UCHWAŁA NR XXXII/375/17 RADY MIEJSKIEJ W SŁOMNIKACH. z dnia 14 września 2017 r.

UCHWAŁA NR XXXII/375/17 RADY MIEJSKIEJ W SŁOMNIKACH z dnia 14 września 2017 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXIX/344/17 Rady Miejskiej w Słomnikach z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Słomniki na lata 2016-2021 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446 z późn. zm.) w związku z art. 14 ust. 1, art. 19 i art. 23 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777 z późn.zm.) Rada Miejska w Słomnikach uchwala co następuje: 1. Zmienia się załącznik do uchwały Nr XXIX/344/17 Rady Miejskiej w Słomnikach z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Słomniki na lata 2016-2021, który otrzymuje brzmienie zgodne z załącznikiem do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy Słomniki. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej w Słomnikach inż. Grzegorz Płażek Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 1

GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY SŁOMNIKI NA LATA 2016-2021 0 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 1

Opracowanie: Future Green Innovations S.A. ul. Podole 60 30-394 Kraków Telefon: +48 12 632 41 29 +48 508 002 242 Fax: +48 12 418 26 30 E-mail: office@greenfuture-projekt.pl Opracował zespół w składzie: mgr Agnieszka Borcz mgr inż. Karina Cor mgr inż. Paulina Zadora mgr inż. Iga Pikul inż. Karol Pławecki Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 2

Spis treści 1. WPROWADZENIE... 5 1.1. Wstęp... 5 1.2. Zakres pojęciowy... 5 2. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW NA POZIOMIE KRAJU, WOJWEÓDZTWA I GMINY... 7 Strategia Rozwoju Gminy Słomniki na lata 2014-2024... 12 2.1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Słomniki... 13 2.2. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta i Gminy Słomniki... 14 3. DIAGNOZA OGÓLNA GMINY SŁOMNIKI... 15 3.1. Sfera przestrzenno-funkcjonalna... 15 3.1.1. Położenie Gminy... 15 3.1.2. Podział na sołectwa... 16 3.1.3. Struktura przestrzenna Gminy Słomniki... 17 3.1.4. Dostępność usług w Gminie Słomniki... 18 3.1.6. Dziedzictwo kulturowe... 21 3.2. Sfera społeczna... 22 3.2.1. Struktura demograficzna... 22 3.2.2. Bezrobocie... 27 3.2.3. Pomoc społeczna... 29 3.2.4. Bezpieczeństwo w Gminie... 30 3.2.5. Ochrona zdrowia... 31 3.2.6. Oświata i poziom wykształcenia... 31 3.2.7. Kultura i sport oraz organizacje pozarządowe... 36 3.2.8. Turystyka i rekreacja... 39 3.3. Sfera techniczna... 40 3.3.1. Analiza sytuacji mieszkaniowej... 40 3.3.2. Infrastruktura drogowa, kolejowa i komunikacja zbiorowa... 41 3.3.3. Wodociągi, kanalizacja i sieć gazowa... 43 3.4. Sfera gospodarcza... 45 3.4.1. Struktura działalności gospodarczej... 45 3.4.3. Uwarunkowanie budżetowe realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych... 47 3.5. Sfera środowiskowa... 48 3.5.1. Odpady stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia lub środowiska... 48 3.5.2. Powietrze atmosferyczne... 49 3.5.3. Wody powierzchniowe i podziemne... 54 3.5.4. Gleby... 55 3.5.5. Formy ochrony przyrody... 55 4. METODOLOGIA WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO... 57 4.1. Identyfikacja obszaru zdegradowanego oraz przyjęte wskaźniki w analizie obszaru zdegradowanego... 57 4.2. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego... 74 5. OBSZAR REWITALIZACJI... 88 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 3

5.1. Obszar rewitalizacji Gminy Słomniki... 88 5.2. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji... 92 5.2.1. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze... 92 5.2.2. Sfera funkcjonalno-przestrzenna, środowiskowa i techniczna... 95 5.2.3. Identyfikacja lokalnych potencjałów obszaru rewitalizacji... 96 5.2.4. Identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych... 97 6. ANALIZA SWOT OBSZARU REWITALIZACJI... 107 7. WIZJA OBSZARU REWITALIZACJI... 109 8. CELE REWITALIZACJI I OKRES PROGRAMOWANIA... 111 8.1. Cele strategiczne i kierunki działań... 111 9. PRZEDSIĘWZIĘCIA REWITALIZACYJNE... 113 9.1. Przedsięwzięcia podstawowe... 113 10.2. Przedsięwzięcia uzupełniające... 125 9.3. Źródła finansowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych... 158 9.4. Harmonogram realizacji przedsięwzięć... 162 10. SYSTEM ZARZĄDZANIA REALIZACJĄ PROGRAMU... 164 10.1. Struktura zarządzania Programem... 164 10.1. Koszty zarządzania realizacją Programu... 166 11. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY GPR... 167 12. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA W PROCESIE PRZYGOTOWYWANIA GPR. 161 13. KOMPLEMENTARNOŚĆ PROCESU REWITALIZACJI... 170 14. Określenie niezbędnych zmian w uchwałach... 181 14.1. Określenie niezbędnych zmian w uchwałach, o których mowa w art. 21. ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminnym i o zmianie Kodeksu Cywilnego... 181 14.2. Określenie niezbędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust. 3... 181 15. ZMIANY W ZAKRESIE PLANOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO... 182 15.1. Specjalna Strefa Rewitalizacji... 182 15.2. Zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego... 182 15.2.1. Niezbędne zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego... 182 15.2.2. Niezbędne zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 182 15.2.3. Uchwalenie miejscowego planu rewitalizacji... 182 15.2.4. Podstawowe kierunki zmian funkcjonalno-przestrzennych obszaru rewitalizacji 183 16. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko... 184 BIBLIOGRAFIA... 185 SPIS TABEL... 186 SPIS RYSUNKÓW... 188 SPIS WYKRESÓW... 189 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 4

1. WPROWADZENIE 1.1. Wstęp Przemiany społeczno-gospodarcze na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat ukazały niekorzystne zjawiska i procesy na obszarach miejskich. W ostatnich latach przykłada się większe znaczenie rewitalizacji - jest ona uwzględniana w dokumentach rządowych wyznaczających kierunki rozwoju kraju a mianowicie w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego, Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 czy Strategii Rozwoju Kraju. Narodowy Plan Rewitalizacji wymaga podejścia kompleksowego do wyprowadzania danego obszaru ze stanu kryzysowego poprzez działania w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzennej i kulturowej. 9 października 2015 r. została uchwalona ustawa o rewitalizacji która wprowadziła pojęcie Gminnego Programu Rewitalizacji. Program ten jest opracowywany i uchwalany przez Radę Gminy, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.) oraz na podstawie art. 14, ust.1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r., poz. 1777 ze zm.). Gminy które go uchwalą maja możliwość ubiegania się o wsparcie działań związanych z rewitalizacją. Środki można pozyskać z Regionalnych Programów Operacyjnych w ramach perspektywy finansowej 2014-2020. Wsparcie uzyskają projekty terenów zdegradowanych, które wynikają ze zintegrowanych programów rewitalizacji społeczno - gospodarczej, technicznej, przestrzennofunkcjonalnej i środowiskowej. 1.2. Zakres pojęciowy Zgodnie z ustawą z dnia 9 października 2015 r. rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Ze stanem kryzysowym mamy do czynienia w wyniku koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Obszar zdegradowany to obszar na którym stwierdzono stan kryzysowy oraz występuje w nim co najmniej jedno z negatywnych zjawisk takich jak: 5 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 5

gospodarcze, środowiskowe, funkcjonalno-przestrzenne, techniczne. Obszar ten może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające wspólnych granic pod warunkiem że występuje sytuacja kryzysowa na każdym z podobszarów. Obszar rewitalizacji to obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego Gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Obszar ten można podzielić na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy, a także zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców. W skład tych obszarów mogą wejść obszary występowania problemów przestrzennych, takie jak tereny poprzemysłowe (w tym poportowe i powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wyłącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich działania są ściśle powiązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji. Program rewitalizacji jest inicjowany, opracowywany i uchwalany przez radę gminy. Zakłada on wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno - funkcjonalnej lub technicznej czy środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji [1]. 6 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 6

2. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW NA POZIOMIE KRAJU, WOJWEÓDZTWA I GMINY Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Słomniki pozostaje w zgodności z innymi dokumentami dotyczącymi rozwoju tego terenu. Wzajemna komplementarność Gminnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami strategicznymi wpływa na podniesienie efektywności podejmowanych działań oraz zwiększa prawdopodobieństwo ich realizacji. Poniższa tabela przedstawia komplementarność i spójność przyjętych w dokumencie GPR celów strategicznych z dokumentami strategicznymi i planistycznymi na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Zaplanowane w dokumencie GPR przedsięwzięcia rewitalizacyjne oddziałują w sposób komplesowy na przyjęte cele, wpływające na ograniczenie sytuacji kryzysowej na obszarze zdegradowanym Gminy Słomniki. 7 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 7

Tabela 1. Powiązania celów GPR z dokumentami strategicznymi i planistycznymi na szczeblu krajowym i regionalnym Cel 1: Poprawa stanu technicznego obiektów użyteczności publicznej oraz zwiększenie ich funkcjonalności Dokument strategiczny/planistyczny Powiązanie z celami Narodowy Plan Rewitalizacji 2022 Cel główny: Poprawa warunków rozwoju obszarów zdegradowanych w wymiarze przestrzennym, społecznym, kulturowym i gospodarczym Strategia Rozwoju Kraju 2020 1.2 Zapewnienie środków na działania rozwojowe 1.3 Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela 2.2 Wzrost wydajności gospodarki 2.3 Zwiększenie innowacyjności gospodarki 2.6 Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko 2.7 Zwiększenie efektywności transportu 3.3 Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych 2.2. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011-2020 1.1 Rozwój kapitału intelektualnego 1.5 Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości 2.4 Wzmocnienie promocji dziedzictwa regionalnego oraz oferty przemysłów czasu wolnego 3.3 Zwiększenie dostępności transportowej obszarów o najniższej dostępności w regionie 5.1 Rozwój funkcji lokalnych centrów usług publicznych 2.3. Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 Cel: Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, efektywnie wykorzystującą OZE, stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców regionu oraz poprawę jakości ich życia, z poszanowaniem środowiska Cel: Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobieganie 8 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 8

klęskom żywiołowym oraz ochrona walorów środowiska. Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych oraz minimalizowanie niekorzystnych oddziaływań na środowisko i jego zasoby Cel: Podniesienie atrakcyjności regionu oraz tworzenie nowych miejsc pracy w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Cel: Wsparcie zatrudnienia na regionalnym rynku pracy Cel: Wzrost spójności wewnątrzregionalnej w wymiarze społecznym i zdrowotnym Cel: Ograniczenie problemów społecznych w miastach i na obszarach wiejskich, w tym walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. Cel: Zwiększona dostępność do wybranych usług społecznych w zakresie ochrony zdrowia i edukacji Cel 2: Ożywienie istniejących i stworzenie nowych przestrzeni publicznych Dokument strategiczny/planistyczny Powiązanie z celami Cel główny: Poprawa warunków rozwoju obszarów zdegradowanych w Narodowy Plan Rewitalizacji 2022 wymiarze przestrzennym, społecznym, kulturowym i gospodarczym Strategia Rozwoju Kraju 2020 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011-2020 1.3 Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela 2.4 Rozwój kapitału ludzkiego 2.6 Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko 3.2 Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych 3.3 Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych 5.3 Funkcjonalne zarządzanie przestrzenią na poziomie lokalnym, 6.3 Poprawa bezpieczeństwa społecznego: integrująca polityka społeczna 9 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 9

Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 7.2 Kształtowanie i rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacnianie kapitału społecznego Cel: Podniesienie atrakcyjności regionu oraz tworzenie nowych miejsc pracy w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Cel: Wzrost spójności wewnątrzregionalnej w wymiarze społecznym i zdrowotnym Cel: Ograniczenie problemów społecznych w miastach i na obszarach wiejskich, w tym walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. Cel 3: Wzmocnienie integracji społecznej mieszkańców oraz ograniczenie problemów społecznych występujących na obszarze rewitalizacji Dokument strategiczny/planistyczny Powiązanie z celami Narodowy Plan Rewitalizacji 2022 Cel główny: Poprawa warunków rozwoju obszarów zdegradowanych w wymiarze przestrzennym, społecznym, kulturowym i gospodarczym 1.3 Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela 2.3 Zwiększenie innowacyjności gospodarki, 2.4 Rozwój kapitału ludzkiego Strategia Rozwoju Kraju 2020 3.1 Integracja społeczna, 3.2 Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych, 3.3 Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych 1.1 Rozwój kapitału intelektualnego 1.5 Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości 2.4 Wzmocnienie promocji dziedzictwa regionalnego oraz oferty Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011-2020 przemysłów czasu wolnego 6.3 Poprawa bezpieczeństwa społecznego: integrująca polityka społeczna, 7.2 Kształtowanie i rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacnianie 10 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 10

Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 Źródło: opracowanie własne kapitału społecznego. Cel: Wzmacnianie konkurencyjności MŚP Cel: Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobieganie klęskom żywiołowym oraz ochrona walorów środowiska. Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych oraz minimalizowanie niekorzystnych oddziaływań na środowisko i jego zasoby Cel: Podniesienie atrakcyjności regionu oraz tworzenie nowych miejsc pracy w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Cel: Wsparcie zatrudnienia na regionalnym rynku pracy Cel: Wzrost spójności wewnątrzregionalnej w wymiarze społecznym i zdrowotnym Cel: Rozwój kapitału intelektualnego mieszkańców jako podstawa budowania silnej pozycji regionu Cel: Ograniczenie problemów społecznych w miastach i na obszarach wiejskich, w tym walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. Cel: Zwiększona dostępność do wybranych usług społecznych w zakresie ochrony zdrowia i edukacji 11 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 11

Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest kluczową średniookresową strategią rozwojową dla Polski do roku 2020. Przedstawia najważniejsze zadania, które powinny być realizowane w przeciągu najbliższych lat, aby wzmocnić procesy rozwojowe kraju. Strategia promuje podejście dwukierunkowe - usuwanie ograniczeń i słabości polskiej gospodarki oraz wykorzystanie jej mocnych stron. Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Słomniki na lata 2016-2021 jest spójny ze Strategią Rozwoju Kraju 2020 w zakresie obszarów strategicznych oraz dążenia do wzmocnienia i wykorzystania potencjałów gospodarczych, społecznych oraz instytucjonalnych, które zapewnią szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego jest podstawowym narzędziem prowadzonej przez samorząd województwa polityki regionalnej. Jest to dokument strategiczny, wyznaczający główne kierunki rozwoju całego regionu. Strategia ma charakter ogólny, gdyż koncentruje się na najważniejszych zagadnieniach. Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Słomniki będzie realizował przede wszystkim takie kierunki rozwoju wymienione w powyższej tabeli. Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego jest szczegółowym dokumentem planistycznym, który uwzględnia potrzeby regionalne i wyznacza pożądane kierunki rozwoju. Polityka rozwoju regionu realizowana w oparciu o RPO koncentruje się głównie na rozwoju gospodarki, umacnianiu jej konkurencyjności i innowacyjności oraz budowaniu potencjału regionalnych przedsiębiorstw. Dokument zwraca także uwagę na zrównoważony rozwój przyjazny środowisku oraz na osiągnięcie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Dokument ten wskazuje również możliwości pozyskania środków finansowych w ramach realizacji zaplanowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych z poszczególnych osi priorytetowych. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Słomniki na lata 2016-2021 jest spójny z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Małopolskiego, a w sposób szczególny realizuje założenia 11 Osi Priorytetowej. Między innymi oś priorytetowa 1, 2, 4, 9, 10, 11 oraz 12 jest zgodna z celami Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Słomniki na lata 2016-2021. 12 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 12

Strategia Rozwoju Gminy Słomniki na lata 2014-2024 Strategia Rozwoju Gminy Słomniki na lata 2014-2024 jest dokumentem długofalowym, który wskazuje główne kierunki, w jakich powinna zmierzać Gmina, aby polepszać warunki życia jej mieszkańców i zapewnić zrównoważony rozwój gospodarczy. Strategia ta pozwala na kompleksowe ujęcie rozwoju Gminy w wielu kluczowych obszarach, a wdrażanie jej daje możliwość wpływania na procesy społeczne, gospodarcze, przyrodnicze i przestrzenne. Misję Gminy Słomniki określono w perspektywie do roku 2024 i brzmi ona następująco: Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez: - rozwój infrastruktury technicznej (wskaźniki: drogi, wodociągi, kanalizacja i system odbiory ścieków, gazyfikacja) - wspieranie przedsiębiorczości (szerokie rozumienie) - tworzenie szerokiej oferty edukacyjnej - zapewnienie dostępu do atrakcyjnej bazy sportowo-rekreacyjnej - działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego, rozwoju rolnictwa - zachowanie dziedzictwa kulturowego, tradycji regionalnych oraz rozwój aktywności społecznej i kulturalnej mieszkańców - przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom społecznym oraz poprawa bezpieczeństwa mieszkańców. Cele strategiczne Gminy zostały opracowane dla trzech obszarów funkcjonowania: I. Zaspokojenie potrzeb mieszkańców, II. Sfera potencjałów i zasobów Gminy, III. Gospodarki i promocji Gminy. Według wyżej wymienionej Strategii, podstawowymi celami strategicznymi rozwoju Gminy Słomniki, które wpisują się w założenia Gminnego Programu Rewitalizacji są: OBSZAR I: Zaspokojenie potrzeb mieszkańców: 1. Poprawa jakości życia mieszkańców Gminy poprzez zrównoważony rozwój społecznogospodarczy. W tym obszarze szczególne powiązania obu dokumentów można dostrzec w takich aspektach jak: poprawa sytuacji materialnej mieszkańców, wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego, wysoka jakość opieki medycznej oraz wysoki udział mieszkańców w życiu miejscowości i Gminy. OBSZAR II: Potencjały i zasoby Gminy: 2. Wysoki stopień rozwoju infrastruktury technicznej oraz integracji przestrzennej. W tym przypadku wspólne działania koncentrują się przede wszystkim na: rozwinięciu infrastruktury 12 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 13

oświaty, kultury, pomocy społecznej oraz innych obiektów użyteczności publicznej, dobrej i efektywnej strukturze komunikacyjnej Gminy, rozwinięciu infrastruktury sportoworekreacyjnej oraz kulturalnej. 4. Wysoki poziom zachowania zasobów naturalnych. Spójność obu dokumentów dotyczy m.in. uregulowania gospodarki odpadami stałymi i ciekłymi oraz ograniczenia zanieczyszczenia powietrza na terenie Gminy. 5. Aktywna, rozwinięta społeczność Gminy. Gminny Program Rewitalizacji jest zgodny z następującymi zapisami Strategii: ograniczenie niekorzystnych zjawisk demograficznych, poprawa dostępu do edukacji zawodowej oraz wzrost zaangażowania społeczeństwa w inicjatywy obywatelskie. 2.1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Słomniki Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Słomniki to dokument sporządzany dla całego obszaru Gminy, określający ogólne kierunki rozwoju przestrzennego oraz uwzględniający uwarunkowania rozwoju społecznogospodarczego gminy. Podstawowym celem Miasta i Gminy Słomniki jest uzyskanie takiej struktury funkcjonalno-przestrzennej, która w harmonijny i zrównoważony sposób wykorzysta istniejące walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe oraz własne zasoby dla potrzeb ich zrównoważonego rozwoju oraz poprawy warunków życia mieszkańców, w tym ich zamieszkania, pracy i wypoczynku. Cele polityki przestrzennej zawarte w Gminnym Programie Rewitalizacji oraz w Studium są podobne, a szczególne powiązania obu dokumentów można dostrzec w następujących działaniach: poprawa standardu życia mieszkańców poprzez stworzenie możliwości pracy, kształcenia, wypoczynku, warunków bezpiecznego, komfortowego i aktywnego życia, zapewnienie poprawy stanu środowiska przyrodniczego i kulturowego, rozwój gospodarczy Gminy związany z wykorzystaniem rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz tworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego w sektorze pozarolniczym, podniesienie atrakcyjności Gminy. 13 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 14

2.2. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta i Gminy Słomniki Aktaulnie trwają prace nad sprządzeniem nowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta i Gminy Słomniki. Diagnoza obszaru zdegradowanego Gminy Słomniki przeprowadzona na potrzeby przygotowania GPR potwierdza istnienie szerokiego spektrum problemów społecznych. Przyjęte kierunki działań w Strategii będą wspierały integrację osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka, w tym osoby z problemami społecznymi, osoby niepełnosprawne i starsze. Tym samym dokument ten będzie komplementarny z celem GPR 3. Cel 3: Wzmocnienie integracji społecznej mieszkańców oraz ograniczenie problemów społecznych występujących na obszarze rewitalizacji. 14 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 15

3. DIAGNOZA OGÓLNA GMINY SŁOMNIKI 3.1. Sfera przestrzenno-funkcjonalna 3.1.1. Położenie Gminy Gmina Słomniki jest gminą miejsko-wiejską położoną w powiecie krakowskim w północno-zachodniej części województwa małopolskiego, a w północno-wschodniej części powiatu, około 25 km od centrum Krakowa. Położenie Gminy Słomniki w skali kraju, województwa i powiatu przedstawiono na poniższym rysunku. Rysunek 1. Położenie Gminy Słomniki Źródło: http://www.slomniki.pl/index.php/potencjal-polozenia Gmina Słomniki graniczy: od wschodu z Gminą Radziemice i Koniusza (powiat proszowicki), od południa z Gminą Kocmyrzów-Luborzyca (powiat krakowski), od zachodu z Gminą Iwanowice (powiat krakowski), od północy z Gminą Miechów i Gołcza (powiat miechowski). Powierzchnia Gminy wynosi 107,37 km 2, należy do największych gmin powiatu krakowskiego, zamieszkuje ją ok. 13 524 osób (dane na 31.12.2015 r.). Gmina Słomniki składa się z 24 sołectw oraz miasta Słomniki, gdzie mieści się siedziba władz samorządowych. Gmina jest zaliczana do aglomeracji krakowskiej, miasto Słomniki pełni funkcję miasta satelickiego. Według podziału fizyczno-geograficznego Polski J. Kondrackiego Gmina Słomniki należy do makroregionu Niecka Nidziańska oraz mezoregionu Wyżyna Miechowska. Rzeźba terenu Gminy jest urozmaicona. Wschodnia jej część charakteryzuje się niewielkim 15 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 16

nachyleniem (ok. 3-6 o ) oraz szerokimi i łagodnymi stokami. Natomiast w części zachodniej Gminy można zaobserwować większe nachylenie, nawet do 20 o. Najwyżej wzniesione tereny znajdują się we wsi Polanowice (340 m n.p.m.) oraz we wsi Prandocin (335 m n.p.m.). Najniżej położona jest dolina rzeki Szreniawy, średnio na wysokości 250 m n.p.p.m. Razem z Gminami: Iwanowice, Skała, Sułoszowa i Jerzmanowice-Przeginia, Gmina Słominki tworzy Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Jurajska Kraina. 3.1.2. Podział na sołectwa W skład Gminy Słomniki oprócz miasta Słomniki i 24 sołectwa, ich powierzchnią i liczbę mieszkańców zestawiono w poniższej tabeli. Przestrzenne rozmieszczenie poszczególnych sołectw przedstawia poniższy rysunek Tabela 2. Liczba ludności oraz powierzchnia sołectw w Gminie Słomniki Sołectwo Powierzchnia [ha] Liczba ludności Słomniki - miasto 343,20 4256 Brończyce 302,44 269 Czechy 516,27 294 Janikowice 316,42 201 Januszowice 415,35 654 Kacice 372,25 360 Kępa 249,80 201 Lipna Wola 249,02 202 Miłocice 630,41 853 Muniakowice 1089,60 234 Niedźwiedź 476,15 679 Orłów 214,22 163 Polanowice 507,10 721 Prandocin 932,83 730 Prandocin-Iły 760,41 410 Prandocin-Wysiołek 427,56 529 Ratajów 683,82 654 Smroków 683,14* 253 Szczepanowice 215,82 195 Trątnowice 369,58 243 Waganowice 204,58 223 Wesoła 87,13 162 Wężerów 606,23 377 Zaborze 427,30 375 Zagaje Smrokowskie - 286 RAZEM 10 737,43 13 524 * Powierzchnia obejmuje również Zagaje Smrokowskie jest to jeden obręb ewidencyjny Źródło: opracowanie własne na postawie danych z Urzędu Miejskiego Słomniki 16 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 17

Rysunek 2. Podział Gminy Słomniki na poszczególne sołectwa Źródło: opracowanie własne 3.1.3. Struktura przestrzenna Gminy Słomniki Gmina Słomniki jest gminą miejsko-wiejską. Posiada typowo rolniczo-usługowy charakter. Decydują o tym odpowiednie warunki naturalne tj. klimat czy stosunki wodne, które zdecydowanie sprzyjają rozwojowi rolnictwa. Natomiast bliskość Krakowa jako dużego ośrodka regionalnego przyczynia się do intensywnego rozwoju sektora usług. Układ przestrzenny Gminy Słomniki kształtowany jest przede wszystkim w oparciu o układ dróg, rzeźbę terenu oraz większe zespoły leśne. 17 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 18

Strukturę przestrzenną Gminy tworzą tereny: zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy mieszkaniowej o charakterze rolniczym, zabudowy wielorodzinnej, zabudowy usługowej i produkcyjnej, infrastruktury technicznej i komunikacji, zieleni, wód oraz rolne i leśne. W krajobrazie kulturowym Gminy można wyróżnić następujące typy: miejski, wiejski oraz rolniczy. Krajobraz, który zbliżony jest do naturalnego występuje jedynie wzdłuż rzeki Szreniawy. Gminę Słomniki charakteryzują dobrze zachowane historyczne układy wsi z liniowym układem zabudowy historycznej oraz dobrze zachowane elementy tradycyjnej zabudowy. W układach przestrzennych wyróżniają się zespoły kościelne w sołectwach Prandocin i Niedźwiedź oraz zespoły parkowo-dworsko-pałacowe w Niedźwiedziu, Czechach, Januszowicach i Miłocicach. W sołectwach przeważa luźna zabudowa, budynki położone są wzdłuż dróg, często spotykane są budynki inwentarskie. Zabudowa jest różnorodna i niejednolita. Miasto Słomniki charakteryzuje typowa staromiejska, zwarta zabudowa. Centrum miasta stanowi kwadratowy rynek z siecią ulic, wokół którego znajdują się budynki o funkcji usługowej oraz usługowo-mieszkalnej. W mieście dominuje zabudowa wielorodzinna, a nieco dalej od centrum zabudowę jednorodzinną. 3.1.4. Dostępność usług w Gminie Słomniki Gmina Słomniki komunikacyjnie jest położona na terenie przez który przebiega droga krajowa nr 7 Chyżne - Kraków - Słomniki - Warszawa - Gdańsk, droga wojewódzka nr 775 Słomniki Ispina oraz 773 Sieniczno Wesoła, a także linia kolejowa nr 8 Warszawa Zachodnia Kraków Główny. Ponadto planowana trasa drogi ekspresowej S7 ma przebiegać przez teren gminy Słomniki. Przebieg dróg w gminie ilustruje rysunek poniżej. 18 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 19

Rysunek 3. Położenie Gminy Słomniki pod względem komunikacyjnym Źródło: opracowanie własne na podstawie OpenStreetMaps Cele jakie stawia sobie gmina Słomniki w zakresie usług transportowych skupiają się na zapewnieniu dobrej i efektywnej struktury komunikacyjnej oraz ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza spowodowanego ruchem komunikacyjnym. W celu odciążenia ruchu samochodowego i usprawnieniu transportu publicznego, w gminie Słomniki funkcjonują parkingi dla pojazdów osobowych przy głównych punktach usługowohandlowych oraz punktach przesiadkowych: stacja kolejowa Słomniki, stacja kolejowa Niedźwiedź, przystanek kolejowy Smroków, Prandocin za przystankiem dla przewoźników prywatnych, Słomniki Rynek, Parking przy Szkole w Słomnikach, parking przy cmentarzu w 19 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 20

Słomnikach, parking przy Hali Sportowej w Słomnikach, wzdłuż ul. Osiedle Świerczewskiego, plac targowy w Słomnikach, parking dla pasażerów MPK w miejscowości Ratajów. 3.1.5. Struktura użytkowania terenu W strukturze użytkowania terenów Gminy zdecydowanie dominują obszary rolne, które zajmują ponad 85% powierzchni, tj. 9 640 ha, następnie lasy i zadrzewienia stanowią ok. 10%, tj. 1 111 ha, natomiast tereny zabudowane i zurbanizowane to 3,5% powierzchni Gminy (391 ha). Szczegółową strukturę użytkowania gruntów przedstawiono na wykresie 1 oraz w tabeli 3. Wykres 1. Struktura użytkowania terenu w Gminie Słomniki (2014 r.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Tabela 3. Szczegółowa struktura użytkowania gruntów w Gminie Słomniki Użytki Powierzchnia Powierzchnia [ha] [%] grunty orne 8 658 76,63 sady 167 1,48 użytki rolne łąki 393 3,48 pastwiska 99 0,87 grunty rolne zabudowane 307 2,71 grunty pod rowami 16 0,14 lasy 1 106 9,78 zadrzewienia i zakrzewienia 5 0,04 wody powierzchniowe 36 0,32 grunty zabudowane tereny mieszkalne 58 0,51 20 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 21

i zurbanizowane tereny przemysłowe 3 0,03 tereny rekreacji i wypoczynku 12 0,11 tereny komunikacyjne drogi 265 2,34 tereny kolejowe 53 0,46 pozostałe 120 1,1 RAZEM 11 298 100 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 3.1.6. Dziedzictwo kulturowe Obiekty zabytkowe w Gminie Słomniki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych powiatu krakowskiego przedstawia poniższa tabela. Ponadto na terenie Gminy zlokalizowane jest również 398 stanowisk archeologicznych, które wykazane są w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Gminy. Tabela 4. Zabytki Gminy Słomniki wpisane do rejestru zabytków L.P SOŁECTWO OBIEKT(Y) NR REJESTRU 1 Czechy zespół dworski: dwór, park A-462 z 31.12.1980 2 Kacice kaplica w obrębie budynku dworu A-355 z 31.12.1960 3 Kacice zespół dworski: dwór, relikt parku A-635 z 3.08.1991 4 Niedźwiedź zespół kościelno-plebański: kościół par. p.w. św. Wojciecha, dzwonnica, d. cmentarz przykościelny (z pomnikiem grobowym Małachowskich i drzewostanem), mur A-717 z 12.02.1997 ogrodzeniowy + plebania, założenie ogrodowe, ogrodzenie od pd. ze szpalerem drzew + układ urbanistyczny zespołu gospodarczego 5 Niedźwiedź zespół pałacowy: pałac, park A-6 z 30.03.1968 6 Prandocin zespół kościoła par. p.w. św. Jana Chrzciciela: kościół, dzwonnica, kolumna romańska z krzyżem przed A-284 z 31.12.1960 kościołem 7 Prandocin plebania A-702 z 09.11.1995 8 Słomniki kościół parafialny pw. Bożego Ciała, A-623 z 11.07.1973 ogrodzenie, plebania, ogród Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rejestru zabytków nieruchomych powiatu krakowskiego (stan na styczeń 2016 r.) 21 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 22

3.2. Sfera społeczna 3.2.1. Struktura demograficzna Zgodnie z danymi Banku Danych Lokalnych liczba ludności w Gminie Słomniki wynosiła na koniec roku 2015 13 638, w tym 7004 kobiet i 6634 mężczyzn. W 2015 roku miasto Słomniki zamieszkiwało 4355 osób, prawie 32% mieszkańców Gminy, natomiast obszar wiejski 9283 osoby (68%). Wykres 2 przedstawia tendencje zmian liczby ludności na przestrzeni ostatnich 10 lat. Do roku 2010 następował stopniowy wzrost liczby ludności. Natomiast w latach kolejnych ta liczba zaczęła się zmniejszać. Wykres 2. Liczba ludności w Gminie Słomniki w latach 2005 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Ogólnie gęstość zaludnienia w Gminie Słomniki wynosi 121 osób/km 2. Liczba ta w ostatnich 5 latach utrzymuje się na stałym poziomie, ulega jedynie nieznacznym zmianom. Szczegółowe dane demograficzne dla Gminy Słomniki zebrano w tabeli 5. 22 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 23

Tabela 5. Dane demograficzne dla Gminy Słomniki w latach 2010 2015 DEMOGRAFIA 2011 2012 2013 2014 2015 Liczba mieszkańców ogółem 13 808 13 791 13 730 13 680 13 638 Liczba mężczyzn 6 701 6 685 6 668 6 640 6 634 Liczba kobiet 7 107 7 106 7 062 7 040 7004 Gęstość zaludnienia [os/km 2 ] 122 122 122 121 121 Przyrost naturalny -25-12 -16-5 -37 WSKAŹNIK OBCIĄŻENIA DEMOGRAFICZNEGO [os] Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 56,3 56,8 57,2 57,8 59,0 89,2 94,1 97,3 100,3 103,5 26,5 27,5 28,2 28,9 30,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Słomnikach Struktura wieku i płci Analiza struktury wieku i płci w Gminie Słomniki w 2015 roku (wykresy 4-6) pokazuje, że społeczeństwo wchodzi w fazę stagnacji, poszczególne roczniki mają zbliżone wielkości. Liczba osób w najmłodszych rocznikach zbliżona jest do liczby osób w rocznikach najstarszych, sytuacja taka najbardziej jest widoczna w przypadku miasta Słomniki. Zauważyć można także, że od około 60 roku życia wyraźnie przeważa liczba kobiet nad mężczyznami, sytuacja taka charakterystyczna jest również dla obszaru miejskiego Gminy. 23 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 24

Wykres 3. Struktura wieku i płci w roku 2015 w Gminie Słomniki Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Wykres 4. Struktura wieku i płci w roku 2015 w mieście Słomniki Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 24 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 25

Wykres 5. Struktura wieku i płci w roku 2015 na obszarze wiejskim Gminy Słomniki Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku Udział mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym w Gminie Słomniki wynosił w 2015 roku 18,3%, jest to wartość nieznacznie większa niż dla kraju (18%). Udział osób w wieku produkcyjnym 1 w Gminie wynosi 63,4% i również jest to wartość większa niż dla kraju (62,4%). W Gminie Słomniki udział osób w wieku poprodukcyjnym jest równy udziałowi osób w wieku przedprodukcyjnym. Świadczy to niekorzystnych procesach demograficznych zachodzących w społeczeństwie, takich jak jego starzenie się. Dane dotyczące udziału ludności wg ekonomicznych grup wieku zobrazowano na wykresie 7. 1 Uwzględniono osoby w wieku 18-64 (w przypadku kobiet) i 18-67 (w przypadku mężczyzna) 25 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 26

Wykres 6. Udział ludności według ekonomicznych grup wieku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Migracje oraz ruch naturalny Wskaźnik zgonów na 1000 ludności w latach 2013-2015 wzrósł z 11,46 (rok 2013) do 11,86 (rok 2015). Jest to znacznie więcej od wartości średniej dla województwa małopolskiego. Według danych GUS z 2013r. ponad połowa zgonów spowodowana była chorobami układu krążenia. Przyszłe działania należy ukierunkować na poprawę stanu zdrowia m.in. poprzez tworzenie miejsc aktywnej reakcji dla mieszkańców. W Gminie Słomniki przyrost naturalny na 1000 ludności jest ujemny, najniższą wartość odnotowano w roku 2015 i wynosiła ona -2,71. Bardziej korzystna sytuacja pod względem demograficznym panuje na obszarze wiejskim Gminy. Zanotowano tam wyższy przyrost naturalny, mniejszą ilość zgonów oraz większą liczbę urodzeń żywych w porównaniu do miasta Słomniki. Ruch naturalny w Gminie Słomniki w latach 2013-2015 przedstawiono w tabeli 6. Tabela 6. Ruch naturalny w Gminie Słomniki w latach 2013-2015 Urodzenia żywe na 1000 ludności Zgony na 1000 ludności Przyrost naturalny na 1000 ludności 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Gmina Słomniki 10,30 9,92 9,15 11,46 10,28 11,86-1,16-0,36-2,71 Słomniki - miasto 9,23 8,61 9,12 11,49 10,66 12,55-2,25-2,04-3,42 Słomniki - obszar 10,80 10,53 9,17 11,44 10,10 11,54-0,64 0,43-2,37 wiejski Liczba urodzeń 142 136 125 Liczba zgonów w Gminie 158 141 162 żywych w Gminie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 26 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 27

Dane dotyczące migracji w Gminie Słomniki przedstawiono w tabeli 8. W latach 2013-2015 ogólna liczba zameldowań w Gminie Słomniki wynosiła ok. 100 osób, zaś wymeldowań 121 osób. W latach 2013-2015 saldo migracji w Gminie Słomniki było ujemne. W 2013 roku wynosiło -21 osób, a w roku 2014 już -32 osoby. 3.2.2. Bezrobocie Bezrobocie jest to jeden z największych problemów społeczno-gospodarczych nie tylko w Polsce, ale przede wszystkim w gminach. Bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba poszukująca zatrudnienia, która: ukończyła 18 rok życia, nie osiągnęła wieku emerytalnego, nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez Powiatowy Urząd Pracy, jest zameldowana lub pozostaje w Polsce legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany. W 2015 roku w Gminie Słomniki zarejestrowanych jako bezrobotnych było 424 osoby. Wśród osób bezrobotnych przeważają kobiety, stanowią ponad 51% wszystkich zarejestrowanych. W ciągu ostatnich lat liczba osób bezrobotnych stopniowo zmniejszała się, od roku 2011 o ponad 42% (tabela 7). Tabela 7. Zarejestrowani bezrobotni w Gminie Słomniki w latach 2013-2015 BEZROBOCIE REJESTROWANE 2011 2012 2013 2014 2015 ogółem 733 729 672 519 424 mężczyźni 345 359 318 258 205 kobiety 388 370 354 261 219 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym [%] ogółem 8,3 8,3 7,7 6,0 4,9 mężczyźni 7,4 7,7 6,9 5,6 4,5 kobiety 9,3 8,9 8,6 6,4 5,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 27 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 28

Analizując procentowy udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na przestrzeni ostatnich 10 lat zaobserwować można, że wskaźnik ten od kilku lat wyraźnie zmniejsza się. Udział osób bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym dla gminy, powiatu i kraju przedstawia poniższy wykres. Wykres 7. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym dla gminy, powiatu i kraju Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Liczba osób długotrwale bezrobotnych (powyżej 1 roku) w Gminie Słomniki wyniosła w 2015 r. 285 osób. Najwięcej osób długotrwale bezrobotnych mieszka w mieście Słomniki, 150. Liczbę długotrwale bezrobotnych na 1000 mieszkańców w poszczególnych sołectwach Gminy Słomniki przedstawiano w rozdziale 4. Wyznaczanie obszaru zdegradowanego. Wykres 8. Liczba osób bezrobotnych w poszczególnych sołectwach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 28 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 29

3.2.3. Pomoc społeczna Jednostką organizacyjną w zakresie pomocy społecznej dla mieszkańców Gminy Słomniki jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słomnikach (GOPS). Główne powody przyznania pomocy przez GOPS przedstawia tabela 8. Tabela 8. Główne powody przyznania pomocy społecznej w Gminie Słomniki (lata 2010, 2011) Powód trudnej sytuacji Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach życiowej 2010 2011 2010 2011 Ubóstwo 255 242 692 657 Długotrwała lub ciężka choroba 194 195 378 398 Bezrobocie 156 159 407 431 Niepełnosprawność 127 135 219 231 Potrzeba ochrony macierzyństwa 50 60 261 296 Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego 27 31 71 101 Źródło: opracowanie własne na podstawie Strategii rozwiązywania problemów społecznych dla gminy Słomniki na lata W Gminie Słomniki ze środowiskowej pomocy społecznej w 2015 roku korzystało 388 gospodarstw domowych, co daje 889 osób. W latach 2011-2015 znacząco zmniejszyła się liczba rodzin otrzymująca zasiłki na dzieci, z 581 na 389 rodziny. Zmniejsza się także liczba dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek oraz kwota wydatkowana na świadczenia rodzinne. Szczegółowe dane dotyczące pomocy społecznej dla Gminy Słomniki zestawiono w tabeli 11, natomiast dane dla poszczególnych sołectw ujęto w rozdziale 4. Wyznaczanie obszaru zdegradowanego. Tabela 9. Dane dotyczące pomocy społecznej w Gminie Słomniki, lata 2011-2015 POMOC SPOŁECZNA 2011 2012 2013 2014 2015 Gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej wg kryterium dochodowego Ogółem 390 405 427 384 388 Poniżej kryterium dochodowego Powyżej kryterium dochodowego 216 248 274 234 240 174 157 153 150 148 29 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 30

Osoby w gospodarstwach korzystające z pomocy społecznej wg kryterium dochodowego Ogółem 982 999 1001 916 889 Poniżej kryterium dochodowego Powyżej kryterium dochodowego 517 595 641 549 541 465 404 360 367 348 Rodziny otrzymujące zasiłki na dzieci 581 524 469 403 389 Dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek 1085 969 874 746 724 Kwota świadczeń rodzinnych [tys. zł] 2519 2432 2320 2073 2339 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS W 2015 roku zanotowano 23 przypadki udzielenia pomocy przez GOPS Słomniki ze względu na bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, z czego 7 na terenie miasta Słomniki, a 16 na obszarze wiejskim. Pomoc ze względu na potrzebę ochrony macierzyństwa udzielono 47 rodzinom, w tym 11 w mieście Słomniki, a 42 na obszarze wiejskim. 3.2.4. Bezpieczeństwo w Gminie Obszar Gminy Słomniki podlega pod Komendę Powiatową Policji w Krakowie. W Słomnikach znajduje się Komisariat Policji, który swoim zasięgiem działania obejmuje Gminę Słomniki, Igołomia-Wawrzeńczyce oraz Kocmyrzów-Luborzyca. Według danych KPP w Krakowie w 2015 r. na terenie Gminy policja przeprowadziła 109 interwencji na miesiąc, z czego 57 w mieście Słomniki, a 52 na obszarze wiejskim Gminy. W Gminie w 2015 roku wszczęto 34 procedury zakładania Niebieskich Kart (dane z Komisariatu Policji w Słomnikach), z czego 14 założonych zostało w mieście Słomniki, a 20 na obszarze wiejskim Gminy. Dane z podziałem na sołectwa w zakresie bezpieczeństwa zostały przestawione w rozdziale 4. Wyznaczanie obszaru zdegradowanego. W zakresie ochrony przeciwpożarowej Gmina leży na obszarze działania Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 7 Państwowej Straży Pożarnej. Na terenie Gminy funkcjonuje również 12 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, które są odpowiednio wyszkolone i wyposażone w sprzęt ratowniczo-gaśniczy. Lokalizację poszczególnych jedneostek OSP przedstawia poniższy rysunek. 30 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 31

Rysunek 4. Rozmieszczenie jednostek OSP w Gminie Słomniki Źródło: http://www.psp.krakow.pl/common/img/osp/slomniki_map.jpg 3.2.5. Ochrona zdrowia Na terenie Gminy Słomniki w znajduje się ogólnodostępny Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, którego organizatorem jest Gmina oraz prywatna Przychodnia Lekarsko-Stomatologiczna w Słomnikach s.c., świadczące podstawowe usługi zdrowotne dla mieszkańców. Ponadto istnieje kilka mniejszych podmiotów, świadczących specjalistyczne usługi medyczne. W Słomnikach zlokalizowana jest również Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Powiatu Krakowskiego. Teren Gminy Słomniki obsługuje 5 aptek zlokalizowanych w mieście. 3.2.6. Oświata i poziom wykształcenia Dostęp do oświaty i jakość kształcenia ma istotny wpływ na atrakcyjność Gminy oraz jej potencjał osadniczy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Gminie Słomniki 31 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 32

funkcjonują: 3 przedszkola, 5 Zespołów Szkół i Szkoła Podstawowa w Kacicach. Łączną liczbę uczniów w poszczególnych typach szkół przedstawia tabela 12. Na terenie Gminy Słomniki dostęp do poszczególnych placówek edukacyjnych jest zróżnicowany. Według danych uzyskanych z Urzędu Miejskiego w roku szkolnym 2015/2016, liczba miejsc w przedszkolach wynosi 240 miejsc, w tym 150 na terenie miasta, 50 w miejscowości Niedźwiedź i 40 w Smrokowie. Liczba dzieci w wieku 3-5 lat w gminie wynosi 429, co daje 1,8 osoby na jedno miejsce w przedszkolu. Brakuje żłobków i klubów dziecięcych dla najmłodszych dzieci, których w przedziale wiekowym 0-2 lat jest 297. Tabela 10. Stan organizacji przedszkoli w Gminie Słomniki w roku szkolnym 2015/2016 Lp. Placówki: Liczba oddziałów Liczba uczniów 1. Samorządowe Przedszkole w Słomnikach 6 150 2. Przedszkole w ZS w Niedźwiedziu 2 50 3. Przedszkole w Smrokowie 2 40 Razem 9 240 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Słomnikach Liczba miejsc w przedszkolach nie odzwierciedla w sposób kompleksowy sytuacji związanej z możliwością umieszczenia dziecka w przedszkolu, ponieważ wpływ na to ma przede wszystkim odległość od placówki. Położenie placówek warunkuje gęstość zaludnienia i dostęp komunikacyjny oraz liczba dzieci w wieku przedszkolnym. Najbardziej korzystnie położone jest miasto Słomniki jednocześnie generując największe potrzeby w tym obszarze. Najmniej korzystnie położone są miejscowości Lipna Wola, Kacice oraz Muniakowice i Janikowice. Jednocześnie miejscowości te charakteryzuje niska liczba dzieci w wieku do 5 lat. Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 r. 3 275 mieszkańców Gminy Słomniki jest w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata). Strukturę wykształcenia społeczeństwa Gminy przedstawia wykres 10. Dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, stanowią 27%, następnie osoby z wykształceniem średnim zawodowym stanowią 18%, a udział mieszkańców z wykształceniem wyższym to 16%. Wyraźnie widać wysoki odsetek osób (19%), które ukończyły jedynie szkołę podstawową. 32 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 33

Wykres 9. Poziom wykształcenia mieszkańców w Gminie Słomniki Źródło: www.polskawliczbach.pl W roku szkolnym 2015/2016 Gmina Słomniki była organem prowadzącym 1 przedszkola samorządowego, 1 szkoły podstawowej i 5 zespołów szkół. Stan organizacji ww placówek w roku szkolnym 2015/2016 obrazuje poniższa tabela. Tabela 11. Stan organizacji szkół w Gminie Słomniki w roku szkolnym 2015/2016. Placówki: Liczba oddziałów Liczba uczniów w tym: 0 I II III IV V VI 1. Szkoła Podstawowa w Kacicach 2. Szkoła Podstawowa w ZS w Niedźwiedziu 3. Szkoła Podstawowa w ZS w Prandocinie 4. Szkoła Podstawowa w ZS w Słomnikach 5. Szkoła Podstawowa w ZS w Smrokowie 6. Szkoła Podstawowa w ZS w Waganowicach 7 76 9 14 13 9 12 11 8 12 228 37 43 41 33 21 33 20 7 150 24 20 26 16 20 23 21 19 392 30 76 68 49 48 59 62 8 111 18 26 19 8 8 18 14 7 125 19 17 17 20 18 16 18 33 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 34

Razem 60 1082 137 196 184 135 127 160 143 7. Gimnazjum w ZS w Niedźwiedziu 8. Gimnazjum w ZS w Prandocinie 9. Gimnazjum w ZS w Słomnikach 10. Gimnazjum w ZS w Waganowicach 3 68 24 20 24 3 72 27 24 21 8 161 40 52 69 5 63 22 21 20 11. 12. ZSZ w ZS w Smrokowie LO w ZS w Słomnikach Razem 19 364 113 117 134 2 20 7 0 13 Razem 2 20 7 0 13 2 26 10 16 0 Razem 2 26 10 16 0 13. 14. 15. 16. 17. 18. Szkoła Przysposabiająca do Pracy w ZS W Waganowicach LO (zaoczne) w ZS w Smrokowie LO (zaoczne) w ZS w Słomnikach Policealna (zaoczna) w ZS w Smrokowie 4-letnia Szkoła Muzyczna w ZSO w Słomnikach 6-letnia Szkoła Muzyczna w ZSO w Słomnikach 1 8 0 0 8 Razem 1 8 0 0 8 3 52 20 22 10 1 10 0 0 10 Razem 4 62 20 22 20 0 0 0 0 Razem 0 0 0 0 3 68 21 24 23 3 42 19 14 9 Razem 6 110 40 38 32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Słomnikach 34 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 35

Rysunek 5. Obwody szkół gimnazjalnych na terenie Gminy Słomniki Źródło: Urząd Miejski w Słomnikach Rysunek 6. Obowody szkół podstawowych na terenie Gminy Słomniki Źródło: Urząd Miejski w Słomnikach Wskaźnik skolaryzacji brutto dla Gminy Słomniki, obrazujący liczbę uczniów uczęszczających do szkół w obwodach szkolnych w stosunku do liczby uczniów je zamieszkujących, w ciągu ostatnich 5 lat osiągał wartość wyższą niż dla powiatu, zarówno w przypadku szkół podstawowych, jak i gimnazjalnych. W 2015 r. dla Gminy Słomniki wynosił 35 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 36

odpowiednio 94,41% dla szkół podstawowych oraz 113,38% dla gimnazjów. Wyraźną różnice widać w podziale Gminy na obszar wiejski oraz miejski. Miasto charakteryzuje się bardzo wysokim współczynnikiem skolaryzacji na poziomie 124,4% dla szkół podstawowych i 130,89% dla gimnazjów. Natomiast na obszarze wiejskim Gminy wskaźnik ten w 2015r. wynosił, dla szkół podstawowych 82,11%, a dla gimnazjów 105,90%. Wartości współczynnika skolaryzacji brutto dla szkół podstawowych oraz gimnazjów dla Gminy Słomniki na tle powiatu krakowskiego w latach 2011-2015 przedstawiono na wykresie 10. Wykres 10. Współczynnik skolaryzacji brutto dla szkół podstawowych i gimnazjów dla Gminy Słomniki (podział na miasto i wieś) na tle powiatu krakowskiego w latach 2011-2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 3.2.7. Kultura i sport oraz organizacje pozarządowe Sieć biblioteczną w Gminie tworzą: Miejska Biblioteka Publiczna w Słomnikach i Filie Biblioteczne w Kacicach, Niedźwiedziu oraz w Prandocinie. W Słomnikach funkcjonuje również filia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej. Według danych z GUS w 2015 r. w Gminie Słomniki na jedną placówkę biblioteczną przypada 3410 mieszkańców. Jest to wartość wyższa niż dla powiatu (3381 osób na jedna placówkę biblioteczna), oraz niższa niż dla województwa i kraju (około 4 tys. osób na jedna placówkę). Wyższe wskaźniki notowane są na terenie miasta Słomniki (4,3 tys. osób na placówkę), natomiast na obszarze miejskim mniej niż 3,1 tys. mieszkańców. Liczba czytelników na 1000 mieszkańców w latach 2011-2015 wykazuje tendencje spadkową, w 2015 roku wynosiła 100. Wartość ta jest niższa niż 36 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 37

wartość dla powiatu (134) oraz województwa (200). Widać wyraźne zróżnicowanie między obszarem miejskim a wiejskim Gminy, w mieście jest 196 czytelników na 1000 ludności, natomiast na obszarze wiejskim jedynie 54. Tabela 12 przedstawia sytuacje czytelnictwa w Gminie Słomniki w latach 2011-2015. Liczba ludności przypadająca na 1 placówkę biblioteczną w latach 2011-2015 zmalała zarówno na obszarze wiejskim jak i miejskim gminy Słomniki. Jednocześnie w podanym przedziale czasowym, liczba czytelników bibliotek publicznych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców uległa spadkowi w szczególności na obszarze miasta. Tabela 12. Czytelnictwo w Gminie Słomniki w latach 2011-2015 Ludność na 1 placówkę biblioteczną [os] Księgozbiór bibliotek na 1000 ludności [wol.] Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności [os] BIBLIOTEKI WSKAŹNIKI Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 2011 2012 2013 2014 2015 ogółem 3452 3448 3433 3420 3410 miasto 4445 4442 4423 4402 4355 wieś 3121 3116 3102 3093 3094 ogółem 3532,0 3385,3 3383,6 3354,5 3355,2 miasto 6090,2 5936,1 5907,1 5823,3 5962,8 wieś 2317,5 2173,4 2184,4 2183,2 2131,9 ogółem 113 112 113 112 100 miasto 234 234 235 234 196 wieś 55 55 55 55 54 Na terenie Gminy funkcjonuje Miejsko-Gminne Centrum Kultury, które prowadzi następujące formy działalności: Warsztaty muzyczne: gitarowe, perkusyjne, dla rodziców z małymi dziećmi oraz indywidualna nauka gry na instrumentach, Warsztaty plastyczne: Akademia Sztuk Plastycznych, szkoła rysunku i malarstwa dla dzieci, młodzieży i dorosłych, Akademia Zręczności, Zajęcia ruchowo-taneczne: Fitness, warsztaty baletowe, Tańcz, śpiewaj i baw się razem z nami oraz choreografia taneczna, 50+ Kultura, w ramach których odbywają się warsztaty: muzealne, wokalne, teatralne i warsztaty Piszemy, rękodzieła oraz Wszystko dla zdrowia, Koła Gospodyń Wiejskich, Spotkania z teatrem, Na szkle malowane. 37 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 38

W Słomnikach znajduje się także Muzeum Ziemi Słomnickiej, działa kino Czar, a od ponad 100 lat funkcjonuje orkiestra dęta Echo. W mieście infrastrukturę sportową tworzy hala sportowa wyposażona w boisko wielofunkcyjne i plażowe. W poszczególnych sołectwach Gminy znajdują się również boiska do piłki nożnej oraz działające przy nich lokalne kluby sportowe. Najważniejsze wydarzenia o znaczeniu kulturalnym odbywające się w Gminie Słomniki oraz działające na terenie Gminy organizacje pozarządowe oraz kluby sportowe przedstawiono w tabeli 13. Tabela 13. Wydarzenia kulturalne organizowane w Gminie Słomniki, organizacje pozarządowe oraz kluby sportowe i inne instytucje działające na terenie Gminy NAJWIĘKSZE WYDARZENIA O ZNACZENIU KULTURALNYM Małopolskie Święto Czosnku Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego w Prandocinie Święto Czekolady Dni Słomnik Zawody wędkarskie na stawie w Januszowicach Finał Wielkiej Orkiestry Wielkiej Pomocy Festiwal Kazimierzowski Koncert dla Przyjaciół Turniej Sołecki FUNDACJE, STOWARZYSZENIA KLUBY SPORTOWE I INNE INSTYTUCJE I ORGANIZACJE POZARZĄDOWE SPORTOWE Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Ludowy Klub Sportowy Słomniczanka Słomnik Stowarzyszenie Ogrodowe Nad Szreniawą Radość Działania Stowarzyszenie Pracowników Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Kazimierza Wielkiego Stowarzyszenie Razem Dla Waganowic Stowarzyszenie Wspierania Oświaty "Nasza Szkoła" Stowarzyszenie Piękne Anioły Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Kultury i Muzyki Niedźwiadek Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe w Polanowicach Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych "Kobra" w Ratajowie Stowarzyszenie Wspierania Oświaty i Rozwoju Regionu z siedzibą w Smrokowie Stowarzyszenie Społecznej Aktywności w Smrokowie Ludowy Klub Sportowy NIEDŹWIEDŹ Ludowy Klub Sportowy Polanowice Ludowy Klub Sportowy JANTAR Miłocice Ludowy Klub Sportowy JUVENIA Prandocin Ludowy Klub Sportowy TRĄTNOWIANKA Ludowy Klub Sportowy VICTORIA Smroków Ludowy Klub Sportowy COBRA Wężerów Towarzystwo Kulturalno-Sportowe Słomniki Miejsko - Gminny Związek Sportowy Stowarzyszeń Kultury Fizycznej w Słomnikach Międzyszkolne Stowarzyszenie Sportowe w Słomnikach Miejsko-Gminne Centrum Kultury w Słomnikach oferuje cykliczne wydarzenia skierowane do mieszkańców gminy oraz terenów sąsiadujących. Organizowane są warsztaty, 38 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 39

spektakle, spotkania i koncerty. Według danych GUS w 2015 r. w gminie Słomniki zorganizowano 85 wydarzeń kulturalnych, w których uczestniczyło 13 500 osób. Największa ilość wydarzeń dotyczyła pokazów teatralnych, które skupiały 6000 mieszkańców, następnie prelekcje, spotkania i wykłady skupiające 800 osób rocznie. W gminie znajduje się jedna instytucja posiadająca salę widowiskową, która standardowo mieści 130 osób. Ponadto tylko jeden budynek o charakterze kulturalnym posiada infrastrukturę przystosowaną dla osób niepełnosprawnych. 3.2.8. Turystyka i rekreacja Ukształtowanie terenu oraz elementy środowiska naturalnego należą do atutów Gminy, wpływają na malowniczość tych obszarów, jednak turystyka w Gminie nie odgrywa dużej roli. Na terenie Gminy Słomniki, w miejscowościach Niedźwiedź, Kępa oraz pomiędzy Kacicami a Januszowicami, znajduje się kilka punktów widokowych. Teren Gminy Słomniki pod względem turystycznym służyć może głównie osobom, które preferują aktywny wypoczynek. Przez obszar Gminy Słomniki łącznie biegnie 113,2 km szlaków pieszych i rowerowych m.in.: szlak rowerowy Kościuszkowski, szlak pieszo-rowerowy Młyny Doliny Szreniawy (dziedzictwa kulturowego), Małopolski Szlak Architektury Drewnianej (dziedzictwa kulturowego), szlaki turystyki pieszej PTTK, Południowo-Zachodni Szlak Cysterski, Szlak św. Jakuba, Szlak Romański". Na terenie Gminy brak jest większych atrakcji turystycznych. Istniejące zabytki oraz pomniki przyrody nie powodują znaczącego ruchu turystycznego, co jest przyczyną słabo rozwiniętej bazy turystycznej i noclegowej (w Słomnikach funkcjonuje jeden hotel oraz jeden zajazd gdzie można przenocować). 39 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 40

3.3. Sfera techniczna 3.3.1. Analiza sytuacji mieszkaniowej Według danych GUS w 2015 r. ogółem w Gminie Słomniki było 4488 mieszkań. W porównaniu z rokiem 2010 zanotowano wzrost ich liczby o 153 mieszkania. Tendencje wzrostową ilości mieszkań wyposażonych w instalacje techniczno-sanitarne na przestrzeni ostatnich 5 lat przedstawiono na wykresie 11. Ponad 90% mieszkań Gminy wyposażona jest w przyłącze do sieci wodociągowej, ponad 60% w centralne ogrzewanie, natomiast tylko 6% mieszkań posiada przyłącze do gazu sieciowego. Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania wynosi 86,3 m 2 (dane na rok 2015). Na podstawie wykresu 13 wyraźnie zauważyć można wzrost ilości mieszkań o dużej powierzchni użytkowej w porównaniu w poprzednimi latami. Gmina dysponuje również 21 mieszkaniami socjalnymi o łącznej powierzchni 410 m 2. Wykres 11. Przeciętna powierzchnia jednego mieszkania w Gminie Słomniki na przestrzeni ostatnich lat Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Analizując procentowy udział budynków mieszkalnych podłączonych do sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej w Gminie Słomniki z podziałem na miasto i wieś, zaobserwować można niewielki udział budynków podłączonych do kanalizacji na obszarze wiejskim Gminy (tylko 3,3% budynków), w porównaniu do terenów miejskich, gdzie ponad 70% posiada przyłącze do kanalizacji. Zależność tą przedstawiono na wykresie 12. 40 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 41

Wykres 12. Procentowy udział budynków podłączonych do infrastruktury technicznej w Gminie Słomniki z podziałem na miasto i wieś Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 3.3.2. Infrastruktura drogowa, kolejowa i komunikacja zbiorowa Gmina Słomniki położona jest przy głównych szlakach komunikacyjnych województwa małopolskiego. Infrastruktura drogowa Gminy Słomniki obejmuje drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Stan techniczny dróg na terenie Gminy jest zróżnicowany, większość ma odnowioną nawierzchnię asfaltową. Na niewielkich odcinkach pojawia się także nawierzchnia szutrowa. W przyszłości przez teren Gminy przebiegać ma również planowana droga S7 i wschodnia obwodnica miasta. Drogi krajowe i wojewódzkie to: Droga krajowa nr 7, która zapewnia połączenie na kierunku północ-południe (Chyżne Kraków Słomniki Warszawa Gdańsk), jej długość na terenie Gminy to 11,8 km, Droga wojewódzka nr 773 zapewnia połączenie w kierunku zachodnim (Sieniczno Sułoszowa Skała Wesoła), o długości 0,7 km na terenie omawianej Gminy Droga wojewódzka nr 775 zapewnia powiązanie w kierunku wschodnim (Słomniki Proszowice Nowe Brzesko Ispina), o długości 6,6 km w obrębie Gminy. Pod względem natężenia ruchu najbardziej obciążona jest droga krajowa nr 7 na odcinkach Miechów Słomniki oraz Wesoła/Widoma Kraków. System drogowy Gminy 41 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 42

Słomniki uzupełniają drogi powiatowe oraz gminne, zapewniając połączenia z sąsiednimi miejscowościami i gminami. Do najistotniejszych należą drogi: K2139 Władysław Zagaje-Smrokowskie, 3 km, K1173 Grzegorzowice Podgaje Januszowice, 5,3 km, K2141 Przestańko Kacice Słomniki, 8,1 km, K2142 Kacice Smroków, 5,7 km, K2145 Poskwitów Niedźwiedź, 4,9 km, K2160 Wysiółek Szczepanowice Czechy,4,7 km, K2162 Wężerów Prandocin, 5,8 km, K1263 Wagnowice Muniaczkowice, 2,4 km, K1260 Nowy Dwór Obrażejowice, 2,2 km, K2161 Kocmyrzów Słomniki, 5,1 km, K1261 Prandocin Zielenice. 7,6 km. Przez teren Gminy przebiega linia kolejowa nr 8, relacji Warszawa Kraków, jednak z wyłączeniem bezpośredniej obsługi terenu Gminy Słomniki. Natomiast bezpośrednie połączenie kolejowe Słomnik z Krakowem umożliwiają Przewozy Regionalne kursujące średnio raz na godzinę. Szlak kolejowy jest zelektryfikowany i dwutorowy. Na terenie Gminy znajdują się 4 stacje kolejowe: Niedźwiedź, Słomniki (osobowo-towarowa), Słomniki Miasto (osobowa) oraz Smroków. Komunikacja zbiorowa na obszarze Gminy obejmuje także usługi autobusowe oraz mikrobusowe. Głównym przewoźnikiem są spółki stworzone na bazie PKS, ale także usługi oferowane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. Komunikacja zbiorowa na terenie Gminy Słomniki zapewnia jej mieszkańcom połączenie z Krakowem, Miechowem, Proszowicami oraz Skałą. Połączenie komunikacyjne z Krakowem umożliwia linia autobusowa 222, która kursuje na trasie Czyżyny Dworzec Słomniki Osiedle. Jednak kursuje ona w bardzo ograniczonym zakresie, dzień powszedni - 10 kursów na dobę, soboty i święta 4 kusy na dobę. W obrębie Gminy Słomniki łącznie znajduje się 88 przystanków komunikacji publicznej, z czego 14 w mieście, a 74 na obszarze wiejskim. 42 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 43

3.3.3. Wodociągi, kanalizacja i sieć gazowa Odsetek ludności korzystającej z instalacji wodociągowej w Gminie Słomniki w latach 2011-2015 wzrósł o 4,5% (w 2015 roku wynosił 76,8%), mimo to jest to wartość o 15% niższa niż w powiecie krakowskim (92,5%). Długość czynnej sieci rozdzielczej w Gminie w 2015 roku wynosiła 174,5 km. Gmina Słomniki należy do słabo skanalizowanych, z sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy korzysta 29,2% ludności. W tym elemencie Gmina również nie osiąga poziomu powiatu, gdzie odsetek osób korzystających z kanalizacji wynosi 53,3%. Na tle innych gmin w powiecie, Słomniki zajmują średnią pozycję. Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2015 roku w Gminie Słomniki wynosiła 25,2 km. W rozbiciu na poszczególne sołectwa Gminy Słomniki rozkład skanalizowania jest bardzo zróżnicowany. Większość miejscowości nie jest podłączona do sieci kanalizacyjnej. Część mieszkańców miejscowości: Miłocice, Januszowice i Prandocin-Wysiołek zostali przyłączeni do sieci ze względu na centralne położenie wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego, gdzie zabudowa kształtuje się w sposób zwarty, a to wpływa na wysoką gęstość zaludnienia i racjonalność wykonanej inwestycji. Pozostałe obszary gminy nie zostały do tej pory podłączone do sieci kanalizacyjnej. Największa liczba przyłączy znajduje się w mieście Słomniki, w którym w latach 2014-2016 wykonano 34 nowe przyłącza kanalizacyjne, w tym samym okresie w miejscowości Miłocice wykonano 6 przyłączy. Na obszarze Januszowic i Prandocina-Wysiółek pierwsze przyłącza wykonano w 2015 r. i do 2016 r. było ich kolejno 16 i 11. Gmina Słomniki pod względem infrastruktury kanalizacyjnej rozwija się, jednak wciąż potrzeby są bardzo duże w tym obszarze. Na terenie Gminy Słomniki położone są sieci: gazu wysokoprężnego 350 CN 6,4 Mpa kierunek Batowice Muniakowice oraz gazu średnioprężnego o średnicy 32 do 200 mm. Jednak z instalacji gazowej korzysta jedynie 5,7% mieszkańców, co stanowi wartość najniższą w całym powiecie. W porównaniu do roku 2011 udział osób korzystających z instalacji gazowej wzrósł o 0,6%. Długość czynnej sieci gazowej ogółem w 2015 roku w Gminie Słomniki wynosiła 46,6 km. Szczegółową charakterystykę sieci wodociągowej, kanalizacyjnej oraz gazowej w latach 2011 2015 przedstawiono w tabelach 14, 15, 16. 43 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 44

Tabela 14. Charakterystyka sieci wodociągowej na terenie Gminy Słomniki SIEĆ WODOCIĄGOWA 2011 2012 2013 2014 2015 długość czynnej sieci rozdzielczej [km] 164,2 166,3 174,2 174,5 174,5 przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania [szt.] woda dostarczona gospodarstwom domowym [dam 3 ] ludność korzystająca z sieci wodociągowej [os] zużycie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca [m 3 ] procent osób korzystających z instalacji [%] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 2 366 2 467 2 445 2 528 2 580 266,9 258,3 279,2 291,3 312,1 9 984 10 085 10 036 10 456 10 471 ogółem 19,4 18,7 20,2 21,2 22,9 miasto 36,3 31,6 23,3 26,5 27,0 wieś 11,3 12,6 18,8 18,7 20,9 ogółem 72,3 73,1 73,1 76,4 76,8 miasto 83,3 83,7 82,4 83,9 83,9 wieś 67,1 68,1 68,7 72,9 73,5 Tabela 15. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy Słomniki długość czynnej sieci kanalizacyjnej [km] przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania [szt.] SIEĆ KANALIZACYJNA 2011 2012 2013 2014 2015 14,2 16,9 16,9 16,9 25,2 740 783 793 798 825 ścieki odprowadzone [dam 3 ] 98 92 116 115 119 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej [os] Procent osób korzystających z instalacji [%] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 3 694 3 745 3 759 3 746 3 977 ogółem 26,8 27,2 27,4 27,4 29,2 miasto 77,9 78,9 79,0 79,1 79,2 wieś 2,5 2,6 2,8 2,8 5,7 Tabela 16. Charakterystyka sieci gazowej na terenie Gminy Słomniki SIEĆ GAZOWA 2011 2012 2013 2014 2015 długość czynnej sieci gazowej [m] 44 411 44 411 44 755 45 900 46 629 czynne przyłącza do budynków ogółem (mieszkalnych i niemieszkalnych) [szt.] 411 413 424 439 453 44 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 45

odbiorcy gazu [gosp.] 178 183 192 209 240 odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem [gosp.] 124 129 136 151 181 zużycie gazu [tys. m 3 ] 200,20 206,9 225,1 211,4 230,5 ludność korzystająca z sieci gazowej [os] 700 671 680 764 782 ogółem 5,1 4,9 5,0 5,6 5,7 procent osób korzystających z miasto 8,0 8,3 8,4 10,3 10,5 instalacji [%] wieś 3,7 3,2 3,3 3,3 3,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Na terenie Gminy Słomniki znajduje się jedna komunalna oczyszczalnia ścieków z podwyższonym usuwaniem miogenów o przepustowości 1450 m 3 /dobę. W 2015 roku z oczyszczalni korzystało 4333 osób. 3.4. Sfera gospodarcza 3.4.1. Struktura działalności gospodarczej Według danych z GUS na rok 2015 w Gminie Słomniki zarejestrowane w rejestrze REGON są 1262 podmioty gospodarki narodowej z czego zdecydowanie dominują przedsiębiorstwa w sektorze prywatnym (1202 podmioty) nad sektorem publicznym (60 podmiotów). Podobne tendencje utrzymują się w podziale Gminy na miasto i obszar wiejski. Więcej podmiotów zarejestrowano na obszarze wiejskim Gminy (740) niż w mieście Słomniki (522). Bardziej szczegółowe dane, dotyczące liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w podziale na sołectwa Gminy znajdują się w rozdziale 4. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego. Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli 17 można zauważyć iż mieszkańcy zajmują się przede wszystkim handlem oraz naprawą samochodów i motocykli (411 przedsiębiorstw), a także budownictwem (178 przedsiębiorstw), transportem i składowaniem (132 przedsiębiorstwa) oraz produkcją (113 przedsiębiorstwa). Tabela 17. Przedsiębiorstwa w Gminie Słomniki w roku 2015 Sekcja Opis Liczba przedsiębiorstw Sekcja A Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo 20 Sekcja B Górnictwo i wydobycie odkrywkowe 0 Sekcja C Produkcja 113 Sekcja D Dostarczanie energii 2 Sekcja E Zaopatrzenie w wodę; zanieczyszczenie wody, gospodarka odpadami 4 Sekcja F Budownictwo 178 Sekcja G Handel; naprawa samochodów i motocykli 411 Sekcja H Transport i składowanie 132 45 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 46

Sekcja I Hotelarstwo i gastronomia 35 Sekcja J Informacja i komunikacja 13 Sekcja K Doradztwo finansowe i ubezpieczenia 24 Sekcja L Nieruchomości 21 Sekcja M Działalność w sferze zawodowej, naukowej i technicznej 71 Sekcja N Administracja i usługi 28 Sekcja O Administracja publiczna i obrona; obowiązkowe świadczenia społeczne 16 Sekcja P Edukacja 55 Sekcja Q Zdrowie publiczne i praca społeczna 40 Sekcja R Sztuka, rozrywka i rekreacja 26 Sekcje S i T Inne usługi- Gospodarstwo domowe jako pracodawca; wytwarzanie dóbr i usługi 71 gospodarstwa na własne potrzeby. Sekcja U Organizacje eksterytorialne 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Mikro i małe przedsiębiorstwa stanowią 96% podmiotów gospodarczych w Gminie Słomniki. Na jej obszarze jest 14 przedsiębiorstw zatrudniających od 50 249 pracowników. Natomiast w analizowanej Gminie nie występują przedsiębiorstwa duże, zatrudniające więcej niż 250 pracowników. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi 4 204, 13 zł, jest to więcej niż w województwie i kraju. Wielkość przedsiębiorstw w Gminie Słomniki przedstawia tabela 18. Tabela 18. Wielkość przedsiębiorstw w Gminie Słomniki Wielkość 1000 i ogółem 0-9 10-49 50-249 250-999 przedsiębiorstwa więcej Powiat krakowski 28740 27628 942 150 18 2 Gmina Słomniki 1262 1208 40 14 0 0 Słomniki - miasto 522 501 14 7 0 0 Słomniki - obszar wiejski 740 707 26 7 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Dodatkowym wskaźnikiem wykorzystanym w analizie sfery gospodarczej była również liczba podmiotów gospodarczych prowadzących działalność rolniczą z podziałem na powierzchnię gospodarstwa rolnego. Zgodnie z danymi Urzędu Miejskiego w Słomnikach na terenie Gminy w 2016 r. znajduje się 2 659 gospodarstw rolnych, w tym 2192 zajmujących powierzchnię powyżej 1 ha. Gospodarstwa zajmujące powierzchnię poniżej 1 ha stanowią 25,4% ogółu podmiotów gospodarczych. Największa liczba gospodarstw powyżej 1 ha znajduje się sołectwach: Prandocin (199 gospodarstw), Prandocin Iły (166 gospodarstw) i Niedźwiedź (11 gospodarstw). Świadczyć to może o przeważającej roli rolnictwa w jednostakch pomocniczych, co może utrudniać rozwój innych działalności gospodarczych. 46 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 47

Najniższą zaś liczbę odnotowano w sołectwach Kępa (51 gospodarstw) i Orłów (56 gospodarstw). Aktualnie na terenie Gminy Słomniki brakuje również wsparcia osób, zamierzających rozpocząć prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Tabela 19. Liczba podmiotów gospodarczych prowadzących działalność rolniczą z podziałem na powierzchnię gospodarstwa rolnego Sołectwa powierzchnia do 1 ha powierzchnia powyżej 1 ha Słomniki 69 76 Waganowice 19 60 Smroków 12 67 Ratajów 38 98 Polanowice 45 93 Prandocin Iły 21 166 Prandocin 20 199 Orłów 3 56 Niedźwiedź 22 111 Kępa 7 51 Januszowice 49 106 Czechy 35 109 Razem dla całej Gminy Słomniki 557 2 192 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Słomnikach 3.4.3. Uwarunkowanie budżetowe realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych Główne dochody budżetu Gminy pochodzą z różnych rozliczeń (45,0%) oraz dochodów od osób prawnych i osób fizycznych (29,1%). Natomiast większość wydatków Gminy jest przeznaczona na oświatę i wychowanie (46,6%), gospodarkę komunalną i ochronę środowiska (16,1%), a także pomoc społeczną (11,0%). W 2015 roku dochody na jednego mieszkańca wynosiły 3371,31 zł, w porównaniu do roku 2011 nastąpił wzrost dochodów na 1 mieszkańca o 680,18 zł. Natomiast wydatki na jednego mieszkańca Gminy wynosiły 3229,91 zł, w porównaniu do roku 2011 wydatki na 1 mieszkańca wzrosły o 557,75 zł. Szczegółowe informacje dotyczące finansów publicznych Gminy Słomniki zestawiono w tabeli 19. 47 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 48

Tabela 20. Finanse publiczne Gminy Słomniki w latach 2011-2015 FINANSE PUBLICZNE [zł] 2011 2012 2013 2014 2015 Dochody ogółem 37 118 770,60 39 788 269,52 42 852 713,37 42 888 906,26 46 038 556,17 Dochody majątkowe 1 501 087,59 3 142 208,45 3 871 439,99 2 563 052,50 3 523 533,48 Dochody własne 12 429 531,56 13 412 353,52 14 411 976,79 15 606 709,83 17 844 607,13 Dotacje ogółem 6 455 601,04 7 434 171,00 8 958 108,58 8 087 672,43 8 816 617,04 Dochody na 1 mieszkańca 2 691,13 2 883,42 3 107,52 3 127,38 3 371,31 Wydatki ogółem 36 857 053,57 41 708 130,55 40 792 673,19 46 598 741,24 44 107 686,37 Wydatki na 1 mieszkańca 2 672,16 3 022,55 2 958,13 3 397,90 3 229,91 FINANSOWANIE I WSPÓŁFINANSOWANIE PROGRAMÓW I PROJEKTÓW UNIJNYCH Dochody razem 1 174 086,18 1 784 789,27 2 166 696,55 546 251,72 2 719 638,22 Środki z budżetu państwa lub inne przekazane jako współfinansowanie progr. i proj. realizowanych 72 092,00 24 321,02 13 827,99 2 997,10 0,00 z udz. śr. z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności UE Płatności w zakresie budżetu środków europejskich 1 101 994,18 1 760 468,25 2 152 868,56 543 254,62 2 719 638,22 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 3.5. Sfera środowiskowa 3.5.1. Odpady stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia lub środowiska W Gminie Słomniki w roku 2015 wyprodukowano łącznie 1332,16 t odpadów zmieszanych, to o ponad 450 t mniej niż w roku poprzednim i jednocześnie najmniejsza ilość w ciągu ostatnich 5 lat. Tendencje tą przedstawia wykres 13. Według danych z GUS na 2015r. na jednego mieszkańca Gminy przypada 97,6 kg zmieszanych odpadów komunalnych na rok. Porównując tę wartość do kraju, województwa oraz powiatu zauważyć można, że 48 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 49

mieszkańcy omawianej Gminy produkują o prawie połowę mniej odpadów niż przeciętny mieszkaniec powiatu krakowskiego czy województwa małopolskiego, co obrazuje wykres 14. Wykres 13. Zebrane zmieszane odpady z terenu Gminy Słomniki, lata 2011-2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Wykres 14. Zebrane zmieszane odpady w przeliczeniu na 1 mieszańca Gminy Słomniki, powiatu, województwa oraz kraju Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS 3.5.2. Powietrze atmosferyczne Pomiary jakości powietrza atmosferycznego na terenie województwa małopolskiego prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Na terenie Gminy 49 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 50

Słomniki nie znajdują się żadne punkty pomiarowe stanu środowiska, najbliższe położone są na terenie miasta Krakowa (osiedle Piastów, Nowa Huta oraz Wadów). W 2016 r. prowadzone były pomiary zanieczyszczenia powietrza za pomocą stacji, zlokalizowanej w Słomnikach. Wyniki potwierdziły zły stan jakości powietrza w mieście. Obszar Gminy Słomniki według oceny jakości powietrza w 2015 roku zaklasyfikowany został do strefy A (wartości nie przekraczające poziomu dopuszczalnego) w przypadku pomiarów takich zanieczyszczeń jak: dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO), benzen (C 6 H 6 ), ozon (O 3 ), ołów (Pb), arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni). Natomiast Gmina Słomniki należy do strefy C (powyżej poziomu dopuszczalnego) jakości powietrza w przypadku zanieczyszczeń takich jak: dwutlenek azotu (NO 2 ), pył zawieszony PM10 i PM 2,5 oraz benzo(a)piren. Gmina Słomniki ulokowana jest w strefie małopolskiej, na północny-zachód od aglomeracji krakowskiej, którą charakteryzują znaczne przekroczenia średniorocznych dopuszczalnych wartości pyłów PM10, PM2.5 oraz benzo(a)pirenu w powietrzu. Zaliczenie strefy do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami w zakresie działań na rzecz poprawy jakości powietrza (w przypadku, gdy nie są spełnione odpowiednie kryteria) lub na rzecz utrzymania tej jakości (jeżeli spełnia ona przyjęte standardy). Poniższa tabela przedstawia kryteria obowiązujące w rocznej ocenie jakości powietrza dla pyłów PM10, PM 2.5 oraz benzo(a)pirenu w kontekście ochrony zdrowia: Tabela 21. Kryteria obowiązujące w ocenie jakości powietrza dla PM10, PM2.5 oraz BAP Substancja Dopuszczalny Okres uśredniania poziom substancji w stężeń powietrzu Pył zawieszony 24 godziny 50 µg/m 3 PM10 rok kalendarzowy 40 µg/m 3 Pył zawieszony PM2.5 rok kalendarzowy 25 µg/m 3 Benzo(a)piren rok kalendarzowy 1 ng/m 3 źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z dnia 18 września 2012 r., poz. 1031 Dla pyłów PM10 i PM2.5 oraz benzo(a)pirenu strefa małopolska, do której przynależy Gmina Słomniki w 2016 roku została oceniona klasą C, w której to stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne. Analiza poniższych kartogramów wskazuje, iż średnioroczne stężenie pyłu PM10 na terenie Gminy Słomniki utrzymuje się w graniach 25,01-35,00 µg/m 3 (w związku z czym nie występuje przekroczenie 50 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 51

dopuszczalnego rocznego poziomu PM10 w powietrzu), lecz maksymalne stężenia dobowe osiągały wartości w zakresie 45,01-65,00 µg/m 3 - a więc były bliskie lub przekraczały dopuszczalny dobowy poziom substancji w powietrzu. Rysunek 7. Stężenia średnioroczne pyłu PM10 w 2016 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie) źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku 51 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 52

Rysunek 8. Maksymalne stężenia dobowe pyłu PM10 w 2016 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie) źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku Średnioroczne stężenie pyłu PM2.5 w Gminie Słomniki w 2016 roku utrzymywało się w zakresie 17,50-23,00 µg/m 3, tak więc nie stwierdza się na jej obszarze przekroczeń dopuszczalnych wartości, co prezentuje poniższy kartogram. 52 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 53

Rysunek 9. Stężenia średnioroczne pyłu PM2.5 w 2016 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie) źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku Średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu w Gminie Słomniki w 2016 roku utrzymywało się w zakresie 1,50-3,00 ng/m 3. Wartość ta jest wyższa od dopuszczalnego średniorocznego stężenia benzo(a)pirenu w powietrzu, na co wskazuje analiza poniższego kartogramu. 53 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 54

Rysunek 10. Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu w 2016 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie) źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2016 roku Największy wpływ na jakość powietrza w Gminie Słomniki mają głównie emisje pochodzące z palenisk indywidualnych (niska emisja lokalna) oraz napływ zanieczyszczeń przemysłowych i energetycznych z aglomeracji śląskiej i Krakowa. Istotne znaczenie mają także zanieczyszczenia pochodzenia komunikacyjnego, występujące szczególnie w wzdłuż drogi krajowej nr 7 (Kraków- Kielce). Na terenie Gminy nie występują zakłady, które zostały zaliczone do szczególnie uciążliwych dla środowiska naturalnego. 3.5.3. Wody powierzchniowe i podziemne Sieć rzeczna na terenie Gminy Słomniki jest niewielka, a wskaźnik jej gęstości jest najniższy w województwie małopolskim. Ponad 85% obszaru Gminy Słomniki znajduje się w zlewni rzeki Szreniawa, pozostała część należy do zlewni rzeki Ścieklec (miejscowość Muniakowice i częściowo Prandocin- Iły) oraz do zlewni rzeki Dłubni (rejon Zaborza). Reżim Szreniawy określany jest jako źródlano-deszczowo-roztopowy. 54 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 55

Ocena stanu wód województwa małopolskiego w roku 2015 wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie wykazała, że ogólny stan wód rzeki Szreniawy jest zły. Gmina Słomniki jest położona w rejonie występowania stosunkowo dużych zasobów wód podziemnych, wchodzących w skład Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Prawie cały obszar Gminy obejmuje zbiornik Niecka Miechowska i posiada numer 409. 3.5.4. Gleby Na terenie Gminy Słomniki występują bardzo dobre gleby zarówno pod względem bonitacji jak i przydatności rolniczej. W Gminie przeważają gleby wytworzone na podłożu lessowym, występują również gleby na podłożu gliniastym lub ilastym oraz na podłożu osadów aluwialnych. Główne typy gleb występujące na obszarze Gminy Słomniki przedstawiono na wykresie 21. Największą powierzchnię, ponad 60% zajmują czarnoziemy, następnie rędziny kredowe (28%), gleby brunatne, mady oraz inne gleby zajmują łącznie jedynie 7% powierzchni Gminy. Na niewielkim obszarze, głównie w Januszowicach oraz Prandocinie-Wysiołku, występują również gleby torfowe, wytworzone z torfów niskich. Wartość użytkowa gleb w Gminie Słomniki jest bardzo duża, gleby na tym obszarze mają bardzo dobrze wykształcony poziom próchniczy i charakteryzują się wysoką żyznością. Ponad 70% powierzchni użytków rolnych zajmują gleby należące do I, II i III klasy bonitacyjnej, gleby mniej urodzajne, klasy V i niższych zajmują znikomą cześć obszaru. Najwyższą przydatność rolniczą posiadają grunty orne w miejscowościach Wesoła i Słomniki, najniższą natomiast w Waganowicach, Prandocinie Iłach, Prandocinie Wysiółku oraz Lipnej Woli 3.5.5. Formy ochrony przyrody Na terenie Gminy nie występują obszary chronione zgodnie z ustawą o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004, Nr 92 poz. 880 z późn. zm.) takie jak parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody i obszary Natira 2000. Znajduje się natomiast 15 pomników przyrody, zarówno ożywionej jak i nieożywionej. Pomnikami przyrody na terenie Gminy są głównie dęby szypułkowe, lipy drobnolistne oraz głazy narzutowe. Północna część Gminy Słomniki należy do sieci ECONET o znaczeniu krajowym. Jest to teren węzłowy sieci Obszar Krakowski (16K). Do sieci ECONET należą obszary najlepiej zachowane pod 55 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 56

względem przyrodniczym i reprezentatywne dla różnych regionów przyrodniczych, wzajemnie ze sobą powiązane korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu. 56 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 57

4. METODOLOGIA WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO 4.1. Identyfikacja obszaru zdegradowanego oraz przyjęte wskaźniki w analizie obszaru zdegradowanego Zgodnie z ustawą z dnia 9 października 2017 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777, z późn. zm.) obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, można wyznaczyć jako obszar zdegradowany w przypadku występowania na nim ponadto co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: 1) gospodarczych w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub 2) środowiskowych w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub 3) przestrzenno-funkcjonalnych w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub 4) technicznych w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Za obszary koncentracji negatywnych zjawisk w każdej ze sfer można uznać te, dla których przyjęte wskaźniki są gorsze niż średnia dla gminy. Występowanie zjawisk kryzysowych w sferze społecznej jest zatem warunkiem, by dany obszar mógł zostać uznany za obszar zdegradowany. 57 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 58

Analizy rozmieszczenia zjawisk kryzysowych przeprowadzono w rozkładzie przestrzennym odniesionym do podziału Gminy Słomniki na jednostki pomocnicze (urbanistyczne) sołectwa oraz w przypadku miasta Słomniki na 3 obszary: Słomniki 1, Słomniki 2 oraz Słomniki 3. Podział Gminy miał również na celu lepszą charakterystykę statystyczną i wyodrębnienie obszaru zdegradowanego w sposób gwarantujący obiektywizm poszczególnych zjawisk oraz z drugiej strony, wieloaspektowość funkcji terenu. Pojęcie jednostki urbanistycznej zostało zdefiniowane przez Instytut Rozwoju Miast w publikacji System monitorowania rewitalizacji z 2010, autorstwa W. Jarczewskiego oraz J. Jeżaka. Zgodnie z tą definicją jednostki urbanistyczne to obszary stosunkowo nieduże, możliwie jednorodne pod względem funkcjonalnym oraz względnie homogeniczne pod względem morfologicznym i społecznym. Ich zaletą jest to, że stanowią naturalne jednostki dla zbierania i przedstawiania wielu informacji, a także podejmowania działań rewitalizacyjnych 2. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji za pomocą analizy zjawisk kryzysowych w rozkładzie na jednostki pomocnicze (sołectwa i obszary w przypadku miasta Słomniki) miało także na celu ujęcie wszystkich terenów niezamieszkałych położonych w ich zasięgu, aby stały się one integralnymi częściami wyznaczonego obszaru zdegradowanego (wyniki dotyczące intensywności występowania zjawisk kryzysowych dotyczą kontekstowo także tych terenów). Podstawowe dane dotyczące obszarów jednostek pomocniczych przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 22. Wielkość i liczba ludności w poszczególnych jednostkach pomocniczych Gminy Słomniki SOŁECTWO POWIERZCHNIA POWIERZCHNIA LICZBA LUDNOŚĆ [ha] [%] LUDNOŚCI [%] Obszar I 808 5,97 Słomniki Obszar II 343,20 3,2 1959 14,49 Obszar III 1489 11,01 Brończyce 302,44 2,82 269 1,99 Czechy 516,27 4,81 294 2,17 Janikowice 316,42 2,95 201 1,49 Januszowice 415,35 3,87 654 4,84 Kacice 372,25 3,47 360 2,66 Kępa 249,80 2,33 201 1,48 2 System monitorowania rewitalizacji, Kraków 2010, Wojciech Jarczewski, Janusz Jeżak, str. 14 58 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 59

Lipna Wola 249,02 2,32 202 1,49 Miłocice 630,41 5,87 853 6,31 Muniakowice 1089,60 10,15 234 1,73 Niedźwiedź 476,15 4,43 679 5,02 Orłów 214,22 2,00 163 1,21 Polanowice 507,10 4,72 721 5,33 Prandocin 932,83 8,69 730 5,4 Prandocin-Iły 760,41 7,08 410 3,03 Prandocin- Wysiołek 427,56 3,98 529 3,91 Ratajów 683,82 6,37 654 4,84 Smroków 683,14* 6,36 253 1,87 Szczepanowice 215,82 2,01 195 1,44 Trątnowice 369,58 3,44 243 1,8 Waganowice 204,58 1,91 223 1,65 Wesoła 87,13 0,81 162 1,2 Wężerów 606,23 5,65 377 2,79 Zaborze 427,30 3,98 375 2,77 Zagaje Smrokowskie - - 286 2,11 RAZEM 10 737,43 100 13 524 100 PODZIAŁ MIASTA SŁOMNIKI NA OBSZARY OBSZAR 1 OBSZAR 2 OBSZAR 3 ul. Fryderyka Chopina ul. Jacka Malczewskiego ul. Jana Matejki ul. Onufrego Zagłoby ul. Józefa Chełmońskiego ul. Krakowska ul. mjr. Hubala ul. Niecała ul. Partyzantów ul. Stanisława Brykalskiego ul. Stanisława Moniuszki ul. Wojciecha Kossaka ul. Górzysta ul. Grunwaldzka ul. Jana Kilińskiego ul. Juliusza Słowackiego ul. Karpacka ul. Kazimierza Wielkiego ul. Kolejowa ul. Rynek ul. Rzemieślnicza ul. Rzeźnicza ul. Stanisława Mirka ul. Stanisława Staszica ul. Stefana Okrzei ul. Stefana Żeromskiego ul. Strzelecka ul. Tadeusza Kościuszki ul. Tadeusza Rejtana ul. Władysława Łokietka ul. Wolności ul. Zamknięta ul. Wiśniowa ul. 3 Maja ul. Polna ul. 29 Listopada ul. Adama Mickiewicza ul. Cypriana Kamila Norwida ul. gen. Józefa Bema ul. Jana Kasprowicza ul. Joachima Lelewela ul. Józefa Poniatowskiego os. Karola Świerczewskiego ul. Krótka ul. Lucjana Rydla ul. Proszowska ul. Stanisława Wyspiańskiego ul. Stefana Batorego *Powierzchnia obejmuje również Zagaje Smrokowskie jest to jeden obręb ewidencyjny Diagnoza ogólna Gminy Słomniki dała materiał początkowy, który określił główne problemy i potrzeby Gminy oraz pozwoliła wskazać przesłanki rewitalizacji i kryteria według 59 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 60

których należy wyznaczyć obszary zdegradowane i obszary rewitalizacji. W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji określono zestawienie kryteriów wskaźników wpisujących się w zakres diagnozowania oraz delimitacji sprecyzowany w ustawie o rewitalizacji. Metodologia delimitacji obszaru zdegradowanego jest zgodna z wymaganiami Ustawy o rewitalizacji z 9 października 2015 r. w zakresie zbierania, przetwarzania, a także prezentowania danych. Przyjęta metodologia analizy wskaźnikowej składa się z następujących etapów: 1) Wyznaczenie jednostek pomocniczych (sołectw i 3 obszarów ma terenie miasta Słomniki); 2) Przeprowadzenie analizy wskaźnikowej w sferze społecznej z wykorzystaniem metody Perkala; 3) Przeprowadzenie analizy wskaźnikowej w sferze gospodarczej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej 4) Wyodrębnienie obszaru zdegradowanego; 5) Wskazanie obszaru rewitalizacji. Jednym z pierwszych etapów wyznaczenia obszaru zdegradowanego Gminy Słomniki było przeprowadzenie analizy wskaźnikowej w sferze społecznej. Zgodnie z ustawą o rewitalizacji występowanie zjawisk kryzysowych w sferze społecznej stanowi podstawę, by dany obszar mógł zostać uznany za obszar zdegradowany. Mając powyższe na uwadze, diagnozę służącą delimitacji (wyznaczeniu granic) obszaru zdegradowanego podzielona na dwa etapy: Wyznaczenie obszaru występowania niekorzystnych zjawisk społecznych, Diagnozę wyznaczonego obszaru koncentacji negatywnych zjawisk społecznych w pozostałych wymienionych powyżej sferach problemowych na tle sytuacji w całej Gminie. Wskaźniki wykorzystane w analizie w sfery społecznej przedstawiono w poniższej tabeli. Zebrane dane zostały pogrupowane i odniesione do 1000 mieszkańców w celu zwiększenia ich miarodajności i możliwości porównania ze sobą. 60 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 61

Tabela 23. Wskaźniki wykorzystane w analizie obszaru zdegradowanego Gminy Słomniki Kryteria Nazwa wskaźnika Źródło danych SFERA SPOŁECZNA Bezrobocie Liczba osób bezrobotnych Powiatowy Urząd Pracy w Demografia Problemy społeczne Przestępczość Edukacja Źródło: Opracowanie własne Liczba osób w wieku produkcyjnym Liczba przypadków bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego Liczba wszczętych procedur Niebieska Karta Średni ogólny wynik egzaminu gimnazjalnego w 2015 r. Krakowie Urząd Miejski w Słomnikach Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słomnikach Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słomnikach Okręgowa Komisja Edukacyjna w Krakowie 61 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 62

Tabela 24. Wartości wskaźników w przeliczeniu na 1000 mieszkańców dla poszczególnych obszarów wraz ze średnią dla całej Gminy Słomniki SFERA SPOŁECZNA Jednostki pomocnicze Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców Liczba osób w wieku produkcyjnym na 1000 mieszkańców Liczba przypadków bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego na 1000 mieszkańców Liczba wszczętych procedur Niebieska Karta na 1000 mieszkańców Średni ogólny wynik egzaminu gimnazjalnego w 2015 r. (%) Brończyce 7,43 665,42 0 3,71 46,63 Czechy 30,61 602,04 0 0 46,63 Janikowice 4,97 592,03 0 0 54,18 Januszowice 22,93 605,50 0 9,17 63,12 Kacice 13,88 616,66 0 2,77 63,12 Kępa 9,95 606,96 0 0 46,63 Lipna Wola 19,80 608,91 0 0 63,12 Miłocice 17,58 663,54 2,34 4,68 63,12 Muniakowice 21,36 632,47 0 0 54,18 Niedźwiedź 5,89 615,61 2,94 1,47 52,93 Orłów 24,53 631,90 12,26 0 54,18 Polanowice 24,96 626,90 2,77 1,38 52,93 Prandocin 21,91 610,95 2,73 1,36 54,18 Prandocin-Iły 7,31 590,24 2,43 4,87 54,18 Prandocin-Wysiołek 15,12 629,48 0 1,89 63,12 Ratajów 13,76 599,38 0 1,52 52,93 Smroków 7,91 628,45 11,85 0 54,18 62 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 63

Szczepanowice 5,12 661,53 0 0 52,93 Trątnowice 0 658,43 4,11 0 52,93 Waganowice 0 582,95 0 0 46,63 Wesoła 12,34 679,01 0 0 63,12 Wężerów 21,22 639,25 0 0 54,18 Zaborze 0 637,33 0 0 52,93 Zagaje Smrokowskie 6,99 597,90 3,49 3,49 54,18 Słomniki obszar 1 35,89 660,89 1,23 2,48 63,12 Słomniki obszar 2 35,22 614,08 3,06 3,57 63,12 Słomniki obszar 3 34,92 605,10 0 3,36 63,12 ŚREDNIA GMINY 15,62 624,55 1,83 1,70 55,76 63 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 64

W celu porównania wszystkich wskaźników dokonano ich normalizacji, która polega na odjęciu od wskaźnika na 1000 mieszkańców ich średnich arytmetycznych, a następnie podzieleniu otrzymanej różnicy przez odchylenie standardowe. - wartość wskaźnika j dla jednostki urbanistycznej i - średnia arytmetyczna wskaźnika j - odchylenie standardowe miernika j Wartości znormalizowanych wskaźników sfery społecznej zostały uśrednione tak by uzyskać jeden wskaźnik syntetyczny: - syntetyczny wskaźnik negatywnego wpływu i zjawisk n - liczba wskaźników - wartość wskaźnika j jednostki urbanistycznej i Wysokie wartości tego wskaźnika (dodatnie) wskazują na występowanie kryzysu w danej sferze, natomiast niskie wartości (ujemne) świadczą o występowaniu stosunkowo pozytywnych zjawisk. W kolejnym kroku wyznaczono wskaźnik syntetyczny dla każdej sfery społecznej. W tym celu zsumowano poszczególne wskaźniki we wszystkich jednostkach urbanistycznych w jeden wskaźnik syntetyczny i pomnożono (-1) w przypadku, gdy dany wskaźnik był destymulantą. Znormalizowane wartości i wskaźniki syntetyczne dla wybranych sfer dla wydzielonych obszarów przedstawia poniższa tabela. 64 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 65

Wskaźnik syntetyczny Tabela 25. Wartości wskaźników po normalizacji wraz ze wskaźnikami syntetycznymi w wybranych sferach dla poszczególnych obszarów SFERA SPOŁECZNA Jednostki pomocnicze Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców Liczba osób w wieku produkcyjnym na 1000 mieszkańców Liczba przypadków bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego na 1000 mieszkańców Liczba wszczętych procedur Niebieska Karta na 1000 mieszkańców Średni ogólny wynik egzaminu gimnazjalnego w 2015 r. (%) Brończyce -0,76-1,58-0,57 0,93 1,59-0,08 Czechy 1,40 0,87-0,57-0,78 1,59 0,50 Janikowice -0,99 1,26-0,57-0,78 0,28-0,16 Januszowice 0,68 0,74-0,57 3,43-1,28 0,60 Kacice -0,16 0,30-0,57 0,50-1,28-0,24 Kępa -0,53 0,68-0,57-0,78 1,59 0,08 Lipna Wola 0,39 0,60-0,57-0,78-1,28-0,33 Miłocice 0,18-1,51 0,16 1,37-1,28-0,21 Muniakowice 0,54-0,31-0,57-0,78 0,28-0,17 Niedźwiedź -0,91 0,35 0,35-0,10 0,49 0,04 Orłów 0,83-0,28 3,26-0,78 0,28 0,66 Polanowice 0,87-0,09 0,30-0,14 0,49 0,29 Prandocin 0,59 0,53 0,29-0,15 0,28 0,30 Prandocin-Iły -0,77 1,33 0,19 1,46 0,28 0,50 Prandocin-Wysiołek -0,05-0,19-0,57 0,09-1,28-0,40 Ratajów -0,17 0,97-0,57-0,08 0,49 0,13 Smroków -0,72-0,15 3,13-0,78 0,28 0,35 65 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 66

Szczepanowice -0,98-1,43-0,57-0,78 0,49-0,65 Trątnowice -1,46-1,31 0,72-0,78 0,49-0,47 Waganowice -1,46 1,61-0,57-0,78 1,59 0,08 Wesoła -0,31-2,10-0,57-0,78-1,28-1,01 Wężerów 0,52-0,57-0,57-0,78 0,28-0,22 Zaborze -1,46-0,49-0,57-0,78 0,49-0,56 Zagaje Smrokowskie -0,80 1,03 0,52 0,83 0,28 0,37 Słomniki obszar 1 1,89-1,40-0,18 0,36-1,28-0,12 Słomniki obszar 2 1,83 0,40 0,39 0,86-1,28 0,44 Słomniki obszar 3 1,80 0,75-0,57 0,76-1,28 0,29 66 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 67

W związku z art. 9 ust. 1 ustawy o rewitalizacji obszar zdegradowany musi cechować się koncentracją negatywnych zjawisk społecznych. Tym samym dalszej analizie pod względem występowania negatywmych zjawisk w sferze gospodarczej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej zostały poddane jednostki pomocnicze, w których stwierdzono nagromadzenie zjawisk kryzysowych w sferze społecznej (dodatnie wartości wskaźnika syntetycznego), tj: Czechy, Januszowice, Kępa, Niedźwiedź, Orłów, Polanowice, Prandocin, Prandocin-Iły, Ratajów, Smroków, Waganowice, Zagaje Smrokowskie, Słomniki obszar 2 i Słomniki obszar 3. Sfera gospodarcza Analizę sfery gospodarczej dla jednostek pomocniczych Gminy Słomniki wyznaczonych jako obszary zdegradowane, cechujące się koncentracją negatywnych zjawisk społecznych przedstawiono w poniższej tabeli. W analizie tej wzięto pod uwagę następujące wskaźniki: Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców, Liczba nowozarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców w latach 2012-2015, Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców w latach 2012-2015. Najmniejszą liczbę podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców poniżej średniej dla Gminy wynoszącej 201,57 podmiotów, odnotowano w następujących sołectwach Słomniki obszar 3 (85,29 podm./1000 mieszk.), Słomniki obszar 2 (135,27 podm./1000 mieszk.) i Polanowice (152,57 podm./1000 mieszk.). Najwyższą zaś w jednostce pomocniczej Prandocin (354,79 podm./1000 mieszk.), co ma związek z jej z położeniem w centrum Gminy. Jednym z wyznaczników punktu widzenia diagnozowania aktywności gospodarczej mieszkańców, jest wskaźnik odnoszący się do ich przedsiębiorczości. Najniższą liczbę nowozarejestrowanych podmiotów gospodarczych w latach 2012-2015 zarejestrowano w jednostce pomocniczej Zagaje Smrokowskie (3,50 podm./1000 mieszk.), zaś najwyższą w jednostkach: Waganowice (58,30 podm./1000 mieszk.), Januszowice (41.28 podm./1000 mieszk.), i Słomniki obszar 2 (34,20 podm./1000 mieszk.). Jednocześnie jednostka 67 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 68

pomocnicze miasta Słomniki obszar 2 jest obszarem, w którym odnotowano wyższą od średniej dla cełej Gminy wartość wskaźnika liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców w latach 2012-2015, wynoszącą (34,71 podm./1000 mieszk.). Kolejnymi jednostkami pomocniczymi, w których stwierdzono wysoką liczbę wyrejestrowanych podmiotów są Smroków (51,38 podm./1000 mieszk.), Waganowice (49,33 podm./1000 mieszk.) i Niedźwiedź (35,35 podm./1000 mieszk.). W poniższej tabeli zaprezentowano syntetyczne zestawienie wszystkich wskaźników analizy negatywnych zjawisk gospodarczych w jednostkach pomocniczych, zdegradowanych w sferze społecznej Gminy Słomniki. Kolorem czerwonym zaznaczono wartości wskaźników, których wartość wynosiła powyżej/poniżej wartości średniej dla całej Gminy (w zależności od danego wskaźnika, który może być stymulantą lub destymulantą). Tabela 26. Zestawienie wskaźników koncentracji negatywnych zjawisk w sferze gospodarczej według jednostek pomocniczych w Gminie Słomniki Jednostka pomocnicza Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców Liczba nowozarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców Czechy 221,09 23,21 25,01 Januszowice 191,13 41,28 12,23 Kępa 189,05 14,93 24,88 Niedźwiedź 179,68 22,09 35,35 Orłów 184,05 6,13 6,13 Polanowice 152,57 13,87 16,64 Prandocin 354,79 28,77 31,51 Prandocin-Iły 314,63 14,63 17,07 Ratajów 212,54 18,35 19,88 Smroków 272,73 31,62 51,38 Waganowice 287,00 58,30 49,33 Zagaje Smrokowskie 230,77 3,50 27,97 Słomniki - obszar 2 135,27 34,20 34,71 Słomniki - obszar 3 85,29 20,82 15,45 średnia dla Gminy Słomniki 201,57 24,55 24,92 W celu dokonania syntetycznej oceny zliczono wszystkie wskaźniki dla danej jednostki pomocniczej, których wartość uznano za negatywne zjawisko kryzysowe, zgodnie następującą skalą: 68 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 69

2-3 wskaźniki ocena 1, świadcząca o średnim nasileniu zjawisk kryzysowych (kolor kolor czerwony), 0-1 wskaźników ocena 0, świadcząca o niskim nasileniu zjawisk kryzysowych (kolor zielony). Tabela 27. Obszary kryzysowe w sferze gospodarczej podsumowanie Jednostka pomocnicza Liczba wskaźników sfery gospodarczej dla danej jednostki pomocniczej, których wartość wskazuje stuację kryzysową Koncentracja negatywnych zjawisk Czechy 2 1 Januszowice 1 0 Kępa 2 1 Niedźwiedź 3 1 Orłów 2 1 Polanowice 2 1 Prandocin 1 0 Prandocin-Iły 1 0 Ratajów 1 0 Smroków 1 0 Waganowice 1 0 Zagaje Smrokowskie 2 1 Słomniki - obszar 2 2 1 Słomniki - obszar 3 2 1 Sfera techniczna Analizę sfery technicznej z podziałem na poszczególne jednostki pomocnicze, wyznaczone jako obszary z koncentracją negatywnych zjawisk społecznych przeprowadzono pod względem wskaźników: liczby przyłączy wodociągowych na 100 mieszkańców w poszczególnych jednostkach pomocniczych liczba budynków wymagających prac remontowych i modernizacji, podana w tabeli: jako 1 wysoka liczba (nagromadzenie) obiektów wymagających remontów, 0 niska liczba obiektów wymagających remontów. Przyłącza wodociągowe w poszczególnych jednostek pomocniczych Gminy rozłożone są bardzo nierównomiernie, co uzależnione jest przede wszystkim położeniem i gęstością zaludnienia poszczególnych obszarów. 69 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 70

Istotnym problemem w całej Gminie Słomniki jest również niski poziom skanalizowania, który w rozbiciu na poszczególne jednostki pomocnicze jest bardzo zróżnicowany. Większość miejscowości nie jest podłączona do sieci kanalizacyjnej. Część mieszkańców miejscowości Januszowice i Prandocin-Wysiołek została przyłączona do sieci ze względu na centralne położenie wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego, gdzie zabudowa kształtuje się w sposób zwarty, a to wpływa na wysoką gęstość zaludnienia i racjonalność wykonanej inwestycji. Pozostałe obszary Gminy nie zostały do tej pory podłączone do sieci kanalizacyjnej. Kolejny problem, który występuje w poszczególnych jednostkach pomocniczych Gminy Słomniki, to zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej. Największe zagęszczenie obiektów wymagających remontów i przebudowy przypada na centrum Gminy Słomniki, obejmujące jednostki pomocnicze: Słomniki obszar 2 Słomniki obszar 3, w związku z pełnieniem przez nie funkcji administracyjno-usługowych. Ponadto duże nagromadzenie takich obiektów występuje w jednostce pomocniczej Niedźwiedź i Prandocin. Budynki te nie są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, które tym samym należą do grup narażonych na wykluczenie społecznie. Podsumowaniem analizy w sferze technicznej jest poniższa tabela, w której zestawiono wskaźniki dotyczące liczby przyłączy wodociągowych oraz liczby budynków wymagających prac remontowych i modernizacji, oszacowany jako nagromadzenie takich obiektów w danej jednostce pomocniczej. Tabela 28. Zestawienie wskaźników koncentracji negatywnych zjawisk w sferze technicznej według jednostek pomocniczych w Gminie Słomniki Jednostka pomocnicza Liczba budynków Liczba przyłączy Liczba wymagających prac wodociągowych na mieszkańców remontowych 100 mieszkańców i modernizacji** Czechy 294 227,89 0 Januszowice 654 238,53 0 Kępa 201 233,83 0 Niedźwiedź 679 240,06 1 Orłów 163 128,83 0 Polanowice 721 281,55 0 Prandocin 730 1 589,04* Prandocin-Iły 410 1 Ratajów 654 200,31 1 Smroków 253 252,96 0 Waganowice 223 210,76 0 70 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 71

Zagaje Smrokowskie 286 272,73 0 Słomniki obszar 1 808 0 Słomniki obszar 2 1909 1477,72 1 Słomniki obszar 3 1489 1 Średnia dla Gminy Słomniki 214,85 Objaśnienia: * Średnia liczba przyłączy wodociągowych na 100 mieszkańcóww sołectwach: Prandocin, Prandocił-Iły oraz Prandocin-Wysiołek; ** 1 wysoka liczba (nagromadzenie) obiektów wymagających remontów, 0 niska liczba obiektów wymagających remontów W celu dokonania syntetycznej oceny zliczono wszystkie wskaźniki dla danej jednostki pomocniczej, których wartość uznano za negatywne zjawisko kryzysowe, zgodnie następującą skalą: 2 wskaźniki ocena 1, świadcząca o średnim nasileniu zjawisk kryzysowych (kolor kolor czerwony), 0-1 wskaźników ocena 0, świadcząca o niskim nasileniu zjawisk kryzysowych (kolor zielony). Tabela 30. Obszary kryzysowe w sferze technicznej podsumowanie Jednostka pomocnicza Liczba wskaźników sfery technicznej dla danej jednostki pomocniczej, których wartość wskazuje stuację kryzysową Koncentracja negatywnych zjawisk Czechy 0 0 Januszowice 0 0 Kępa 0 0 Niedźwiedź 1 0 Orłów 1 0 Polanowice 0 0 Prandocin 1 0 Prandocin-Iły 1 0 Ratajów 2 1 Smroków 0 0 Waganowice 1 0 Zagaje Smrokowskie 0 0 Słomniki - obszar 2 1 0 Słomniki - obszar 3 1 0 Sfera przestrzenno-funkcjonalna W ramach analiz sfery przestrzenno-funkcjonalnej przeanalizowano różne aspekty dostępności komunikacyjnej. 71 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 72

Drogi przebiegające przez Gminę Słomniki znacząco wpływają na poprawę dostępności komunikacyjnej jej obszaru oraz podnoszą możliwości jej rozwoju pod względem gospodarczym. W miejscowościach Wężerów (przy drodze DK 7) oraz Prandocin Iły znajduje się Strefa Aktywności Gospodarczej o powierzchni łącznej 78 ha. Z drugiej jednak strony, w centrum miasta Słomniki krzyżują się drogi o randze krajowej i wojewódzkiej, co generuje wzmożony ruch szczególnie pojazdów ciężkich, co z punktu widzenia mieszkańców jest bardzo uciążliwe. Ruch pojazdów powoduje uciążliwy hałas, podwyższoną emisję niską oraz stwarza niebezpieczeństwo dla pieszych. Planowane inwestycje drogowe przewidują powstanie obwodnic, które ograniczą ruch w centrum miasta Słomniki, tym samym nastąpi poprawa jakości życia w mieście i bezpieczeństwa mieszkańców. Zgodnie z dokumentem 3 przedstawiającym mobilność w Gminie Słomniki, sporządzono analizę dostępności przestrzennej w poszczególnych miejscowościach w stosunku do przystanków transportu zbiorowego. Na obszarze gminy funkcjonuje 50 przystanków, w tym 31 czynnie wykorzystywanych, 9 przystanków Komunikacji Miejskiej Kraków, 2 przystanki kolejowe oraz 2 stacje kolejowe. Wskaźnikiem diagnozującym stan kryzysowy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej jest dostępność piesza do przystanków autobusowych obsługiwanych przez KMK oraz przewoźników prywatnych (do 10 minut pieszo). W poniższej tabeli zaznaczono kolorem czerwonym jednostki pomocnicze, w których dostępność piesza do przystanków wynosi powyżej 10 minut, tym samym zostały one uznane zdegradowane w sferze przestrzennofunkcjonalnej (wartość 1 ). Tabela 29. Obszary kryzysowe w sferze przestrzenno-funkcjonalnej podsumowanie Jednostka pomocnicza Dostępność piesza do przystanków autobusowych obsługiwanych przez KMK oraz przewoźników prywatnych (do 10 minut pieszo) Koncentracja negatywnych zjawisk Czechy < 10 minut 0 Januszowice > 10 minut 1 Kępa > 10 minut 1 Niedźwiedź < 10 minut 0 Orłów < 10 minut 0 Polanowice < 10 minut 0 Prandocin > 10 minut 1 Prandocin-Iły > 10 minut 1 Ratajów > 10 minut 1 Smroków > 10 minut 1 3 Plan Mobilności dla Gminy Słomniki, Kraków, 2017 72 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 73

Waganowice > 10 minut 1 Zagaje Smrokowskie > 10 minut 1 Słomniki - obszar 2 < 10 minut 0 Słomniki - obszar 3 < 10 minut 0 Dostępność do przystanków komunikacji zbiorowej w gminie Słomniki jest zróżnicowana i jest uzależniona przede wszystkim od położenia względem najważniejszych ciągów komunikacyjnych. Pod względem dostępności do usług przewozowych oferowanych przez KMK oraz przewoźników prywatnych, najgorsza sytuacja dotyczy sołectw Kacice i Lipna Wola (jednostki te nie zostały wskazane jako zdegradowane w sferze społecznej) ze względu na brak przystanków, a także sołectw Kępa, Ratajów, Smroków, Waganowice, Zagaje Smrokowskie, Prandocin, Prandocin Iły i zachodnia część miejscowości Januszowice, ze względu na znaczną odległość od przystanków. Przez obszar gminy Słomniki przebiega linia kolejowa w związku z tym dodatkowej analizie poddano lokalizację przystanków i stacji kolejowych oraz ich dostępność pod względem dojścia pieszego, które za korzystne uznano w przypadku, gdy nie zajmuje dłużej niż 10 minut. Na tej podstawie stwierdzono, że utrudniony dostęp występuje na obszarze sołectw Niedźwiedź, Słomniki, Kacice, Januszowice, Wężerów oraz Smroków. Dodatkowo przeanalizowano również dostępność miejsc parkingowych. Miejsca, w których problem z zaparkowaniem samochodu jest największy położone są na obszarze miasta Słomniki, m.in. Rynek i okolice osiedla Świerczewskiego oraz hali sportowej i szkoły. Na tym terenie występuje największe nagromadzenie obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, usługowych oraz przystanków komunikacji publicznej. W związku z występującym problemem w obrębie centralnej części miasta, zaleca się wyznaczenie dodatkowych miejsc parkingowych oraz uporządkowanie przestrzeni. Gmina Słomniki nie ma wykształconych ścieżek rowerowych wraz z infrastrukturą, stąd w Planie Mobilności pojawia się zalecenie, co do potrzeby utworzenia sieci dróg dla rowerów oraz pieszych, które stanowiłyby połączenie z najważniejszymi obiektami kulturalnymi, handlowymi, administracyjnymi oraz przesiadkowymi. Zwraca się uwagę na brak wspomnianej infrastruktury w obrębie centrum miasta Słomniki, gdzie ruch jest największy. Sfera środowiskowa 73 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 74

Kryzys występujący w sferze środowiskowej odnosi się do całej Gminy Słomniki. Związany jest z zanieczyszczeniem powietrza napływającym z aglomeracji krakowskiej, z niską emisją i opalaniem budynków węglem oraz z transportem komunikacyjnych. W 2016 r. na przełomie listopada i grudnia w mieście Słomniki zmierzono stężenie dobowe pyłu PM10 badania. Odnotowano wówczas wysokie stężenie pyłu PM10, ponad nawet 5-krotnie przekraczające normę. Stanowi to potwierdzenie złej jakości powietrza w centrum miasta, które wpływa negatywnie na zdrowie jego mieszkańców. 4.2. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego Za obszar zdegradowany uznano jednostki pomocnicze, dla których zdiagnozowano wysoką koncentrację negatywnych zjawisk w sferze społecznej, współwystępującą z koncentracją negatywnych zjawisk w co najmniej jednej z pozostałych sfer. Podstawową kategorią wyznaczenia obszaru jako kryzysowego były wartości gorsze niż średnia dla całej Gminy. Zestawienie jednostek wchodzących w skład obszaru zdegradowanego i kryteriów ich wyznaczenia zostało zaprezentowane w poniższej tabeli. Na czerwono zaznaczono jednostki pomocnicze, w których zjawiska kryzysowe cechują się wysokim ich natężeniem. 74 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 75

Lp. Tabela 30. Wyniki delimitacji wraz z wyszczególnionymi obszarami zdegradowanymi Sołectwo Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera techniczna Sfera przestrzennofunkcjonalna Sfera środowiskowa* Koncentracja zjawisk kryzysowych** 1 Czechy 1 1 0 0 1 3 2 Januszowice 1 0 0 1 1 3 3 Kępa 1 1 0 1 1 3 4 Niedźwiedź 1 1 0 0 1 3 5 Orłów 1 1 0 0 1 3 6 Polanowice 1 1 0 0 1 3 7 Prandocin 1 0 0 1 1 3 8 Prandocin-Iły 1 0 0 1 1 3 9 Ratajów 1 0 1 1 1 4 10 Smroków 1 0 0 1 1 3 11 Waganowice 1 0 0 1 1 3 12 Zagaje Smrokowskie 1 1 0 1 1 4 13 Słomniki obszar 2 1 1 0 0 1 3 14 Słomniki obszar 3 1 1 0 0 1 3 Objaśnienia: * koncentrację negatywnych zjawisk kryzysowych obliczono jako sumę stwierdzonych problemów w każdej ze sfer; w sferze środowiskowej stwierdzono sytuację kryzysową na terenie całej Gminy (zły stan powietrza atmosferycznego, którego nie można ograniczyć do poszczególnych jednostek pomocniczych); ** o koncentracji zjawisk kryzysowych świadczyła suma przyznanych punktów poszczególnym jednostkom pomocniczym Wyniki diagnozy wskazują, że za obszar zdegradowany należy uznać obszar w granicach jednostek pomocniczych: Czechy, Januszowice, Kępa, Niedźwiedź, Orłów, Polanowice, Prandocin, Prandocin-Iły, Ratajów, Smroków, Waganowice, Zagaje Smrokowskie, Słomniki obszar 2 i Słomniki obszar 3. Wyznaczony obszar zdegradowany na terenie Gminy Słomniki obejmuje obszar o powierzchni 5630,2 ha, co stanowi 50,9% powierzchni całej Gminy oraz skupia 8716 osób stanowiących 64,4% mieszkańców. W celu przeprowadzenia analiz rozmieszczenia zjawisk kryzysowych w sferze społecznej, gospodarczej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej za jednostkę pomocniczą uznano obszar obejmujący łącznie tereny zabudowane i niezabudowane (lasy, pola, łąki, tereny poprzemysłowe i pokolejowe). Zostały one 75 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 76

wydzielone z uwzględnieniem występującym na danym obszarze: specyficznym charakterem zabudowy, a także położeniem topograficzno-przestrzennym. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji za pomocą analizy zjawisk kryzysowych w rozkładzie na wyżej wyznaczone jednostki pomocnicze miało także na celu ujęcie wszystkich terenów poprzemysłowych położonych w ich zasięgu, aby stały się one integralnymi częściami wyznaczonego obszaru zdegradowanego (wyniki dotyczące intensywności występowania zjawisk kryzysowych dotyczą kontekstowo także tych terenów). Z uwagi na to, że jednostki pomocnicze Gminy Słomniki wyznaczone na potrzeby diagnozy zjawisk kryzysowych obejmują zarówno tereny niezabudowane (niezamieszkałe) lasy i pola uprawne, jak i zabudowane (zamieszkałe), z jednostek pomocniczych wydzielono tylko tereny zabudowane i włączono do obszaru zdegradowanego. Mapy poglądowe przedstawiające obszar zdegradowany Gminy Słomniki (obejmujące wyłącznie tereny zabudowane) zostały przedstawione na poniższych rysunkach. 76 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 77

Rysunek 11. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Czechy Źródło: opracowanie własne 77 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 78

Rysunek 12. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Januszowice Źródło: opracowanie własne Rysunek 13. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Kępa Źródło: opracowanie własne 78 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 79

Rysunek 14. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Niedźwiedź i podobszar rewitalizacji Niedźwiedź Źródło: opracowanie własne Rysunek 15. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Orłów Źródło: opracowanie własne 79 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 80

Rysunek 16. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Polanowice Źródło: opracowanie własne Rysunek 17. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Prandocin i podobszar rewitalizacji Prandocin Źródło: opracowanie własne 80 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 81

Rysunek 18. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Prandocin-Iły Źródło: opracowanie własne Rysunek 18. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Ratajów Źródło: opracowanie własne 81 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 82

Rysunek 19. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Słomniki obszar 2 i podobszar rewitalizacji Słomniki obszar 2 Źródło: opracowanie własne Rysunek 20. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Słomniki obszar 3 Źródło: opracowanie własne 82 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 83

Rysunek 21. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Smroków Źródło: opracowanie własne 83 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 84

Rysunek 22. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Waganowice Źródło: opracowanie własne Rysunek 23. Obszar zdegradowany jednostka pomocnicza Zagaje Smrokowskie Źródło: opracowanie własne 84 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 85

Załaczniki graficzne przedsatwiające obszar zdegradowany, obejmujący wyłącznie tereny zabudowane zostały ujęte jako załączniki do uchwały nr XXIII/263/16 Rady Miejskiej w Słomnikach z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Spośród 27 jednostek pomocniczych wydzielonych na potrzeby przeprowadzenia delimitacji, wskazano 14, na których zdiagnozowano zjawiska kryzysowe. Poniższa tabela przedstawia wskazane obszary zdegradowane wraz z wartościami wskaźników oraz średnią wartością dla Gminy Słomniki. Kolor czerwony oznacza wartość mniej korzystną niż średnia wartość dla Gminy. 85 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 86

Tabela 31. Obszar zdegradowany na tle średniej Gminy Słomniki w odniesieniu do wskaźników obrazujących sytuację społeczno-gospodarczą Jednostka pomocnicza I II III IV V VI VII VIII IX X Czechy 30,61 602,04 3,40 20,41 0,00 0,00 46,63 221,09 23,21 25,01 Januszowice 22,93 605,50 4,59 9,17 0,00 9,17 63,12 191,13 41,28 12,23 Kępa 9,95 606,96 4,98 39,80 0,00 0,00 46,63 189,05 14,93 24,88 Niedźwiedź 5,89 615,61 4,42 5,89 2,94 1,47 53,93 179,68 22,09 35,35 Orłów 24,53 631,90 24,54 55,21 12,26 0,00 52,93 184,05 6,13 6,13 Polanowice 24,96 626,90 4,16 9,71 2,77 1,38 52,93 152,57 13,87 16,64 Prandocin 21,91 610,95 1,37 10,96 2,73 1,36 54,18 354,79 28,77 31,51 Prandocin-Iły 7,31 590,24 7,32 4,88 2,43 4,87 54,18 314,63 14,63 17,07 Ratajów 13,76 599,38 7,65 22,94 0,00 1,52 52,93 212,54 18,35 19,88 Smroków 7,91 628,45 3,95 23,72 11,85 0,00 54,18 272,73 31,62 51,38 Waganowice 0,00 582,95 4,48 17,94 0,00 0,00 46,63 287,00 58,30 49,33 Zagaje Smrokowskie 6,99 597,90 13,99 17,48 3,49 3,49 54,18 230,77 3,50 27,97 Słomniki - obszar 2 35,22 614,08 21,44 36,75 3,06 3,57 63,12 135,27 34,20 34,71 Słomniki - obszar 3 34,92 605,10 5,37 17,46 0,00 3,36 63,12 85,29 20,82 15,45 średnia dla Gminy Słomniki 15,62 624,56 7,16 18,95 1,83 1,70 55,76 201,57 24,55 24,92 Objaśnienia: I - Liczba osób bezrobotnych, II - Liczba osób w wieku produkcyjnym na 1000 mieszkańców, III - Liczba czynów zabronionych i interwencji policyjnych na miesiąc, IV - Liczba rodzin korzystających ze świadczeń socjalnych, V - Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej tytułem bezradności w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, VI - Liczba wszczętych procedur Niebieska Karta VII - Średni ogólny wynik egzaminu gimnazjalnego w 2015 r. (%), VIII - Liczba przedsiębiorców zarejestrowanych w rehestrze REGON, IX - Liczba nowozarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców w latach 2012-2015, X - Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców w latach 2012-2015 86 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 87

Analizując czynniki społeczne-gospodarcze, na tle całej gminy negatywnie wyróżnia się obszar 2 w mieście Słomniki (suma 8 przekroczeń w stosunku do wartości średniej dla całej gminy), gdzie liczba bezrobotnych jest dwukrotnie wyższa niż średnia dla gminy. Problemy zdiagnozowano również w obszarze bezpieczeństwa, gdzie liczba czynów zabronionych i interwencji policyjnych trzykrotnie przekroczyła średnią wartość dla gminy. Na podstawie uzyskanych danych wskaźnikowych, obszar 2 miasta Słomniki charakteryzuje się nagromadzeniem negatywnych zjawisk związanych z ubóstwem i pomocą społeczną. Liczba rodzin korzystających ze świadczeń socjalnych, liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej tytułem bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego oraz liczba wszczętych procedur Niebieska Karta jest dwukrotnie wyższa od średniej dla gminy, co świadczy o problemie z dużą ilością rodzin ubogich. Ubóstwo oraz związana z tym pomoc w postaci świadczeń socjalnych w wielu przypadkach prowadzi do długotrwałego korzystania z pomocy finansowej stąd potrzeba przeciwdziałania problemom w tej sferze. Niwelacja ubóstwa w gminie Słomniki wymaga działania opartego na pomocy finansowej jak również szkoleniowej mającej na celu pogłębienie umiejętności radzenia sobie z problemami. Działania te organizowane w miejscu nagromadzenia ludzi i problemów stawia szansę na powodzenie podjętych czynności. Wysokie nagromadzenie zjawisk kryzysowych zdiagnozowano również na obszarze wiejskim gminy Słomniki, gdzie najbardziej negatywnie na tle gminy wypada miejscowość Orłów i Zagaje Smrokowskie (po 7 przekroczeń), Czechy, Niedźwiedź i Prandocin-Iły (po 6 przekroczeń). Spośród obszarów zdegradowanych wysokim nagromadzeniem zjawisk kryzysowych charakteryzują się także miejscowości Kępa, Polanowice, Prandocin, Ratajów i Słomniki obszar 3 (po 5 przekroczeń). Pozostałe obszary pomimo, że zostały wyznaczone na podstawie analizy wskaźnikowej jako zdegradowane, to na tle wszystkich obszarów oraz średniej gminy wypadły bardziej korzystnie. 87 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 88

5. OBSZAR REWITALIZACJI 5.1. Obszar rewitalizacji Gminy Słomniki Zgodnie z ustawą o rewitalizacji część lub całość obszaru zdegradowanego cechująca się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym, z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację, określa się obszarem rewitalizacji. Obszar rewitalizacji musi zatem mieścić się w granicach obszaru zdegradowanego, nie musi jednak obejmować go w całości. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym nieposiadające wspólnych granic, lecz nie może obejmować więcej niż 20% powierzchni gminy oraz w jego granicach nie może mieszkać więcej niż 30% mieszkańców gminy. W związku z powyższym oraz wynikami diagnozy, która wskazała, że obszar zdegradowany w gminie Słomniki zajmuje ponad 50,9% powierzchni gminy i jest zamieszkały przez 64,4,0% mieszkańców zaszła konieczność ograniczenia obszaru rewitalizacji w ramach obszaru zdegradowanego, ze względu na przekroczenie granicznych wartości podanych w ustawie o rewitalizacji. Kierując się skalą potrzeb rewitalizacyjnych, rangą obszaru w strukturze Gminy Słomniki, a także koniecznością zachowania ciągłości rozpoczętych działań, wyznaczono obszar rewitalizacji, które obejmuje następujące jednostki pomocnicze (sołectwa i obszar miasta Słomniki): Niedźwiedź i Prandocin oraz Słomniki obszar 2. Łącznie stanowią one ok. 357 ha, co stanowi niecałe 3,5% powierzchni Gminy oraz obejmują 3368 osób, czyli ok. 25% mieszkańców Gminy Słomniki. Z uwagi na to, że jednostki pomocnicze Gminy Słomniki wyznaczone na potrzeby diagnozy zjawisk kryzysowych obejmują zarówno tereny niezabudowane (niezamieszkałe) lasy i pola uprawne, jak i zabudowane (zamieszkałe) oraz fakt, iż obszar rewitalizacji powinien obejmować obszary zabudowane, z jednostek pomocniczych podobnie jak w przypadku wyznaczenia obszaru zdegradowanego, wydzielono tylko tereny zabudowane i włączono do obszaru rewitalizacji. Granice poszczególnych podobszarów rewitalizacji przedstawiono na poniższych rysunkach. 88 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 89

Tabela 32. Obszar rewitalizacji powierzchnia i liczba ludności Podobszary Liczba ludności Ludność [%] Powierzchnia [ha] Powierzchnia [%] Niedźwiedź 679 5,02 135 1,26 Prandocin 730 5,40 142 1,32 Słomniki obszar 2 1959 14,48 80,0 0,75 RAZEM 3368 24,9 357 3,3 Źródło: opracowanie własne Rysunek 24. Podobszar rewitalizacji Słomniki obszar 2 Źródło: opracowanie własne 89 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 90

Rysunek 25. Podobszar rewitalizacji Prandocin Źródło: opracowanie własne Rysunek 12. Podobszar rewitalizacji Niedźwiedź Źródło: opracowanie własne 90 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 91

W obszarze rewitalizacji Gminy Słomniki będą prowadzone działania mające na celu przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom zidentyfikowanym w Gminie oraz poprawę jakości życia jej mieszkańców. Do wyznaczenia obszaru rewitalizacji przyczyniły się również wyniki ankietyzacji przeprowadzonej wśród mieszkańców Gminy Słomniki, zgodnie z którymi, to właśnie obszar miasta Słomniki oraz sołectwa Niedźwiedź i Prandocin wymagają podjęcia działań rewitalizacyjnych 4. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. 2015 poz. 1777, z późn. zm.) obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji został przyjęty uchwałą Nr XXIII/263/16 Rady Miejskiej w Słomnikach z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego dnia 11 stycznia 2017 r. poz. 341). Projekt uchwały wraz załącznikiem graficznym w postaci mapy został poddany zgodnie z art. 8 ust. 3 konsultacjom społecznych przeprowadzonym w terminie od 25.10.2016 r. 24.11.2016 r. Zgodnie z art. 6 ust. 7 po zakończeniu konsultacji społecznych sporządzono informację podsumowującą ich przebieg, zawierającą dane o miejscu i czasie jej przeprowadzenia i omówienie jej przebiegu, a w przypadku formy, o której mowa w ust. 3 pkt 1 również wszystkie uwagi wraz z odniesieniem się do nich 5. Kolejnym etapem prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji było podjęcie na wniosek Burmistrza Gminy Słomniki uchwały nr XIII/158/16 Rady Miejskiej w Słomnikach z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Słomniki na lata 2016-2021. Zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 1 informację o podjęciu w/w uchwały zamieszczono na stronie podmiotowej Urzędu Miejskiego Słomniki, w Biuletynie Informacji Publicznej, na oraz w sposób zwyczajowo przyjęty na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miejskim w Słomnikach. Sporządzony projekt Gminnego Programu Rewitalizacji (art. 17 ust. 2 pkt 2) poddany został konsultacjom społecznym (art. 17 ust. 2 pkt 3) trwającym od dnia od 27.05.2017 r. do 19.06.2017 r. oraz zaopiniowaniu projektu Gminnego Programu Rewitalizacji przez odpowiednie instytucje (zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 4) 6. 4 Wyniki przeprowadzonej ankietyzacji mieszkańców Gminy Słomniki znajdują się w rozdziale 5.2.4. Identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych 5 Opis i formy konsultacji społecznych projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji znajduje się w rozdziale 12. Partycypacja społeczna w procesie przygotowywania GPR 6 Opis i formy konsultacji społecznych projektu uchwały w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji znajduje się w rozdziale 12. Partycypacja społeczna w procesie przygotowywania GPR 91 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 92

5.2. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji 5.2.1. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze Obszar rewitalizacji obejmuje 357 ha, co stanowi niecałe 3,3% powierzchni Gminy oraz jest zamieszkiwany przez 3368 osób, stanowiących 24,9% ludności całej Gminy Słomniki. Na potrzebę rewitalizacji wyznaczonego obszaru wskazują zarówno dane ilościowe, jak i wyniki konsultacji społecznych. W poniższej tabeli zestawiono podstawowe wskaźniki ukazujące obszar rewitalizacji na tle Gminy Słomniki. Tabela 33. Porównanie wszystkich badanych wskaźników dla obszaru rewitalizacji i całej Gminy Nazwa wskaźnika Gmina Słomniki Obszar rewitalizacji Udział wartości obszaru rewitalizacji do wartości dla całej Gminy [%] Powierzchnia [ha] 10 737,43 357 3,3 Liczba mieszkańców 13 524 3 368 24,9 Liczba osób bezrobotnych 135 83 61,5 Liczba osób w wieku produkcyjnym 8 145 2 067 24,6 Liczba czynów zabronionych i interwencji policyjnych na miesiąc Liczba rodzin korzystających ze świadczeń socjalnych Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej tytułem bezradności w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego Liczba wszczętych procedur Niebieska Karta Średni ogólny wynik egzaminu gimnazjalnego w 2015 r. (%)* 55,76 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców Liczba nowozarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców Liczba wskazań poszczególnych sołectw i obszarów miasta Słomniki, jako obszarów wymagających podjęcia działań rewitalizacyjnych 109 43 39,4 257 78 30,3 23 9 39,1 34 9 26,5 1) 63,12 2) 52,93 3) 54,18 2726 646 23,7 332 103 31,0 337 115 34,1 322 164 51% Objaśnienia: *średni ogólny wynik egzaminy gimnazjalnego: 1) Słomniki 2; 2) Niedźwiedź; 3 ) Prandocin Źródło: opracowanie własne na podstawie pozyskanych danych - Jak wskazują powyższe dane, na relatywnie niewielkiej powierzchni (w stosunku do całej Gminy Słomniki) oraz na terenie zamieszkanym przez mniej niż 30% mieszkańców, 92 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 93

występujące na obszarze rewitalizacji problemy, w istotnym i proporcjonalnie zdecydowanie wyższym stopniu wpływają na globalne wielkości wskaźników (liczonych dla całej Gminy Słomniki), a ilustrujących stopień występowania danego negatywnego zjawiska. Na obszarze rewitalizacji szczególnie widoczne jest nagromadzenie negatywnych zjawisk ze sfery społecznej, o których świadczą w szczególności: wysoka liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej 78 rodzin (stanowiących 30,3% wszystkich rodzin korzystających z pomocy społecznej w całym mieście), wysoka liczba osób bezrobotnych 83 osób (stanowiących 61,5%), wysoka liczba czynów zabronionych i interwencji policyjnych na miesiąc 43 przypadki (stanowiących 39,4%), Ponadto na wysokim poziomie kształtują się również pozostałe wskaźniki: liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej tytułem bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego 9 rodzin, stanowiących 39,1%, liczba wszczętych procedur Niebieska Karta 9 przypadków, stanowiących 26,5% wszystkich wydanych Niebieskich Kart. Na wyznaczenie obszaru rewitalizacji wpłynęły również wyniki ankietyzacji mieszkańców Gminy Słomniki, przeprowadzonej w 2015 r., wskazujące jednostki pomocnicze (sołectwa oraz całe miasto Słomniki), które zdaniem ankietowanych należałoby poddać działaniom rewitalizacyjnym. Łącznie dla obszaru rewitalizacji oddano 164 głosy (miasto Słomniki 82, sołectwo Niedźwiedź - 45, sołectwo Prandocin 37 wskazań. Obszar rewitalizacji w 2015 r. charakteryzował się wysoką liczbą rodzin korzystających z pomocy społecznej (przy zamieszkaniu go przez 24,9% ludności Gminy, liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej wynosi 30,3% wszystkich mieszkańców), wysoką liczbą osób bezrobotnych, stanowiących 61% wszystkich osób pozostających bez pracy w Gminie oraz wysoką liczbą czynów zabronionych i interwencji policyjnych na miesiąc 39,4% wszystkich odnotowanych interwencji służ porządkowych w Gminie. Najczęstszymi powodami przyznania pomocy społecznej w Gminie Słomniki w 2015 r. były (w kolejności): ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, potrzeba ochrony macierzyństwa oraz bezradność sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Zgodnie z danymi GOPS szczególnie trudna sytuacja występuje w wyznaczonym obszarze rewitalizacji. W 2015 r. z pomocy społecznej GOPS w Słomnikach skorzystało 78 rodzin, zamieszkujących obszar rewitalizacji. Najwyższy odsetek osób korzystających z pomocy 93 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 94

społecznej w obszarze rewitalizacji pobiera świadczenia z tytułu ubóstwa oraz z tytułu bezrobocia 7. Wysoki poziom ubóstwa dotyczy szczególnie rodzin wielodzietnych i niepełnych, zamieszkujących obszar rewitalizacji. Ubóstwo jest jedną z głównych przyczyn wykluczenia społecznego, które dotyka głównie osoby bezrobotne, dzieci i młodzież z ubogich rodzin, osoby niepełnosprawne i starsze. Marginalizacja wspomnianych osób wpływa na ich niskie zaangażowanie w lokalnie powstające inicjatywy czy wydarzenia kulturalne, mające na celu integrację społeczeństwa. Osoby niepełnosprawne napotykają trudności związane z poruszaniem się, w związku z niedostosowaniem budynków użyteczności publicznej oraz terenów wokół do ich potrzeb. Brakuje również wsparcia rodzin, mających problemy wychowawczo-opiekuńcze, co wiąże się z niskimi wynikami w nauce dzieci i młodzieży oraz pojawianiem się zjawisk patologicznych tj. uzależnienia, czy przemocy w rodzinie.obszar rewitalizacji cechuje również niedostateczna oferta kulturalnoedukacyjna skierowana do jego mieszkańców, a szczególności do dzieci, młodzieży i osób starszych. Wiąże się to z brakiem odpowiedniej bazy lokalowej i wyposażenia, umożliwiającego prowadzenia zajęć. Kolejnym istotnym problemem w obszarze rewitalizacji jest niskie poczucie bezpieczeństwa wśród mieszkańców, które potwierdza duża liczba interwencji służb porządkowych w obszarze rewitalizacji łącznie miesięcznie odnotowano 109 interwencji. Spośród, których największą liczbę interwencji odnotowano w obszarze Słomniki 2 (40 interwencji). Najwięcej interwencji przeprowadzono na ciągach komunikacyjnych, na których koncentruje się największe natężenia ruchu samochodowego indywidualnego i komunikacji zbiorowej m.in. na drodze krajowej nr 7. W sferze społecznej istotnym problemem jest również brak obiektu edukacyjnego, który zapewniałby odpowiednie warunki do prowadzenia zajęć szkolnych oraz zapewniał opiekę dla dzieci w wieku przedszkolnym, co związane jest z wysoką liczbą osób w wieku przedprodukcyjnym. Pomimo licznych problemów w sferze społecznej obszar rewitalizacji jest jednocześnie ze względu na funkcję pełnioną w skali całej Gminy siedzibą wielu przedsiębiorstw, charakteryzując się wysoką aktywnością gospodarczą mierzoną liczbą podmiotów gospodarczych ulokowanych na jego terenie (646 podmioty gospodarcze z całej Gminy). Jednocześnie w obszarze rewitalizacji odnotowano wysoką liczbę zamkniętych podmiotów gospodarczych, stanowiącą 34,1% wszystkich zamkniętych podmiotów w latach 2012-2015. 7 Informacja ustna 94 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 95

Świadczyć to może o niedostatecznym merytorycznym przygotowaniu przedsiębiorców do prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym wskazane jest podjęcie działań, mających na celu wsparcie osób, planujących rozpocząć działalność gospodarczą m.in. poprzez organizację kursów, dostarczających informacji, w jaki sposób prowadzić własną firmę. 5.2.2. Sfera funkcjonalno-przestrzenna, środowiskowa i techniczna Obszar miasta Słomniki 2 pełni obecnie funkcje handlowo-usługowe (sklepy, punkty usługowe oraz plac targowy), mieszkaniowe oraz kulturalno-turystyczne (obiekty zabytkowe: Parafia rzymskokatolicka Bożego Ciała, Synagoga w Słomnikach oraz pomniki). Sołectwa Niedźwiedź i Prandocin pełnią przede wszystkim funkcje mieszkalne z niewielką liczbą oferowanych usług m.in. w małych sklepach. Znaczącym problemem w obszarze miasta Słomniki 2 jest duże natężenie ruchu, które generuje przekraczający dopuszczalne normy hałas komunikacyjny, cykliczny o określonych porach dnia. Zwiększony ruch związany jest z transportem tranzytowym oraz dojazdami do pracy (szczególnie do aglomeracji Kraków) oraz do placówek handlowych i urzędowych. Ruch ten można zaobserwować głównie na drodze krajowej nr 7 (ul. Kościuszki i ul. Krakowska) i drodze wojewódzkiej (ul. Proszowska). W związku z powyższym mieszkańcy domagają się realizacji obwodnicy miasta. Rynek znajdujący w obszarze miasta Słomniki 2 wraz z przyległymi ulicami posiada duży potencjał przestrzenny, jednak nie jest on odpowiednio wykorzystany. Znajdujące się tu pustostany oraz budynki w złym stanie technicznym kreują negatywny wizerunek centrum Gminy. Niska jakość zabudowy na tym terenie znacznie obniża jego estetykę i funkcjonalność, powodując brak atrakcyjnych przestrzeni publicznych dla mieszkańców, sprzyjających integracji i nawiązywaniu kontaktów społecznych. W obszarze rewitalizacji zauważa się również niedostateczne zagospodarowanie wokół obiektów użyteczności publicznej (Miejsko-Gminnego Centrum Kultury w Słomnikach, budynku OSP w Prandocinie, Kościeła pw. św. Wojciech w Niedźwiedziu, Szkoły w Prandocinie, budynku ZGKiM w Słomnikach powodujące obniżenie estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznych oraz problemy z brakiem miejsc postojowo-parkingowych. Istotnym problemem jest również niedostateczna istniejąca liczba placówek edukacyjnych na obszarze rewitalizacji w stosunku do potrzeb, szczególnie po reformie systemu edukacji. Tym samym niezbędna jest 95 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 96

budowa nowej placówki szkolnej wraz z oddziałem przedszkolnym, boiskiem, placem zabaw oraz salą sportową. Dużym problemem jest brak odpowiedniej infrastruktury turystycznej w postaci ścieżek rowerowych. Obszar rewitalizacji cechuje także niewielka powierzchnia terenów zieleni, jak również brak odpowiednio zagospodarowanych terenów rekreacyjno-wypoczynkowych. W efekcie brak jest przyjaznych, atrakcyjnych miejsc w przestrzeni publicznej, sprzyjających aktywności fizycznej i rekreacji oraz wzmacnianiu więzi społecznych wśród mieszkańców. Tym samym obszar nie zaspokaja potrzeb jego mieszkańców w jednym z podstawowych zakresów wypoczynku, co wiąże się z niższą jakością ich życia. Tereny niezagospodarowane znajdujące się w pobliżu rzeki Młynówki i Szreniawy, położone nieco dalej od centrum miasta oraz położony w centrum miasta Słomniki Park Miejski posiadają wysoki potencjał wykorzystania do celów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz integrujących mieszkańców. Brak wytyczonych ścieżek pieszych, oświetlenia i małej architektury i nieuporządkowany teren w pobliżu rzeki Młynówki i Szreniawy, sprawia, że tereny te są w małej liczbie odwiedzane przez mieszkańców. Przywrócenie im funkcji społecznej będzie wspierało poprawę jakości życia mieszkańców obszaru rewitalizacji. 5.2.3. Identyfikacja lokalnych potencjałów obszaru rewitalizacji Obszar rewitalizacji, z racji swoich funkcji, sposobu zagospodarowania oraz lokalizacji charakteryzuje się wysokim potencjałem. Do istotnych czynników wpływających na przyszłe możliwości rewitalizowanego podobszaru należą: Dobry dostęp komunikacyjny dobrze skomunikowany obszar rewitalizacji z pozostałymi częściami Gminy. Koncentracja infrastruktury edukacyjnej i koncentracja uczniów na terenie obszaru rewitalizacji znajduje się 9 placówek oświatowych (6 zespołów szkół podstawowych i gimnazjalnych, 1 liceum ogólnokształcące oraz 2 szkoły muzyczne), co stanowi 50% wszystkich szkół istniejących się na terenie Gminy Słomniki. Duża liczba dzieci uczących się na terenie obszaru rewitalizowanego daje możliwości rozwojowe tego regionu w przyszłości. Aktywność mieszkańców Istotnym potencjałem wpływającym na realizację zamierzonych celów rewitalizacji jest chęć mieszkańców do aktywnego uczestnictwa w życiu i w jego rozwoju, co zaobserwowane zostało w trakcie organizowanych konsultacji społecznych w 96 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 97

Gminie. Postawa proaktywna wyrażona jest również w liczbie prężnie działających stowarzyszeń i Miejsko-Gminnego Centrum Kultury w Słomnikach. Koncentracja instytucji prowadzących działalność społeczną i ich siedzib możliwość wykorzystania budynków należących do Gminy, jako obiektów, w których prowadzone będą działania rewitalizacyjne, związane z udzieleniem pomocy dla osób narażonych na wykluczenie: ubogich, bezrobotnych i niepełnosprawnych oraz dzieci, młodzieży i osób starszych. Koncentracja zabudowy mieszkalnej na obszarze rewitalizacji zamieszkuje 3368 mieszkańców, stanowią oni 24,9% ogółu ludności Gminy Słomniki. Tym samym przyszłe działania rewitalizacyjne będą skierowane do możliwie największej liczby osób. Dostęp do podstawowych usług na obszarze rewitalizacji znajdują się przedszkola, szkoły, instytucje kulturalne, obiekty administracyjne i ośrodek zdrowia. W związku z tym dostęp do obiektów użyteczności publicznej jest lepszy niż na pozostałym terenie Gminy. Komplementarność przyszłych działań rewitalizacyjnych ze zrealizowanymi projektami z dofinansowaniem ze środków unijnych: W latach 207-2013 zrealizowanych zostało kilkanaście projektów, które wpisują się cele przyjęte w niniejszym dokumencie Gminnego Programu Rewitalizacji m.in.: Modernizacja obiektów pełniących funkcje społeczne i kulturalne na terenie gminy Słomniki; Budowa i modernizacja placów zabaw w Słomnikach; Przygotowanie pomieszczeń na potrzeby organizacji społecznych oraz mieszkańców w budynku wielofunkcyjnym w Niedźwiedziu i Modernizacja budynku komunalnego starej szkoły oraz przylegającego placu manewrowego w Słomnikach. 5.2.4. Identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych W celu identyfikacji problemów występujących w Gminie Słomniki oraz potrzeb rewitalizacyjnych przeprowadzono ankietyzację wśród interesariuszy rewitalizacji. Opinie na temat problemów, jak również kierunków przyszłych działań rewitalizacyjnych mogli wyrazić za pośrednictwem anonimowych ankiet (dostępnych w formie papierowej). Podczas konsultacji społecznych, trwających od 25.10.2016 r. 24.11.2016 r. zebrano łącznie 322 wypełnione ankiety. W ankiecie znalazły się następujące pytania: Co stanowi o atrakcyjności Gminy? 97 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 98

Czy Gmina wymaga rewitalizacji? Jakie obszary powinny zostać poddane rewitalizacji? Jakie problemy ekonomiczne, społeczne i związane z jakością życia występują na tych obszarach? Jakie przedsięwzięcia/inwestycje/projekty należałoby zrealizować w ramach rewitalizacji? Osoby, które wzięły udział w badaniu jako najważniejsze czynniki wpływające na atrakcyjność Gminy wymieniły: atrakcyjność dla inwestorów (24,4% ankietowanych), walory przyrodnicze oraz historyczne (po 24,3% głosów). Natomiast wyraźnie mniejsze znaczenie, według mieszkańców, mają pozostałe elementy takie jak: oferta kulturalna i turystyczna oraz infrastruktura. Szczegółowe dane przedstawiono na wykresie 15. Wszyscy ankietowani uznali, że Gmina Słomniki potrzebuje rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzenno-środowiskowego poprzez realizację działań w zakresie rewitalizacji (wykres 16). Wykres 15. Atrakcyjność Gminy Słomniki wg ankietowanych Źródło: Opracowanie własne 98 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 99

Wykres 16. Opinia ankietowanych dotycząca potrzeby opracowania programu na rzecz ożywienia gospodarczego, społecznego i przestrzenno-środowiskowego Gminy Źródło: Opracowanie własne Mieszkańcy wskazali, sołectwa lub obszary na terenie Gminy Słomniki, które ich zdaniem, powinny zostać poddane działaniom rewitalizacyjnym. Według badanych obszary potrzebujące zasadniczych zmian to przede wszystkim Słomniki, tą miejscowość wskazało 31% ankietowanych, następnie Januszowice (26%), Niedźwiedź (11%), Prandocin (9%) oraz Polanowice (7%). Pozostałe 16% stanowią zsumowane głosy oddane na inne sołectwa. Dokładne dane przedstawiono na wykresie 17. Wykres 17. Sołectwa/obszary, które wymagają rewitalizacji wg osób ankietowanych Źródło: Opracowanie własne 99 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 100

Mieszkańców zapytano również, dlaczego wskazany w poprzednim pytaniu obszar Gminy ich zdaniem jest zdegradowany. W przypadku Januszowic ponad 18% ankietowanych podało, że głównym powodem złego stanu terenu jest mała ilość lub brak miejsc pracy. Po 15,2% uzyskała niska aktywność mieszkańców, zły stan dróg i komunikacji oraz zły stan zabytków. Te i pozostałe wartości zobrazowano na wykresie 18. zanieczyszczone środowisko patologie społeczne mało lub brak miejsc pracy małe zasoby mieszkaniowe niska aktywność mieszkańców słaby rozwój handlu i usług słabo rozwinięta baza turystyczna zły stan dróg i komunikacji zły stan zabytków 3% 6,10% 6,10% 9% 12% 18,20% 15,20% 15,20% 15,20% Wykres 18. Opinia mieszkańców dotycząca przyczyn zdegradowania obszaru Januszowic Źródło: Opracowanie własne Według badanych główną przyczyną zdegradowania obszaru Słomnik jest mała ilość lub brak miejsc pracy (19,6%), istotna jest także niska aktywność mieszkańców (17,4%). Szczegółowe dane przedstawiono na wykresie 19. zanieczyszczone środowisko patologie społeczne mało lub brak miejsc pracy małe zasoby mieszkaniowe niska aktywność mieszkańców słaby rozwój handlu i usług słabo rozwinięta baza turystyczna zły stan dróg i komunikacji zły stan zabytków 7% 4,30% 11% 10,90% 10,90% 10,90% 8,60% 17,40% 19,60% Wykres 19. Opinia mieszkańców dotycząca przyczyn zdegradowania obszaru Słomniki Źródło: Opracowanie własne Przyczyny zdegradowania pozostałych wskazanych przez mieszkańców obszarów (Niedźwiedź, Prandocin oraz Polanowice), zaprezentowano na wykresach 20, 21 i 22. 100 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 101

zanieczyszczone środowisko 13% niska aktywność mieszkańców 12,50% słaby rozwój handlu i usług zły stan dróg i komunikacji 12,50% 37,50% zły stan zabytków 25,00% Wykres 20. Opinia mieszkańców dotycząca przyczyn zdegradowania obszaru Niedźwiedź Źródło: Opracowanie własne patologie społeczne 50,00% zanieczyszczone środowisko 25% niska aktywność mieszkańców 25,00% Wykres 21. Opinia mieszkańców dotycząca przyczyn zdegradowania obszaru Prandocin Źródło: Opracowanie własne 101 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 102

Wykres 22. Opinia mieszkańców dotycząca przyczyn zdegradowania obszaru Polanowice Źródło: Opracowanie własne Na poniższym wykresie zobrazowano opinie ankietowanych na temat problemów społecznych, ekonomicznych oraz związanych z jakością życia, występujących na obszarze Januszowic, które należy rozwiązać w procesie rewitalizacji. Osoby, które wzięły udział w badaniu wymieniły, że najważniejszym problemem społecznym na tym obszarze jest bezrobocie (18,8%), alkoholizm oraz emigracja z Gminy młodych i wykształconych osób. Kolejno, najistotniejszymi problemami ekonomicznymi są brak miejsc pracy (20,8%) oraz zła gospodarka odpadami i ściekami (18,8%). Natomiast główne problemy związane z jakością życia mieszkańców Gminy to zły stan estetyczny otoczenia oraz słaba samoorganizacja społeczna i współpraca z władzami publicznymi, obie kwestie wskazało po 17,1% ankietowanych. 102 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 103

Wykres 23. Opinia ankietowanych na temat problemów społecznych, związanych z jakością życia oraz ekonomicznych występujących na obszarze Januszowic, które należy rozwiązać w procesie rewitalizacji Źródło: Opracowanie własne W przypadku Słomnik badani również uważają, iż najistotniejszymi problemami związanymi z jakością życia są: zły stan estetyczny otoczenia oraz słaba samoorganizacja społeczna i współpraca z władzami publicznymi, te elementy wskazało po 16,4% ankietowanych. Problemy ekonomiczne wskazane przez mieszkańców, które należy rozwiązać w procesie rewitalizacji to przede wszystkim brak miejsc pracy (20,8,%), a także zła gospodarka odpadami i ściekami (16,8%). Ankietowani, którzy brali udział w badaniu wskazali, że najważniejszym problemem wymagającym poprawy w sferze społecznej na obszarze Słomnik jest bezrobocie, które uzyskało 17% wszystkich głosów. Pozostałe wyniki przedstawiono na wykresie 24. 103 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 104

Wykres 24. Opinia ankietowanych na temat problemów społecznych, związanych z jakością życia oraz ekonomicznych występujących na obszarze Słomnik, które należy rozwiązać w procesie rewitalizacji Źródło: Opracowanie własne W przypadku obszarów Niedźwiedzia, Prandocina i Polanowic wskazane przez mieszkańców problemy są podobne, te najistotniejsze zestawiono w tabeli 33. 104 Id: E0BC62EC-472D-4F69-A3C1-B880044CDED9. Podpisany Strona 105