Co robią samorządni? Cele lekcji w języku ucznia i kryteria sukcesu CEL 1. Dowiem się, co mogą i powinni robić uczniowie/ennice jako współgospodarze szkoły z punktu widzenia prawa oświatowego. 2. Zbadam poglądy moich kolegów/żanek na to, co dzieje się w naszej szkole. 3. Rozważę, jakie cechy powinien mieć działacz/ka samorządu uczniowskiego, który mógłby zrealizować moje postulaty. ODPOWIADAJĄCE CELOWI KRYTERIUM Wskazuję, które z zapisów prawa oświatowego mogłyby mieć zastosowanie w mojej szkole i wyjaśniam dlaczego. Analizuję dane zebrane w badaniu metodą Balon. Uzasadniam poparcie dla wybranego kandydata/ki w wyborach samorządowych. Podstawa programowa gimnazjum III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń/nnica współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji. Uczeń/nnica rozumie demokratyczne zasady i procedury i stosuje je w życiu szkoły oraz innych społeczności; rozpoznaje przypadki łamania norm demokratycznych i ocenia ich konsekwencje; wyjaśnia znaczenie indywidualnej i zbiorowej aktywności obywateli. 2.3 Uczeń/uczennica charakteryzuje życie szkolnej społeczności, w tym rolę samorządu uczniowskiego; wyjaśnia, na czym polega przestrzeganie praw ucznia; Podstawa programowa liceum, klasy 2-3 III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń/nnica współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich; sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom/kom instytucje życia publicznego; zna i stosuje zasady samoorganizacji i samopomocy. 13.4 Uczeń/nnica przeprowadza w najbliższym otoczeniu mini sondaż opinii publicznej na wskazany temat, interpretuje jego wyniki; Podstawa programowa ma charakter kumulatywny, a zatem zapisy z PP dla gimnazjów obowiązują w liceum bez konieczności powtarzania zapisu w PP. Przebieg zajęć Wprowadzenie, postawienie pytania kluczowego, przedstawienie celów. (2 min.)
Dziś zajmiemy się śpiącym olbrzymem. Tak można nazwać uczniów/ennice w szkole. Ogół uczniów/ennic Ustawa o oświacie nazywa samorządem, co oznacza, że każdy z was uczestniczy w szkolnej władzy, uczestniczy w rządzeniu szkołą. Uczestniczy, chyba że śpi. Co dobrego warto byłoby zrobić w naszej szkole, gdyby olbrzym się obudził i ruszył do działania? Zadanie 1. Sondaż balonowy (8 min.) Przygotujcie duży rysunek balonu, na tablicy lub flipczarcie. Powinien on przedstawiać czaszę balonu, kosz i worki z balastem. Każdy z uczniów/ennic otrzymuje do dyspozycji karteczki samoprzylepne. Zapisuje na nich odpowiedzi na trzy pytania, zgodnie z zasadą: jedna odpowiedź na jednej karteczce (jeśli ktoś ma kilka odpowiedzi na jedno pytanie, to zapisuje je na kilku osobnych karteczkach). Pytania są następujące: 1. Co zniechęca cię do przychodzenia do szkoły i uczenia się? 2. Co jest mocną stroną naszej szkoły, co w niej lubisz? 3. Czego potrzeba, aby nasza szkoła była szkołą marzeń? Karteczki z anonimowymi odpowiedziami na pytanie 1 naklejamy na rysunku tam, gdzie narysowaliśmy worki z balastem. Odpowiedzi na pytanie 2 umieszczamy w koszu balonu, gdzie przewożony jest prowiant i wyposażenie, a odpowiedzi na pytanie 3 przyczepiamy do, unoszącej nas w górę, czaszy balonu. Balon z naklejkami wykorzystacie podczas realizacji zadania 2. Zadanie 2. Analiza danych i aktów prawnych (15 min.) Podzielcie się na 3 grupy i w każdej z nich wypełnijcie odpowiednią tabelę. Grupa 1 analizować będzie dane z sondażu balonowego, grupa 2 regulacje z ustawy o systemie oświaty, grupa 3 regulacje z załącznika do rozporządzenia o nadzorze pedagogicznym. Uwaga. Jeżeli klasa jest liczna podzielcie się na 6 grup i w grupach powtórzcie poszczególne zadania. Materiał dla grupy 1 Przeanalizujcie dane z sondażu balonowego, który przeprowadziliście w klasie. Posegregujcie odpowiedzi na każde z trzech pytań osobno stwórzcie zbiory podobnych odpowiedzi. Na tej podstawie określcie, co według waszych kolegów/żanekwymaga naprawy (to, co zniechęca); co stanowi potencjał szkoły (mocne strony); co młodzież chciałaby zmienić w szkole (marzenia). Wyłonione w ten sposób odpowiedzi ulokujcie w tabeli poniżej i zaproponujcie rozwiązania na pytania z kolumn 2 i 3. Tabelę w miarę możliwości ulokujcie na dużej karcie i wypełniajcie czytelnie, tak aby pozostałe grupy bez trudu mogły odczytać wasze propozycje i dopisać swoje. UPRAWNIENIE / PROBLEM CO Z TYM ZROBIĆ? JAK TO ZROBIĆ? JAK TO
/ SZANSA / WYZWANIE ZMIENIĆ? JAK TO WYKORZYSTAĆ? Materiał dla grupy 2 W kolumnie 1 poniższej tabeli umieszczono kompetencje samorządu uczniowskiego opisane w Ustawie o systemie oświaty. Uzupełnijcie dwie pozostałe kolumny w odniesieniu do każdej kwestii, która wydaje się wam ważna i ciekawa. Tabelę w miarę możliwości ulokujcie na dużej karcie i wypełniajcie czytelnie, tak aby pozostałe grupy bez trudu mogły odczytać wasze propozycje i dopisać swoje. UPRAWNIENIE / PROBLEM / SZANSA / WYZWANIE Zapewnienie uczniom/ennicom dostępu do programów nauczania, celów nauczania i wymagań. Zapewnienie uczniom/ennicom dostępu do kryteriów ocen z przedmiotów i z zachowania. Zapewnienie uczniom/ennicom dostępu do ocen i ich uzasadnienia. Dbanie o to, aby życie szkolne organizowano w taki sposób, że zachowywana jest równowaga między koniecznym wysiłkiem szkolnym a możliwością samorozwoju każdego ucznia/ennicy. Redagowanie i wydawanie własnej gazety. Organizowanie wydarzeń CO Z TYM ZROBIĆ? JAK TO ZROBIĆ? JAK TO ZMIENIĆ? JAK TO WYKORZYSTAĆ?
kulturalnych, oświatowych, sportowych i rozrywkowych zgodnie z potrzebami uczniów/ennic. Wybieranie nauczyciela/ki opiekuna/ki samorządu. Uchwalenie przez ogół uczniów/ennic regulaminu działania samorządu. Opiniowanie decyzji dyrektora/ki szkoły o karnym skreśleniu kogoś z listy uczniów. Uczestniczenie w ocenie pracy nauczyciela/ki (jeżeli poprosi o to dyrektor/ki). Uwaga. Regulacja powyższa nie wynika z Ustawy o systemie oświaty, ale z Ustawy Karta Nauczyciela. Zainicjowanie utworzenia, wraz z Radą rodziców i Radą pedagogiczną, Rady szkoły. Rada szkoły: uchwala statut szkoły, opiniuje plan finansowy, wnioskuje o ocenę szkoły dyrektora/ki lub nauczyciela/ki przez organy sprawujące nadzór nad szkołą, opiniuje plan pracy placówki, ocenia stan szkoły. Uwaga. Do Rady szkoły nie mogą wejść uczniowie/ennice szkół podstawowych, a dopuszczenie uczniów/ennic gimnazjum nie jest obligatoryjne. Materiał dla grupy 3 W kolumnie 1 poniższej tabeli umieszczono działania, w których powinna uczestniczyć młodzież. Opisy te mają charakter wymagań MENu wobec szkół, a zamieszczono je w
Rozporządzeniu o nadzorze pedagogicznym. Uzupełnijcie dwie pozostałe kolumny w odniesieniu do każdej kwestii, która wydaje się wam ważna i ciekawa. Tabelę w miarę możliwości umieśćcie na dużej karcie i wypełniajcie czytelnie, tak aby pozostałe grupy bez trudu mogły odczytać wasze propozycje i dopisać swoje. UPRAWNIENIE / PROBLEM / SZANSA / WYZWANIE Koncepcja pracy szkoły jest przygotowywana, modyfikowana i realizowana we współpracy z uczniami/ennicami i rodzicami. Uczniowie/ennice mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Uczniowie/ennice inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły i społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby. Zasady postępowania i współżycia w szkole są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów/ennice, pracowników/ce szkoły i rodziców. W szkole, wspólnie z uczniami/ennicami i rodzicami, analizuje się podejmowane działania wychowawcze. Ocenia się ich skuteczność oraz, w razie potrzeb, modyfikuje. Zarządzanie szkołą sprzyja udziałowi nauczycieli/ek i innych pracowników/ic szkoły oraz uczniów/ennic i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki. CO Z TYM ZROBIĆ? JAK TO ZROBIĆ? JAK TO ZMIENIĆ? JAK TO WYKORZYSTAĆ?
Zadanie 3. Uzupełnijmy pracę grup (10 min.) Przy stołach, przy których pracowały grupy pozostają pojedynczy reprezentanci/tki, tak aby móc ewentualnie objaśniać zapisy czytelnikom/czkom. Pozostałe osoby odwiedzają miejsca pracy grup i dopisują do pomysłów, które tam się pojawiły swoje propozycje. Plakaty po uzupełnieniach pozostają dostępne wszystkim, tak aby każdy mógł się zapoznać ze wspólnym dorobkiem. Zadanie 4. Nasz deputowany/a (10 min.) Po zapoznaniu się z celami / zadaniami / możliwościami działania samorządu uczniowskiego zastanówcie się teraz, jakie cechy powinni mieć wasi kandydaci/tki do rady samorządu i jakiego wsparcia mogliby od was potrzebować. Na podłodze narysujcie sylwetkę człowieka. Porozmawiajcie w trójkach nad trzema pytaniami: 1. Co powinien umieć nasz przedstawiciel/ka w radzie samorządu? 2. Jakie powinien mieć cechy charakteru? 3. Jak możemy go/ją wesprzeć podczas pracy? Odpowiedzi na te pytania zapisujcie na kartkach i układajcie, tak żeby inni mogli je przeczytać. Na wysokości głowy narysowanej sylwetki umieśćcie odpowiedzi na pytanie 1, na wysokości serca odpowiedzi na pytanie 2, a przy rękach i nogach odpowiedzi na pytanie 3. Przekazanie kryteriów oceny Nauczyciel/ka przekazuje uczniom/ennicom kryteria sukcesu umieszczone na początku niniejszego scenariusza, podkreślając ich związek z założonymi celami. Uczniowie/ennice dokonują samooceny ich realizacji. Praca domowa do wyboru 1, 2 albo 3 1. Przygotuj w dowolnej formie wypowiedź na temat Szkoła, o której marzę. 2. Znajdź dokumenty prawne, o których mowa w powyższej lekcji i zapisy, do których się odwoływaliście. Przygotuj poradnik dla wybranych kandydatów/ek przegląd paragrafów, do których mogą się odwoływać w swojej pracy. 3. Napisz esejna temat pożytków i niebezpieczeństw stylu zarządzania szkołą, który polega na regularnych konsultacjach z uczniami/ennicami we wszystkich sprawach dla nich istotnych.