URZĄD REJESTRACJI PRODUKTÓW LECZNICZYCH, WYROBÓW MEDYCZNYCH I PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH Przygotowania do rozpoczęcia stosowania Rozporządzenia 536/2014 z perspektywy URPL. Szanse i zagrożenia dla badań klinicznych w Polsce Ewa Ołdak Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
Badania kliniczne w Polsce 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Komisja Europejska oceniała skutki wprowadzenia Dyrektywy 2001/20/WE. W opinii Komisji od 2007 roku liczba wniosków o pozwolenie systematycznie malała a koszty badań klinicznych znacznie wzrosły. Efektem powyższej oceny była decyzja o zmianie systemu prawnego regulującego badania kliniczne produktów leczniczych w UE.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady (UE) nr 536/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi oraz uchylenia dyrektywy 2001/20/WE Portal i baza danych badań klinicznych Harmonizacja Koordynacja pracy organu kompetentnego i komisji bioetycznych jedna decyzja państwa członkowskiego Transparentność
Uproszczenie i harmonizacja przepisów administracyjnych regulujących badania kliniczne; ograniczenie do minimum różnic w podejściu do rejestracji badań klinicznych między państwami członkowskimi. Zharmonizowana dokumentacja związana z procedurą wydawania pozwoleń. Jeden portal służący do składania wniosków o pozwolenie badania klinicznego wraz z bazą danych. Określone ramy czasowe na każdy etap procesu wydawania pozwolenia, możliwość zgody domniemanej. Zaangażowanie we wspólną ocenę wszystkich państw, w których sponsor planuje przeprowadzić dane badanie kliniczne.
Przebieg procesu wydania pozwolenia na badanie kliniczne Sprawozdanie z oceny - aspekty objęte częścią I merytoryczną - ocena państwa sprawozdawcy. Sponsor składa za pośrednictwem portalu dokumentację wniosku do państw członkowskich; wybiera państwo sprawozdawcę, Państwo sprawozdawca (reporting Member State, RMS)- na każdym etapie procesu państwo sprawozdawca działa w porozumieniu z innymi państwami członkowskimi biorącymi udział w danej procedurze wydania pozwolenia. Sprawozdanie z oceny - aspekty objęte częścią II, właściwe dla każdego państwa członkowskiego i podlegające wyłącznie jego ocenie. Oceny powyższe przeprowadza się równolegle. Sponsor może jednak złożyć wniosek o dokonanie oceny tylko części I. W takim przypadku najpierw powstaje część I sprawozdania, a następnie w ciągu 2 lat sponsor może złożyć wniosek o wydanie pozwolenia ograniczony do części II.
W odniesieniu do części I oceniane są m.in. następujące aspekty: Zgodność z Rozdz. V (ochrona uczestników i świadoma zgoda), w odniesieniu do przewidywanych korzyści terapeutycznych i korzyści dla zdrowia publicznego (m.in. cechy badanego produktu leczniczego i wiedza na jego temat, plan badania i metodologia) ryzyko i niedogodności dla uczestnika (m.in. cechy interwencji w porównaniu do standardowej opieki, środki bezpieczeństwa) zgodność z wymogami dotyczącymi wytwarzania, importu i oznakowania badanego produktu leczniczego kompletność i adekwatność broszury badacza, Wiarygodność i odporność danych z badania z uwzględnieniem metod statystycznych, komparatorów i punktów końcowych.
W odniesieniu do części II oceniane są m.in. następujące aspekty: zgodność z wymogami dotyczącymi uzyskiwania świadomej zgody, wynagrodzenie lub rekompensata dla badaczy i uczestników badania klinicznego, rekrutacja uczestników badania, ochrona danych osobowych, kwalifikacje osób prowadzących badanie kliniczne, jakość ośrodków, odpowiedniość ośrodka odszkodowanie, pobieranie i dalsze wykorzystywanie próbek biologicznych,
Każde zainteresowane państwo członkowskie wydaje jedną decyzję w sprawie badania klinicznego, obejmującą ocenę merytoryczną i etyczną, adresowaną do sponsora i doręczaną za pośrednictwem portalu UE. Pozwolenie może być warunkowe. Po zakończeniu oceny każde zainteresowane państwo członkowskie wydaje za pośrednictwem portalu decyzję o pozwoleniu, pozwoleniu warunkowym albo o odmowie pozwolenia. Państwo może odmówić wydania pozwolenia, gdy sprawozdawca stwierdził niedopuszczalność prowadzenia badania i/lub gdy państwo stwierdziło brak spełnienia wymagań w odniesieniu do części II dokumentacji albo gdy opinia komisji etycznej jest negatywna.
Kompetencje państw członkowskich: Określenie odpowiedniego organu (lub organów) zaangażowanych w proces wydawania pozwolenia na badanie kliniczne Zorganizowanie oceny komisji etycznych w terminach przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu Określenie zakresu oceny etycznej Zapewnienie dostępności niezbędnej wiedzy fachowej do oceny wniosku Określenie wymogów językowych dokumentacji Ustanowienie systemów odszkodowawczych Określenie wysokości opłat za wydanie pozwolenia Decyzja o wprowadzeniu prawnego przedstawiciela sponsora spoza UE Mechanizmy odwoławcze od decyzji
Państwo członkowskie jest odpowiedzialne za stworzenie systemu oceny etycznej, który zachowa niezależność i specyfikę oceny etycznej w nowych, ściśle określonych przez rozporządzenie ramach czasowych procesu oceny dokumentacji badania klinicznego. Sprawozdanie z oceny aspekty objęte częścią I w przypadku badań obejmujących więcej niż jedno państwo po walidacji etap oceny wstępnej (REF): 19 dni; etap oceny skoordynowanej 12 dni; etap konsolidacji 7 dni. Sprawozdanie z oceny aspekty objęte częścią II każde państwo członkowskie ocenia w ciągu 45 dni od daty walidacji wniosek w odniesieniu do swojego terytorium. Zmiany istotne 6 dni walidacja; 38 dni na ocenę; część I w przypadku badań obejmujących wiele państw: 19+12+7
Należy jednoznaczne określić, które dane zawarte we wniosku o badanie kliniczne będą podlegały ocenie przez komisje etyczne: Część I: CA +EC Część I: CA Część I: CA + EC Część II: CA + EC Część II: EC Część II: EC W ocenie części I EC może być włączona do pracy nad raportem oceniającym razem z innymi państwami członkowskimi lub wydać odrębną opinię będącą częścią decyzji państwa członkowskiego.
Zgodnie z definicją podaną w Rozporządzeniu komisją etyczną jest niezależny podmiot uprawniony do wydawania opinii do celów ww. rozporządzenia z uwzględnieniem opinii osób nieposiadających wiedzy fachowej, w szczególności pacjentów lub organizacji pacjentów. Podstawą wypełnienia założeń procesu uzyskiwania pozwolenia na badanie kliniczne będzie sprawna komunikacja między komisją etyczną i organem właściwym dla wydawania decyzji odnośnie możliwości prowadzenia badania klinicznego. Nowa ustawa określająca system oceny etycznej dostosowany do Rozporządzenia 536/14 to zaledwie początek nowy system trzeba stworzyć!
W Polsce bez ustawy wprowadzającej nowy system oceny etycznej wniosku o pozwolenie na przeprowadzenie badania klinicznego dostosowany do przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 536/2014 nie mama możliwości prowadzenia projektów pilotażowych.
Voluntary Harmonisation Procedure VHP przygotowywane od 2008 roku, pierwsze badanie oceniono w 2009 roku, ponad 1000 badań zgłoszonych (w 2015 Polska w ponad 100 projektach, 2016 ponad 80); Wspólna ocena merytoryczna pod przewodnictwem państwa sprawozdawcy (REF-NCA) Przewidywany czas oceny 60 dni, dla badań z ATMP 90 dni W procedurze ocenia się równie zmiany istotne czas oceny 35 dni Second round dołączenie kolejnych państw do zakończonej procedury
Państwa uczestniczące w VHP Austria Belgia + Bułgaria Czechy Dania + Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania + Holandia + Irlandia Islandia Litwa Łotwa Malta Niemcy BfArM + Niemcy PEI + Norwegia Polska Portugalia + Rumunia Szwecja Węgry + Wielka Brytania Włochy Poza procedurą Cypr Chorwacja Lichtenstein Luksemburg Słowacja Słowenia
Voluntary Harmonisation Procedure VHP obejmuje trzy etapy: Zgłoszenie i walidację aplikacji Ocenę przeprowadzoną przez państwa członkowskie biorące udział w danej procedurze Etap narodowy złożenie badania w każdym uczestniczącym państwie członkowskim zgodnie z wymaganiami danego państwa. Procedura jest bezpłatna. Opłacie podlegają poszczególne etapy narodowe.
Portal i baza danych EMA (Europejska Agencja Leków) tworzy na zlecenie Komisji Europejskiej portal i bazę danych. Funkcjonalność systemu jest niezbędna aby Rozporządzenia 536/14 zaczęło być stosowane. Funkcjonalność oceni niezależny audyt. Cały proces rejestracji i oceny prowadzony będzie za pośrednictwem portalu. Interfejs użytkownika bazy danych będzie dostępny we wszystkich językach urzędowych Unii. Portal zapewni wszystkim podmiotom uczestniczącym w procesie wydawania odpowiednią funkcjonalność i przestrzeń roboczą. Dostęp do określonej dokumentacji będzie związany z nadanymi uprawnieniami i rolą odgrywaną w procesie wydawania pozwolenia.
Dokumentacja pierwotnego wniosku I część oceny Formularz wniosku UE List przewodni Protokół Broszura badacza/chpl Dokumentacja badanego produktu leczniczego Dokumentacja dotycząca Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) dla IMP Dokumentacja pomocniczego produktu leczniczego Wskazania naukowe i plan badań klinicznych z udziałem populacji pediatrycznej Treść oznakowania badanego produktu leczniczego
Dokumentacja pierwotnego wniosku - II część oceny Dowód ubezpieczenia lub przystąpienia do krajowego mechanizmu odszkodowawczego Rozwiązania finansowe i inne - opis finansowania badania klinicznego, opis umów między sponsorem a ośrodkiem, informacje o rekompensatach Dowód wniesienia opłaty Dowód, ze dane będą przetwarzane zgodnie z prawem Unii dotyczącym ochrony danych oświadczenie sponsora lub jego przedstawiciela, że dane będą gromadzone i przetwarzane zgodnie z dyrektywą 95/46/EWG
Dokumentacja pierwotnego wniosku - II część oceny Zasady naboru: procedury, kopie materiałów reklamowych, kopie zaproszeń uczestników Informacje dla uczestników, formularz świadomej zgody i procedura świadomej zgody Odpowiednie kwalifikacje badacza: wykaz ośrodków, dane badaczy wraz z opisem kwalifikacji, informacje o liczbie uczestników w poszczególnych ośrodkach, wszelkie informacje mogące wpłynąć na bezstronność badaczy Odpowiednia jakość ośrodków badań klinicznych: pisemne oświadczenie upoważnionej osoby z ośrodka (zgodnie z systemem obowiązującym w danym państwie) m.in. o przygotowaniu danego ośrodka, dostępności pomieszczeń, zasobów ludzkich i wiedzy fachowej.
2017? Kontynuacja budowy portalu i bazy danych Proces legislacyjny w państwach członkowskich złożoność problemów, wiele podmiotów zainteresowanych, krótki czas Dostosowanie zasobów i możliwości organów kompetentnych do wymogów rozporządzenia Stworzenie modelu oceny merytorycznej
Dziękuję za uwagę