U W A G A Zmiany w przepisach ustawy zasiłkowej Z dniem 1 stycznia 2016 r. w życie wejdą przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. nowelizujące ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwaną potocznie ustawą zasiłkową. Ustawa ta wprowadza w miejsce dotychczasowych papierowych zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy nową elektroniczną formę tychże dokumentów. Zaświadczenia lekarskie stanowią podstawę dla stwierdzenia czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, jak również konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny czy też pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej. Zaświadczenie jest niezbędne przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości. Najważniejsze założenia nowelizacji: Po wejściu w życie nowych przepisów zaświadczenia ZUS ZLA, popularne L-4, będą funkcjonowały w formie elektronicznej, czyli tzw. e-zwolnienia. Dowodami uprawniającymi do świadczeń chorobowych będą zarówno zaświadczenia lekarskie w formie elektronicznej jak i wydrukowane z systemu teleinformatycznego, przejściowo, nie dłużej jednak niż do końca 2017 r. funkcjonować w obiegu będą również zaświadczenia lekarskie w starej formie, na druku ZUS ZLA. Powyżej wskazane przepisy wejdą w życie z dniem 1.01.2016 r. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 55 pkt. 1 ustawy, zaświadczenie lekarskie jest wystawiane w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego epuap, zgodnie z wzorem ustalonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nowy artykuł 55a ustawy określa, że wystawiający zaświadczenie lekarskie w celu wystawienia tego zaświadczenia tworzy w systemie teleinformatycznym, udostępnionym bezpłatnie przez ZUS, profil informacyjny. Dzięki temu po wprowadzeniu danych pacjenta lekarz leczący będzie miał dostęp do danych ubezpieczonego, jego płatnika składek, a także jego członków rodziny. Proces wystawiania zaświadczenia wyglądał będzie następująco: kancelaria
po uzupełnieniu przez lekarza danych dotyczących okresu niezdolności do pracy i jednostki chorobowej, zaświadczenie lekarskie zostanie automatycznie zapisane na elektronicznej skrzynce podawczej ZUS, podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota zadeklarowana (maksymalnie do 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). Zmiana dotyczyć będzie takich podmiotów, jak: - osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące, następnie zaświadczenia będą przekazywane do płatników zasiłków przez skrzynkę podawczą ZUS na profil informacyjny płatnika składek. Jednakże zakłady pracy, które rozliczają mniej niż 5 pracowników, nie będą zobowiązane do zakładania profilu informacyjnego i w braku takiego profilu zaświadczenia lekarskie będą otrzymywały w formie papierowej bezpośrednio od ubezpieczonego. Nowelizacja wprowadzi także zmiany w zakresie : obliczania podstawy wymiaru zasiłku dla osób niebędących pracownikami. Nowe zasady jej obliczania będą obowiązywać już od dnia 1 listopada 2015 roku Ustawodawca wprowadza nowy sposób obliczania podstawy wymiaru zasiłków dla osób niebędących pracownikami, dla których - osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące (z wyłączeniem uczniów i studentów do 26-go roku życia), - osoby duchowne, - osoby wykonujące pracę nakładczą. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowić będzie przeciętny miesięczny przychód ubezpieczonego niebędącego przedsiębiorcą za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi kwota zadeklarowana, podlegających ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego będzie stanowiła suma : - przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71 % składek ZUS, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których kancelaria
przychód będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz - kwota stanowiąca iloczyn 1 / 12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe,, po odliczeniu 13,71 % składek ZUS, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy. Dodatkowo należy pamiętać, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy uwzględnić pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia z poprzedniego tytułu, jeżeli okres aktualnego ubezpieczenia chorobowego rozpocznie się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania poprzedniego tytułu. od 14 sierpnia 2015 r. zwiększeniu uległy uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego, poprzez poszerzenie kręgu podmiotów, którym będzie on przysługiwał według nowej ustawy. Uprawniony do zasiłku jest ubezpieczony ojciec dziecka lub inny ubezpieczony członek najbliższej rodziny, w przypadku gdy matka dziecka jest osobą nieubezpieczoną i jeżeli nastąpił jej zgon, porzuciła dziecko, lub ze względów zdrowotnych nie może sprawować nad nim opieki ( legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji), W przypadku, gdy przesłanką uprawnienia jest zgon/porzucenie dziecka przez matkę, uprawnionym podmiotom przysługuje zasiłek macierzyński za okres : - urlopu macierzyńskiego, - dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub - urlopu rodzicielskiego, przez okres, który pozostał od momentu realizacji przesłanki do końca okresu danego urlopu, jeżeli osoba uprawniona przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. W przypadku, gdy przesłanką jest niemożliwość opieki nad dzieckiem ze względu na stan zdrowia i legitymowanie się przez matkę dziecka orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, uprawnionym podmiotom przysługuje zasiłek macierzyński za okres : - urlopu macierzyńskiego, - dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub - urlopu rodzicielskiego, przez okres ustalony przepisami kodeksu pracy, jednakże jeżeli przesłanka wystąpiła jakiś czas po urodzeniu dziecka, ulegnie on pomniejszeniu o okres za który matka dziecka pobierała zasiłek macierzyński. kancelaria
O dnia 14 sierpnia 2015 r. zmianie uległ zakres podmiotowy pojęć dziecka oraz członka rodziny w przepisach dotyczących zasiłku opiekuńczego, poszerzając grono osób do niego uprawnionych Zgodnie z nowymi przepisami, za członków rodziny uważamy: małżonka, rodziców, rodziców dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat. Ubezpieczony ma także prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad rodzicem dziecka, jeżeli w okresie sprawowania tej opieki rodzic będzie pozostawać we wspólnym gospodarstwie z ubezpieczonym. Zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał także ubezpieczonemu z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 wówczas, gdy rodzic dziecka (a nie, jak dotychczas, tylko małżonek ubezpieczonego) nie będzie mógł sprawować opieki nad dzieckiem z powodu porodu, choroby lub pobytu w szpitalu lub innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego. Według nowych przepisów, pod pojęciem dziecka, z tytułu opieki nad którym ubezpieczonemu będzie przysługiwało prawo do zasiłku opiekuńczego, uważa się : dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie. Opracowano na podstawie artykułu Co zmieni się w wypłacaniu zasiłków i wystawianiu zwolnień lekarskich (M. Kowalska, Serwis Prawno- Pracowniczy nr 13/2015), Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw. kancelaria
Zespół Adwokat Adwokat Radca prawny adwokacki radcowski Alicja Bień Dorota Dzięgielewska Agnieszka Nowak- Maciejewska Marcin Bocheński Martyna Czapska a.bien d.dziegielewska a.nowakmaciejewska m.bochenski m.czapska adwokacki radcowski Prawnik Prawnik Dyrektor biura Tamara Stamirowska Justyna Wachowska Alicja Tarkowska Katarzyna Więcek Ewa Duda t.stamirowska j.wachowska a.tarkowska k.wiecek e.duda kancelaria