Podatki pośrednie- konsumpcyjne - akcyza Spis treści 1. Zagadnienia ogólne 2. Podatek od piwa (Biersteuer) 2.1 Podstawa i przedmiot opodatkowania 2.2 Obowiązek podatkowy 2.3 Stawka podatku 2.4 Zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe 3. Podatek od alkoholi wysokoprocentowych (Branntweinsteuer) 3.1 Przedmiot i podstawa opodatkowania 3.2 Stawka podatku 3.3 Obowiązek podatkowy 3.4 Zwolnienia podatkowe 4. Podatek od win musujących (Schaumweinsteuer) i wytworzonych półproduktów 4.1 Wina musujące 4.1.1.Podstawa prawna 4.1.2. Podstawa i przedmiot opodatkowania 4.1.3. Obowiązek podatkowy 4.1.4. Stawka podatku 4.1.5. Zwolnienia podatkowe 4.2. Podatek od wyrobów pośrednich (Zwischenerzeugnissteuer) 4.2.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania 4.2.2. Stawka podatku 5. Podatek akcyzowy od kawy (Kaffesteuer) 5.1. Podstawa prawna 5.2. Przedmiot i podstawa opodatkowania 5.3. Powstanie obowiązku podatkowego 5.4. Stawka podatku 5.5. Zwolnienia podatkowe 6. Podatek akcyzowy od prądu elektrycznego (Stromsteuer 7. Podatek akcyzowy od tytoniu (Tabaksteuer) 7.1. Podstawa prawna 7.2. Podstawa opodatkowania 7.3. Obowiązek podatkowy 7.4. Zwolnienia podatkowe 7.5. Stawka podatku 8. Podatek od olejów mineralnych( Mineralölsteuer) 8.1. Podstawa prawna 8.2. Obowiązek podatkowy 8.3. Stawki podatkowe 8.4 Biodiesel 1
Podatki pośrednie- konsumpcyjne - akcyza 1. Zagadnienia ogólne Niemiecka akcyza jest świadczeniem pobieranym przez państwo, którym objęta jest konsumpcja lub zużycie określonych towarów oraz, w przeciwieństwie do podatku obrotowego, mająca miejsce w określonym czasie. Podatek akcyzowy zaliczany jest do grupy podatków pośrednich. Akcyza jest pobierana od towarów podlegających obowiązkowemu podatkowi na podstawie określonych ustaw stosownie do wskazanego w nich terytorium. Terytorium obowiązywania podatku są całe Niemcy, oprócz Büsingen i Wyspy Helgoland. Pozyskiwanie, produkcja, składowanie, transport oraz zużycie towarów objętych akcyzą i handel nimi podlegają szczególnemu nadzorowi podatkowemu. W Niemczech pobierany jest podatek akcyzowy, uregulowany dla poszczególnych grup towarów odrębnymi ustawami dla: - alkoholi wysokoprocentowych (Branntweinsteuer) - piwa (Biersteuer) - win musujących (Schaumweinsteuer) - wyrobów pośrednich (Zwischenerzeugnissteuer) - olejów mineralnych (Mineralölsteuer) - prądu elektrycznego (Stromsteuer) - tytoniu (Tabaksteuer) - kawy (Kaffeesteuer) Zasadniczo podatkiem akcyzowym powinien zostać obciążony konsument. Jednak ze względu na ograniczenie kosztów administracyjnych pobierany jest on od producenta lub handlowca. Ważnym elementem akcyzy jest możliwość przekazania podatku z dłużnika na konsumenta. Dodatkowo niemieckie przepisy zezwalają na prowadzenie tzw. Składów podatkowych, działających na zasadzie składów celnych. Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlega towar, który został złożony w takim składzie gdy: - opuścił skład podatkowy, - został zużyty lub zniszczony w składzie. Przekazywanie towarów pomiędzy składami podatkowymi nie podlega tak długo opodatkowaniu, dopóki towar nie zostanie sprzedany poza oznaczony obszar Podstawa prawna Po zreformowaniu niemieckiego prawa o akcyzie i przystosowaniu go do norm Unii Europejskiej poprzez ustawę o stosowaniu wspólnych zasad opodatkowania wewnątrz wspólnego rynku (Verbrauchsteuerbinnenmarktgesetz ). Ze względu na kompetencje dochodów budżetowych rozróżniamy grupy podatku konsumpcyjnego: 2
-Podatek, z którego wpływy należą do budżetu państwa. Do grupy tej należą: podatek od tytoniu, win musujących, alkoholi wysokoprocentowych, wytworzonych półproduktów, paliw i kawy. -Podatek, z którego wpływy należą do landów. Jedynym podatkiem w tej grupie jest podatek od piwa. Kompetencja nakładania i ściągania akcyzy nie należącej do landów leży w rękach federacji. 2. Podatek od piwa (Biersteuer) 2.1 Podstawa i przedmiot opodatkowania Podatek od piwa uregulowany jest w ustawie o podatku od piwa (Biersteuergesetz) oraz rozporządzeniu przepisów wykonawczych do ustawy (Biersteuer-Verordnung). Stosownie przepisów ustawy podatkowi akcyzowemu podlegają produkty należące wg niemieckiej taryfy celnej do pozycji 2203 (piwo ze słodu) i 2206 (mieszanki piwa z napojami bezalkoholowymi). Piwo bezalkoholowe nie jest objęte podatkiem, pod warunkiem, że nie przynależy do wyżej podanej taryfy. Podatek jest płacony przez kupca lub właściciela składu podatkowego w momencie usunięcia lub pobrania ze składu w celu konsumpcji. Obowiązkiem jest w tym przypadku złożenie deklaracji podatkowej. Składem podatkowym w przypadku piwa jest: - browar produkujący piwo, - magazyn piwa. 2.2 Obowiązek podatkowy Prowadzenie zakładu produkującego piwo jak i magazynu piwa (składu podatkowego piwa) wymaga uzyskania odpowiedniego zezwolenia. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie opuszczenia piwa z zakładu lub składu podatkowego, pod warunkiem, że nie toczy się postępowanie podatkowe lub celne. Wraz z powstaniem obowiązku podatkowego podatnik zobowiązany jest do złożenia deklaracji podatkowej do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. W wyjątkowych przypadkach urząd celny może przedłużyć termin do 10 dnia miesiąca. W deklaracji podatkowej piwo jest uwzględniane według jego ilości i klasy podatkowej. W przypadku produkcji piwa bez wymaganego zezwolenia podatnik ma obowiązek bezzwłocznego oddania deklaracji podatkowej i samodzielnego wyliczenia i uiszczenia podatku. Przy wwozie piwa obowiązują odpowiednie przepisy celne. 2.3 Stawka podatku Wysokość akcyzy na piwo zależy od stężenia brzeczki podstawowej w piwie. Jest ona mierzona w stopniach Plato. Średni podatek za hektolitr wynosi 1,54 DM na stopień Plato. Niższe stawki podatkowe przysługują browarom, które wytwarzają rocznie mniej niż 3
200 000 hl i wynoszą : - 75% podatku przy produkcji rocznej do 40 000 hl - 70% - przy produkcji rocznej 20 000 hl - 60% - przy produkcji rocznej 10 000 hl - 50% - przy produkcji rocznej do 5 000 hl. Browar taki musi być jednak gospodarczo i prawnie zależny od innego. 2.4 Zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe W ustawie zawarte zostały zwolnienia przedmiotowe do których należą między innymi takie przypadki wykorzystania piwa jak : - używanie piwa do produkcji octu, - bezpośrednio lub jako składnik półproduktów przy produkcji środków spożywczych, jednakże pod warunkiem, że zawartość czystego alkoholu na 100 kg nie przekracza 5 l, - alkoholu skażonego do produkcji innych wyrobów spożywczych, - do produkcji leków Dodatkowo piwo jest zwolnione z podatku jeżeli: - jest podawane nieodpłatnie przez browary jako napój dla swoich pracowników oraz - używane jest jako próbki w strefie lub poza strefą składu podatkowego, celem wykonania odpowiednich badań technicznych i laboratoryjnych, - podlega zniszczeniu pod nadzorem podatkowym. Zużycie piwa zwolnionego z podatku wymaga uzyskania zezwolenia Dodatkowemu zwolnieniu podmiotowemu podlega sprowadzanie piwa dla celów prywatnych, jednakże stosownie do rozporządzenia sprowadzenie piwa powyżej 110 litrów przyjmowane jest jako sprowadzanie piwa dla celów handlowych. Podatek od piwa jest pobierany przez administrację celną. Całkowity przychód budżetowy należy do landów. W 1999 roku wyniósł on w Niemczech 1,7 mld DM. 3. Podatek od alkoholi wysokoprocentowych (Branntweinsteuer) 3.1 Przedmiot i podstawa opodatkowania Podatek od alkoholi wysokoprocentowych uregulowany jest w ustawie o monopolu na alkohol wysokoprocentowy (Branntweinmonopolgesetz) oraz rozporządzeniach : rozporządzeniu o podatku od alkoholów wysokoprocentowych i rozporządzeniu w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o monopolu alkoholi wysokoprocentowych (Verordnung zur Durchführung des 184, Abs. 2 u. 3 Gesetzes über das Branntweinmonopol) Podatkowi konsumpcyjnemu podlegają alkohole wysokoprocentowe określonych pozycji niemieckiej taryfy celnej. Są to: - alkohole etylowe z dowolną zawartością alkoholu, denaturowane lub nie, takie jak spirytusy z zawartością alkoholu powyżej 1,2 % - musujące i nie musujące wina oraz wina i soki winogronowe wzbogacone alkoholem, jak również wermut i inne wina aromatyczne, poza tym 4
- napoje fermentowane(np. jabłecznik) i mieszanki tego rodzaju napoi, każdorazowo z zawartością alkoholu powyżej 22 % 3.2 Stawka podatku Podatek wylicza się na podstawie zawartości alkoholu w produkcie i wynosi za 1 hektolitr czystego alkoholu mierzonego w temperaturze pow. 20stopni C 2550 DM (stawka podstawowa). Dodatkowo mogą być uwzględnione stawki obniżone dla producentów w wysokości 2000 DM lub 1428 DM, pod warunkiem spełnienia wymogów narzuconych przez ustawę. Stawka obniżona może być przyznana np. dla producenta, posiadającego własne surowce do produkcji. Podatek ten jest płacony przez zakłady produkujące alkohol, który jest zapieczętowany celnie. Wyjątek stanowią tutaj małe gorzelnie w południowych i południowo- wschodnich Niemczech, które produkują rocznie do 3 hl alkoholu. W ich przypadku rezygnuje się z zamknięcia celnego i ilość wytworzonego alkoholu podstawa do opodatkowania jest szacowana według ustalonych norm wydajności dla poszczególnych wytwarzanych surowców. Jeśli rzeczywisty zysk przekracza ustalone normy, każda wytworzona powyżej tego ilość pozostaje wolna od podatku. 3.3 Obowiązek podatkowy Obowiązek podatkowy powstaje w momencie opuszczenia towaru ze składu podatkowego lub zużycia w składzie podatkowym. Podatnikiem podatku akcyzowego jest właściciel danego składu. Stosownie do przepisów ustawy podatek akcyzowy jest odroczony, gdy towar znajduje się w składzie podatkowym lub zamkniętych podatkowo gorzelniach lub składach alkoholi wysokoprocentowych. Wszystkie wymienione powyżej zakłady, w których podatek akcyzowy jest odroczony wymagają uzyskania zezwolenia wydawanego przez Federalne Ministerstwo Finansów i dodatkowo spełnienia wymogów odpowiedniego wyposażenia stosownego dla poszczególnego zakładu (składu) Tak samo jak w przypadku piwa przemieszczanie się towarów pomiędzy składami i magazynami nie pociąga za sobą powstania obowiązku podatkowego. Właściciele składów podatkowych zobowiązani są do prowadzenia odrębnej ewidencji, w której odnotowane są każdorazowe przyjęcia lub opuszczenia towarów z terenu składu podatkowego. Obowiązek złożenia deklaracji podatkowej i samodzielne wyliczenie podatku uzależnione jest od tego z jakiego źródła został pobrany towar. Ogólnie przyjęty jest termin do złożenia deklaracji i określenia podatku należnego do 7 lub 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, jednakże termin zapłaty podatku upływa najpóźniej do 25 drugiego miesiąca dwóch następujących po sobie miesięcy, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przypadku listopada podatek powinien zostać uiszczony najpóźniej do 27 grudnia. W przypadku produkcji alkoholu w inny niż dozwolony sposób obowiązek zapłaty podatku następuje w momencie uzyskania danego wyrobu 5
3.4 Zwolnienia podatkowe Stosownie do przepisów ustawy wyroby alkoholowe zwolnione są z podatku, jeżeli służą do wykorzystania przy produkcji między innymi: - lekarstw, - octu, - alkoholu skażonego do produkcji artykułów spożywczych, jeżeli nie zawierają alkoholu, który został w procesie produkcji odciągnięty ( oprócz napoi), - alkoholu skażonego do produkcji towarów, które nie są ani artykułami spożywczymi ani lekarstwami, - alkoholu skażonego w celu użycia do celów grzewczych lub czyszczących lub innych celów, które nie służą do produkcji towarów Również sprowadzanie alkoholu wysokoprocentowego do osobistego użytku zwolnione jest z zapłaty podatku do określonych granic Wcześniej opisanym gorzelniom przysługuje ulga podatkowa, w przypadku kiedy same plasują produkt na rynku. Wynosi ona 550 DM/hl alkoholu. Wytworzony alkohol musi być dostarczony do Federalnego Urzędu Antymonopolowego i rozprowadzany stosownie do przepisów ustawy. Z obowiązku tego zwolniony jest jedynie alkohol ze zboża, owoców, winogron i produktów nierolniczych. W przypadku importu towarów, do których produkcji w kraju wykorzystuje się alkohol zwolniony od podatku, obowiązuje dla nich również zwolnienie z podatku. Na alkohol eksportowany może zostać zawieszony podatek stosownie do przepisów. Ustawa o monopolu na alkohole wysokoprocentowe (BranntwMonG )reguluje przede wszystkim krajowy system sterowania rynkiem monopolowym alkoholi wysokoprocentowych. Monopol zawiera: - przejęcie wytworzonego alkoholu, - przywóz alkoholu, - przetwarzanie alkoholu. Na mocy postanowienia Trybunału Europejskiego krajowi producenci alkoholu są uprzywilejowani. W związku z tym dla alkoholu z krajów członkowskich Unii Europejskiej może być wprowadzony zakaz przywozu lub inna forma dyskryminacji. Podatek ten jest uiszczany na rzecz do Federalnego Urzędu Antymonopolowego, który jego część odprowadza do kasy państwa. Przychód budżetowy jest zarządzany przez Federalny Urząd Finansowy (administrację celną). W 1999 roku wyniósł on 4,4 mld. DM. 6
4. Podatek od win musujących (Schaumweinsteuer) i wytworzonych półproduktów 4.1 Wina musujące 4.1.1.Podstawa prawna Opodatkowanie tą formą akcyzy reguluje ustawa o opodatkowaniu win musujących i wytworzonych półproduktach ( Gesetz zur Besteuerung von Schaumwein und Zwischenerzuegnissen) oraz rozporządzenie przepisy wykonawcze do ustawy o opodatkowaniu win musujących i wyrobów pośrednich (Verordnung zur Durchführung des Gesetzes zur Besteuerung von Schaumwein und Zwischenerzeugnissen) 4.1.2. Podstawa i przedmiot opodatkowania Opodatkowaniu akcyzą podlegają stosownie do przepisów ustawy wina musujące według ustalonych pozycji taryfy celnej. Należą tu wina musujące w butelkach, które w zależności od zawartości alkoholu przyporządkowane są odpowiednim pozycjom taryfy celnej i muszą zawierać przynajmniej 1,2 % zawartości alkoholu i nie może przekroczyć 15%. 4.1.3. Obowiązek podatkowy Obowiązek zapłaty podatku powstaje w momencie wywiezienia wina ze składu podatkowego (zakładu produkującego wino lub podatkowego magazynu wina), gdy nie następuje dalsze zawieszenie podatku lub w przypadku pobrania wina w celu konsumpcji. Podatnik zobowiązany jest w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy do złożenia deklaracji podatkowej i określenia wysokości podatku należnego. Zapłata należnego podatku następuje najpóźniej do 25 dnia drugiego miesiąca następujących po sobie dwóch miesięcy, w którym powstał obowiązek podatkowy i tak samo jak w przypadku alkoholi wysokoprocentowych podatek należny za listopad, należy uiścić najpóźniej w terminie do 27 grudnia. Podatnikiem jest właściciel składu podatkowego. Gdy wino jest sprowadzane z innych krajów (spoza obszaru opodatkowania Unii Europejskiej) podlega ono przepisom celnym. Wino może być wymieniane pomiędzy składami podatkowymi i dostarczane do innych krajów członkowskich bez opodatkowania. Jeśli natomiast opodatkowane wino zostanie sprowadzone do celów przemysłowych z innego kraju członkowskiego, powstaje podatek w momencie przyjęcia wina na obszar podatkowy. Podatnikiem jest w tym przypadku osoba sprowadzająca wino. 4.1.4. Stawka podatku Stawka podatku wynosi 266 DM/hl. Dla wina o zawartości alkoholu poniżej 6% obowiązuje podatek w wysokości 100DM/hl. 7
4.1.5. Zwolnienia podatkowe Ustawa przewiduje zwolnienie z podatku akcyzowego wyrobów w przypadku, gdy: - zostaną pobrane jako próbki celem wykonania badań zarówno w składzie jak i poza składem, - towar zostanie zniszczony pod nadzorem podatkowym, - sprowadzenie wina do celów osobistych, jeżeli nie narusza przepisów ustawy. Za składy podatkowe ustawa uznaje zakłady produkujące wina i magazyny win musujących. Na prowadzenie takiego składu podatkowego wymagane jest uzyskanie stosownego zezwolenia. Jego przychód należy do państwa, a dochód z tytułu podatku od win musujących w 1999 roku wyniósł 1,1 mld DM. 4.2. Podatek od wyrobów pośrednich (Zwischenerzeugnissteuer) 4.2.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania Pod pojęciem wyrobów pośrednich ustawodawca wymienia napoje alkoholowe pomiędzy winami, a spirytusami. Według ustawy opodatkowaniu podlegają napoje według określonych pozycji taryfy celnej o zawartości alkoholu większej niż 1,2 procent do 22 procent, które nie są opodatkowane jako wino musujące lub piwo. Typowe półprodukty to np. Sherry, Porto, Madeira. 4.2.2. Stawka podatku Stawka podatku dla tych produktów wynosi 300 DM/hl alkoholu. W przypadku, gdy zawartość alkoholu nie przekracza 15 % 266 DM/hl. W pozostałych przypadkach obowiązują przepisy jak dla win musujących. W 1999 roku przychód wyniósł 67,7 mln DM. 5. Podatek akcyzowy od kawy (Kaffesteuer) 5.1. Podstawa prawna Opodatkowanie kawy akcyzą reguluje ustawa o podatku od kawy (Kaffeesteuergesetz) oraz rozporządzenie przepisy wykonawcze do ustawy o podatku od kawy (Verordnung zur Durchführung des Kaffeesteuergesetzes). 8
5.2. Przedmiot i podstawa opodatkowania Podatkowi temu podlega kawa palona i rozpuszczalna (wyciągi, esencje i koncentraty z kawy), jak również kawa zawarta w innych produktach (tzw. opodatkowanie udziału). 5.3. Powstanie obowiązku podatkowego Obowiązek podatkowy powstaje w momencie dopuszczenia do obrotu towaru, jednakże w przypadku składów podatkowych podatek zostaje zawieszony na okres przebywania towaru w tym składzie. Również w przypadku kawy ustawodawca zezwala na prowadzenie składów podatkowych, w których pobór podatku zostaje zawieszony. Składami podatkowymi są: - zakład produkujący kawę, - magazyny kawy. Prowadzenie takiego składu wymaga uzyskania stosownego zezwolenia wydawanego przez Federalne Ministerstwo Finansów i wypełnienia przez producenta nałożonych przepisami obowiązków. Podatek powstaje w momencie opuszczenia kawy ze składu podatkowego, gdy nie następuje dalsze zawieszenie podatku lub gdy kawa ze składu zostaje skonsumowana. Podatnikiem jest właściciel składu podatkowego. W przypadku sprowadzania kawy z innych krajów członkowskich do celów przemysłowych podatek powstaje w momencie przyjęcia kawy w obszarze opodatkowania. Podatnikiem jest tutaj osoba sprowadzająca kawę. Natomiast, gdy kawa jest sprowadzana z innych krajów podlega ona przepisom celnym. Kawa eksportowana z obszaru opodatkowania jest zwolniona z podatku. Jeśli chodzi o towary zawierające kawę podatek może być zwrócony. Obowiązek samodzielnego wyliczenia podatku i złożenia deklaracji podatkowej powstaje w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zapłata podatku następuje najpóźniej do 1 drugiego miesiąca następującego do miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy W przypadku produkcji kawy i towarów zawierających kawę bez wymaganego zezwolenia należny podatek należy uiścić natychmiast po wyprodukowaniu danego towaru. 5.4. Stawka podatku Ogólnie dla kawy stawka podatku wynosi: - dla kawy palonej - 4,30 DM za kilogram, - dla kawy rozpuszczalnej - 9,35 DM za kilogram. Ustawa reguluje także opodatkowanie podatkiem akcyzowym innych towarów zawierających kawę zarówno paloną jak i rozpuszczalną, a stawka uzależniona jest od jej zawartości w kg danego towaru przykładowo dla towarów z zawartością kawy palonej od 50 do 100 gr podatek wynosi 0,30 DEM/kg, a od 100 do 300 gr podatek wynosi 0,85 DEM/kg Dla towarów zawierających kawę rozpuszczalną stawka podatku wynosi przykładowo: 9
- od 50 100 gram 0,70 DEM/kg - od 100 do 300 gram 1,85 DEM/kg 5.5. Zwolnienia podatkowe Ustawa przewiduje zwolnienia z podatku akcyzowego w przypadku, gdy: - zostaje wyeksportowana lub pod nadzorem podatkowym zniszczona, - jest pobrana jako próbki na potrzeby badań podatkowych i przemysłowych, - jest dostarczana stosownie do wymaganych dokumentów do odbiorcy z kraju Unii, - jest wykorzystana przy uruchamianiu produkcji przez producentów, jeżeli nie będzie oddawana w konsumpcję osobom trzecim - jeżeli jest używana przez producentów kawy naturalnej w celach badawczych przy produkcji - jeżeli jest produkowana dla potrzeb osobistych - została nabyta przez obywatela kraju Unii i przez niego osobiście sprowadzona. Dla przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych stosownie do zasady wzajemności przysługuje zwolnienie z podatku akcyzowego lub jego zwrot. Zwolnienie następuje na wniosek zainteresowanych po przedłożeniu odpowiednich dokumentów. Podatek od kawy jest pobierany przez Urząd Celny. Jego przychód należy do państwa. W 1999 roku wyniósł on 2,2 mld DM. 6. Podatek akcyzowy od prądu elektrycznego (Stromsteuer) Podatek powstaje wraz z pobraniem prądu z sieci zaopatrzeniowej. W tym momencie trafia on, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, na wolny rynek i jest zużywany. Z podatku tego zwolniony jest prąd wytwarzany przez odnawialne źródła energii i pobierany z sieci i przewodów zasilanych prądem regeneracyjnym ( Ökostrom -Netz). Do odnawialnych źródeł energii zaliczamy energię wiatru, słoneczną, geotermiczną, gaz składowy i osadowy, jak również biomasę i energię wodną z hydroelektrowni o mocy prądnicy do 10 megawat. Obniżony podatek w wysokości 50 procent stawki zasadniczej dotyczy firm transportowych w ruchu szynowym, trolejbusów, jak również nocnego ogrzewania akumulacyjnego zainstalowanego po 1 kwietnia 1999 roku. Przedsiębiorstwom rzemiosła produkcyjnego oraz gospodarki rolnej i leśnej, których roczne obciążenie podatkiem od prądu elektrycznego wynosi minimum 1000 DM przysługuje obniżona stawka podatkowa w wysokości 20 procent stawki zasadniczej. Przedsiębiorstwa rzemiosła produkcyjnego mogą dodatkowo rościć pretensje do wynagrodzenia, którego wysokość zależy,z jednej strony od obciążenia akcyzą na prąd, z drugiej natomiast od zwolnienia poprzez obniżenie udziału pracodawców w składce na ubezpieczenie emerytalne. Przyporządkowanie do przedsiębiorstw rzemiosła produkcyjnego oraz gospodarki rolnej i leśnej następuje według klasyfikacji gałęzi gospodarczych Urzędu Statystycznego. Odpowiednie ulgi podatkowe odnoszą się również do zakładów pracy chronionej i gminnych 10
przedsiębiorstw prywatnych, które należą do grupy przedsiębiorstw rzemiosła produkcyjnego oraz gospodarki rolnej i leśnej. Podatnikiem jest z reguły podmiot dostarczający energię elektryczną, czyli osoba zobowiązana do pozyskania i dostarczenia prądu innym osobom. Dostawca staje się dłużnikiem podatkowym, jeśli końcowy użytkownik pobiera z sieci dostarczony przez niego prąd lub jeśli dostarczyciel pobiera prąd do własnego użytku. Podatnikiem może być również osoba produkująca ze środków własnych w zakładzie o mocy użytecznej powyżej dwóch megawatów, która nie jest jednocześnie zaopatrzeniowcem. Opodatkowaniu podlega pobranie prądu na użytek własny. W urządzeniach o mocy użytecznej do dwóch megawatów wytworzony prąd nie podlega regularnie podatkowi, dopóki korzysta z niego użytkownik lub gdy w ramach tak zwanego zakontraktowania prąd zostaje oddany do dyspozycji innych pracowników. Również użytkownik końcowy może zostać dłużnikiem podatkowym, jeśli sprowadza prąd z zagranicy lub gdy nielegalnie pobiera prąd z sieci. 1 kwietnia 1999 weszła w życie ustawa do wprowadzenia reformy podatkowej w zakresie podatku ekologicznego. Wraz z nią została wprowadzona nowa akcyza na prąd elektryczny i podwyższono stawki podatkowe dla paliw (Mineralölsteuer). Opodatkowaniu podlega prąd elektryczny. Wprowadzona w 1999 roku stawka podatkowa 20 DM za megawatogodzinę (2 PF za kilowatogodzinę) została podniesiona, przez ustawę o kontynuacji ekologicznej reformy podatkowej w latach 2000 do 2003, rocznie o 5 DM (0,5 Pf). W ustawie o akcyzie na prąd przewidziano również zwolnienia i obniżone stawki podatkowe, w celu wspierania zakładów energetycznych i środków transportu przyjaznych dla środowiska. Ponadto istnieją ulgi dla gospodarki, żeby nie dochodziło do ujemnych skutków z zagraniczną konkurencją. Podstawę prawną stanowi ustawa o opodatkowaniu prądu elektrycznego (StromStG), ostatnio zmieniona przez ustawę do wprowadzenia reformy podatkowej w zakresie podatku ekologicznego, jak również rozporządzenie przepisy wykonawcze do podatku od prądu. Podatek od prądu jest pobierany przez Federalny Urząd Celny. Jego przychód należy do państwa. W 1999 roku wyniósł on 3,6 mld DM. 7. Podatek akcyzowy od tytoniu (Tabaksteuer) 7.1. Podstawa prawna Ustawa o opodatkowaniu tytoniu ( Tabaksteuergesetz) oraz rozporządzenie przepisy wykonawcze do ustawy o opodatkowaniu tytoniu ( Verordnung zur Durchführung des Tabaksteuergesetzes). 7.2. Podstawa opodatkowania Podatkowi temu podlegają towary tytoniowe (cygara, cygaretki, papierosy, tytoń) i inne produkty wytworzone całkiem lub częściowo z materiałów tytoniopodobnych. 11
7.3. Obowiązek podatkowy Podatek od tytoniu powstaje w momencie usunięcia go ze składu podatkowego (zakłady produkcyjne, składy tytoniowe) lub podczas pobrania do konsumpcji w składzie. Przy imporcie podatek powstaje równocześnie z należnością celną, a w przypadku gdy cło nie jest pobierane, wraz ze zwolnieniem towaru od cła. Podatek jest płacony przez właściciela składu podatkowego. 7.4. Zwolnienia podatkowe W szczególnych przypadkach ustawa o akcyzie na tytoń przewiduje: - zwolnienia z podatku np. dla produktów wykorzystywanych do badań urzędowych lub gospodarczych, jak również dla bezpłatnie świadczonych deputatów, - zwroty podatku dla produktów opodatkowanych, które zostały przyjęte na skład podatkowy lub z niego wywiezione albo przewiezione zgodnie z procedurą celną. Oprócz nadzoru podatkowego, przede wszystkim nad produkcją i handlem artykułami tytoniowymi, prawo o akcyzie na tytoń zawiera inne postanowienia odnośnie ochrony spraw podatkowych, np. - przymus opakowywania, według którego towary tytoniowe mogą być wywiezione ze składu podatkowego tylko w szczelnie zamkniętych gotowych do sprzedaży opakowaniach, jak również przepis mówiący o tym, że producent może otworzyć opakowanie tylko w szczególnym przypadku, - zakaz dodatkowego opakowywania tych artykułów przez producentów przy wydawaniu towaru użytkownikowi, - zakaz rabatów i dodatków, zabraniający handlarzom artykułami tytoniowymi udzielania zniżek i dawania dodatkowych artykułów, - zakaz sprzedaży artykułów tytoniowych wraz z innymi towarami, - zakaz sprzedaży artykułów tytoniowych poniżej ceny detalicznej lub ceny opakowania podanej na znaku akcyzy, - zakaz sprzedaży artykułów tytoniowych powyżej ceny detalicznej lub ceny opakowania podanej na znaku akcyzy, 7.5. Stawka podatku Akcyza na tytoń składa się z części zawierającej cenę i ilość. Ta ostatnia nie może wynosić od 1 lipca 1978 mniej jak 5 procent i nie więcej jak 55 procent całkowitego obciążenia z tytułu akcyzy na tytoń i podatku obrotowego. Akcyza na tytoń przewiduje dla poszczególnych artykułów różne stawki podatkowe: - papierosy 9,22 Pf/sztukę +21,6 % ceny detalicznej, przynajmniej 13,7 Pf/sztukę - cygara i cygaretki 2,6 Pf/sztukę +1 % ceny detalicznej - tytoń a)drobno cięty 30,21 DM/kg +18,12 % ceny detalicznej 12
b)do fajek 21 DM/kg +13,5 % ceny detalicznej Około 96 procent całkowitego przychodu pochodzi z opodatkowania papierosów. Cena detaliczna, będąca podstawą do obliczania części podatku zawierającej cenę, jest dowolnie ustalana przez producentów i importerów. Akcyza na tytoń jest drugą po akcyzie na paliwa przynoszącą największy dochód do Skarbu Państwa. Od 1.01.2002 roku akcyza na tytoń ma wzrosnąć o 2 Pf/ na sztuce, a kolejna podwyżka również o 2 Pf/sztuce zaplanowana jest roku Podatek od tytoniu nie jest uiszczany, z małymi wyjątkami, wraz z opłatą podatkową, tylko za pośrednictwem znaku akcyzy, tzn. umieszczeniem lub usunięciem go na opakowaniu detalicznym. Producenci i importerzy pobierają znaki akcyzy od Centralnego Urzędu Znaków Akcyzowych. Opłatę za nie, zgodnie z ich wartością podatkową mogą uiścić po upływie określonego czasu w ustawie. Podatek od tytoniu jest pobierany przez Federalny Urząd Celny i należy do państwa. Jego przychód wyniósł w 1999 roku 22,8 mrd DM. 8. Podatek od olejów mineralnych( Mineralölsteuer) 8.1. Podstawa prawna Ustawa o podatku od olejów mineralnych (Mineralölsteuer) oraz rozporządzenie przepisy wykonawcze do ustawy o podatku od olejów mineralnych ( Verordnung zur Durchführung des Mineralölsteuergesetzes) 8.2. Obowiązek podatkowy Obowiązek podatkowy stosownie do przepisów ustawy powstaje w momencie przekazania oleju mineralnego ze składu podatkowego. W terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy podatnik zobowiązany jest do złożenia deklaracji podatkowej i określenia podatku należnego, zapłata należnego podatku następuje najpóźniej 10 drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Obowiązek podatkowy powstaje również jeżeli - olej mineralny nie został przyjęty przez zakład - nie został wyeksportowany do krajów Unii lub innego kraju został zużyty do innych celów, aniżeli przewidziano w wydanym zezwoleniu. Opodatkowaniu podlegają w zasadzie tylko oleje wykorzystywane jako paliwa lub substancje grzewcze. W pozostałych przypadkach stosuje się różnego rodzaju ulgi podatkowe. Zwiększone stawki podatkowe na materiały napędowe obowiązujące od 1 stycznia 2000 dla pojazdów mechanicznych i szynowych w transporcie publicznym zostały zmniejszone do połowy. 13
Dokładny podział na towary podlegające podatkowi i zwolnione z niego dokonywany jest według taryfy celnej Unii Europejskiej. Jeśli olej zużywany jest w obrębie zakładu do produkcji materiałów napędowych i opałowych lub innych olei, wówczas nie podlega on opodatkowaniu. Ma to zastosowanie głównie przy zużyciu oleju opałowego do produkcji energii cieplnej. Podatek dla towarów nim objętych jest pobierany bezpośrednio u producenta lub i poprzez cenę przerzucony na konsumenta. W związku z tym ze względu na ograniczoną liczbę podatników, podatek może być pobierany bez większych kosztów administracyjnych. Podatnik ma wystarczająco dużo czasu (przeciętnie 55 dni) na zdobycie kwoty potrzebnej do uiszczenia podatku. Od rocznego obciążenia podatkiem od olejów mineralnych wynoszącego 1000 DM poprzez podwyżki stawek podatkowych dla materiałów opałowych z 1 kwietnia 1999, przedsiębiorstwom rzemiosła produkcyjnego oraz gospodarki rolnej i leśnej przysługuje obniżona podwyżka stawek podatkowych w wysokości 20 procent całkowitej podwyżki. Poza tym przedsiębiorstwa rzemiosła produkcyjnego mają dodatkowo prawo do zwrotu podatku. Również dla zakładów pracy chronionej i gminnych firm prywatnych obowiązują odpowiednie ulgi podatkowe. 8.3. Stawki podatkowe Paliwa stanowią największą i najbardziej przychodową grupę wśród podlegających opodatkowaniu olejów mineralnych. Stawki podatkowe zawarte w ustawie wynoszą przykładowo za 1000 litrów: a) benzyna bezołowiowa od 01.01.-31.12.2001 1160,00 DM od 01.10.-31.12.2002 623,80 EUR 654,50 EUR 669,80 EUR b) benzyna ołowiowa od 01.11.-31.12.2001 od 01.01.-31.12.2002 c) oleje średnio ciężkie od 01.01.-31.12.2001 od 01.01.-31.12.2002 d) gaz płynny od 01.01.-31.10.2001 od 01.11.-31.12.2001 od 01.01.-31.12.2002 e) olej napędowy lekki od 01.01.-31.12.2001 od 01.01.-31.12.2002 1290,00 DM 690,30 EUR 721,00 EUR 1160,00 DM 623,80 EUR 654,50 EUR 800,00 DM 830,00 EUR 455,00 EUR 800,00 DM 439,70 EUR 470,40 EUR 14
Akcyzie od olejów mineralnych podlegają również gazy płynne (np. propan i butan), gaz ziemny i inne węglowodory. Stawki podane są dla 1000 kg gazu ciekłego i za megawatogodzinę gazu ziemnego. a) gaz ziemny od 01.01.-31.12.2001 56,30 DM od 01.01.-31.12.2002 30,30 EUR 31,80 EUR b) gaz ciekły stawka podstawowa od 01.01.-31.12.2001 2173,40 DM od 01.01.-31.12.2002 1164,10 EUR 1217,00 EUR Jeśli wyżej wymienione gazy wykorzystywane są jako paliwo, wówczas obowiązują następujące obniżone stawki podatkowe, obowiązujące do 31.12.2009: a) gaz ciekły od 01.01.-31.12.2001 285,30 DM od 01.01.-31.12.2002 153,40 EUR 161,00 EUR c) gaz ziemny od 01.01.-31.12.2001 22,00 DM od 01.01.-31.12.2002 11,80 EUR 12,40 EUR W przeciwieństwie do stawek podatkowych dla paliw, dla materiałów opałowych obowiązują stawki obniżone: lekki olej opałowy 120,00 DM/1000 l ciężki olej opałowy 35,99 DM/1000 kg gaz ciekły 75,00 DM/1000 kg gaz ziemny i inne węglowodory 6,80 DM/MWh Biogaz, gaz gnilny, metan, gaz koksowniczy i inne podobne gazy służące do ogrzewania mogą być zwolnione z podatku. 8.4. Biodiesel Obecnie wykorzystywany olej rzepakowy jako olej napędowy, określany potocznie jako Biodiesel, nie podlega na terenie Niemiec opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. Na stacjach benzynowych sprzedawany jest jako olej czysty bez domieszki oleju napędowego i jest tańszy o 0,20 DEM od oleju napędowego. Użytkownicy samochodów osobowych i ciężarowych, których pojazdy dostosowane są do napędu na olej rzepakowy, mogą wraz z biodieslem mieszać normalny olej napędowy obłożony stawkami akcyzy. Stosownie do uzyskanych informacji nie jest planowane w tej kadencji Bundestagu nałożenie podatku akcyzowego na ten rodzaj paliwa. Zaniepokojony tą sytuacją jest przemysł spożywczy obawiający się utraty rynku dostaw rzepaku do produkcji oleju spożywczego i margaryn. Również Senat Berlina planuje dofinansować taksówkarzy, którzy dostosują swoje samochody na napęd biodiesla. Obecnie także i niemiecki przemysł samochodowy od 1999 r. produkuje samochody dostosowane na napęd biodiesla. Przykładowo DaimlerChrysler AG wyposażył następujące marki samochodów przystosowane do napędu na biodiesel: C 200 CDI, C220 CDI limuzyna i modele T takie jak E200 CDI, E220 CDI limuzyna. Nabywca samochodu dostosowanego do napędu na olej roślinny musi dopłacić netto 300 DEM do ogólnej wartości samochodu. 15
Podatek od olei mineralnych jest pobierany przez Federalny Urząd Celny. Jego przychód w całości należy do państwa. W 1999 roku wyniósł on 71,3 mld DM. Opracowała Izabella Ewa Cech, z-ca attache handlowego, WEH-Berlin 16