Przyroda 4 Zeszyt ćwiczeń 1
Ilona Żeber-Dzikowska Bożena Wójtowicz Magdalena Kosacka Przyroda Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej
2 Cztery strony świata 2.1 Zdobywam wiedzę o widnokręgu 1 Uzupełnij tekst. Skorzystaj z wyrazów podanych w ramce (formę wyrazów należy dopasować do tekstu). obserwator linia powierzchnia ziemi zetknięcie się środek wysokość okrąg Widnokrąg to pozornego nieba z widnokrąg ma zawsze kształt w jego. Na kuli ziemskiej, a obserwator znajduje się. Wielkość widzianego widnokręgu zależy od, na której znajduje się. 2 Wyjaśnij, co się stanie z widnokręgiem, jeśli obserwator przejdzie w inne miejsce. 3 Na rysunku zaznaczono punkty A, B, C, w miejscach gdzie znajdują się osoby obserwujące widnokrąg. Z którego punktu: A, B czy C obserwator zobaczy największy widnokrąg? Odpowiedź uzasadnij. 12
4 Wybierz fotografię przedstawiającą miejsce, z którego najlepiej można zobaczyć widnokrąg. Wpisz znak przy wybranym zdjęciu. A. centrum miasta B. las C. boisko szkolne D. rozległa równina 5 Oceń, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F, jeśli jest fałszywa. Widnokrąg to linia na morzu, wzdłuż której pływają statki. P F Widnokrąg to linia pozornego zetknięcia się nieba z powierzchnią ziemi. P F Widnokrąg to linia, którą widać tylko na wsi. P F Jeśli będziemy bardzo szybko iść, zobaczymy widnokrąg P F 13
2.2 Poznaję kierunki geograficzne 1 Na rysunku przedstawiono drogę Hani ze szkoły do domu. Strzałki wskazują główne kierunki geograficzne. Podpisz je, stosując skróty polskie lub międzynarodowe. 2 Na przedstawionych kompasach część igły magnetycznej oznaczona na niebiesko wskazuje kierunek północny. Aby odczytać pozostałe kierunki geograficzne z kompasu, należy odpowiednio ustawić jego tarczę. Wpisz znak przy tym kompasie, na którym tarcza została ustawiona poprawnie. A. B. C. 14
3 Ilustracja przedstawia gnomon, który rzuca cień w południe słoneczne. Napisz nazwy głównych kierunków geograficznych we właściwych miejscach. 4 Uzupełnij diagram odgadniętymi wyrazami. Zapisz hasło nazwę kierunku geograficznego. Następnie zapisz pozostałe kierunki główne. 1 2 3 4 5 6 1. Nazwa przyrządu, dzięki któremu wyznaczysz kierunki geograficzne niezależnie od pogody i pory doby. 2. Graficzne zobrazowanie kierunków geograficznych... kierunków. 3. Ogrzewa Ziemię w ciągu dnia. 4. Prosty przyrząd służący do wyznaczania kierunków geograficznych w słoneczny dzień. 5. Co po polsku oznacza międzynarodowy skrót S? 6. Rzucają go przedmioty, gdy oświetla je Słońce. Hasło: 15
Podsumowanie działu 2 1 Doba to okres od jednego do ponownego górowania Słońca. Otocz pętlą właściwe zakończenie zdania: Doba trwa A. 12 godzin. B. 16 godzin. C. 24 godziny. D. 18 godzin. 2 Przeczytaj zdania i oceń ich poprawność. Zdania błędne zapisz poprawnie. a) W ciągu dnia przedmioty oświetlane przez Słońce rzucają najdłuższy cień w południe słoneczne. TAK /NIE b) Jeśli wiemy, gdzie się znajduje kierunek północy, to możemy wyznaczyć pozostałe kierunki geograficzne. TAK /NIE c) W Polsce Słońce w momencie górowania jest widoczne zawsze po północnej stronie nieba. TAK /NIE 3 Temperówka pierwsza z lewej strony została przedstawiona w skali 1 : 1. Który rysunek przedstawia temperówkę w skali 1 : 3, a który w skali 2 : 1? Wpisz odpowiednie skale pod rysunkami. skala 1 : 1 skala skala 24
4 Rysuj linie według instrukcji, a otrzymasz rysunek zwierzęcia. Rozpocznij od czerwonego punktu. Przesuwaj się o wskazaną liczbę kratek w kierunkach zapisanych skrótami: 2 E, 1 N, 2 E, 1 NE, 1 SE, 8 E, 2 N, 2 E, 2 N, 1 E, 3 S, 2 W, 6 S, 1 W, 2 N, 1 W, 2 S, 1 W, 2 N, 3 W, 2 S, 1 W, 2 N, 1 W, 2 S, 1 W, 2 N, 6 W, 2 N. 5 Na planie Krakowa (podręcznik, s. 37) odszukaj po kilka obiektów zaznaczonych za pomocą znaków powierzchniowych, liniowych i punktowych. Wpisz ich nazwy w odpowiednie miejsca. Znaki punktowe: Znaki liniowe: Znaki powierzchniowe: 6 Na podstawie planu Krakowa (podręcznik, s. 37) odpowiedz na pytania. a) W którą stronę trzeba iść od pomnika Mikołaja Kopernika, aby dojść do Sukiennic? b) W którą stronę należy popatrzeć z mostu Dębnickiego, aby zobaczyć Wawel? c) Czy z Rynku Głównego do Barbakanu prowadzi ulica Szczepańska? 25