Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. 1
Gorzowski Oddział Terenowy działa w strukturach Agencji Rynku Rolnego od 2002 r., a od 12 lat jako samodzielna jednostka organizacyjna obejmuje zasięgiem teren województwa lubuskiego. Beneficjentami OT ARR są: producenci rolni; przedsiębiorcy zajmujący się produkcją, przechowywaniem lub przetwórstwem artykułów rolno-spożywczych oraz zakupem i sprzedażą tych artykułów na terenie Unii lub krajów trzecich; organizacje zrzeszające powyższe podmioty. Agencja Rynku Rolnego uczestniczy w realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020, wspierającego promocję produktów ekologicznych, tradycyjnych i regionalnych, Programie Operacyjnym Pomoc Żywnościowa 2014 2020, Mleko w szkole oraz Owoce i warzywa w szkole. Ponadto ARR wspiera rynek produktów pszczelich, dofinansowuje zakup kwalifikowanego materiału siewnego oraz monitoruje wytwarzanie biogazu i rynek wina. W ostatnich latach coraz większą rolę w działalności ARR odgrywają działania promocyjno-informacyjne. Pokaz kulinarny Szlakiem owoców i warzyw w Szkole Podstawowej w Mierkowie, 13 października 2014 r.
Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Dopłaty do materiału siewnego W produkcji roślinnej duże znaczenie ma stosowanie w uprawach polowych wysokiej jakości materiału siewnego nowoczesnych odmian roślin uprawnych. Dlatego też od 2007 r. OT ARR w Gorzowie Wlkp. realizuje mechanizm Dopłaty do materiału siewnego, który rekompensuje rolnikom część kosztów ponoszonych w związku z zakupem materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany. W 2014 r. do OT ARR w Gorzowie Wlkp. wpłynęło 1370 wniosków o dopłatę do materiału siewnego ozimego wysianego w 2013 r. i jarego wysianego w 2014 r. Dopłatami zostało objętych prawie 25 tys. ha gruntów ornych. W tym okresie z tytułu dopłat wypłacono ponad 3,5 mln zł. W porównaniu z rokiem ubiegłym powierzchnia obsiana kwalifikowanym materiałem siewnym znacznie się zwiększyła o ponad 10 tys. ha, a kwota dopłat o 834 tys. zł. Odnotowano znaczny wzrost powierzchni obsiewanej zbożami. W ujęciu terytorialnym niezmiennie najwięcej wniosków o dopłatę do materiału siewnego wpłynęło do OT ARR w Gorzowie Wlkp. z powiatów: żagańskiego, świebodzińskiego, międzyrzeckiego, gorzowskiego, nowosolskiego, zielonogórskiego i wschowskiego, a najmniej z powiatów słubickiego i krośnieńskiego. Wynika to ze specyfiki tych terenów, pokrytych w dużym stopniu lasami i glebami o słabszych klasach bonitacyjnych. Wnioski o dopłatę do materiału siewnego w ramach pomocy de minims w latach 2007 2014 1
Biogaz rolniczy W całej Unii Europejskiej prowadzone są intensywne poszukiwania alternatywnych źródeł energii. Biogazownie są instalacjami przemysłowymi przyjaznymi środowisku. Stwarzają możliwość zaspokojenia własnych potrzeb energetycznych gospodarstw rolnych i ewentualnej sprzedaży nadwyżki do sieci, przy okazji pozwalają na utylizację odpadów oraz ponowne wykorzystanie składników odżywczych do nawożenia gleby. przez ARR Rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego. Według stanu na 3 lutego 2015 r. do rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego zostało wpisanych 58 biogazowni rolniczych, z czego 3 zlokalizowane są na terenie województwa lubuskiego. Surowce zużyte do produkcji biogazu rolniczego w województwie lubuskim (w tys. ton) Rodzaj surowca zużytego do produkcji biogazu rolniczego I kwartał 2014 r. II kwartał 2014 r. III kwartał 2014 r. IV kwartał 2014 r. Łącznie gnojowica 19,77 19,17 23,13 18,37 80,43 kiszonka z kukurydzy 7,29 6,45 4,94 4,81 23,50 obornik 2,09 2,33 1,68 1,78 7,88 pomiot kurzy 1,17 1,59 1,31 1,30 5,37 kukurydza ziarno 0,59 0,91 0,93 0,92 3,35 obierki z cebuli 0,22 0,44 0,45 0,15 1,27 wysłodki buraczane 0,08 0,17 0,68 1,46 2,39 odpady z przetwórstwa spożywczego 0,17 0,24 0,42 0,59 1,43 ogony buraków 0,95 0,95 Ogółem 31,38 31,32 33,55 30,33 126,58 Od 1 stycznia 2011 r., zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo energetyczne, działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania biogazu rolniczego lub wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego jest działalnością regulowaną, która wymaga wpisu do prowadzonego Podczas procesu fermentacji metanowej przedsiębiorstwa energet y- czne w woj. lubuskim wytworzyły 8,18 mln m 3 biogazu rolniczego, z którego wyprodukowano blisko 15,23 GWh energii elektrycznej i około 23,96 GWh ciepła. 2
Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Rynek wina Lubuskie to kolebka uprawy winorośli. Obecnie w Polsce działa już ponad 500 winnic. ARR w ramach wspólnej polityki rolnej UE określa potencjał produkcyjny upraw winorośli i wina w Polsce. Celem tych działań jest ocena wielkości zbiorów winogron i produkcji win oraz upraw winorośli, a także monitorowanie rynku. Z województwa lubuskiego w ewidencji prowadzonej przez Prezesa ARR zarejestrowanych jest 14 producentów. Pod względem produkcji wina w roku gospodarczym 2014/2015 Lubuskie plasuje się na 1. miejscu w kraju. Wstępne wyniki zbiorów winogron i produkcji wina w roku gospodarczym 2013/14 Rynek mleka Rok kwotowy 2014/2015 był ostatnim rokiem funkcjonowania systemu kwotowania produkcji mleka w UE. Postępujący proces zmniejszania liczby dostawców mleka ogółem i koncentrację produkcji w większych gospodarstwach rolnych jest widoczny także w województwie lubuskim. W strukturze dostawców hurtowych największą grupą (210) byli producenci dysponujący kwotą indywidualną do 50 tys. kg. W przedziale od 1 mln do ponad 14 mln kg 9 dostawców dysponowało kwotą indy widualną w w ysokości ponad 50 mln kg, co stanowiło 53% kwoty, którą dysponowało Lubuskie. Od 1 kwietnia 2015 r. nastąpiło zniesienie systemu kwotowania produkcji mleka. Reguły, jakie mają obowiązywać na r ynku mleka, Rada UE zawarła w rozporządzeniu zwanym pakietem mlecznym. 3
Pakiet mleczny ma: wprowadzić mechanizmy osłonowe dla gospodarstw po likwidacji kwotowania mleka w UE, zwiększyć siłę przetargową producentów mleka tak, aby zapewnić im właściwe ceny za surowe mleko w zgodzie z przepisami o konkurencji oraz wspomóc ich po wygaśnięciu kwot mlecznych, podbudować pozycję producentów mleka w łańcuchu dostaw i utrzymać równowagę całego sektora, przy jednoczesnym zwiększeniu orientacji prorynkowej. Wsparcie rynku produktów pszczelich ARR udziela pomocy finansowej sektorowi pszczelarskiemu. Ma ona służyć przede wszystkim: ujednoliceniu warunków produkcji miodu, rozwojowi terenów wiejskich, utrzymaniu równowagi ekologicznej, przeciwdziałaniu rozdrobnieniu produkcji i zbytu miodu, równoważeniu podaży i popytu, a także zwalczaniu choroby pszczół warrozy. Pomoc w ramach programu opracowanego przez Polskę i zatwierdzonego przez Komisję Europejską kierowana jest do związków, stowarzyszeń, zrzeszeń, spółdzielni pszczelarskich, grup producenckich pszczelarzy oraz jednostek badawczych. Rokrocznie związki pszczelarskie z województwa lubuskiego składają projekty i korzystają ze wsparcia udzielanego przez Agencję. W sezonie 2013/2014 zrealizowano 11 umów na kwotę ponad 687 tys. zł. Dużym zainteresowaniem cieszył się zakup leków oraz sprzętu pszczelarskiego. W województwie lubuskim na te rodzaje wsparcia przeznaczono ponad 558 tys. zł, o 18% więcej w porównaniu z sezonem 2012/2013. Dotychczas największym dofinansowaniem na terenie województwa lubuskiego objęte były działania na rzecz odbudowy pogłowia rodzin pszczelich oraz profilaktyki w ramach z w a l c z a n i a w a r r o z y. O d s e z o n u 2008/2009 do sezonu 2013/2014 rozliczono projekty na kwotę ponad 4,7 mln zł. Mleko w szkole to popularna nazwa mechanizmu Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych, który funkcjonuje od roku szkolnego 2004/2005. Realizowane przez Agencję działanie wspiera spożycie mleka i jego przetworów w szkołach, a tym samym kształtuje prawidłowe nawyki żywieniowe wśród dzieci i młodzieży. Obecnie na terenie działania OT ARR w Gorzowie Wlkp. aktywnych jest 4 Mleko w szkole 6 dostawców mleka oraz 4 placówki oświatowe (zarejestrowani jako wnioskodawcy). W roku szkolnym 2014/2015 w Lubuskiem w programie Mleko w szkole zarejestrowanych zostało 425 placówek oświatowych. Uczęszcza do nich ponad 100 tys. dzieci, z czego ponad 61% aktywnie korzysta z programu, najwięcej w powiatach zielonogórskim, gorzowskim, żarskim i nowosolskim.
Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Liczba placówek i uczniów uczestniczących w programie Mleko w szkole w województwie lubuskim (według powiatów) Powiat Placówki Uczniowie gorzowski 65 18 391 krośnieński 32 6 190 międzyrzecki 22 6 354 nowosolski 39 9 351 słubicki 16 4 363 strzelecko-drezdenecki 19 3 769 sulęciński 14 3 888 świebodziński 28 5 461 wschowski 26 4 796 zielonogórski 86 23 399 żagański 33 8 352 żarski 5 9 437 Ogółem 425 103 751 Program jest finansowany z budżetu unijnego oraz krajowego. Trzecim źródłem finansowania jest Fundusz Promocji Mleka. W roku szkolnym 2013/14 do placówek oświatowych województwa lubuskiego dostarczono ponad 1,4 mln litrów mleka, a OT ARR w Gorzowie Wlkp., na podstawie złożonych wniosków o dopłatę, wypłacił łącznie ponad 7 mln zł, w tym: w ramach dopłaty unijnej ponad 2 mln zł, dopłaty krajowej 5 mln zł oraz dopłaty z Funduszu Promocji Mleka ponad 125 tys. zł. Owoce i warzywa w szkole Ten program unijny Komisja Europejska uruchomiła od roku szkolnego 2009/2010. Finansowany jest ze środków pochodzących z budżetu UE (w 88%) oraz środków pochodzących z budżetu krajowego (w 12%). Celem programu jest długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych dzieci poprzez zwiększanie udziału owoców i warzyw w ich codziennej diecie, a w rezulta- cie przeciwdziałanie otyłości, cukrzycy i innym chorobom wynikającym z nieprawidłowego sposobu odżywiania oraz propagowanie zdrowego stylu życia poprzez działania edukacyjne realizowane w szkołach podstawowych. W programie Owoce i warzywa w szkole biorą udział uczniowie klas 0 oraz I III szkół podstawowych. Zgodnie ze strategią krajową uczestniczące 5
w programie dzieci otrzymują owoce i warzywa nieodpłatnie. W drugim semestrze roku szkolnego 2009/2010 podpisano 157 umów na dostarczanie owoców i warzyw, a już w drugim semestrze roku szkolnego 2014/2015 252 umowy, czyli o 62,3% więcej. Podobnie rośnie liczba uczniów z 15 894 uczestniczących w pierwszym semestrze roku szkolnego 2009/2010 do 31 690 w drugim semestrze roku szkolnego 2014/2015. Obecnie w województwie z programu korzysta ponad 88% uprawnionych dzieci. Realizując program Owoce i warzywa w szkole, placówki oświatowe co najmniej dwa razy w semestrze włączają do programu nauczania dodatkowe działania o tematyce prozdrowotnej. Najczęstszą formą takich zajęć są lekcje poglądowe, wycieczki do sadów, ogrodów, spotkania ze specjalistami, pokazy kulinarne, prowadzenie gazetki tematycznej, quizy internetowe, a także zajęcia sportowo-rekreacyjne. Oddział Terenowy ARR w Gorzowie Wlkp. co roku oferuje pomoc szkołom w organizacji imprez edukacyjno-sportowych. W 2014 r. po raz trzeci zorganizował cykl spotkań edukacyjnych Szlakiem owoców i warzyw, imprezę plenerową Warzywiada w ogrodzie botanicznym, a także konferencję Program Owoce w szkole jako element edukacji zdrowotnej. Liczba dzieci biorących udział w programie Owoce w szkole w roku szkolnym 2014/15 (według powiatów) 6
Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Fundusze promocji produktów rolno-spożywczych Fundusze promocji żywności tworzone są w celu wspierania marketingu rolnego, wzrostu spożycia oraz promocji produktów rolno-spożywczych. Cele te są realizowane w szczególności poprzez prowadzenie kampanii informacyjnych i promocyjnych produktów rolno-spożywczych. W 2014 r. w OT ARR w Gorzowie Wlkp. wpłat na te fundusze dokonało 169 podmiotów z obszaru woj. lubuskiego. Wpłaty te dotyczą siedmiu funduszy (z wyjątkiem Funduszu Promocji Mięsa Owczego i Funduszu Promocji Mięsa Końskiego), a łączne zobowiązania z tego tytułu wyniosły 732 000 zł (bez wpłat na Fundusz Promocji Mleka). Funduszami zapewniającymi największy wpływ środków w woj. lubuskim w 2014 r. były: Fundusz Promocji Mięsa Drobiowego, na który wpłacono 550 810 zł, Fundusz Promocji Owoców i Warzyw, na który wpłacono 139 770 zł. Corocznie rejestrowany jest wzrost wpływów na fundusze promocji produktów rolno-spożywczych od podmiotów z województwa lubuskiego. Pomoc żywnościowa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 z dnia 11 marca 2014 r. ustanowiło Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym. Fundusz ma na celu ograniczenie skali ubóstwa w krajach członkowskich Unii Europejskiej i będzie realizowany w formie krajowych programów operacyjnych. Programy operacyjne państw członkowskich będą współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (85%) i ze środków krajowych (15%). Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014 2020 realizowany w Polsce w ramach ww. funduszu obejmuje zakup i dystrybucję żywności wśród osób najbardziej potrzebujących oraz obligatoryjne działania towarzyszące. Działania te prowadzone są przez organizacje partnerskie. W ramach nowo uruchomionego programu w grudniu 2014 r. do Lubuszan trafiło 600 ton żywności (w tym: olej, cukier, mleko, makaron, konserwy mięsne). 7
Promocja żywności Rosnąca konkurencyjność na rynku krajow ym i światow ym powoduje, że ARR wspiera działania mające na celu promocję produk tów rolno - -spożywczych. Ziemia Lubuska to miejsce niepowtarzalnych i wyjątkowych produktów żywnościowych. Lubuszanie oferują produkty o unikatowym smaku i wysokiej jakości, zdobywające uznanie zarówno na rynku lokalnym, jak i za granicą. OT ARR, realizując działania informacyjno-promocyjne w zakresie rozwoju sektora żywności regionalnej, tradycyjnej i ekologicznej, wspiera inicjatywy lokalnych producentów żywności, m.in. Nasze Kulinarne Dziedzictwo Smaki Regionów, Smaki Pojezierza Regionalny Dzień Rybaka, Jarmark Lubuskich Smaków czy Wielisławickie Jadło Regionalne. Podejmujemy również współpracę ze szkołami rolniczymi i gastronomicznymi. Chcemy zachęcić młode pokolenie do zachowania tradycji polskiej kuchni Impreza plenerowa Warzywiada w Ogrodzie Botanicznym w Zielonej Górze, 7 czerwca 2014 r. poprzez organizację warsztatów kulinarnych, spotkań informacyjnych czy konkursów. Rok 2015 będzie jubileuszem pięciolecia, w którym zorganizujemy warsztaty kulinarne dla wybranych szkół rolniczych i gastronomicznych. Finałem tych warsztatów tradycyjnie już będzie konkurs kulinarny Zdrowe, smaczne, oryginalne, nasze dania regionalne. Podczas konkursu młodzież przygotuje potrawy promujące produkty regionalne i tradycyjne, związane z ich rodzinnymi terenami. Angażujemy się również w pomoc dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży. Od roku 2011 uczestniczymy w pokazach kulinarnych i wydarzeniach, takich jak Międzynarodowy Festiwal Artystyczny pn. Dzieci Europy Europakinder, Święto bulwy ziemniaczanej. Współpracując z placówkami oświatowymi i samorządami terytorialnymi, promujemy programy Mleko w szkole i Owoce i warzywa w szkole oraz zasady właściwego odżywiania. W 2014 r. braliśmy udział w wydarzeniach takich jak: spotkania edukacyjno-plenerowe Warzywiada w Ogrodzie Botanicznym, konferencja pt. Program Owoce w szkole jako element edukacji zdrowotnej, warsztaty kulinarne Szlakiem owoców i warzyw, konkursy plastyczne Apetyt na zdrowie, Jedz warzywa i pij mleko, a nagroda niedaleko. 8
Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Działalność informacyjna Polityka informacyjna prowadzona przez Oddział ma na celu zachęcić aktualnych i przyszłych beneficjentów do wykorzystywania środków finansowych oferowanych w ramach programów realizowanych przez ARR. Od kilku lat najskuteczniejszą formą działań informacyjnych są bezpośrednie spotkania informac yjne z b enef icjen - tami, instytucjami współpracującymi z ARR oraz lokalną spo łec znością. Podczas ważnych wojewódzkich wydarzeń informacyjno-promocyjnych organizujemy konferencje, seminaria, szkolenia oraz Dożynki Wojewódzkie w Kożuchowie, 31 sierpnia 2014 r. przez dyrektora Oddziału w lokalnych rozgłośniach radiowych i programach telewiz yjnych. Główną rolę w prostoiska konsultacyjne. W 2014 r. OT wziął udział (także jako organizator) w blisko 200 różnorodnych działaniach informacyjnych. Informacje o działaniach realizowanych przez ARR często przekazywane były w formie wywiadów udzielanych Wręczenie nagrody dla laureata konkursu plastycznego Jedz owoce i pij mleko, a nagroda niedaleko w Szkole Podstawowej nr 3 w Sulechowie, 27 lutego 2014 r. wadzonej polityce informacyjnej OT pełniły komunikaty, dotyczące poszczególnych mechanizmów, rozsyłane drogą e-mailową do instytucji rolniczych, samorządowych i oświatowych. Były one zamieszczane na stronach internetowych tych instytucji. Realizacja przez OT powierzonych zadań wymaga aktywnej współpracy z placówkami oświatowymi. Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. organizuje spotkania informacyjne, warsztaty z młodzieżą ze szkół o profilu rolniczym i gastronomicznym, m.in. przeprowadzono warsz tat y dla uc zniów Zespo łów Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Kamieniu Małym, Bobowicku oraz w Henrykowie.
Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Gorzowie Wielkopolskim ul. Walczaka 25 66-400 Gorzów Wlkp. e-mail: gorzow@arr.gov.pl Dyrektor Zastępca Dyrektora Marian Dąbrowski Sekretariat: tel. 95 728 26 58 faks 95 728 27 86 Sekcje: Sekcja Finansowo-Księgowa tel. 95 720 87 68 Sekcja Administracji tel. 95 720 87 75 Sekcja Kontroli Technicznych tel. 95 720 87 76 Sekcja Interwencji tel. 95 720 87 66 Sekcja Kwotowania Produkcji Mleka tel. 95 720 87 72 Sekcja Informacji i Promocji tel. 95 720 87 74 www.arr.gov.pl Agencja Rynku Rolnego Centrala ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa od lipca 2015 r. zmiana siedziby: ul. Karolkowa 30 01-207 Warszawa Telefoniczny Punkt Informacyjny 22 661 72 72 ARR kwiecień 2015 ISBN 978-83-64002-57-1 Broszura ma charakter wyłącznie informacyjny. ARR zastrzega, że publikacja ta nie stanowi oferty kierowanej 10 do beneficjentów ani nie jest zobowiązaniem ARR do działań mogących wynikać z treści broszury.