Specj. ds.. BHP PPOŻ. i Ochrony Środowiska Mikołaj Karpacz

Specj. ds.. BHP PPOŻ. i Ochrony Środowiska Mikołaj Karpacz

środki ochrony indywidualnej - to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu

Podstawa prawna art. art. 237 6 237 10 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. Nr 0, poz. 1666 z 2016 r. z późniejszymi zmianami)

W zależności od warunków pracy pracodawca zapewnia zarówno odzież roboczą, jak i środki ochrony indywidualnej (odzież ochronną), niezbędne ze względu na rodzaj pracy i związane z nią zagrożenia. Pracownik nie może bowiem zostać dopuszczony do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy (art. 237 9 1 K.p.).

Pracodawca dostarcza ubranie robocze i środki ochrony indywidualnej na zasadach określonych przez siebie (zgodnie jednak z przepisami, instrukcjami zakładowymi, itp.), z tym, że ustalenie zasad przydziału musi odbyć się po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (art. 237 8 Kp). Warto też w tym miejscu dodać, że ubranie i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej stanowią własność pracodawcy.

Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bhp (237 7 2 Kp). Należy zdecydowanie podkreślić, ze powyższa zasada nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

Pracownikowi używającemu własną odzież i obuwie robocze, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny. Ekwiwalent ten powinien uwzględniać aktualne koszty zakupu odzieży i obuwia roboczego (237 7 4 Kp). Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, może powierzyć tę czynność pracownikowi, wypłacając mu ekwiwalent w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika (za zużycie wody, energii elektrycznej, środków piorących, itp.) (237 9 3 Kp).

Obowiązuje bezwzględny zakaz powierzania pracownikowi prania, konserwowania, odpylania, czy odkażania wszelkich przedmiotów, które w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu: środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi, materiałami biologicznie zakaźnymi.

Zasady wyposażania pracowników w odzież i obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej a także warunki stosowania własnej odzieży i obuwia roboczego oraz zasady wypłacania ekwiwalentów powinny znaleźć się w zakładowym regulaminie pracy lub w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli pracodawca nie jest zobowiązany do wprowadzenia regulaminu pracy (zatrudnia mniej niż 20 pracowników), to Zasady przydziału powinny stanowić odrębny (samoistny) dokument w zakładzie pracy.

W celu dokumentowania faktu przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, pracodawca musi założyć i prowadzić na bieżąco dla pracownika zgodnie z 8 pkt 3 rozporządzenia MPiPS z 28.5.1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286, ze zm.) kartę ewidencyjną przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, zwaną także Kartą ewidencyjną wyposażenia.

Pracodawca zobowiązany jest także prowadzić odrębnie dla każdego pracownika ewidencję wypłacanych mu kwot ekwiwalentu pieniężnego za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego oraz za ich pranie i konserwację.

W myśl art. 211 K.p., podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności pracownik jest obowiązany stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem.

Nazwa Okres Lp. Rodzaj Odzież i obuwie robocze Uwagi stanowiska pracy użyteczności 1 2 3 4 5 R KOSZULA FLANELOWA 12 m-cy 1. STOLARZ/POMO CNIK STOLARZA R R ODZIEŻ ROBOCZA ( SPODNIE I BLUZA) OBUWIE ANTYP. Z PODNOSKIEM 18/54 m-ce dz O OKULARY OCHRONNE dz

Zgodnie z normą PN-Z- 08053:1998

Nazwa grupy Odzież ochronna Środki ochrony kończyn dolnych Sprzęt ochrony głowy Sprzęt ochrony twarzy i oczu Sprzęt ochrony układu oddechowego Sprzęt ochrony słuchu Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości Środki izolujące cały organizm*) Środki ochrony kończyn górnych Symbol oznaczenia U N G T D S W I R

Do odzieży ochronnej nie zalicza się odzieży przeznaczonej do wykonywania prac, przy których występuje tylko intensywne brudzenie substancjami nieszkodliwymi dla zdrowia, działają czynniki powodujące przyśpieszone niszczenie odzieży lub wymagana jest specjalna czystość wytwarzanego produktu. Ten rodzaj odzieży zaliczany jest do odzieży roboczej, która nie podlega obowiązkowej certyfikacji.

czynników szkodliwych, przed którymi chroni, zapewnianego przez nią obszaru chronionego.

1. odzież chroniącą przed czynnikami chemicznymi 2. odzież chroniącą przed czynnikami biologicznymi 3. odzież chroniącą przed czynnikami mechanicznymi 4. odzież chroniąca przed czynnikami termicznymi 5. odzież chroniąca przed promieniowaniem elektromagnetycznym i porażeniem prądem 6. odzież chroniąca przed czynnikami atmosferycznymi i wodą 7. odzież przeznaczona do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem 8. odzież chroniąca przed promieniowaniem elektromagnetycznym i porażeniem prądem

Odzież chroniąca przed czynnikami mechanicznymi zabezpiecza pracownika przed przecięciem, przekłuciem, otarciem lub wciągnięciem w wirujące elementy maszyn. Do odzieży chroniącej przed czynnikami mechanicznymi zalicza się również odzież ostrzegawczą. Nie zapewnia ona ochrony przed poruszającymi się maszynami lub transportowanymi przedmiotami ale zmniejsza ryzyko wystąpienia kolizji.

odzież chroniącą przed przecięciem, przekłuciem, odzież chroniąca przed wplątaniem w wirujące elementy maszyn, odzież ostrzegawczą.

Na odzież antyelektrostatyczną stosowane są materiały zawierające w swojej strukturze elementy elektroprzewodzące. Mogą to być tkaniny z przędzą z włóknem metalowym (np. stalowym) umieszczonym powierzchniowo lub częściowo schowanym w strukturze materiału, bądź z przędzą węglową w oplocie (przędza rdzeniowa). Innym rodzajem materiałów są tkaniny wykończane antyelektrostatycznie, powlekane lub laminowane z folią.

Odzież taka może być stosowana w obiektach lub strefach zagrożenia pożarem lub wybuchem, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego uziemienia pracownika. Zaleca się również aby materiały stosowane na odzież do strefy zagrożenia wybuchem były odporne na zapalenie lub wykończone niepalnie.

odzież chroniąca tułów, np. płaszcze, peleryny, kurtki, kombinezony, fartuchy, fartuchy przednie, bluzy, ubrania, spodnie, kamizelki, ochraniacze części tułowia, np. ochraniacze barku, ochraniacze klatki piersiowej, ochraniacze brzucha, ochraniacze pośladków, ochraniacze przedramienia, nakrycia głowy, np. kaptury, kapelusze, czapki, berety.

Odzież ochronna powinna być tak zaprojektowana i wykonana, aby jej użytkownik mógł wykonywać czynności zawodowe mając zapewnioną ochronę przed jednym lub wieloma jednocześnie występującymi zagrożeniami.

Obuwie ochronne

Obuwie ochronne produkowane jest w szerokim asortymencie i jest przeznaczone zwykle do ochrony przed kilkoma rodzajami zagrożeń jednocześnie. Jego parametry ochronne zależą głównie od materiałów użytych do ich produkcji, a także konstrukcji i ewentualnego wyposażenia w dodatkowe elementy (np. podnoski stalowe, wkładki stalowe, ochrony śródstopia, ochrony kostki).

Obuwie ochronne ze względu na przeznaczenie można podzielić na: obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi obuwie chroniące przed czynnikami biologicznymi obuwie chroniące przed czynnikami mechanicznymi obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi obuwie chroniące przed porażeniem prądem elektrycznym obuwie chroniące przed czynnikami atmosferycznymi obuwie przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem.

Drugim kryterium podziału jest ciężkość zagrożeń, przed którymi obuwie chroni. Stosując to kryterium obuwie można podzielić na trzy rodzaje: Obuwie bezpieczne Obuwie ochronne Obuwie zawodowe

Ze względu na konstrukcję wyróżnia się następujące typy obuwia: A. Półbuty B. Trzewiki C. Buty D. Buty do kolan E. Buty z przedłużoną cholewką

Dowolna postać środka ochrony indywidualnej osłaniającego oczy wraz z ich najbliższym otoczeniem oraz twarz lub jej część (czasami łączonej z ochroną szyi, uszu, karku i głowy).

okulary ochronne; gogle ochronne; osłony twarzy; przyłbice spawalnicze; tarcze spawalnicze.

sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed czynnikami chemicznymi sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed biologicznymi sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed czynnikami mechanicznymi sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed czynnikami termicznymi sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed promieniowaniem optycznym sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed łukiem powstającym przy zwarciu elektrycznym sprzęt ochrony oczu i twarzy przeznaczony do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem

okulary ochronne gogle ochronne osłony twarzy przyłbice spawalnicze

Ochronniki słuchu

Ochronniki słuchu są najprostszym i najszybszym sposobem ochrony narządu słuchu przed skutkami oddziaływania hałasu. Ochronniki słuchu dzieli się na: nauszniki przeciwhałasowe, wkładki przeciwhałasowe.

Wkładki przeciwhałasowe są to ochronniki słuchu noszone w zewnętrznym kanale słuchowym lub w małżowinie usznej. Są one przeznaczone do szczelnego zamknięcia kanału słuchowego. Wkładki dzielimy na jednorazowego użytku i wielokrotnego użytku. Wkładki mogą być dostarczane z łączącym je sznureczkiem lub sprężyną dociskową. Wkładki przeciwhałasowe mogą być kształtowane przez producenta, kształtowane przez użytkownika lub formowane indywidualnie dla każdego użytkownika, z uwzględnieniem specyfiki budowy jego przewodu słuchowego.

Rozmiar wkładek powinien być starannie dobrany dla każdego użytkownika. Źle dobrane wkładki mogą powodować uczucie niewygody, swędzenia i podrażnienie przewodu słuchowego. Stosowanie wkładek przeciwhałasowych powinno być poprzedzone badaniem laryngologicznym i stwierdzeniem przez laryngologa braku przeciwwskazań do noszenia wkładek.

Wkładki przeciwhałasowe kształtowane przez producenta są zazwyczaj wykonane z materiałów miękkich: np. waty mineralnej, silikonu, gumy, tworzyw sztucznych. Wkładki przeciwhałasowe kształtowane przez użytkownika są wykonane z materiałów ściśliwych, np. pianki poliuretanowej. Użytkownik kształtuje wkładki przed włożeniem ich do zewnętrznego przewodu słuchowego. Po umieszczeniu wkładek w przewodach słuchowych ulegają one rozszerzeniu, wypełniając je szczelnie.

numer normy, której wymagania spełnia dany ochronnik, oznaczenie modelu danego ochronnika słuchu, znak handlowy lub inne oznaczenie umożliwiające identyfikację producenta, importera lub dystrybutora, materiały z których wykonano, instrukcja dopasowania i używania ochronnika, zakres rozmiaru nausznika lub wkładki, wartości liczbowe średniego tłumienia dźwięku wraz z ich odchyleniami standardowymi.

ANATOMICZNY 35 db - anatomicznie uformowany SUPRESS 22 db - nie zagłusza rozmowy - stosowany w miejscach o małym natężeniu hałasu KLASYCZNE 34 db

ŚRODKI OCHRONY ZBIOROWEJ TO ŚRODKI PRZEZNACZONE DO JEDNOCZESNEJ OCHRONY GRUPY LUDZI, W TYM POJEDYNCZYCH OSÓB, PRZED NIEBEZPIECZEŃSTWAMI I SZKODLIWYMI CZYNNIKAMI WYSTĘPUJACYMI POJEDYNCZO LUB ŁĄCZNIE W ŚRODOWISKU PRACY, BĘDĄCE ROZWIĄZANIAMI TECHNICZNYMI STOSOWANYMI W POMIESZCZENIACH PRODUKCYJNYCH, MASZYNACH I URZĄDZENIACH

Jeżeli ze względu na aktualny poziom techniki lub rodzaj pracy likwidacja zagrożeń nie jest możliwa, pracodawca powinien zastosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i techniczne, w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej, ograniczające wpływ tych zagrożeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Zawsze pracodawca powinien zapewnić pierwszeństwo stosowania środków ochrony zbiorowej nad środkami ochrony indywidualnej.

Stosować nakrycie głowy całkowicie zakrywające włosy oraz odzież roboczą bez odstających i luźno zwisających części.

Wykonywać pracę zgodnie z instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi.

Przed przystąpieniem do czyszczenia, konserwacji lub naprawy obrabiarek wyłączyć napęd i zasilanie oraz zabezpieczyć je przed przypadkowym uruchomieniem,

Obrabiarki powinny być wyposażone w zespoły urządzeń zaciskowych i dociskowych, w celu zabezpieczenia obrabianego materiału przed przypadkowym odrzutem lub wyrzutem. Pracownicy obsługujący obrabiarki, w których pod wpływem sił skrawania może nastąpić odrzucenie lub wyrzucenie obrabianego materiału, powinni wykonywać pracę przy takich obrabiarkach poza strefą zagrożoną odrzutem lub wyrzutem.

Skuteczność działania instalacji przeciwporażeniowej w obrabiarkach powinna być sprawdzana, zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi, co najmniej raz na dwa lata, a także po każdej naprawie, malowaniu i zmianie miejsca zainstalowania obrabiarek stacjonarnych. Czynności te powinny być wykonywane wyłącznie przez osoby do tego uprawnione. Instalacje wentylacji mechanicznej ogólnej i wyciągów miejscowych, znajdujące się w pomieszczeniu pracy, w których eksploatowane są obrabiarki, powinny być wykonane z materiałów nie gromadzących ładunków elektryczności statycznej.

Elementy sterownicze obrabiarek, ich liczba i rozmieszczenie powinny być tak dobrane i usytuowane, aby nie stwarzały zagrożenia wypadkowego.

Pracownicy przed rozpoczęciem pracy przy obsłudze obrabiarek powinni sprawdzić, czy ich uruchomienie nie grozi wypadkiem oraz czy urządzenia ochronne są sprawne technicznie i znajdują się na wyznaczonych miejscach.

Jeżeli przy jednej obrabiarce pracuje więcej niż jedna osoba, o zamiarze jej uruchomienia powinny być uprzedzone przez pracownika dokonującego uruchomienia pozostałe osoby przy niej pracujące, przy czym każda z tych osób w swoim zakresie powinna stwierdzić, że obrabiarka może być uruchomiona bez ryzyka spowodowania wypadku.

Podczas obsługi obrabiarek powinny być zastosowane odpowiednie urządzenia ochronne wszędzie tam, gdzie istnieje zagrożenie bezpieczeństwa w wyniku możliwości zetknięcia się pracownika z narzędziami tnącymi, ruchomymi częściami lub przedmiotami obrabianymi.

Obrabiarki powinny być wyposażone, jeżeli przewiduje to dokumentacja technicznoruchowa lub instrukcja obsługi, w urządzenie do hamowania, zapewniające bezpieczne zatrzymanie zespołów roboczych, części ruchomych lub obrabianego materiału. Urządzenie do hamowania powinno być zblokowane z napędem w taki sposób, aby uniemożliwić hamowanie przy włączonym napędzie.

Obrabiany materiał i narzędzia tnące należy zamocować w sposób uniemożliwiający ich wyrwanie lub zmianę położenia w czasie obróbki pod wpływem sił skrawania lub sił odśrodkowych. Niedopuszczalne jest trzymanie obrabianego materiału w dłoniach.

Trociny, wióry i odpady, należy usuwać z obrabiarek po uprzednim wyłączeniu napędu oraz za pomocą narzędzi lub sprzętu do tego przeznaczonych. Pył drzewny powinien być wychwytywany w miejscu jego powstania przez wyciągi miejscowe. Niedopuszczalna jest obsługa obrabiarek w rękawicach albo z obandażowanymi dłońmi, jeśli wirujące części obrabiarek, narzędzia tnące lub obrabiany materiał stwarzają zagrożenie pochwycenia.

mgr Mikołaj Karpacz