INDICE Presentazione XIII Interventi di saluto Massimo Egidi, Magnifico Rettore Università Luiss Guido Carli - Roma XXIII Alessandro Pajno, Sottosegretario di Stato al Ministero dell Interno XXVI Wojciech Ponikiewski, Ministro plenipotenziario dell Ambasciata della Repubblica di Polonia in Italia XXX Introduzione Gian Candido De Martin, Università Luiss Guido Carli Roma XXXV PARTE I Le dinamiche della forma di Stato nei due ordinamenti L evoluzione costituzionale della Polonia: dal Patto di Varsavia all adesione all Unione Europea Hanna Suchocka, Ambasciatore della Repubblica di Polonia presso la Santa Sede 3 L evoluzione della forma di Stato in Italia: uno Stato regionale senz anima? Tania Groppi, Università di Siena 17 I profili evolutivi della forma di Stato nell ordinamento polacco Zbigniew Witkowski, Università Nicolò Copernico di Toruń 47
VIII INDICE I raccordi fra centro e periferia in Italia Guido Meloni, Università del Molise 63 PARTE II I profili evolutivi della forma di governo : tra ipotesi di rafforzamento degli esecutivi e debolezze dei sistemi elettorali Introduzione Sergio Bartole, Università di Trieste - Presidente dell Associazione italiana dei costituzionalisti 85 Appunti sulle trasformazioni della forma di governo italiana Marco Olivetti, Università di Foggia 91 I profili evolutivi della forma di governo nell ordinamento costituzionale polacco Dariusz Gόrecki, Università di Łόdź 119 Forma di governo e procedure finanziarie in Italia Nicola Lupo, Università Luiss Guido Carli -Roma 139 Legge elettorale e Parlamento in Italia: tra contraddizioni e ipotesi di riforma Pier Luigi Petrillo, Università Luiss Guido Carli -Roma 169 Le ipotesi di riforma della legislazione elettorale in Polonia Andrzej Sokala, Università Nicolò Copernico di Toruń 193
INDICE IX PARTE III I rapporti tra gli ordinamenti nazionali e l Unione europea: il ruolo delle assemblee rappresentative e quello della giurisprudenza costituzionale Introduzione Giovanni Maria Flick, Vicepresidente della Corte costituzionale italiana 213 I rapporti tra l ordinamento interno e quello comunitario nella giurisprudenza costituzionale polacca: profili ricostruttivi e spunti problematici Katarzyna Witkowska - Chrzczonowicz, Piotr Chrzczonowicz, Università Nicolò Copernico di Toruń 221 Il mandato di arresto europeo nella giurisprudenza del Tribunale costituzionale polacco Bożena Gronowska, Università Nicolò Copernico di Toruń 245 I rapporti tra l ordinamento comunitario e quello nazionale nella giurisprudenza costituzionale italiana Alfonso Celotto, Università RomaTre 273 La partecipazione delle assemblee rappresentative alla fase ascendente del diritto comunitario: un parallelo tra Italia e Polonia di Piero Gambale, Università di Siena 299 Conclusioni Zbigniew Witkowski, Università Nicolò Copernico di Toruń 319 Gian Candido De Martin, Università Luiss Guido Carli 329
X INDICE SPIS TREŚCI Prezentacja XVII Powitania Massimo Egidi, Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Luiss Guido Carli Rzym XXV Alessandro Pajno, Wiceminister Spraw Wewnętrznych Republiki Włoskiej XXVIII Wojciech Ponikiewski, Minister Pełnomocny - Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie XXXIII Wstęp Gian Candido De Martin, Uniwersytet Luiss Guido Carli Rzym. XXXIX CZĘŚĆ I Dynamika formy państwa w obu porządkach prawnych Ewolucja konstytucyjna Polski: od Układu Warszawskiego do przystąpienia do Unii Europejskiej Hanna Suchocka, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej 13 Ewolucja formy państwa we Włoszech: państwo regionalne bez duszy? Tania Groppi, Uniwersytet w Sienie 43 Forma państwa w aktualnym, polskim porządku prawnym Zbigniew Witkowski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 59
INDICE XI Powiązania między centrum państwa a władzą lokalną (peryferyjną) we Włoszech Guido Meloni, Uniwersytet Molise 81 CZĘŚĆ II Zarys ewolucyjny formy rządu : między postulatem wzmocnienia władzy wykonawczej a niedomaganiami systemów wyborczych Wprowadzenie Sergio Bartole, Uniwersytet w Trieście Przewodniczący Włoskiego Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego 89 Uwagi o przekształceniach formy rządu we Włoszech Marco Olivetti, Uniwersytet w Foggi 117 Zarys ewolucyjny formy rządu w polskim porządku konstytucyjnym Dariusz Górecki, Uniwersytet Łódzki 135 Forma rządu a procedury finansowe we Włoszech Nicola Lupo, Uniwersytet Luiss Guido Carli Rzym 165 Ordynacja wyborcza i Parlament we Włoszech: kontrowersje i postulaty reform Pier Luigi Petrillo, Uniwersytet Luiss Guido Carli - Rzym 191 Projekty reform ustawodawstwa wyborczego w Polsce Andrzej Sokala, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 207
XII INDICE CZĘŚĆ III Stosunki między krajowymi porządkami prawnymi a Unią Europejską: rola izb parlamentarnych i orzecznictwa sądów konstytucyjnych Wprowadzenie Giovanni Maria Flick, Wiceprezes Sądu Konstytucyjnego Republiki Włoskiej 219 Stosunki między wewnętrznym i wspólnotowym porządkiem prawnym w polskim orzecznictwie konstytucyjnym: zarys zagadnienia i podstawowe problemy Katarzyna Witkowska-Chrzczonowic, Piotr Chrzczonowicz, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 239 Europejski nakaz aresztowania w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego Bożena Gronowska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 269 Stosunki między wspólnotowym i krajowym porządkiem prawnym we włoskim orzecznictwie konstytucyjnym Alfonso Celotto, Uniwersytet Roma Tre - Rzym III 297 Udział izb parlamentarnych we wstępnej fazie tworzenia prawa wspólnotowego: porównanie Włoch i Polski Piero Gambale, Uniwersytet w Sienie 315 Podsumowanie Zbigniew Witkowski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 323 Gian Candido De Martin, Uniwersytet Luiss Guido Carli - Rzym 335