Wymagania z fizyki, 2. i 3. klasy gimnazjalne

Wymagania z fizyki, 2. i 3. klasy gimnazjalne Nr Tema lekcji Wymagania konieczne i podsawowe 4. Jak opisujemy ruch? 33 Układ odniesienia - opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia 34 Tor ruchu, droga - klasyfikuje ruchy ze względu na kszał oru - rozróżnia pojęcia oru ruchu i drogi 35 Ruch prosoliniowy jednosajny 36 37 38 39 Opisujemy ruch jednosajny prosoliniowy Średnia warość prędkości (średnia szybkość). Prędkość chwilowa i jej warość 40 Ruch prosoliniowy jednosajnie przyspieszony 41 Przyspieszenie ciała w ruchu prosoliniowym jednosajnie przyspieszonym 44 Rodzaje i skuki oddziaływań 45 Wypadkowa sił działających na ciało. Siły równoważące się 46 Pierwsza zasada dynamiki Newona - wybiera układ odniesienia i opisuje ruch w ym układzie - wyjaśnia, co o znaczy, że spoczynek i ruch są względne - opisuje położenie ciała za pomocą współrzędnej x - oblicza przebyą przez ciało drogę jako s = x2 x1 = x - wymienia cechy charakeryzujące ruch prosoliniowy - doświadczalnie bada ruch jednosajny prosoli- jednosajny niowy i formułuje wniosek s ~ - na podsawie różnych wykresów s() odczyuje - sporządza wykres zależności s() na podsawie wyników drogę przebywaną przez ciało w różnych odsępach doświadczenia czasu - zebranych w abeli - zapisuje wzór v = s/ i nazywa wysępujące w - sporządza wykres zależności v() na podsawie danych nim wielkości z abeli - oblicza drogę przebyą przez ciało na podsawie - podaje inerpreację fizyczną pojęcia szybkości wykresu zależności v() - przekszałca wzór v = s/ i oblicza każdą z wysępujących - oblicza warość prędkości ze wzoru v = s/ w nim wielkości - warość prędkości w km/h wyraża w m/s i na odwró - opisuje ruch prosoliniowy jednosajny, używając pojęcia prędkości - uzasadnia porzebę wprowadzenia do opisu ruchu - rysuje wekor obrazujący prędkość o zadanej war- wielkości wekorowej prędkości ości (przyjmując odpowiednią jednoskę) - na przykładzie wymienia cechy prędkości jako wielkości wekorowej - oblicza średnią warość prędkości vśr =s/ - planuje czas podróży na podsawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu - odróżnia średnią warość prędkości od chwilowej warości prędkości - wyznacza doświadczalnie średnią warość prędkości biegu lub pływania lub jazdy na rowerze - wyjaśnia, że pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym o prędkość chwilowa - wykonuje zadania obliczeniowe, posługując się średnią warością prędkości - podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionegsajnie - sporządza wykres zależności v() dla ruchu jedno- przyspieszonego - opisuje ruch jednosajnie przyspieszony - opisuje jakościowo ruch opóźniony - z wykresu zależności v() odczyuje przyrosy szybkości w określonych jednakowych odsępach czasu - podaje wzór na warość przyspieszenia a = v v 0 - podaje jednoski przyspieszenia - posługuje się pojęciem warości przyspieszenia do opisu ruchu jednosajnie przyspieszonego - podaje warość przyspieszenia ziemskiego 5. Siły w przyrodzie - wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał - na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość - podaje przykłady saycznych i dynamicznych skuków oddziaływań - przekszałca wzór a = v v 0 i oblicza każdą wielkość z ego wzoru - sporządza wykres zależności a() dla ruchu jednosajnie przyspieszonego - podaje inerpreację fizyczną pojęcia przyspieszenia podaje przykłady układów ciał wzajemnie oddziałujących i wskazuje siły wewnęrzne i zewnęrzne w każdym układzie - podaje przykład dwóch sił równoważących się - podaje przykład kilku sił działających wzdłuż jednej - oblicza warość i określa zwro wypadkowej prosej i równoważących się dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej - oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych o przeciwnych - na prosych przykładach ciał spoczywających - opisuje doświadczenie powierdzające pierwszą wskazuje siły równoważące się zasadę dynamiki - analizuje zachowanie się ciał na podsawie - na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności pierwszej zasady dynamiki - wyjaśnia, że w skuek rozciągania lub ściskania - podaje przykłady wysępowania sił sprężysości w ooczeniu ciała pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kszałów, czyli - wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie siły sprężysości

47 48 Trzecia zasada dynamiki Newona 49 Siła oporu powierza i siła arcia 50 Siła parcia cieczy i gazów na ścianki zbiornika. Ciśnienie hydrosayczne 51 52 53 54 Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo Archimedesa - wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego - na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i różne punky oddziaływania, rysuje je i podaje cechy ych sił przyłożenia - opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się rzecią zasadą dynamiki Newona - opisuje zjawisko odrzuu - podaje przykłady, w kórych na ciała poruszające - podaje przyczyny wysępowania sił arcia się w powierzu działa siła oporu powierza - wykazuje doświadczalnie, że warość siły arcia - podaje przykłady świadczące o ym, że warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała kineycznego nie zależy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości - wymienia niekóre sposoby zmniejszania i zwiększania arcia siły dociskającej e ciała do siebie - wykazuje doświadczalnie, że siły arcia wysępujące przy oczeniu mają mniejsze warości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim - podaje przykłady pożyecznych i szkodliwych skuków działania sił arcia - podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika - podaje przykłady wykorzysania prawa Pascala - wykorzysuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy - opisuje prakyczne skuki wysępowania ciśnienia hydrosaycznego - objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego - oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p = ρgh - wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych - wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu - podaje wzór na warość siły wyporu i wykoczy działającej na ciało zanurzone w cierzysuje go do wykonywania obliczeń (9.3) - wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzysując - podaje przykłady działania siły wyporu w zasady dynamiki powierzu - przeprowadza rozumowanie związane z wyznaczeniem - wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu warości siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy - wyprowadza wzór na warość siły wyporu (9.3) działającej na prosopadłościenny klocek za- - podaje przykłady działania siły wyporu w nurzony w cieczy powierzu - wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolou - Druga zasada dynamiki - opisuje ruch ciała pod działaniem sałej siły - oblicza każdą z wielkości we wzorze a = F/m wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość - podaje wymiar 1 niuona - przez porównanie wzorów a = F/m Fc = mg - zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i uzasadnia, że współczynnik g o warość odczyuje en zapis przyspieszenia, z jakim spadają ciała - sosuje wzór a = F/m do rozwiązywania zadań przyspieszonym w kolejnych jednakowych - oblicza drogi przebye w ruchu jednosajnie przedziałach czasu 6. Praca, moc, energia 57. Praca mechaniczna - podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym - wyraża jednoskę pracy 1 J= 2 1 kg m 2 s - podaje jednoskę pracy (1 J) - podaje ograniczenia sosowalności wzoru - podaje warunki konieczne do ego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca W = Fs - oblicza pracę ze wzoru W = Fs - oblicza każdą z wielkości we wzorze W = Fs - sporządza wykres zależności Wsoraz () Fs (), odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów - wykonuje zadania wymagające sosowania równocześnie wzorów W = Fs, F = mg - 58. Moc - wyjaśnia, co o znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą - podaje jednoskę mocy 1 W - objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy - oblicza każdą z wielkości ze wzoru W P =

59 Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna 60 Energia poencjalna i kineyczna 61 Zasada zachowania energii mechanicznej 62 63 Dźwignia jako urządzenie uławiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy za pomocą dźwigni dwusronnej 66 Energia wewnęrzna i jej zmiana przez wykonanie pracy 67 Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej - podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą - oblicza moc na podsawie wzoru W P = - podaje jednoski mocy i przelicza je - oblicza moc na podsawie wykresu zależności W () - wykonuje zadania złożone, sosując wzory P = W/, W =Fs, F = mg - wyjaśnia, co o znaczy, że ciało posiada - podaje przykłady zmiany energii mechanicznej energię mechaniczną przez wykonanie pracy - podaje jednoskę energii 1 J - wyjaśnia i zapisuje związek E = W z - podaje przykłady zmiany energii mechanicznej przez wykonanie pracy - podaje przykłady ciał posiadających energię poencjalną ciężkości i energię kineyczną - oblicza energię poencjalną ciężkości ze wzoru E = mgh i kineyczną ze wzoru E k = mv2 - wymienia czynności, kóre należy wykonać, by 2 zmienić energię poencjalną ciała - oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego - podaje przykłady przemiany energii poencjalnej - sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej w kineyczną i na odwró, posługując się za- do rozwiązywania zadań obliczeniowych sadą zachowania energii mechanicznej - objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego - opisuje zasadę działania dźwigni dwusronnej - podaje warunek równowagi dźwigni dwusronnej - wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwusronnej, linijki i ciała o znanej masie 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych - opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrou - wyjaśnia, w jaki sposób maszyny prose uławiają nam wykonywanie pracy - wymienia składniki energii wewnęrznej - wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie - podaje przykłady, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej - wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej - opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej - wykorzysując model budowy maerii, objaśnia emperaurze do ciała o niższej emperau- zjawisko przewodzenia ciepła rze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał - formułuje jakościowo pierwszą zasadę ermodynamiki - podaje przykłady przewodników i izolaorów - opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym 68 Zjawisko konwekcji - podaje przykłady wysępowania konwekcji w przyrodzie 69 70 - wyjaśnia zjawisko konwekcji - uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję - opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach Ciepło właściwe - opisuje proporcjonalność ilości dosarczonego - na podsawie proporcjonalności Q ~ m, ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu Q ~ T definiuje ciepło właściwe subsancji jego emperaury - oblicza każdą wielkość ze wzoru - odczyuje z abeli warości ciepła właściwego - Q = cwm T - analizuje znaczenie dla przyrody, dużej warości - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego ciepła właściwego wody - sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną - oblicza ciepło właściwe na podsawie wzoru cw wielkość =Q/m T - opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy 71 Przemiany energii w zjawisku opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu 72 Przemiany energii w zjawiskach parowania i skraplania - opisuje zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) - podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła opnienia lodu - opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić - odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia - objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany energii wewnęrznej - na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło opnienia subsancji - oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = mc - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła opnienia - doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu - analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i - opisuje zależność emperaury wrzenia od zewnęrznego wrzenia ciśnienia - opisuje zależność szybkości parowania od emperaury - na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania - oblicza każdą wielkość ze wzoru

- opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego - Q = mcp ciepła do masy cieczy zamienianej w parę - wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania - odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło - opisuje zasadę działania chłodziarki parowania - podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła parowania wody 8. Drgania i fale sprężyse 75 Ruch drgający - wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących - odczyuje ampliudę i okres z wykresu x( ) dla ruch drgający drgającego ciała - podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, - opisuje przykłady drgań łumionych i wymuszonych wychylenie, ampliuda, okres, częsoliwość 76 Wahadło. Wyznaczanie okresu i częsoliwości drgań - opisuje ruch wahadła i ciężarka na sprężynie - opisuje zjawisko izochronizmu wahadła oraz analizuje przemiany energii w ych ruchach - wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu - doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie wahadła 77 Fala sprężysa - demonsruje falę poprzeczną i podłużną - opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego - podaje różnice między ymi falami punku ośrodka do drugiego - posługuje się pojęciami długości fali, szybkości - w przypadku fali na napięej linie i fal dźwiękowych rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się w powierzu fali - sosuje wzory v = oraz T = 1 do obliczeń T f - uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych 78 Dźwięki i wielkości, kóre je opisują 79 Ulradźwięki i infradźwięki. Powórzenie 81 Elekryzowanie ciała przez arcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym. Ładunek elemenarny i jego wielokroności 82 Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelekryzowanych 83 Przewodniki i izolaory. Elekryzowanie przez indukcję 84 Zasada zachowania ładunku. Pole elekryczne 87 Prąd elekryczny w mealach. Napięcie elekryczne 88 Źródła napięcia. Obwód elekryczny - opisuje mechanizm wywarzania dźwięku w insrumenach - opisuje doświadczalne badanie związku częsoli- muzycznych wości drgań źródła z wysokością dźwięku - wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy - podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 wysokość i głośność dźwięku Hz 20 000 Hz, fala podłużna) - podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu - wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami 9. o elekryczności saycznej - opisuje wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) - opisuje budowę aomu i jego składniki - określa jednoskę ładunku (1 C) jako wielokroność - elekryzuje ciało przez poarcie i doyk ładunku elemenarnego - wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania - wyjaśnia elekryzowanie przez arcie (analizuje przez arcie i doyk przepływ elekronów) - bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami - objaśnia pojęcie jon naelekryzowanymi przez arcie i formu- - wyjaśnia oddziaływania na odległość ciał naelek- łuje wnioski ryzowanych - podaje przykłady przewodników i izolaorów - opisuje budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) - wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze - opisuje budowę krysaliczną soli kuchennej - objaśnia elekryzowanie przez indukcję - analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania - opisuje mechanizm zobojęniania ciał naelekryzonia przez doyk, sosując zasadę zachowawanych (meali i dielekryków) ładunku - wyjaśnia uziemianie ciał - posługuje się pojęciem pola elekrosaycznego 10. O prądzie elekrycznym - opisuje przepływ prądu w przewodnikach jako - wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w ruch elekronów swobodnych przewodnikach - posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia elekrycznego - podaje jednoskę napięcia (1 V) - wskazuje wolomierz jako przyrząd do pomiaru napięcia - wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, - wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie prądnica i umowny kierunek prądu - buduje najprosszy obwód składający się z - mierzy napięcie na żarówce (oporniku) ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika

89 Naężenie prądu elekrycznego 90 91 Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu elekrycznego opornika 92 Obwody elekryczne i ich schemay 93 Praca i moc prądu elekrycznego - rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład - oblicza naężenie prądu ze wzoru I =q/ - objaśnia proporcjonalność q ~ - podaje jednoskę naężenia prądu (1 A) - oblicza każdą wielkość ze wzoru I = q/ - buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naężenie - przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) prądu w ym obwodzie - podaje zależność wyrażoną przez prawo - wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i - Ohma definiuje opór elekryczny przewodnika - oblicza opór przewodnika na podsawie wzoru - oblicza wszyskie wielkości ze wzoru R =U/I - R = U/I - podaje jego jednoskę (1Ω) - buduje obwód elekryczny według podanego - wykazuje, że w łączeniu szeregowym naężenie schemau prądu jes akie samo w każdym punkcie obwodu, - mierzy naężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo a w łączeniu równoległym naężenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się lub równolegle - wykazuje, że w łączeniu równoległym napięcia na - mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone każdym odbiorniku są akie same, a w łączeniu szeregowym sumują się szeregowo lub równolegle - na podsawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej - odczyuje dane z abliczki znamionowej odbiornikrach - oblicza każdą z wielkości wysępujących we wzo- W = UI, W = I R 2, W = U 2 /R - odczyuje zużyą energię elekryczną na liczniku - opisuje przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce - oblicza pracę prądu elekrycznego ze wzoru W - wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elekrycznym = UI - oblicza moc prądu ze wzoru P = UI - podaje jednoski pracy oraz mocy prądu i przelicza je - podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elekryczny 94 Wyznaczanie mocy żarówki - wyznacza opór elekryczny żarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i naężenia prądu - wyznacza moc żarówki 95 Zmiana energii elekrycznej w inne formy energii. Wyznaczanie ciepła właściwego wody za pomocą czajnika elekrycznego 98 Właściwości magnesów rwałych 99 Badanie działania przewodnika z prądem na igłę magneyczną 100 Elekromagnes i jego zasosowania 101 Zasada działania silnika elekrycznego zasilanego prądem sałym - opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu elekrycznego żarówki oraz jej - mocy - zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do rzech cyfr znaczących - wykonuje pomiary masy wody, emperaury i - objaśnia sposób dochodzenia do wzoru cw = czasu ogrzewania wody P/m T - odczyuje moc z ablicy znamionowej czajnika - wykonuje obliczenia - podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w ym - zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących doświadczeniu energia elekryczna 11. O zjawiskach magneycznych - podaje nazwy biegunów magneycznych i opisuje - opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podaje oddziaływania między nimi przykłady wykorzysania ego oddziaływania - opisuje zachowanie igły magneycznej w pobliżu - do opisu oddziaływania używa pojęcia pola ma- magnesu gneycznego - opisuje sposób posługiwania się kompasem - wyjaśnia zasadę działania kompasu - demonsruje działanie prądu w przewodniku na - wyjaśnia zachowanie igły magneycznej, używając igłę magneyczną umieszczoną w pobliżu, w ym: zmiany kierunku wychylenia igły przy pojęcia pola magneycznego wyworzonego przez prąd elekryczny zmianie kierunku prądu oraz zależność wychylenia - (prąd pole magneyczne) igły od pierwonego jej ułożenia względem - doświadczalnie demonsruje, że zmieniające się przewodnika pole magneyczne jes źródłem prądu elekrycznego w zamknięym obwodzie (pole magneyczne prąd) - opisuje budowę elekromagnesu - opisuje rolę rdzenia w elekromagnesie - opisuje działanie elekromagnesu na znajdujące - wskazuje bieguny N i S elekromagnesu się w pobliżu przedmioy żelazne i magnesy - na podsawie oddziaływania elekromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę - działania silnika na prąd sały - buduje model i demonsruje działanie silnika na prąd sały 102 Fale elekromagneyczne - nazywa rodzaje fal elekromagneycznych (radiowe, - opisuje fale elekromagneyczne jako przenikanie promieniowanie podczerwone, świało się wzajemne pola magneycznego i elekrycznego

104 Źródła świała. Prosoliniowe rozchodzenie się świała 105 Odbicie świała. Obrazy w zwierciadle płaskim 106 Obrazy orzymywane za pomocą zwierciadeł kulisych 107 108 Załamanie świała na granicy dwóch ośrodków 109 Przejście świała białego przez pryzma. Barwy widzialne, promieniowanie nadfioleowe, rengenowskie) - podaje niekóre ich właściwości - (rozchodzenie się w próżni, szybkość c = 3 10 8 - podaje przykłady zasosowania fal elekromagneycznych m/s, różne długości fal) 12. opyka, czyli nauka o świele - podaje przykłady źródeł świała - wyjaśnia powsawanie obszarów cienia i półcienia - opisuje sposób wykazania, że świało rozchodzi za pomocą prosoliniowego się po liniach prosych - rozchodzenia się świała w ośrodku jednorodnym - wskazuje ką padania i odbicia od powierzchni - rysuje konsrukcyjnie obraz punku lub figury w gładkiej zwierciadle płaskim - opisuje zjawisko rozproszenia świała na powierzchniach chropowaych - podaje cechy obrazu powsającego w zwierciadle płaskim - szkicuje zwierciadło kulise wklęsłe i wypukłe - objaśnia i rysuje konsrukcyjnie ognisko pozorne - opisuje oś opyczną główną, ognisko, ogniskową zwierciadła wypukłego i promień krzywizny zwierciadła - rysuje konsrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklę- - wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi opycznej po odbiciu od zwierciadła słym - wymienia cechy obrazów orzymywanych w zwierciadle kulisym - wskazuje prakyczne zasosowania zwierciadeł - doświadczalnie bada zjawisko załamania świała i opisuje doświadczenie - szkicuje przejście świała przez granicę dwóch ośrodków i oznacza ką padania i ką załamania - wyjaśnia pojęcie gęsości opycznej (im większa szybkość rozchodzenia się świała w ośrodku ym rzadszy ośrodek) - opisuje zjawisko całkowiego wewnęrznego odbicia - wyjaśnia budowę świałowodów - opisuje ich wykorzysanie w medycynie i do przesyłania informacji - wyjaśnia rozszczepienie świała w pryzmacie - wyjaśnia pojęcie świała jednobarwnego (monochromaycznego) posługując się pojęciem świało białe i prezenuje je za pomocą wskaź- - opisuje świało białe, jako mieszaninę barw nika laserowego - rozpoznaje ęczę jako efek rozszczepienia - wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne świała słonecznego 110 Soczewki - opisuje bieg promieni równoległych do osi opycznej, - doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ognipiającą przechodzących przez soczewkę skuskową soczewki skupiającej i rozpraszającą - oblicza zdolność skupiającą soczewki ze wzoru - posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej opycznej Z=1/f i wyraża ją w diopriach 111 Obrazy orzymywane za pomocą soczewek 112 Wady wzroku. Krókowzroczność i dalekowzroczność 113 Porównujemy fale mechaniczne i elekromagneyczne. Maksymalna szybkość przekazu informacji w przyrodzie - wywarza za pomocą soczewki skupiającej osry - opisuje zasadę działania prosych przyrządów opycznych obraz przedmiou na ekranie - rysuje konsrukcje obrazów wyworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające - rozróżnia obrazy rzeczywise, pozorne, prose, odwrócone, powiększone, pomniejszone - wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: - opisuje rolę soczewek w korygowaniu wad wzroku - krókowzroczności i dalekowzroczności - podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących - podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania wad wzroku krókowzroczność i dalekowzroczność - wymienia cechy wspólne i różnice w rozchodzeniu się fal mechanicznych i elekromagneycz- - wykorzysuje do obliczeń związek = c f - wyjaśnia ranspor energii przez fale elekromagneycznnych - wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elekromagneycznych