Otwarte konsultacje społeczne wytyczne UE dotyczące zintegrowanych systemów ochrony dzieci Fields marked with * are mandatory. 1 Kontekst 1.1 Cel W 2012 i 2013 r. Europejskie forum na rzecz praw dziecka przeanalizowało rolę, jaką odgrywają zintegrowane systemy ochrony dzieci w rożnych sytuacjach. Analiza ta miała na celu opracowanie wytycznych UE w odniesieniu do obszarów, w których UE może wspierać działania krajów UE, i w których poszczególne kraje UE mogą przyczynić się do działań na szczeblu UE. Potrzebę opracowania takich wytycznych podkreślono również w strategii UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016. Konsultacje mają umożliwić udział jak największej liczby zainteresowanych stron i organizacji w opracowaniu wytycznych dotyczących zintegrowanych systemów ochrony dzieci.
1.2 Kto może wziąć udział w konsultacjach Konsultacje społeczne skierowane są przede wszystkim do osób, których działalność jest związana z ochroną dzieci, pracowników socjalnych, opiekunów lub kuratorów procesowych nieletnich, funkcjonariuszy policji, służby więziennej i straży granicznej, sędziów, prokuratorów, adwokatów dzieci, rzeczników praw dziecka, pracowników naukowych, dziennikarzy i reporterów, pracowników służby zdrowia i oświaty, pracowników ministerstwa spraw społecznych, sprawiedliwości, zdrowia, edukacji, finansów lub spraw wewnętrznych, pracowników agencji i służb odpowiedzialnych za ochronę dzieci, organizacji pozarządowych aktywnie zaangażowanych w ochronę dzieci i ich praw, organizacji międzynarodowych, instytucji i agencji UE, organizacji rodzinnych, mediów itp 1.3. Zintegrowane systemy ochrony dzieci Do celów tych konsultacji oraz przyszłych wytycznych termin zintegrowane system ochrony dzieci oznacza międzysektorową współpracę wszystkich podmiotów, zainteresowanych stron i innych elementów systemu, która ma na celu zapewnienie ochrony dzieciom oraz poszanowania ich praw. Struktury, funkcje i umiejętności, zarówno formalne, jak i nieformalne, zostały połączone w celu zapobiegania przemocy, nadużyciom, zaniedbaniom i wykorzystywaniu dzieci oraz reagowania na te zjawiska (zgodnie z artykułem 19 Konwencji ONZ o prawach dziecka oraz ogólnym komentarzem nr 13 (2011) w sprawie wolności od wszelkich form przemocy wobec dzieci). System zazwyczaj składa się z następujących elementów: zasoby ludzkie i finansowe, prawo i polityka, administracja, monitorowanie i gromadzenie danych, ochrona i reagowanie, zarządzanie opieką oraz obejmuje następujące podmioty: dzieci, rodziny, społeczności, osoby pracujące na szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Najważniejsze są relacje i interakcje między elementami oraz podmiotami w ramach systemu. Wyniki tych interakcji są częścią integralną systemu. (Więcej informacji na temat systemów ochrony dzieci można znaleźć w sprawozdaniu z konferencji zorganizowanej przez UNICEF w 2012 r. w Delhi dokumenty referencyjne). W UE za systemy ochrony dzieci odpowiedzialność ponoszą przede wszystkim poszczególne kraje. Jednak ze względu na fakt, że jednym z ogólnych celów UE jest promowanie ochrony praw dziecka, UE ma również do odegrania pewną rolę. Rola ta polega na ustanowieniu jednolitych, wspólnych lub minimalnych zasad (w zależności od sytuacji) dotyczących granic zewnętrznych, swobodnego przepływu w obrębie UE, azylu, handlu i innych kwestii. UE może odegrać ważną rolę, w przypadkach gdy za bezpieczeństwo dziecka odpowiada więcej niż jeden kraj, na przykład gdy dziecko bez opieki podróżuje z jednego kraju do drugiego lub w przypadku, gdy dziecko zaginie. 1.4 Cel unijnych wytycznych dotyczących zintegrowanych systemów ochrony dzieci a) dostarczenie informacji na temat prawodawstwa i polityki UE związanych ze zintegrowanym systemem ochrony dzieci b) określenie dziedzin, w których UE może wspierać krajowe systemy ochrony dzieci c) przedstawienie najlepszych praktyk w zakresie zintegrowanych systemów ochrony dzieci oraz promowanie metod wymiany najlepszych praktyk w kontekście transgranicznym / międzynarodowym oraz krajowym. 1.5 Języki Mogą Państwo przesyłać odpowiedzi w dowolnym języku urzędowym UE. Jednak, aby ułatwić nam ich analizę oraz zapewnić łatwy dostęp do publikowanych informacji, zachęcamy do przesyłania odpowiedzi w języku angielskim.
1.6 Czas potrzebny na wypełnienie kwestionariusza Wypełnienie kwestionariusza może zająć do 30 minut, w zależności od długości odpowiedzi, jakich udzielą Państwo na pytania otwarte. Prosimy o udzielanie odpowiedzi w sposób zwięzły i konkretny. Dzięki temu będzie nam łatwiej je przeanalizować. Do odpowiedzi można dołączyć adresy stron internetowych zawierających istotne informacje, np. przykłady dobrych praktyk. 1.7 Ochrona poufności Wszystkie odpowiedzi zostaną opublikowane na stronie internetowej DG ds. Sprawiedliwości, przy czym imię i nazwisko oraz dane kontaktowe respondenta zostaną usunięte (zobacz: Oświadczenie o ochronie prywatności). 1.8 Termin nadsyłania odpowiedzi Konsultacje będą trwać 12 tygodni i zakończą się 03/07/2014 r. Po tym terminie nie będzie już można przesyłać odpowiedzi. 2 Państwa funkcja i środowisko pracy 2.0 Udzielają Państwo odpowiedzi:* * jako osoba działająca w ramach swoich uprawnień zawodowych i/lub w imieniu organizacji jako osoba prywatna * 2.1 Nazwa organizacji*
2.2 Proszę podać rodzaj organizacji, dla której Państwo pracują?* Służba ochrony dzieci Usługi socjalne Policja Służba więzienna Straż graniczna Sędziowie Prokuratorzy Usługi prawne dla dzieci Opiekunowie lub kuratorzy procesowi nieletnich Rzecznicy praw dziecka Sektor zdrowia Sektor oświaty Instytucja akademicka Ministerstwo spraw społecznych Ministerstwo sprawiedliwości Ministerstwo zdrowia Ministerstwo edukacji Ministerstwo spraw wewnętrznych Ministerstwo finansów Krajowa, regionalna lub lokalna agencja ds. ochrony dzieci Organizacje pozarządowe aktywnie zaangażowane w ochronę dzieci lub działanie na rzecz ich praw Media Organizacja międzynarodowa Instytucja lub agencja UE Inna (proszę określić) * Proszę określić * 2.3 Funkcja / stanowisko*
2.4 W jakim kraju Państwo pracują?* Austria Belgia Chorwacja Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja mcy Grecja Węgry Irlandia Włochy Łotwa Litwa Luksemburg Malta Holandia Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Hiszpania Szwecja Wielka Brytania Inne (proszę określić) * Proszę określić 3 Dane kontaktowe * 3.1 Imię i nazwisko*
3.2 Adres pocztowy (nieobowiązkowo) * 3.3 Adres e-mail* 4 Kontekst krajowy Pyt. 1: Z jakimi grupami dzieci pracują Państwo najczęściej? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) Dzieci będące ofiarami niegodziwego traktowania w celach seksualnych / wykorzystywania seksualnego Dzieci będące ofiarami zaniedbania lub nadużycia Dzieci będące ofiarami handlu ludźmi Dzieci niepełnosprawne Dzieci imigrantów i uchodźców Dzieci imigrantów i uchodźców pozbawione opieki Dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej / objęte opieką zastępczą Dzieci w areszcie policyjnym lub zatrzymane Dzieci ulicy Dzieci, których rodzice przebywają w więzieniu lub areszcie Dzieci biorące udział w postępowaniu sądowym Dzieci zagrożone ubóstwem Dzieci zaginione (np. dzieci, które uciekły, dzieci, które zostały uprowadzone, lub dzieci bez opieki, które zaginęły) Dzieci będące przedmiotem sporów o opiekę nad dzieckiem, w tym uprowadzenia dziecka przez rodzica Dzieci pozostawione bez opieki (przez rodziców, którzy przeprowadzają się do innego kraju UE w celu podjęcia tam pracy) Dzieci należące do mniejszości etnicznych, np. Romów Dzieci będące ofiarami okaleczania żeńskich narządów płciowych i przymusowych małżeństw Dzieci, które nie uczestniczą w obowiązkowej edukacji lub szkoleniach, lub dzieci pracujące w wieku poniżej wieku uprawniającego do pracy Dzieci będące ofiarami molestowania lub dzieci będące ofiarami nękania przez internet Inna (proszę określić) Proszę określić
Pyt. 2: Proszę wybrać podmioty, z którymi pracują Państwo najczęściej (można zaznaczyć kilka odpowiedzi): Służba ochrony dzieci Usługi socjalne Policja Służba więzienna Straż graniczna Sędziowie Prokuratorzy Usługi prawne dla dzieci Opiekunowie lub kuratorzy procesowi nieletnich Rzecznicy praw dziecka Sektor zdrowia Sektor oświaty Instytucja akademicka Ministerstwo spraw społecznych Ministerstwo sprawiedliwości Ministerstwo zdrowia Ministerstwo edukacji Ministerstwo spraw wewnętrznych Ministerstwo finansów Krajowa, regionalna lub lokalna agencja ds. ochrony dzieci Organizacje pozarządowe aktywnie zaangażowane w ochronę dzieci lub działanie na rzecz ich praw Media Organizacja międzynarodowa Instytucja lub agencja UE Inne (proszę określić) Proszę określić
Pyt. 3: Które z poniższych typowych problemów ze zintegrowanymi systemami są Państwa zdaniem najważniejsze? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) wystarczające ramy prawne i ramy polityki Brak wysokiej jakości danych i wiedzy Brak zasobów (ludzkich, finansowych, infrastrukturalnych) Brak działań profilaktycznych i interwencyjnych Brak koordynacji Brak nadzoru i odpowiedzialności Brak przestrzegania prawa dziecka do bycia wysłuchanym (art. 12 konwencji ONZ o prawach dziecka) Brak zaangażowania rodziny i społeczności Inne (proszę określić) Proszę określić Pyt. 4: Czy mogą Państwo podać przykłady skutecznych środków mających na celu zapobieganie przemocy wobec dzieci? Przykłady powinny spełniać co najmniej jedno z następujących kryteriów: promować uczestnictwo dzieci (art. 12 konwencji ONZ o prawach dziecka), przyczyniać się do zwiększenia odporności dzieci i ich rodzin, podnoszenia świadomości, promowania i ułatwiania koordynacji między zainteresowanymi stronami). Prosimy skoncentrować się na przykładach, które mogą być interesujące i istotne dla innych krajów, opisać je i wyjaśnić, dlaczego uważają Państwo, że stanowią one dobre rozwiązanie. Proszę określić 5 Kontekst transgraniczny / międzynarodowy
Pyt. 5: Czy kiedykolwiek zajmowali się Państwo sprawami dotyczącymi ochrony dzieci, które miały wymiar międzynarodowy? Pyt. 5.1: Jakich grup dzieci dotyczyła Państwa praca? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) Dzieci będące ofiarami niegodziwego traktowania w celach seksualnych / wykorzystywania seksualnego Dzieci będące ofiarami zaniedbania lub nadużycia Dzieci będące ofiarami handlu ludźmi Dzieci niepełnosprawne Dzieci imigrantów i uchodźców Dzieci imigrantów i uchodźców pozbawione opieki Dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej / objęte opieką zastępczą Dzieci w areszcie policyjnym lub zatrzymane Dzieci ulicy Dzieci, których rodzice przebywają w więzieniu lub areszcie Dzieci biorące udział w postępowaniu sądowym Dzieci zagrożone ubóstwem Dzieci zaginione (np. dzieci, które uciekły, dzieci, które zostały uprowadzone, lub dzieci bez opieki, które zaginęły) Dzieci będące przedmiotem sporów o opiekę nad dzieckiem, w tym uprowadzenia dziecka przez rodzica Dzieci pozostawione bez opieki (przez rodziców, którzy przeprowadzają się do innego kraju UE w celu podjęcia tam pracy) Dzieci należące do mniejszości etnicznych, np. Romów Dzieci będące ofiarami okaleczania żeńskich narządów płciowych i przymusowych małżeństw Dzieci, które nie uczestniczą w obowiązkowej edukacji lub szkoleniach, lub dzieci pracujące w wieku poniżej wieku uprawniającego do pracy Dzieci będące ofiarami molestowania lub dzieci będące ofiarami nękania przez internet Inne (proszę określić) Proszę określić
Pyt. 6: W oparciu o Państwa międzynarodowe doświadczenia, proszę wskazać, które podmioty odgrywają najważniejszą rolę w przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) Służba ochrony dzieci Usługi socjalne Policja Służba więzienna Straż graniczna Sędziowie Prokuratorzy Usługi prawne dla dzieci Opiekunowie lub kuratorzy procesowi nieletnich Rzecznicy praw dziecka Sektor zdrowia Sektor oświaty Instytucja akademicka Ministerstwo spraw społecznych Ministerstwo sprawiedliwości Ministerstwo zdrowia Ministerstwo edukacji Ministerstwo spraw wewnętrznych Ministerstwo finansów Krajowa, regionalna lub lokalna agencja ds. ochrony dzieci Organizacje pozarządowe aktywnie zaangażowane w ochronę dzieci lub działanie na rzecz ich praw Media Organizacja międzynarodowa Instytucja lub agencja UE Inne (proszę określić) Proszę określić
Pyt. 7: Które mechanizmy lub narzędzia o charakterze nielegislacyjnym są najbardziej przydatne, jeśli chodzi o współpracę pomiędzy różnymi systemami krajowymi w zakresie ochrony dzieci? (Proszę wybrać jedną lub więcej odpowiedzi oraz wyjaśnić w polu tekstowym, które z nich Państwa zdaniem sprawdzają się, a które nie. W polu tym można również podać inne odpowiedzi, których nie uwzględniono.) Istnienie protokołów Istnienie formalnej sieci specjalistycznej Istnienie nieformalnej sieci Dostępność informacji na temat odpowiedników w innych krajach Istnienie w Państwa kraju krajowego punktu kontaktowego do spraw międzynarodowej ochrony dzieci lub kwestii związanych z ochroną dzieci Istnienie w innych krajach krajowego punktu kontaktowego do spraw międzynarodowej ochrony dzieci lub kwestii związanych z ochroną dzieci Istnienie wspólnych systemów informatycznych i baz danych (np. rejestry przestępców seksualnych) Inne Brak Proszę określić: 6 Mechanizmy koordynacji i współpracy Pyt. 8: Czy mogą Państwo przedstawić przykład dobrej koordynacji / współpracy z innymi podmiotami na poziomie krajowym w zakresie zapobiegania i/lub przeciwdziałania przemocy wobec dzieci oraz opisać formalne mechanizmy tej współpracy?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: Pyt. 9: Czy mogą Państwo podać przykłady wpływu polityki realizowanej w innym państwie UE na ochronę dzieci w Państwa kraju? W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: Pyt. 10: Czy mogą Państwo podać przykład dobrej koordynacji / współpracy z podmiotami w innym kraju UE w kontekście transgranicznym?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: 7 Prawodawstwo i polityka UE a standardy międzynarodowe Pyt. 11: Czy znane są Państwu jakiekolwiek przepisy lub dokumenty polityczne UE, które poruszają kwestię przemocy wobec dzieci? Proszę określić, które akty prawne UE lub dokumenty strategiczne UE są najbardziej przydatne w przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci i krótko wyjaśnić dlaczego są one przydatne. (Proszę podać tytuł aktu prawnego i/lub jego numer, np. dyrektywa dotycząca praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw lub dyrektywa 2012/29/UE) Pyt. 12: Czy mogą Państwo przedstawić jeden lub kilka przykładów na to, w jaki sposób wdrożenie międzynarodowych standardów przyczyniło się do lepszej ochrony dzieci w kontekście międzynarodowym?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: 8 Finansowanie UE Pyt. 13: Czy uważają Państwo, że z pomocą środków UE można usprawnić systemy ochrony dzieci? Jakie działania powinny być w pierwszej kolejności finansowane ze środków UE? 9 Gromadzenie danych i badania naukowe Pyt. 14: Czy mogą Państwo podać przykłady wykorzystania istniejących danych w Państwa pracy (polityka, ustawodawstwo, finansowanie, kampanie informacyjne)?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: Pyt. 15: Czy mogą Państwo podać przykłady ogólnie dostępnych w całej Europie informacji na temat sytuacji dzieci, które są użyteczne w Państwa działaniach na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec dzieci? W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: Pyt. 16: Czy mogą Państwo podać co najmniej jeden przykład badań lub analizy porównawczej, które były szczególnie pomocne w Państwa pracy na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec dzieci?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: Udział dzieci Pyt. 17: W kontekście zapobiegania i/lub przeciwdziałania przemocy wobec dzieci, czy mogą Państwo podać przykład sytuacji, w której zwrócono się do dzieci o wyrażenie opinii lub w której ich poglądy zostały uwzględnione (art. 12 konwencji OZN o prawach dziecka). Proszę wyjaśnić, w jaki sposób wyrażone przez dzieci opinie wpłynęły na proces decyzyjny? W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: 11 Rozwijanie zdolności / szkolenia Pyt. 18: Czy mogą Państwo podać przykłady multidyscyplinarnych lub międzysektorowych programów szkoleń w Państwa kraju lub w kontekście transgranicznym?
Jeżeli tak, proszę krótko opisać te programy szkoleniowe oraz wynikające z nich korzyści: Pyt. 19: Czy istnieje potrzeba większej ilości szkoleń? Jeśli tak, proszę krótko opisać potrzeby w zakresie szkoleń: 12 Podnoszenie poziomu świadomości Pyt. 20: Czy mogą Państwo podać przykłady kampanii informacyjnych na rzecz zapobiegania przemocy wobec dzieci, które odbyły się w Państwa kraju w ciągu ostatnich trzech lat?
Jeśli tak, proszę podać szczegóły i linki do stron z informacjami na ten temat: Pyt. 21: Czy mogą Państwo podać przykłady, w jaki sposób media w Państwa kraju przekazywały informacje na temat przemocy wobec dzieci? Jeśli tak, proszę podać szczegóły i linki do stron z informacjami na ten temat: Pyt. 22: Czy mogą Państwo podać przykłady Państwa współpracy z mediami, która miała na celu wpłynięcie na politykę lub procedury?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej proszę podać więcej szczegółów: 13 Nadzór Pyt. 23: W jaki sposób należałoby właściwie monitorować i oceniać zintegrowane systemy ochrony dzieci? 14 Wsparcie UE
Pyt. 24: W którym z następujących obszarów UE mogłaby wspierać krajowe systemy ochrony dzieci i współpracę międzynarodową? (Proszę uporządkować według znaczenia [1=najistotniejszy, 6=najmniej istotny].) 1 2 3 4 5 6 Koordynacja Prawodawstwo UE Finansowanie przez UE Gromadzenie danych Budowanie zdolności Podnoszenie poziomu świadomości Q24.1 W jakich innych obszarach UE mogłaby wspierać krajowe systemy ochrony dzieci i współpracę międzynarodową? Proszę określić: Kolejne kroki Nadesłane odpowiedzi zostaną opublikowane na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości oraz uwzględnione przy opracowywaniu wytycznych dotyczących zintegrowanych systemów ochrony dzieci. Wytyczne mają zostać przyjęte w ostatnim kwartale 2014 r.