dla częstotliwości 10MHz wynosi 555ns Wartość opóźnienia w paśmie 1 250MHz określona jest formułą: 0,534+0.036/sqrt(f)+4*0.0025 [µs] MHz Wartość [ns] 1.0 580 16.0 553 100.0 548 250.0 546 Delay Skew Stała wartość limitu dla całego przedziału częstotliwości. Maksymalna wartość różnicy opóźnienia dla połączenia channel mierzona dla częstotliwości 10MHz wynosi 50ns Norma ISO określa dopuszczalną wartość opóźnienia określoną formułą zależną od częstotliwości. Powoduje to nieznaczne różnice w stosunku do normy amerykańskiej. Maksymalna wartość różnicy opóźnienia dla połączenia channel wynosi 50ns Tabela 2. Porównanie normy międzynarodowej i amerykańskiej dotyczących okablowania kat. 6 parametry transmisyjne. -7-
Kable krosowe Kable krosowe są ważnym elementem systemu okablowania strukturalnego, złej jakości kabel może spowodować wadliwą pracę całego systemu, stąd normy określają parametry, które należy testować. Poniższa tabela zawiera zestawienie wymogów obu dokumentów w stosunku do kabli krosowych UTP/FTP. Parametr Tłumienie kabla typu linka (Insertion Loss) TIA/EIA-568-B.2-1 Transmission Performance Specification for 4-Pair 100Ω Category 6 Cabling (Tekst zatwierdzony do druku) Dla kabla typu linka norma dopuszcza maksymalnie 20% powiększenie dopuszczalnych limitów tłumienia. MHz Kabel drut Kabel linka 0,772 1.8-1.0 2.0 2.4 4.0 3.8 4.5 8.0 5.3 6.4 10.0 6.0 7.1 16.0 7.6 9.1 20.0 8.5 10.2 25.0 9.5 11.4 31.25 10.7 12.8 62.5 15.4 18.5 100.0 19.8 23.8 200.0 29.0 34.8 250.0 32.8 39.4 NEXT NEXT -10log(10 (-NEXTzłącze0/10 + 10 -(NEXTkabel+2 ILzłacze)/10 ) MHz 2m 5m 10m 1 65.0 65.0 65.0 4 65.0 65.0 65.0 8 65.0 65.0 64.8 16 62.0 60.5 59.0 20 60.1 58.6 57.2 31.25 56.2 54.9 53.6 62.5 50.4 49.2 48.1 100 46.4 45.3 44.4 200 40.6 39.8 39.3 250 38.8 38.1 37.6 FCD ISO/IEC 11801 2 nd edition: IT Cabling for customer premises. (DRAFT) Norma dopuszcza 50% powiększenie tłumienia linki w stosunku do drutu NEXT -10log(10 (-NEXTzłącze0/10 + 10 -(NEXTkabel+2 ILzłacze)/10 ) / -8-
Return Loss Na uwagę zasługuje fakt, iż dopuszczalne tłumienie jest zależne od długości kabla krosowego 1 f<25mhz 24+3log(f/25) 25 f 250MHz 24-10log(f/25) 1 f<25mhz 24+3log(f/25) 25 f 250MHz 24-10log(f/25) MHz Wartość 1 19.8 4 21.6 8 22.5 16 23.4 20 23.7 31.25 23.0 62.5 20.0 100 18.0 250 14.0 Tabela 3. Porównanie normy międzynarodowej i amerykańskiej dotyczących okablowania kat. 6 wymagania dotyczące kabli krosowych. -9-
3. Podsumowanie Powyższe porównanie porusza jedynie najważniejsze kwestie, wczytując się dokładnie w tekst obu dokumentów na pewno uda się znaleźć dodatkowe podobieństwa i różnice. Podsumowując, w zakresie informacji dotyczących okablowania strukturalnego kategorii 6 normy są do siebie zbliżone, zawierają prawie identyczne wymagania co do parametrów transmisyjnych Z kolei norma ISO specyfikuje klasę F w paśmie do 600MHz, co odpowiadałoby kategorii 7. Komitet EIA/TIA zarzeka się, że nigdy nie opublikuje standardu kat. 7, jeśli ktoś potrzebuje większej przepustowości, powinien stosować światłowody. Niewątpliwie wydanie oficjalnych standardów dotyczących kat. 6 przyczyni się do ożywienia rynku okablowania strukturalnego i być może już niedługo kategoria 5e, zaprojektowana specjalnie do wykorzystanie przez protokół Gigabit Ethernet, podzieli los historycznej już kategorii 5. Krzysztof Ojdana Specjalista ds. Produktu Molex Premise Networks Literatura: [1] TIA/EIA-568-B.2-1 Transmission Performance Specification for 4-Pair 100Ω Category 6 Cabling. [2] FCD ISO/IEC 11801 2 nd edition: IT Cabling for customer premises -10-