MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE NYSKIM 2011 rok cz. I MARZEC 2012
Wstęp... 3 1. Dane statystyczne na dzień 31 grudnia 2011 roku... 4 1. 1. Poziom i stopa bezrobocia w powiecie nyskim... 4 1.2. Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 5 1.3. Struktura bezrobotnych według wieku... 6 1.4. Bezrobotni względem wykształcenia... 7 1.5. Bezrobotni w powiecie nyskim wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz wolne miejsca pracy wg PKD.... 8 1.5.1 Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie nyskim w 2011 roku... 10 1.5.2 Struktura bezrobotnych i ofert pracy wg PKD w powiecie nyskim w 2011 roku... 11 2. Analiza sytuacji na rynku pracy w powiecie nyskim na koniec 2011 roku... 12 2.1. Bezrobotni według zawodów w powiecie nyskim na koniec 2011 roku 12 2.2. Napływ bezrobotnych według zawodów w powiecie nyskim w 2011 r. 13 2.3. Oferty pracy według zawodów w powiecie nyskim w 2011 roku... 14 2.4. Ranking grupy zawodów (według kodu 2-cyfrowego) zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie nyskim w 2011 roku ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty... 15 2.5. Ranking 30 zawodów deficytowych w powiecie nyskim w 2011 roku... 16 2.6. Ranking 31 zawodów nadwyżkowych w powiecie nyskim w 2011 roku 17 2.7. Ranking grupy zawodów (według kodu 4-cyfrowego) generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie nyskim w 2011 roku... 18 Podsumowanie i wnioski... 20 2
Wstęp Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych łączy wiedzę z zakresu popytu i podaży siły roboczej w przekroju zawodów. Wymaga to systematycznego śledzenia i analizowania zjawisk oraz procesów zachodzących na lokalnym rynku pracy, procesów dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym, a także formułowania na tej podstawie ocen i wniosków. Informacje o kształcie i poziomie bezrobocia oraz o ofertach pracy, zebrane w syntetycznej formie, służyć mogą jako źródło do prowadzenia prawidłowej polityki rynku pracy, tj.: - doskonalenia jakości usług w zakresie pośrednictwa i poradnictwa zawodowego poprzez dostarczanie szczegółowej informacji dotyczącej zawodów poszukiwanych przez pracodawców oraz profesji, na które wygasa zapotrzebowanie na rynku; - inicjowania kierunków szkoleń dla osób bezrobotnych zgodnych z potrzebami rynku pracy; - właściwego planowania i prowadzenia działań w zakresie przeciwdziałania bezrobociu przez samorządy oraz instytucje i organizacje zajmujące się problematyką bezrobocia; - racjonalnego gospodarowania środkami Funduszu Pracy; a także do: - planowania kierunków studiów i poziomu kształcenia zawodowego dostosowanego do potrzeb rynku pracy. Analizy rynku pracy, w tym monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych, jest jednym z zadań samorządu w zakresie polityki rynku pracy (Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - art.8, ust.1, pkt 3 oraz art.9, ust.1, pkt 9). Monitoring zawodów w powiecie nyskim opracowany został w oparciu o: - Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Departamentu Rynku Pracy, Warszawa 2003; - sprawozdanie MPiPS-01 wraz z załącznikami 2 i 3; - tabele wynikowe przetworzone przez system Syriusz dostępne na stronie www.mz.praca.gov.pl 3
Warto wyjaśnić, że przez pojęcie zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje niezaspokojone zapotrzebowanie na rynku pracy. Natomiast zawód nadwyżkowy to zawód, na który na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. 1. Dane statystyczne na dzień 31 grudnia 2011 roku 1. 1. Poziom i stopa bezrobocia w powiecie nyskim 31 grudnia 2011 roku stopa bezrobocia w powiecie nyskim wynosiła 18,9%. Natomiast już w styczniu 2012 roku osiągnęła poziom 20,2%. Z obserwacji sytuacji na naszym rynku w 2011 roku wynika, że w każdym kolejnym miesiącu począwszy od lipca 2011 roku, odnotowywany był wyższy poziom stopy bezrobocia - wyraźna tendencja wzrostowa. Wykres 1 Stopa bezrobocia w powiecie nyskim od stycznia 2011 roku do stycznia 2012 roku 25,0% 20,0% 20,9% 21,0% 20,1% 19,1% 17,9% 17,3% 17,0% 17,3% 17,9% 18,0% 18,3% 18,9% 20,2% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% I 2011 II 2011 III 2011 IV 2011 V 2011 VI 2011 VII 2011 VIII 2011 IX 2011 X 2011 XI 2011 XII 2011 I 2012 W dniu 31 grudnia 2011 roku w powiecie nyskim stopa bezrobocia wyniosła 18,9% (tj. 8.599 osób bezrobotnych) i znacznie przewyższa stopę w województwie opolskim, która wyniosła 13,3%, a także krajową 12,5%. 4
1.2. Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy Tabela 1 Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy Ilość bezrobotnych % ogółu osób bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego 1787 20,8% długotrwale bezrobotne 4067 47,3% samotni rodzice 847 9,8% powyżej 50 roku życia 2296 26,7% bez kwalifikacji zawodowych 3146 36,6% bez wykształcenia średniego 5245 61,0% Ogółem 8599 100% Wykres 2 Osoby bedące w szczególnej sytuacji na rynku pracy - stan na koniec 2011 roku Ogółem 100% 8599 bez wykształcenia średniego 61,00% 5245 bez kwalifikacji zawodowych 36,60% 3146 powyżej 50 roku życia 26,70% 2296 samotni rodzice 9,80% 847 długotrwale bezrobotne 47,30% 4067 bez doświadczenia zawodowego 20,80% 1787 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 Na koniec grudnia 2011 roku w ewidencji Urzędu figurowało 4067 osób długotrwale bezrobotnych, co stanowiło aż 47,3% ogółu osób zarejestrowanych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wśród grupy osób długotrwale bezrobotnych, najwięcej zarejestrowanych było osób w przedziale wiekowym 25 34 lata, tj. 1087 osób, które stanowiły w stosunku do ogółu osób długotrwale bezrobotnych 26,7%. Drugą w kolejności grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym 45-54 lata - zarejestrowanych było 1013 osób, tj. 24,9%. W konsekwencji osoby z wyżej wymienionych przedziałów wiekowych stanowią ponad 50% wszystkich osób długotrwale bezrobotnych, daje to prawie 25% wszystkich osób zarejestrowanych w powiecie nyskim. 5
1.3. Struktura bezrobotnych według wieku Tabela 2 Grupy wiekowe Ilość bezrobotnych % ogółu osób bezrobotnych 18-24 lata 1424 16,6% 25-34 lata 2366 27,5% 35-44 lata 1709 19,9% 45-54 lata 1869 21,7% 55-59 lat 943 11,0% 60-64 lata 288 3,3% Ogółem 8599 100% Wykres 3 Bezrobotni wg wieku Ogółem 100% 8599 60-64 lata 3,30% 288 55-59 lat 11,00% 943 45-54 lata 21,70% 1869 35-44 lata 19,90% 1709 25-34 lata 27,50% 2366 18-24 lata 16,60% 1424 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 Wiek jest jednym z ważniejszych czynników decydujących o sytuacji jednostki na rynku pracy. Na koniec grudnia 2011 r. najliczniejszą grupę wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły osoby w przedziale wiekowym 25 34 lata 2366 osób, tj. 27,5 % ogółu zarejestrowanych osób. Następna w kolejności była grupa osób w wieku 45-54 lata 1869 osób, tj. 21,7%. Suma osób bezrobotnych w ww. przedziałach wiekowych stanowi prawie 50% wszystkich osób bezrobotnych. 6
1.4. Bezrobotni względem wykształcenia Tabela 3 Wykształcenie Ilość osób % ogółu osób bezrobotnych wyższe 838 9,7% policealne i średnie zawodowe 1702 19,8% średnie ogólnokształcące 814 9,5% zasadnicze zawodowe 2621 30,5% gimnazjalne i poniżej 2624 30,5% Ogółem 8599 100% Wykres 4 Bezrobotni wg wykształcenia Ogółem 100% 8599 gimnazjalne i poniżej 30,50% 2624 zasadnicze zawodowe 30,50% 2621 średnie ogólnokształcące 9,50% 814 policealne i średnie zawodowe 19,80% 1702 wyższe 9,70% 838 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 Istotną cechą określającą szansę bezrobotnych na pozyskanie pracy jest wykształcenie, które w istotny sposób określa status bezrobotnego na lokalnym rynku pracy oraz jego zdolności do szybkiego reagowania na zmieniające się potrzeby rynku. W powiecie nyskim w najtrudniejszej sytuacji znajdują się osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i niższym łącznie 5245 osób, tj. 61% ogółu wszystkich osób zarejestrowanych. 7
Najniższy stopień wykształcenia obserwujemy w grupach wiekowych: 45 54 (1365 osób), 35-44 (1168 osób), 25-34 (163 osoby), tj. łącznie 3596 osób, czyli ponad 68% wszystkich osób bez wykształcenia średniego oraz prawie 42% ogółu zarejestrowanych. 1.5. Bezrobotni w powiecie nyskim wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz wolne miejsca pracy wg PKD stan na 31.12.2011r. Tabela 4 Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Liczba wolnych miejsc pracy /31.12.2011r./ Rolnictwo, leśnictwo, 298 0 łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 27 0 Przetwórstwo przemysłowe 1540 45 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i parę 2 0 wodną oraz powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawy wody, gospodarowanie ściekami i odpad. oraz 24 0 działalność związana z rekultywacją Budownictwo 568 5 Handel hurt. i detal.; naprawa pojazdów samochodowych 897 7 włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami 177 0 gastronomicznymi Transport i gospodarka magazynowa 139 2 Informacja i komunikacja 31 0 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 61 2 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 122 0 Działalność profesjonalna naukowa i techniczna 103 0 Działalność w zakresie usług administrowania 163 6 i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 475 2 zabezpieczenie społeczne Edukacja 177 0 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 153 1 Działalność związana z kulturą rozrywką i rekreacją 125 0 Pozostała działalność usługowa 120 0 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 4 0 gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Organizacje i zespoły eksterytorialne 3 0 Działalność niezidentyfikowana 2150-7359 70 Razem Dotychczas niepracujący Liczba wszystkich osób zarejestrowanych 1240 8599 8
Informacje zawarte w powyższej tabeli obrazują sytuację zarejestrowanych osób bezrobotnych na lokalnym rynku pracy w dniu 31 grudnia 2011 roku według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy (doświadczenie zawodowe) w stosunku do ilości ofert pracy w danych zawodach. Największą liczbę (wyłączając osoby, u których odnotowano w miejscu ostatniego zatrudnienia działalność niezidentyfikowaną) stanowią osoby bezrobotne z doświadczeniem zawodowym w przetwórstwie przemysłowym. W dniu 31 grudnia 2011 roku zarejestrowanych było 1540 takich osób, natomiast wolnych miejsc pracy było jedynie 45. Następną w kolejności grupę stanowią osoby, które zgodnie z ostatnim miejscem pracy zdobyły doświadczenie zawodowe w dziedzinie handlu hurtowego i detalicznego lub naprawy pojazdów samochodowych włączając motocykle 897 osób, wolnych miejsc pracy -7. Z tabeli wynika również, że duży odsetek osób bezrobotnych zarejestrowanych w tut. Urzędzie, to osoby, które dotychczas nie pracowały (bez doświadczenia zawodowego) 1240 osób. Stosunek liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w dniu 31 grudnia 2011 roku do liczby wolnych miejsc pracy wykazanych w tym dniu jest drastyczny. Na jedno stanowisko pracy przypadało ponad 122 osoby bezrobotne. W II półroczu 2011 roku do nyskiego urzędu łącznie wpłynęło 2106 ofert pracy. Sytuacja wygląda jeszcze bardziej niepokojąco, ponieważ mówiąc o ofertach pracy, należy zaznaczyć, że dużą część ofert stanowią tzw. oferty pracy sezonowej (w okresie przedwakacyjnym, wakacyjnym i jesiennym) oraz oferty subsydiowane (roboty publiczne, prace interwencyjne, staże, itp.), które zamazują rzeczywisty obraz podaży pracy na lokalnym rynku. 9
1.5.1 Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 5 Sekcja PKD Zarejestrowani w 2011 r. Bezrobotni Stan na koniec 2011 r. Zarejestrowani w 2011 r. Oferty pracy Stan na koniec 2011 r. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 373 298 67 0 Górnictwo i wydobywanie 37 27 6 0 Przetwórstwo przemysłowe 2350 1540 1250 45 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i parę wodną oraz powietrze do układów klimatyzacyjnych 1 2 1 0 Dostawy wody, gospodarowanie ściekami i odpad. oraz działalność związana z rekultywacją 43 24 18 0 Budownictwo 990 568 337 5 Handel hurt. i detal.; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle 1404 897 610 7 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 305 177 120 0 Transport i gospodarka magazynowa 232 139 100 2 Informacja i komunikacja 61 31 83 0 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 89 61 55 2 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 235 122 45 0 Działalność profesjonalna naukowa i techniczna 179 103 87 0 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 268 163 188 6 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne 768 475 744 2 Edukacja 301 177 95 0 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 256 153 143 1 Działalność związana z kulturą rozrywką i rekreacją 210 125 122 0 Pozostała działalność usługowa 156 120 54 0 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 3 4 0 0 Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 3 0 0 Działalność niezidentyfikowana 3281 2150 0 0 Ogółem 11542 7359 4125 70 10
1.5.2 Struktura bezrobotnych i ofert pracy wg PKD w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 6 Sekcja PKD Zarejestrowani w 2011 r. Bezrobotni Stan na koniec 2011 r. Zarejestrowani w 2011 r. Oferty pracy Stan na koniec 2011 r. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 3,2317 4,0495 1,6242 0 Górnictwo i wydobywanie 0,3206 0,3669 0,1455 0 Przetwórstwo przemysłowe 20,3604 20,9268 30,303 64,2858 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i parę wodną oraz powietrze do układów klimatyzacyjnych 0,0087 0,0272 0,0242 0 Dostawy wody, gospodarowanie ściekami i odpad. oraz działalność związana z rekultywacją 0,3726 0,3261 0,4364 0 Budownictwo 8,5774 7,7184 8,1697 7,1429 Handel hurt. i detal.; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle 12,1643 12,1892 14,7879 10 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2,6425 2,4052 2,9091 0 Transport i gospodarka magazynowa 2,0101 1,8888 2,4242 2,8571 Informacja i komunikacja 0,5285 0,4213 2,0121 0 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,7711 0,8289 1,3333 2,8571 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 2,036 1,6578 1,0909 0 Działalność profesjonalna naukowa i techniczna 1,5509 1,3996 2,1091 0 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 2,322 2,215 4,5576 8,5714 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne 6,654 6,4547 18,0364 2,8571 Edukacja 2,6079 2,4052 2,303 0 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 2,218 2,0791 3,4667 1,4286 Działalność związana z kulturą rozrywką i rekreacją 1,8194 1,6986 2,9576 0 Pozostała działalność usługowa 1,3516 1,6307 1,3091 0 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 0,026 0,0544 0 0 Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0,0408 0 0 Działalność niezidentyfikowana 28,4263 29,2158 0 0 Ogółem 100 100 100 100 11
2. Analiza sytuacji na rynku pracy w powiecie nyskim na koniec 2011 roku 2.1. Bezrobotni według zawodów w powiecie nyskim na koniec 2011 roku Tabela 7 w tym Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Kobiety Absolwenci Powyżej 12 miesięcy razem kobiety razem kobiety "000000" Bez zawodu 1780 936 160 85 206 109 "522301" Sprzedawca* 619 562 32 30 156 146 "711202" Murarz* 253 0 5 0 62 0 "722204" Ślusarz* 239 4 6 0 53 1 "753105" Krawiec* 226 223 2 2 52 51 "515303" "331403" Robotnik gospodarczy Technik ekonomista* 220 78 0 0 58 19 147 132 6 4 30 29 "751201" Cukiernik* 120 95 7 3 31 27 "722314" Tokarz w metalu 113 7 0 0 26 2 "512001" Kucharz* 98 91 3 2 22 21 "752205" Stolarz* 98 19 1 0 21 4 "931301" Robotnik budowlany 98 2 0 0 25 1 *zawody szkolne Tabela nr 7 prezentuje najliczniej reprezentowane zawody w naszym powiecie, stan na koniec 2011 roku. Struktura bezrobotnych pod względem posiadanego zawodu umożliwia wykazanie zawodów, na które jest największe zapotrzebowanie. Osoby zarejestrowane jako bezrobotne w 12 przedstawionych zawodach (najliczniejsze grupy) stanowią 46,6% ogółu osób bezrobotnych (tj. 8599 osób) zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nysie na koniec 2011 roku. 12
2.2. Napływ bezrobotnych według zawodów w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 8 Lp. Kod Nazwa zawodu Bezrobotni w tym Absolwenci zawodu ogółem Kobiety razem kobiety 1. "000000" Bez zawodu 3237 1510 391 192 2. "522301" Sprzedawca* 824 742 60 55 3. "711202" Murarz* 407 0 11 0 4. "722204" Ślusarz* 383 3 15 0 5. "515303" Robotnik gospodarczy 315 110 3 0 6. "753105" Krawiec* 290 287 5 5 7. "331403" Technik ekonomista* 241 212 12 9 8. "751201" Cukiernik* 187 139 14 9 9. "751204" Piekarz* 169 23 1 0 10. "722314" Tokarz w metalu 166 10 0 0 11. "512001" Kucharz* 163 141 8 3 12. Mechanik samochodów "723105" osobowych 163 0 7 0 13. "931301" Robotnik budowlany 162 4 1 0 14. "752205" Stolarz* 161 28 2 0 15. "311504" Technik mechanik* 158 18 10 0 16. "753303" Szwaczka 149 147 0 0 17. Robotnik pomocniczy w "932911" przemyśle przetwórczym 122 53 2 0 18. Mechanik pojazdów "723103" samochodowych* 121 0 20 0 19. "263102" Ekonomista 119 87 14 6 20. "411004" Technik prac biurowych* 112 105 3 3 21. "311204" Technik budownictwa* 102 22 9 1 22. "911207" Sprzątaczka biurowa 98 98 0 0 23. Elektromonter (elektryk) "741207" zakładowy 93 3 3 0 24. Mechanik maszyn i urządzeń "723307" przemysłowych 91 2 1 0 25. "314207" Technik rolnik* 88 58 1 0 26. Kierowca samochodu "833203" ciężarowego 87 0 1 0 27. "334306" Technik administracji* 84 75 3 3 28. "432103" Magazynier 84 16 2 0 29. "514101" Fryzjer* 80 75 16 13 30. "512002" Kucharz małej gastronomii* 79 41 8 6 31. "713102" Malarz budowlany 69 7 1 0 32. "932101" Pakowacz 68 52 0 0 33. "721306" Blacharz samochodowy* 67 0 3 0 34. "752208" Stolarz meblowy 67 24 1 1 35. "222101" Pielęgniarka 61 58 11 11 *zawody szkolne Bardzo istotną kwestią w celu uzyskania pełniejszego obrazu oraz zaobserwowania tendencji obecnie panujących na lokalnym rynku pracy jest napływ bezrobotnych. Najliczniejszą grupą osób rejestrujących się w 2011 roku były osoby bez zawodu, aż 3237 osób, w następnej kolejności usytuowały się grupy osób z zawodami: sprzedawca, murarz, ślusarz, robotnik gospodarczy, krawiec, technik ekonomista, itd. 13
2.3. Oferty pracy według zawodów w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 9 Lp. Nazwa zawodu zgłoszone w 2011 roku Oferty pracy na koniec 2011 roku 1 Bez zawodu 738 1 2 Robotnik gospodarczy 261 0 3 Monter sprzętu radiowego i telewizyjnego 243 0 4 Sprzedawca* 201 3 5 Technik prac biurowych* 115 0 6 Magazynier 109 1 7 Szwaczka 106 16 8 Pakowacz 92 0 9 Telemarketer 71 0 10 Robotnik budowlany 69 0 11 Kierowca samochodu ciężarowego 64 1 12 Murarz* 63 0 13 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 55 0 14 Rozbieracz - wykrawacz 51 0 15 Kucharz* 44 0 16 Ślusarz* 43 5 17 Przedstawiciel handlowy 40 0 18 Technik administracji* 36 0 19 Doradca klienta 36 1 20 Doradca finansowy 32 0 21 Fryzjer* 32 0 22 Sprzątaczka biurowa 32 3 23 Stolarz* 31 1 24 Księgowy 29 1 25 Brukarz 28 0 26 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych* 28 0 27 Mechanik pojazdów samochodowych* 28 1 28 Pomoc kuchenna 28 0 29 Opiekunka dziecięca* 27 0 30 Kierowca ciągnika siodłowego 27 0 31 Kierowca samochodu dostawczego 26 0 32 Operator maszyn i urządzeń do produkcji okien z tworzyw sztucznych 25 0 33 Kelner* 23 0 34 Pozostali spawacze i pokrewni 22 0 35 Meliorant 21 0 *zawody szkolne Powyższa tabela przedstawia ranking 35 zawodów wyszczególnionych po analizie ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Nysie w 2011 roku, w których odnotowano największe zainteresowanie ze strony potencjalnych pracodawców. 14
Najwięcej ofert pracy zgłoszono bez wymagań zawodowych (738), następnie w kolejności malejąco w zawodzie robotnik gospodarczy (261), monter sprzętu radiowego i telewizyjnego (243) i sprzedawca (201). Łacznie w 2011 roku zgłoszono 4125 ofert pracy z czego na koniec 2011 roku zostało 70. Podczas analizy powyższej tabeli należy pamietać, iż oferty w niej przedstawione zawierają: wolne miejsca zatrudnienia zgłoszone przez pracodawców, prace w ramach umów zlecenia, oferty stażowe oraz tzw. prace subsydiowane ze środkow Funduszu Pracy lub EFS. 2.4. Ranking grupy zawodów (według kodu 2-cyfrowego) zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie nyskim w 2011 roku ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty Tabela 10 Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik szansy uzyskania oferty "62" Leśnicy i rybacy 0 "63" Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby 0 "73" Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 0,0043 "61" Rolnicy produkcji towarowej 0,0071 "31" Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 0,0087 "26" Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 0,0122 "11" Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 0,0151 "72" Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 0,0189 "22" Specjaliści do spraw zdrowia 0,0211 "74" Elektrycy i elektronicy 0,0225 "92" Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 0,0238 "23" Specjaliści nauczania i wychowania 0,0244 Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach "96" prostych 0,0251 "35" Technicy informatycy 0,0256 "95" Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach 0,0263 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, "75" produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 0,0298 "32" Średni personel do spraw zdrowia 0,0308 "21" Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 0,0321 "44" Pozostali pracownicy obsługi biura 0,0364 "33" Średni personel do spraw biznesu i administracji 0,0367 "91" Pomoce domowe i sprzątaczki 0,0387 Specjaliści do spraw technologii informacyjnokomunikacyjnych "25" 0,0413 "71" Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 0,0437 "52" Sprzedawcy i pokrewni 0,0442 "24" Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 0,0442 "12" Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 0,0476 "42" Pracownicy obsługi klienta 0,0543 15
"93" MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 0,0552 "81" Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 0,0593 "51" Pracownicy usług osobistych 0,0597 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach "14" usługowych 0,0606 "83" Kierowcy i operatorzy pojazdów 0,0838 "94" Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 0,0906 "41" Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 0,1124 "13" Kierownicy do spraw produkcji i usług 0,1154 "43" Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 0,1265 "34" Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny 0,1391 "54" Pracownicy usług ochrony 0,1513 "53" Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 0,1569 "82" Monterzy 0,5451 2.5. Ranking 30 zawodów deficytowych w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 11 Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności deficytu zawodów 1 "821305" Monter sprzętu radiowego i telewizyjnego 243 2 "833202" Kierowca ciągnika siodłowego 27 3 "524404" Telemarketer 17,75 4 "811104" Operator koparki 15 5 "751104" Rozbieracz - wykrawacz 12,75 6 "341201" Asystent osoby niepełnosprawnej* 12 7 "524302" Konsultant / agent sprzedaży bezpośredniej 9,5 8 "422603" Rejestratorka medyczna 8 9 "712604" Monter instalacji i urządzeń sanitarnych* 7 10 "741201" Elektromechanik* 7 11 "712303" Tynkarz 6,5 12 "816017" Operator urządzeń do produkcji wyrobów cukierniczych 6,5 13 "541307" Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 5,5 14 "241202" Doradca finansowy 5,3333 15 "235301" Lektor języka angielskiego 5 16 "313903" Operator robotów i manipulatorów przemysłowych 5 17 "341202" Opiekun osoby starszej* 5 18 "524902" Doradca klienta 4,5 19 "832202" Kierowca samochodu dostawczego 4,3333 20 "216601" Grafik komputerowy DTP 4 21 "216602" Grafik komputerowy multimediów 4 22 "235502" Instruktor tańca 4 23 "814307" Operator maszyn krojących i wykrawających do papieru 4 24 "816003" Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego* 4 25 "962105" Goniec 4 26 "343901" Animator kultury* 3,3333 16
27 "612101" Dojarz 3 28 "751203" Karmelarz 3 29 "834202" Operator maszyn drogowych 3 30 "532904" Sanitariusz szpitalny 2,6 *zawody szkolne 2.6. Ranking 31 zawodów nadwyżkowych w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 12 Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów 1 "311204" Technik budownictwa* 0,0098 2 "723307" Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,011 3 "723105" Mechanik samochodów osobowych 0,0123 4 "311504" Technik mechanik* 0,0127 5 "753105" Krawiec* 0,0172 6 "741207" Elektromonter (elektryk) zakładowy 0,0215 Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, 7 "242222" hotelarskich i turystycznych 0,025 8 "933304" Robotnik magazynowy 0,0303 9 "713203" Lakiernik samochodowy 0,0345 10 "351203" Technik informatyk* 0,037 11 "751201" Cukiernik* 0,0374 12 "713102" Malarz budowlany 0,0435 13 "721306" Blacharz samochodowy* 0,0448 14 "611104" Rolnik upraw polowych 0,0455 15 "311922" Technik technologii drewna* 0,0476 16 "422402" Technik hotelarstwa* 0,0476 17 "722314" Tokarz w metalu 0,0482 18 "233008" Nauczyciel języka angielskiego 0,0526 19 "932913" Sortowacz 0,0556 20 "325601" Ratownik medyczny* 0,0667 21 "723104" Mechanik samochodów ciężarowych 0,0667 22 "514207" Technik usług kosmetycznych* 0,0769 23 "751204" Piekarz* 0,0769 24 "263302" Historyk 0,0833 25 "311410" Technik mechatronik* 0,0833 26 "723102" Mechanik ciągników 0,0833 27 "723304" Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali 0,0833 28 "962906" Woźny 0,0833 29 "214102" Inżynier organizacji i planowania produkcji 0,1 30 "241103" Specjalista do spraw rachunkowości 0,1 31 "753402" Tapicer* 0,1 *zawody szkolne 17
Najistotniejszą częścią analizy rynku pracy jest identyfikacja zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Warto pamiętać, że zawody deficytowe, to te, na które występuje na rynku pracy większe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. W tabeli nr 11 ujęto ranking 30 zawodów deficytowych sporządzony w oparciu o przyjęty wskaźnik intensywności deficytu (nadwyżki) zawodu. W przypadku zawodów deficytowych wskaźnik intensywności deficytu jest większy od 1,1 (W>1,1). Nie ujęto w tym zestawieniu zawodów, dla których wskaźnik intensywności deficytu osiągną wartość MAX. Natomiast w grupie zawodów o najwyższym wskaźniku intensywności deficytu znalazły się takie zawody jak: - monter sprzętu radiowego i telewizyjnego - kierowca ciągnika siodłowego - telemarketer. Tabela nr 12 zawiera zestawienie 31 zawodów nadwyżkowych w powiecie nyskim, czyli zawodów, na które występuje mniejsze zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących pracy w tych zawodach (W<0,9). Osoby posiadające zawody z powyższej tabeli mają największe trudności ze znalezieniem pracy na lokalnym rynku. Należy pamiętać, że na rynku pracy znajdują się również zawody wykazujące równowagę tzw. zrównoważone, są to zawody dla których wskaźnik intensywności deficytu (nadwyżki) mieści się w przedziale: 0,9 W 1,1. 2.7. Ranking grupy zawodów (według kodu 4-cyfrowego) generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie nyskim w 2011 roku Tabela 13 Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia "2355" Nauczyciele sztuki w placówkach pozaszkolnych 1 "3344" Sekretarze medyczni i pokrewni 1 "1211" Kierownicy do spraw finansowych 1 "1323" Kierownicy do spraw budownictwa 1 "6221" Hodowcy ryb 1 "2441" Specjaliści do spraw rynku nieruchomości 1 "2621" Archiwiści i muzealnicy 1 Praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody "3230" terapii 1 "1113" Wyżsi urzędnicy władz samorządowych 1 "5221" Właściciele sklepów 1 "8151" Operatorzy maszyn przędzalniczych i pokrewni 1 18
"8159" MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów włókienniczych, futrzarskich i skórzanych gdzie indziej niesklasyfikowani 1 "7317" Rękodzielnicy wyrobów z drewna i pokrewnych materiałów 1 "7313" Jubilerzy, złotnicy i pokrewni 0,75 "5165" Instruktorzy nauki jazdy 0,6667 "2166" Projektanci grafiki i multimediów 0,6667 Urzędnicy państwowi do spraw nadzoru gdzie indziej "3359" niesklasyfikowani 0,6 "7521" Robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 0,6 "6210" Robotnicy leśni i pokrewni 0,5294 "1221" Kierownicy do spraw marketingu i sprzedaży 0,5 "2145" Inżynierowie chemicy i pokrewni 0,5 "3431" Fotografowie 0,5 "2114" Specjaliści nauk o Ziemi 0,5 "4415" Pracownicy działów kadr 0,5 "5245" Pracownicy stacji obsługi pojazdów 0,5 "5322" Pracownicy domowej opieki osobistej 0,5 "3422" Trenerzy, instruktorzy i działacze sportowi 0,5 Średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej "3439" gdzie indziej niesklasyfikowany 0,5 "1120" Dyrektorzy generalni i wykonawczy 0,5 "8212" Monterzy sprzętu elektrycznego 0,5 "7123" Tynkarze i pokrewni 0,5 W analizie rynku pracy bardzo istotną kwestią dotyczącą bezrobocia jest długość (okres) pozostawania osób bezrobotnych bez pracy. W powyższej tabeli przedstawiono ranking grup zawodów (według kodu 4-cyfrowego) generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie nyskim stworzony w oparciu o wskaźnik długotrwałego bezrobocia (liczymy stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy według stanu na koniec 2011 roku do liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie według stanu na koniec 2011 roku). Ujęto jedynie te grupy zawodów o największym wskaźniku długotrwałego bezrobocia, w których jest on większy lub równy 0,5. 19
Podsumowanie i wnioski Sprawozdanie w zakresie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest niezbędnym narzędziem w warunkach gospodarki rynkowej stanowiącym ważne źródło informacji i dającym ogólny obraz reakcji zachodzących w obrębie rynku pracy w danym rejonie. W rezultacie daje podstawę do przeciwdziałania bezrobociu. Należy jednak pamiętać, że nie powinno ono stanowić jedynego źródła informacji przy podejmowaniu decyzji w zakresie ustalania kierunków szkolenia osób bezrobotnych lub poszukujących pracy, czy też przy podejmowaniu przez absolwentów decyzji o wyborze kierunku ewentualnego, dalszego kształcenia. Opracowany ranking nie daje pełnego obrazu, nie stanowi kompleksowej analizy rynku pracy. Opiera się on wyłącznie na danych pochodzących z bazy danych zgromadzonej w Powiatowym Urzędzie Pracy bazy osób bezrobotnych oraz bazy ofert pracy. Do sporządzenia tabel dotyczących zawodów deficytowych i nadwyżkowych użyto tabel wynikowych przetworzonych przez system Syriusz dostępnych na stronie www.mz.praca.gov.pl. Należy pamiętać, że powyższe bazy nie zawierają informacji o wszystkich osobach bezrobotnych bądź poszukujących pracy, brak w nich informacji o osobach niezarejestrowanych. Często osoby poszukujące pracy korzystają z szeregu równorzędnych możliwości znalezienia zatrudnienia, np.: Internet, prywatne agencje, polecenie, itd. Natomiast w przypadku ofert pracy dane dotyczą jedynie ofert zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Nysie. Należy też zwróć uwagę na fakt, że duży odsetek ofert zgłoszonych do tut. Urzędu należy do grupy tzw. ofert subsydiowanych (roboty publiczne, prace interwencyjne, staże), które dają jedynie gwarancję zatrudnienia na krótkie okresy i jednocześnie w jakimś stopniu zakłamują rzeczywisty obraz zachowań na rynku pracy. Często zdarza się także, że do Urzędu trafiają oferty od tych samych pracodawców, powtarzające się nawet kilka razy w krótkim przedziale czasu, na te same stanowiska tzw. oferty trudne, które również niekorzystnie wpływają na rzetelność analizy. Następnym istotnym problemem w analizie rynku pracy wynikającym z mechanizmów rynkowych popytu i podaży na pracę jest szereg czynników trudnych do ujęcia, tj.: - wysokość proponowanego przez pracodawcę wynagrodzenia za pracę, - motywacja do podjęcia starań w celu pozyskania zatrudnienia, - chęć i możliwości finansowe lub rodzinne do podnoszenia kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych lub poszukujących pracy, - mobilność. 20
Wnioski z analizy przeprowadzonej przez Powiatowy Urząd Pracy w Nysie: - stopa bezrobocia w powiecie nyskim ukształtowała się na poziomie 18,9%; - osoby długotrwale bezrobotne stanowiły ponad 47 % ogółu zarejestrowanych; - najwięcej osób długotrwale bezrobotnych to osoby z grup wiekowych 25 34 oraz 45 54, - dwie ww. grupy wiekowe stanowią ponad 50% ogółu bezrobotnych; - najniższy stopień wykształcenia obserwujemy również w grupach wiekowych 45 54, 25 34 oraz w grupie 35 44, czyli u osób w przedziale wiekowym od 25 do 54 lat; - 61% ogółu wszystkich osób bezrobotnych to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i niższym; - na jedno stanowisko pracy przypadały 122 osoby bezrobotne; - duża część ofert to: oferty subsydiowane, oferty pracy na umowę zlecenie, oferty pracy sezonowej (okres wakacyjny); - najliczniej reprezentowanym zawodem (z pominięciem kategorii bez zawodu ) w strukturze osób bezrobotnych był zawód sprzedawca stan na koniec roku; - największa liczba ofert pracy (z pominięciem kategorii bez zawodu ) skierowana była do osób w zawodzie robotnik gospodarczy (261), monter sprzętu radiowego i telewizyjnego (243) i sprzedawca (201); - zidentyfikowano 30 zawodów deficytowych o najwyższym wskaźniku intensywności i 31 zawodów nadwyżkowych; - wyselekcjonowano 31 grup (kod 4-cyfrowy) zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. 21