Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J

ERGONOMIA ERGONOMIA - wprowadzenie Wykład -1 K. J. Czarnocki Ph.D. 1

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J. Czarnocki Ph.D. 2

Ergonomia vs. Higiena Przemysłowa vs. Inżynieria Bezpieczeństwa Ergonomia koncentruje się na tym jak praca szkodzi człowiekowi, Higiena przemysłowa bada wpływ czynników środowiska pracy (mieszkania) na zdrowie człowieka, Inżynieria bezpieczeństwa ma na celu wyeliminowanie błędu człowieka. K. J. Czarnocki Ph.D. 3

K. J. Czarnocki Ph.D. 4

Elementy środowiska dalszego Atmosfera Woda Gleba K. J. Czarnocki Ph.D. 5

Elementy środowiska bliższego Czynniki fizyczne Hałas, Drgania mechaniczne (wibracje) Promieniowanie elektromagnetyczne: IR (podczerwień), Widzialne (świetlne), UV (ultrafioletowe) K. J. Czarnocki Ph.D. 6

Elementy środowiska. Promieniowanie widm radiowych UHF, VHF, WHF Promieniowanie widm rozpadu α, β, γ, χ Promieniowanie laserowe K. J. Czarnocki Ph.D. 7

Elementy środowiska. Pyły K. J. Czarnocki Ph.D. 8

Elementy środowiska. Czynniki chemiczne, Gazy (aerozole mgły, dymy) Trujące, Duszące, Obojętne, K. J. Czarnocki Ph.D. 9

Elementy środowiska. Ciecze Trujące, Żrące, Obojętne, Ciała stałe K. J. Czarnocki Ph.D. 10

Elementy środowiska Mikroklimat Temperatura powietrza, Wilgotność (względna), Prędkość ruchu powietrza, (promieniowanie cieplne). K. J. Czarnocki Ph.D. 11

Elementy środowiska Obciążenie pracą Praca dynamiczna (wydatek energetyczny), Obciążenie statyczne, Obciążenie neuro-psychiczne, K. J. Czarnocki Ph.D. 12

Uwarunkowania wewnętrzne Budowa (organizmu), Zdolności (wrodzone i nabyte), Sprawność, Choroby (przebyte i trwające), Inne cechy osobowe K. J. Czarnocki Ph.D. 13

Monotonia pracy Obciążenie monotonią uzależnione jest od intensywności występowania następujących elementów: I. NIEZMIENNOŚĆ - JEDNOSTAJNOŚĆ PROCESU PRACY (proste czynności wykonywane są w jednostajnym rytmie) II. NIEZMIENNOŚĆ OTACZAJĄCYCH WARUNKÓW (brak bodźców fizycznych i psychicznych h urozmaicających hk kontakt kt z otoczeniem) III. KONIECZNOŚĆ STAŁEJ KONCENTRACJI UWAGI (zaabsorbowanie pracą, które uniemożliwia - nie związane z pracą - myślenie i kontakty z otoczeniem) IV. PRYMITYWIZM I ŁATWOŚĆ PRACY ELIMINUJĄCA POTRZEBĘ PROCESÓW INTELEKTUALNYCH (myślenia, rozumowania i oceniania) K. J. Czarnocki Ph.D. 14

Monotonia. cd Kryteria oceny: Duże obciążenie monotonią (gdy występują w/w cztery elementy). Średnie obciążenie monotonią (gdy występują trzy elementy z w/w). K. J. Czarnocki Ph.D. 15

MONOTYPOWOŚĆ RUCHÓW /wg H. Kirschnera/ Ocenę monotypowości ruchów roboczych na stanowisku pracy przeprowadza się w oparciu o tabelę uwzględniając: Stopień ograniczenia ruchowego, jakie nastręcza wykonywana operacja robocza, liczbę monotypowych jej powtórzeń, wielkość rozwijanych sił mięśniowych przy wykonywanych ruchach, Monotypowość występuje podczas powtarzających się operacji roboczych, które obciążają te same grupy mięśni. Ma to miejsce głównie w potokowym i taśmowym systemie pracy. K. J. Czarnocki Ph.D. 16

Efekty spełnienia wymagań ergonomii Zmniejszenie zachorowań, urazów i kwot odszkodowań. Wzrost wydajności pracy. Poprawa samopoczucia psychicznego. Zmniejszenie absencji i fluktuacji. Podniesienie morale pracowników. K. J. Czarnocki Ph.D. 17

Urazy zaburzenia powodowane przez niewypełnianie zasad ergonomii CTD s (cumulative trauma disorders) RSI s (repetitive stress injuries) RMI s (repetitive motion injuries) MSD s (musculoskeletal disorders) MSD s odnoszą się do mięśni, ścięgien, nerwów, stawów i kręgosłupa. K. J. Czarnocki Ph.D. 18

Nasz kręgosłup K. J. Czarnocki Ph.D. 19

Pozycja neutralna K. J. Czarnocki Ph.D. 20

Kręgosłup. K. J. Czarnocki Ph.D. 21

Kręgosłup. K. J. Czarnocki Ph.D. 22

Mistrzowie i bezpiecznej pracy K. J. Czarnocki Ph.D. 24

Wydatek energetyczny metoda Lehman a Pozycja ciała Wydatek energetyczny y kcal/min siedzącaą 0,3 na kolanach 0,5 w kucki 0,5 stojąca 0,6 stojąca pochylona 0,8 chodzenie 1735 1,7-3,5 wchodzenie bez obciążenia po pochyłości 10 0,75 na 1m wzniesienia K. J. Czarnocki Ph.D. 28

Rodzaj pracy Praca palców, dłoni i przedramienia Praca jednego ramienia Wyd. energet. kcal/min lekka 0,3-0,6 średnia 0,6-0,9 ciężka 0912 0,9-1,2 lekka 0,7-1,2 ramienia średnia 12-1 1,2 1,7 ciężka 1,7-2,2 Praca obu ramion lekka 1,5-2,0 Praca mięśni kończyn i tułowia średnia 2,0-2,5 ciężka 2,5-3,0 lekka 2,5-4,0 średnia 4,0-6,0 ciężka 6085 6,0-8,5 bardzo ciężka 8,5-11,5 K. J. Czarnocki Ph.D. 29

Stopień obciążeniaą Pozycja ciała przy pracy S I S II S III siedząca niewymuszona stojąca niewymuszona, z możliwością ą okresowej zmiany na siedzącą siedząca lub stojąca na przemian z chodzeniem siedząca wymuszona, nie pochylona bądź nieznacznie pochylona stojąca wymuszona, nie pochylona z możliwością zmiany pozycji na siedzącą III stojąca wymuszona, nie pochylona bez możliwości zmiany pozycji na siedzącą klęcząca, w przysiadzie i inne nienaturalne pozycje stojąca wymuszona, pochylona, niezależnie od możliwości zmieniania pozycji K. J. Czarnocki Ph.D. 30

Stopień ciężkości pracy kcal brutto na 1 minutę Wydatek energetyczny kcal efekt./ 8 godzinną zmianę roboczą kj efekt./ 8 godzinną zmianę roboczą mężczyźniż ź kobiety mężczyźniż ź kobiety bardzo lekka <2,5 <300 <200 <1256 <837 lekka 2,5-5,0 300-800 200-700 1256-3349 837-2931 średnio ciężka 5,0-7,5 800-1500 700-1000 3349-6280 2931-4187 ciężka 7,5-10,0 1500-2000 1000-1200 6280-8374 4187-5024 bardzo ciężka 10,0-12,5 >2000 >1200 >8374 >5024 K. J. Czarnocki Ph.D. 31

Stopień ciężkośc ś i pracy Bardzo lekka wielkość ilkść wydatku energetycznego kcal brutto na min. netto na 8h pracy oddychanie parametry fizjologiczne częstość oddechó wentylac częstość w na ja płuc zużycie min. [1] tlenu [1] ę tętna na min. krążenie ciśnienie skur-czow e rozkur-cz owe ciepłota skóry C 2,5 300 20 8-10 0,5 75 N N 37,5 Lekka 2,5-5,0 300-800 20-25 10-20 0,5-1,0 75-100 N N 37,5 Średnia 5,0-7,5 800-1500 25-30 20-30 1,0-1,5 100-125 N+20 N 37,5-38,0 Ciężkaę 7,7-10,0, 1500-2000 30-35 30-50 1,5-2,0, 125-150 180 N+20 38,0-38,5, Bardzo ciężka Krańcowo ciężka 10,0-12,5 2000-3000 35-40 50-65 2,0-2,5 150-175 180-200 N+40 38,5-39,0 12,5 3000 40 65 2,5 175 200 N+40 39,0 K. J. Czarnocki Ph.D. 32

Pytania.? Kontakt Pok. 113 bud. Z dydaktyka @czarnocki.net K. J. Czarnocki Ph.D. 33