Gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole. Referat przygotowany na zebranie rodziców w dniu 30 kwietnia 2014 r. W przygotowaniu dziecka do osiągnięcia gotowości szkolnej główną rolę odgrywa przedszkole. To właśnie tutaj dziecko zdobywa swoje pierwsze doświadczenia, uczy się żyć i współdziałać w grupie rówieśniczej, kształtuje osobowość, odkrywa swoje zainteresowania i uzdolnienia, poznaje środowisko społeczne i przyrodnicze. Nowa podstawa programowa, która obowiązuje w przedszkolach od 2010 roku jasno określa, jakimi wiadomościami i umiejętnościami powinno posługiwać się dziecko osiągające dojrzałość szkolną. Zgodnie z nową podstawą programową dziecko kończąc przedszkole i rozpoczynając naukę w szkole podstawowej powinno: - w kulturalny sposób porozumiewać się z dorosłymi i dziećmi, współdziałać z rówieśnikami, przewidywać skutki swoich zachowań; - samodzielnie korzystać z toalety, umyć się, wytrzeć, ubrać, posługiwać się sztućcami, utrzymywać ład i porządek w swoim otoczeniu; - mówić poprawnie w języku polskim, pytać o niezrozumiałe rzeczy, formować dłuższe wypowiedzi; - posługiwać się myśleniem przyczynowo skutkowym oraz klasyfikować i grupować przedmioty; - świadomie dbać o swoje zdrowie, rozumieć potrzebę zdrowego odżywiania się i konieczność odpowiedniego leczenia w czasie choroby, chętnie uczestniczyć w zabawach ruchowych na świeżym powietrzu; - orientować się w zasadach ruchu drogowego i korzystaniu ze środków transportu, wiedzieć jak zachować się w sytuacji zagrożenia i umieć szukać
pomocy, podejmować próby organizowania sobie bezpiecznych zabaw w domu i w przedszkolu, unikać niebezpiecznych zabaw np. samodzielnego zażywania leków i środków chemicznych; - wiedzieć jak zachować się na uroczystościach i w przybytkach kultury: (muzeum, kino, teatr), uczestniczyć w przedstawieniach przedszkolnych odgrywając różne role; - w skupieniu słuchać muzyki, śpiewać piosenki, wykonywać proste tańce i pląsy, samodzielnie tworzyć muzykę za pomocą instrumentów perkusyjnych; - interesować się w miarę swoich możliwości sztuką, architekturą, obyczajami i kulturą regionu, wykonywać prace plastyczne różnymi technikami, chętnie oglądać rzeźby i obrazy; - tworzyć kompozycje z różnorodnych materiałów (np. przyrodniczych), wznosić konstrukcje z klocków, mieć poczucie sprawstwa, używać prostych narzędzi do majsterkowania, interesować się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbować rozumieć jak one działają i zachowywać ostrożność przy korzystaniu z nich.; - rozpoznawać i nazywać zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku, rozumieć prognozę pogody zapowiadaną w radio czy w telewizji, stosować się do podawanych informacji w miarę swoich możliwości; - znać rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, wiedzieć, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt i roślin, potrafić wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku; wiedzieć, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę; - liczyć obiekty i rozróżniać błędne liczenie od poprawnego, dodawać i odejmować na palcach lub liczmanach, ustalać równoliczność dwóch zbiorów, posługiwać się liczebnikami porządkowymi;
- rozróżniać stronę lewą i prawą, określać kierunki i ustalać położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, i do innych obiektów; - wiedzieć, na czym polega pomiar długości i znać proste sposoby mierzenia: krokami, stopa za stopą; - znać stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku; - określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, potrafić uważnie patrzeć (organizując pole spostrzeżeniowe), dysponować sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania, interesować się czytaniem i pisaniem, interesować się książkami, dzielić słowo na sylaby i na głoski, rozumieć informacje przekazywane za pomocą symboli; - wymieniać imiona i nazwiska osób bliskich wiedzieć czym się zajmują, znać nazwę miejscowości, w której mieszka oraz ważniejsze instytucje, wiedzieć, jakiej jest narodowości, nazywać godło i flagę państwową, znać polski hymn i wiedzieć, że Polska należy do Unii Europejskiej; wiedzieć, że wszyscy ludzie mają równe prawa. Przygotowanie dziecka do nauki w szkole to główne zadanie przedszkola, ale powszechnie wiadomo, że najlepsze rezultaty w wychowaniu i kształceniu dzieci osiąga się wówczas, gdy istnieje korelacja działań przedszkola z domem rodzinnym dziecka. Jeżeli chcemy dobrze pokierować rozwojem dziecka musimy najpierw poznać jego zainteresowania, upodobania i pewne cechy rozwojowe charakterystyczne dla wszystkich 5 i 6 -latków. Rozwój psychiczny i intelektualny dziecka w wieku przedszkolnym jest ściśle związany z rozwojem fizycznym. W tym wieku występuje ogromna potrzeba ruchu i dlatego dziecko chętnie uczestniczy we wszystkich zabawach ruchowych. Optymalny rozwój ma miejsce wtedy, gdy dziecko ma kontakt z rówieśnikami, ma możliwość naśladowania dorosłych i ma stworzone warunki
do przeżywania doświadczeń osobistych. U 6 - latków coraz bardziej rozwijają się pamięć i uwaga dowolna, jednak w dalszym ciągu zapamiętywanie wplecione w zabawę daje lepsze rezultaty. Dzieci w tym wieku w dalszym ciągu mają silnie rozwiniętą potrzebę poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, dlatego ważne jest aby każdą nową zabawę najpierw dobrze zobrazować i wyjaśnić. Oto przykładowe gry i zabawy mające na celu rozwijanie zdolności, umiejętności i zainteresowań dziecka, a tym samym przyspieszenie i ułatwienie osiągnięcia gotowości szkolnej: Układanki edukacyjne typu puzzle i skojarzenia kształtują percepcję wzrokową, koordynację wzrokowo ruchową i spostrzegawczość. Gra w bierki i inne gry sprawnościowe - sprawiają, że dziecko ćwiczy koordynację wzrokowo ruchową, koncentrację i skupienie wagi. Gry planszowe rozwijają umiejętność poprawnego liczenia, wdrażają do podporządkowania się określonym regułom i zasadom, kształtują uwagę dowolną, uczą odnoszenia sukcesów i godzenia się z przegraną. Rozwiązywanie i czytanie czasopism dla dzieci ćwiczy sprawności manualne podczas kolorowania czy rysowania po śladzie, spostrzegawczość podczas szukania ukrytych szczegółów, uczy myślenia abstrakcyjnego podczas rozwiązywania rebusów i krzyżówek. Dostarcza nowych wiadomości i bogaci słownictwo w czasie słuchania tekstów czytanych przez dorosłych. Książki i bajki czytane przez dorosłych bogacą słownictwo, rozwijają wyobraźnię, budzą zainteresowanie czytaniem, dostarczają wiadomości o otaczającym świecie. Rysowanie i zabawy plastyczne kształcą wyobraźnię twórczą i odtwórczą, sprawność manualną i koncentrację uwagi. Spacery i wycieczki zachęcają do obserwowania, a tym samym rozwijają myślenie analityczne. Zadania i obowiązki jakie dziecku wyznaczają dorośli kształtują pamięć
dowolną i poczucie odpowiedzialności. Literatura: 1. M. Przetacznikowa, Z Kopińska, (red.), Pedagogika Szkolna, WSiP, Warszawa 1978, s. 424 2. S. Szuman, O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich, Nowa Szkoła 1962, nr 6, 9, 10 3. W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1981, 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 4 poz. 17) z dnia 15 stycznia 2009 r.] 5. M. Żebrowska Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży Warszawa 1972