Komentarz tygodniowy DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Saldo na rachunku obrotów bieżących Wskaźnik V 2012 IV 2013 V 2013 Saldo na rachunku obrotów bieżących -454 mln EUR 714 mln EUR 574 mln EUR Według danych NBP saldo na rachunku obrotów bieżących w maju br. wyniosło 574 mln EUR. Dodatnie saldo na rachunku obrotów bieżących było głównie zasługą odnotowanej drugi miesiąc z rządu nadwyżki w handlu zagranicznym (113 mln EUR) oraz mniejszego deficytu na rachunku dochodów (minus 766 mln EUR w maju br., wobec minus 1 289 mln EUR w maju 2012 r.). Dane za maj potwierdzają relatywnie dobrą kondycję eksportu, przy jednocześnie słabszej dynamice importu (wykres obok). W polskiej gospodarce taka sytuacja jest charakterystyczna dla okresów słabszej koniunktury, gdyż zmniejszony import odzwierciedla słabość popytu krajowego. Wnioski te potwierdzają również publikowane przez GUS dane dotyczące struktury wypracowanego PKB w ostatnich kwartałach. Z danych tych wynika, iż od II kwartału 2012 r. wkład popytu krajowego we wzrost PKB pozostaje negatywny. WYDARZENIA W POLSCE W serwisie internetowym Ministerstwa Finansów opublikowano lipcowe wydanie Monitora konwergencji nominalnej, który przedstawia aktualny stan wypełnienia przez Polskę kryteriów niezbędnych do przyjęcia euro. Z raportu wynika, iż w maju br. Polska wypełniała kryterium stóp procentowych oraz stabilności cen, zaś niewypełnione pozostawały: kryterium fiskalne oraz kryterium kursu walutowego. Tzw. kryterium fiskalne oznacza, iż dług sektora instytucji rządowych i samorządowych nie może przekroczyć 60,0 % PKB, zaś deficyt tego sektora nie może przekroczyć 3,0 % PKB. Polska nie spełnia tego kryterium ze względu na zbyt wysoki poziom deficytu, który w 2012 r. wyniósł 3,9 % PKB. Kryterium kursu walutowego pozostaje niewypełnione, gdyż Polska nie uczestniczy w tzw. mechanizmie ERM II, który przewiduje utrzymanie stabilnego kursu waluty krajowej wobec euro. W serwisie internetowym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikowano raport o opłatach stosowanych przez instytucje parabankowe. Opracowanie powstało na podstawie kontroli przeprowadzonej w okresie od stycznia do maja 2013 r., w ramach której zbadano praktyki i wzorce umów stosowane przez 30 wybranych przedsiębiorców. Do najczęstszych stwierdzonych naruszeń należało m.in. podawanie błędnej informacji o wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO),niepodawanie informacji o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki oraz stosowanie opłaty przygotowawczej, której wysokość nie odpowiada kosztom podejmowanych czynności. 1
WYDARZENIA W POLSCE Według danych NBP podaż pieniądza (M3) w czerwcu br. wzrosła o 7,1 % r/r, wobec 6,5 % r/r wzrostu w maju. W danych NBP zwraca uwagę poprawa rocznej dynamiki kredytów dla przedsiębiorstw (102,24, wobec 99,82 w maju br.). Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę umożliwiającą spłatę zobowiązań Krajowego Funduszu Drogowego poprzez zaciągnięcie nowych kredytów i pożyczek. Według szacunków ministerstwa transportu brak nowelizacji przepisów oznaczałby, iż w przyszłym roku funduszowi zabrakłoby ok. 1,6 mld zł na spłatę zobowiązań. Dotychczas Krajowy Fundusz Drogowy, mógł emitować obligacje w celu sfinansowania budowy dróg, jednak środki uzyskane w ten sposób nie mogły być przeznaczane na spłatę zadłużenia. Podpisana nowelizacja ustawy o Krajowym Funduszu Drogowym umożliwia ponadto przekazywanie wpływów z elektronicznych opłat za przejazd drogami do KFD bez określania ich przeznaczenia, co ma umożliwić wykorzystanie tych środków w zależności od bieżących potrzeb. Zgodnie z ustawą KFD nie jest częścią finansów publicznych, więc generowany przez niego dług według metodologii krajowej nie jest zaliczany do długu publicznego. Według stanu na koniec marca 2013 r. zadłużenie Krajowego Funduszu Drogowego wyniosło 41,41 mld zł. Wicepremier i minister gospodarki (Janusz Piechociński) poinformował, iż ze względu na trudną sytuację finansów publicznych rząd prawdopodobnie w lipcu opracuje nowelizację budżetu, tak, by Sejm mógł zająć się nowelizacją na sierpniowym posiedzeniu. Według informacji prasowych (podawanych przez PAP) w lipcu rząd ma przyjąć również założenia do projektu nowelizacji ustawy o finansach publicznych, która ma m.in. znieść ograniczenia nakładane na relację deficytu budżetowego do dochodów, gdy dług publiczny przekracza 50 % PKB. W zamian resort finansów chce zaproponować wprowadzenie tzw. nowej reguły wydatkowej. DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Wiceminister finansów (Wojciech Kowalczyk) poinformował, iż ewentualna nowelizacja tegorocznego budżetu i związana z tym konieczność sfinansowania większego deficytu nie miałaby znaczącego wpływu na rynek długu. Minister przypomniał, iż resort finansów sfinansował około 88 procent potrzeb pożyczkowych na 2013 r. O tym, czy tegoroczny budżet zostanie znowelizowany, rząd poinformuje w najbliższych dniach. Elżbieta Chojna-Duch z Rady Polityki Pieniężnej powiedziała, iż koniunktura gospodarcza powinna się stopniowo poprawiać, stąd stopy powinny pozostać bez zmian. W jej ocenie, Rada Polityki Pieniężnej powinna dać sobie szansę na ocenę efektów dokonanych dotychczas obniżek stóp. Elżbieta Chojna-Duch jest postrzegana jako zwolenniczka łagodnej polityki pieniężnej, stąd jej wypowiedź wzmacnia scenariusz zakładający pozostawienie stóp NBP bez zmian co najmniej do końca br. W ocenie Jana Winieckiego z Rady Polityki Pieniężnej inflacja w Polsce może kształtować się na wyższym poziomie, niż przewiduje lipcowa prognoza Instytutu Ekonomicznego NBP. Według najnowszej projekcji opracowanej przez Instytut średnioroczna inflacja konsumentów wyniesie 0,8 % w 2013 r., 1,2 % w 2014 r. i 1,5 % w 2015 r., zatem w najbliższych latach pozostanie wyraźnie poniżej celu NBP (2,5 % w skali rocznej). Wyższej inflacji (niż wynikałyby to z projekcji IE) miałyby sprzyjać, zdaniem Jana Winieckiego, relatywnie wysokie ceny paliw i surowców oraz stopniowy wzrost konsumpcji w strefie euro. Należy zauważyć, iż ostatnie wypowiedzi członków Rady (zarówno tych, którzy są postrzegani jako zwolennicy łagodnej polityki monetarnej, m.in. Elżbieta Chojna-Duch, jak i zwolennicy restrykcyjnej polityki monetarnej, m.in. Jan Winiecki, są dość zbieżne, co utwierdza rynek w przekonaniu, że Rada pozostawi stopy procentowe bez zmian co najmniej do końca br. Minister pracy (Władysław Kosiniak-Kamysz) poinformował, iż w najbliższym czasie zwróci się do resortu finansów z wnioskiem o odblokowanie ok. 0,5 mld zł z Funduszu Pracy na walkę z bezrobociem. Według szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec czerwca br. wyniosła 2 112,3 tys. osób (wzrost o 147,9 tys. osób w porównaniu ze stanem sprzed roku). Resort przedstawił również założenia do rządowego projektu reformy urzędów pracy, którego podstawą jest tzw. profilowanie pomocy dla osób bezrobotnych oraz wynagradzanie pracowników urzędów za wyniki. 2
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro Produkcja przemysłowa Wskaźnik V 2012 IV 2013 V 2013 Produkcja przemysłowa, r/r -2,5 % -0,6 % -1,3 % Według danych opublikowanych przez Eurostat produkcja przemysłowa w strefie euro spadła w maju br. o 1,3 % r/r. Należy odnotować, iż w maju br. odnotowano również po raz pierwszy od lutego spadek produkcji w ujęciu miesięcznym (o 0,3 %). Ponowne pogorszenie dynamiki produkcji w sektorze przemysłowym strefy euro wskazuje, iż pomimo dotychczasowej, wyjątkowo łagodnej polityki monetarnej kondycja gospodarki strefy pozostaje słaba. W porównawczych danych dla poszczególnych krajów członkowskich zwraca uwagę spadek produkcji nie tylko w państwach zmagających się z kryzysem zadłużenia (np. Irlandia minus 7,7 % r/r, Grecja minus 4,9 % r/r), lecz również w krajach, w których koniunktura postrzegana była dotychczas relatywnie dobrze (Niemcy minus 0,8 % r/r). W tych warunkach prawdopodobnym scenariuszem wydaje się kontynuacja dotychczasowej, wyjątkowo łagodnej polityki pieniężnej przez władze monetarne w strefie euro. WYDARZENIA NA ŚWIECIE Unia Europejska Komisja Europejska zaproponowała jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków na potrzeby unii bankowej. Mechanizm przewiduje m.in. utworzenie europejskiej rady, złożonej z przedstawicieli EBC, KE oraz krajów, w których dany bank ma główną siedzibę, oddziały lub spółki zależne. O tym, czy bank zostanie poddany restrukturyzacji decydowałaby Komisja Europejska, zaś rada nadzorowałaby proces restrukturyzacji i wykonywanie decyzji. Propozycje Komisji przewidują ponadto ustanowienie jednolitego bankowego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, który byłby zasilany składkami z sektora bankowego z państw członkowskich strefy euro oraz tych państw członkowskich, które uczestniczą w unii bankowej. Jednolity fundusz europejski miałby zastąpić środki pochodzące z krajowych funduszy restrukturyzacyjnych. Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków miałby zostać uchwalony przed końcem obecnej kadencji Parlamentu Europejskiego w 2014 r., tak, by mógł obowiązywać od stycznia 2015 r. USA Prezes FED (Ben Bernanke) powiedział, iż amerykańska Rezerwa Federalna będzie kontynuować dotychczasową politykę pieniężną. W jego opinii sytuacja na amerykańskim rynku pracy jest gorsza, niż wynikałoby to z oficjalnych danych o bezrobociu (7,6 % na koniec czerwca br.). Za kontynuacją dotychczasowej polityki przemawia również utrzymywanie się inflacji na niskim poziomie (1,4 % r/r w maju br.). 3
DANE MAKROEKONOMICZNE RYNKI FINANSOWE Z POLSKI RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR pozostały w minionym tygodniu wyjątkowo stabilne, kształtując się na koniec tygodnia zakończonego 12 lipca na tym samym poziomie co w tygodniu poprzedzającym. Brak zmian stawek WIBOR związany jest z wyraźnym komunikatem Rady Polityki Pieniężnej na lipcowym posiedzeniu decyzyjnym, w którym ogłoszono zakończenie trwającego od listopada ub. r. cyklu obniżek stóp procentowych. Potwierdzeniem słów zawartych w komunikacie były również wypowiedzi niektórych członków RPP w ostatnich dniach (w tym prezesa NBP Marka Belki), który wskazujące, iż stopy procentowe w Polsce prawdopodobnie pozostaną bez zmian co najmniej do końca br. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 08 12.07.2013 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 2,64% 0,12% 0,19% 0,00% 0,49% 3M 2,69% 0,22% 0,27% 0,02% 0,51% 6M 2,71% 0,33% 0,41% 0,08% 0,59% 1Y 2,73% 0,51% 0,69% 0,24% 0,88% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 05.07.2013 12.07.2013 Zmiana 1 USDPLN 3,3245 3,3201-0,13% 1 EURPLN 4,2824 4,3295 1,10% Kluczowe znaczenie dla kierunku zmian na złotym w minionym tygodniu miały wydarzenia na głównej parze walutowej (EURUSD). W trakcie handlu w nocy z środy na czwartek miało miejsce silne umocnienie euro wobec dolara, które było reakcją rynku na zaskakującą sugestię prezesa FED (Bena Bernanke) o kontynuacji dotychczasowej, wyjątkowo łagodnej polityki pieniężnej. Konsekwencją zmian na głównej parze walutowej było również zachowanie złotego, który osłabił się wobec europejskiej waluty o 1,1 %, zyskując jednocześnie wobec dolara 0,1 %. Dominacja wpływu wydarzeń na głównych rynkach spowodowała, iż piątkowa publikacja relatywnie dobrych danych z polskiej gospodarki (saldo na rachunku obrotów bieżących) miała niewielki wpływ na notowania złotego. Kontynuacja łagodnej polityki przez władze monetarne w USA, strefie euro i w Japonii powinna sprzyjać umocnieniu złotego w najbliższych miesiącach. 4
RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 05.07 107,72 3,08 1223,31 19,32 08.07 107,43 3,11 1235,89 19,16 09.07 107,81 3,07 1248,84 19,10 10.07 108,51 3,10 1263,64 19,37 11.07 107,73 3,18 1284,69 19,85 12.07 108,81 3,17 1284,29 19,66 W minionym tygodniu korzystny wpływ na notowania surowców ujętych w zestawieniu obok miała wypowiedź prezesa FED, która oddaliła obawy części uczestników rynku o bliskie zakończenie realizowanego przez amerykańską Rezerwę Federalną programu skupu aktywów. Szczególnie silny wzrost odnotowały surowce, których ceny w poprzednich tygodniach spadły blisko wielomiesięcznych mininów. Cena złota wzrosła w ubiegłym tygodniu o 5,0 %, zaś cena miedzi o 2,9 %. Na tym tle wzrost cen ropy Brent (o 1,0 %) wydaje się umiarkowany, lecz należy podkreślić fakt, iż cena ropy Brent rosła już systematycznie od końca czerwca br. Istotny wpływ na zachowanie cen ropy nadal miały czynniki polityczne związane z rozwojem sytuacji na Bliskim Wschodzie. W minionym tygodniu dodatkowym impulsem do wzrostu cen były komunikaty o planowanym ograniczeniu podaży surowca wydobywanego na Morzu Północnym w związku z sezonowym okresem remontów instalacji wydobywczych w tym regionie w sierpniu br. Wzrostowi cen ropy na światowych rynkach sprzyjał również odnotowany spadek zapasów tego surowca w USA. RYNEK KAPITAŁOWY Odnotowany w minionym tygodniu wzrost cen surowców na światowych rynkach sprzyjał również wzrostom głównych indeksów na rynkach akcji. Warszawski indeks WIG20 zyskał w ujęciu tygodniowym 2,2 %, przekraczając na zamknięciu sesji w piątek poziom 2 300 pkt. Jest to najwyższy poziom od 19 czerwca br. Poprawie nastrojów na rynku krajowym sprzyjała kontynuacja wzrostów na giełdach amerykańskich (Dow Jones zyskał w minionym tygodniu 2,2 %). Pomimo ubiegłotygodniowych wzrostów indeks koniunktura na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie pozostaje wyraźnie słabsza od koniunktury na giełdach w USA. Niekorzystny wpływ na nastroje na polskiej giełdzie mają czynniki związane z planowaną reformą funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych oraz potencjalnym zaangażowaniem niektórych firm, w których udziały ma Skarb Państwa (PGE) w projekt budowy nowych bloków energetycznych w Opolu. 5
KALENDARIUM W najbliższych dniach dominować będą publikacje danych z krajowej gospodarki, wśród których należy wyróżnić dane dotyczące inflacji konsumentów (poniedziałek, 15 lipca) oraz produkcji przemysłowej (środa, 17 lipca). Konsensus rynkowy (mediana prognoz) zakłada dalszy spadek tempa inflacji w ujęciu rocznym (0,3 %) oraz umiarkowany wzrost produkcji przemysłowej w czerwcu br. (1,5 % r/r). Kalendarium na najbliższy tydzień (15-19.07 2013 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 15 lipca Polska Inflacja konsumentów, r/r VI 0,3 % 0,5 % 16 lipca Polska Zatrudnienie, r/r VI -0,9 % -0,9 % 16 lipca Polska Przeciętne wynagrodzenie, r/r VI 1,6 % 2,3 % 16 lipca Polska Inflacja bazowa, r/r VI 0,9 % 1,0 % 17 lipca Polska Produkcja przemysłowa, r/r VI 0,3 % -1,8 % 17 lipca Polska Inflacja producentów, r/r VI -2,0 % -2,5 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 6