Moduł 7 Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych 1. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych za pomocą oprogramowania wbudowanego w system operacyjny 2. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania 3. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych z wykorzystaniem urządzeń do tego przeznaczonych 4. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych w chmurze 5. Czynności serwisowe związane z diagnostyką i naprawą komputera osobistego
1. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych za pomocą oprogramowania wbudowanego w system operacyjny Poprzedni moduł przybliżył nam ważne zagadnienie odzyskiwanie danych. Pokazaliśmy, że jest to sytuacja specyficzna wymagająca od nas wiedzy, umiejętności, zastosowania właściwych narzędzi i procedur, a często także zdrowego rozsądku, który sprzyja podejmowaniu optymalnych działań. Zgodnie z przysłowiem Lepiej zapobiegać niż leczyć mamy i tutaj skuteczne rozwiązanie taką metodą zapobiegawczą jest systematyczne tworzenie kopii zapasowych danych. Kopia bezpieczeństwa (ang. backup copy) to w informatyce dane, które mają służyć do odtworzenia oryginalnych danych w przypadku ich utraty lub uszkodzenia. Należy tu podkreślić, że kopia bezpieczeństwa to nie to samo co archiwizacja danych. Nie jest to też alternatywa, (tylko raczej uzupełnienie) dla redundantnych systemów przechowywania danych w pamięci masowej, np. RAID. Systemy redundantne nie chronią przed przypadkowym nadpisaniem danych, co często się zdarza, głównie z winy osoby pracującej na takich danych. Wtedy bardzo dobrze jest mieć właśnie kopię bezpieczeństwa danych sprzed zmian (zamierzonych lub niezamierzonych). 1 Wiemy, że dane i nośniki na których są zapisane mogą ulec uszkodzeniu na wskutek różnych (zewnętrznych i wewnętrznych) czynników. Więc nie będziemy wielkimi prorokami gdy założymy, że i nam może się to zdarzyć. Wcześniej czy później utracimy pewne dane, które są dla nas z określonych powodów cenne. Dlatego powinniśmy zawczasu przygotować się na taką ewentualność. Aby skutecznie przeciwdziałać utracie danych trzeba wykonywać okresowe kopie zapasowe, które warto zapisać na nośnikach nie będących integralną częścią zestawu komputerowego. Temat ten omówimy w następnych rozdziałach. Ponieważ dobór nośników, lokalizacja i zabezpieczenia danych zależą od ich ważności oraz od wrażliwości z punktu widzenia prawa polskiego to jest Ustawy z dnia 28 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz.U. z 2002r. nr 101 pozycja 926 z późniejszymi zmianami). Właśnie ten akt prawny reguluje zasady postępowania z danymi określonymi (tamże) jako wrażliwe (tzw. sensytywne). Terminowość tworzenia kopii zapasowych opracowujemy każdorazowo dla danego sprzętu komputerowego biorąc pod uwagę wiele czynników związanych między innymi z: warunkami pracy zestawu, istotnością danych przetwarzanych, możliwościami finansowymi firmy oraz czasem przeznaczonym na serwisowanie sprzętu. Okresowe tworzenie (i przechowywanie) historii danych nazywamy właśnie archiwizacją danych. Zatem według terminologii informatycznej słowo ARCHIWIZOWAĆ oznacza: zapisywać dane na innym nośniku niż ten na którym powstały, by zapobiegać ich utracie 2. Archiwizacja danych (ang. data archiving) w rozumieniu informatyki, jest to czynność przeniesienia danych w inne miejsce w pamięci masowej, w celu ich długotrwałego przechowywania. W Polsce pojęcie często mylone z kopią bezpieczeństwa. W procesie archiwizacji dane starsze, mniej używane przenoszone są na wolniejsze, tańsze nośniki danych. 3 Celem tworzenia kopii zapasowych (tzw. backup-u) jest zabezpieczenie danch i/lub systemów przed nagłą ich utratą związaną ze zdarzeniem losowym takim jak np. awaria sprzętu. Niestety sporządzanie kopii zapasowej jest jednym z tych zadań które lubimy odkładać na jutro, ze względu na to, że zazwyczaj komputer nie ostrzega nas 1 http://pl.wikipedia.org/wiki/kopia_bezpiecze%c5%84stwa 2 Encyklopedyczny słownik języka polskiego od A do Z, Wrocław 2006r. s. 90 3 http://pl.wikipedia.org/wiki/archiwizacja_danych 2
o zbliżającej się awarii. Potrzeba tworzenia kopii zapasowej ujawnia się wtedy gdy na ekranie pojawi nam się komunikat o uszkodzeniu dysku twardego np. DISK BOOT FAIL- URE, INSERT SYSTEM DISK AND PRESS ENTER lub Primary/Secondary hard disk fail. Patrząc historycznie oprogramowanie komputerów osobistych miało zaimplementowane mechanizmy wspomagające tworzenie kopii zapasowych. Już w systemie MS DOS znajdował się atrybut pliku o nazwie archiwalny. Należy wyjaśnić, że atrybut pliku archiwalnego - określa czy dany plik został zmodyfikowany od momentu jego ostatniej archiwizacji, zazwyczaj jest nadawany każdemu plikowi zaraz po jego utworzeniu lub zmodyfikowaniu 4. Obecnie systemy operacyjne zawierają swoiste narzędzia wspomagające tworzenie kopii bezpieczeństwa. Jednym z takich narzędzi jest program Kopia zapasowa. Rysunek 1 Centrum akcji z komunikatem dotyczącym konfiguracji kopii zapasowej [opracowanie własne] Aby je uruchomić musimy wpisać w pole wyszukiwania tekst Kopia zapasowa lub z panelu sterowania wybrać Kopia zapasowa/przywracanie. Jeżeli w systemie nie skonfigurowaliśmy backup-u danych to do programu możemy wejść też poprzez komunikat w Centrum akcji. Wybierając opcję: Konfiguruj kopie zapasową będziemy mogli dostosować sposób wykonywania kopii. Gdy uruchomimy pierwszy raz program Kopia zapasowa ukarze nam się okno z wyborem miejsca w którym ma być zapisana kopia zapasowa danych. W naszym przypadku jedyna opcja wykonania kopii jaka jest dostępna to wykonanie kopii w sieci Zapisz w sieci...(patrz Rysunek 2). Jak widać (na poniższym rysunku) program nie wykrył żadnych dysków, na których mógłby zapisać kopię zapasową. Więc kolejnym krokiem jest wyszukanie informacji o przyczynie zaistnienia takiego błędu. 4 http://pl.wikipedia.org/wiki/plik#dos_i_windows 3
Rysunek 2 Wybór miejsca utworzenia kopii zapasowej [opracowanie własne] Poznając nowe narzędzia zwracamy uwagę na hiperłącza pojawiające się w oknach dialogowych programu ponieważ często one skutecznie pomagają w znalezieniu wielu bardzo pomocnych informacji. Zalecam przeglądnięcie tych niebieskich podkreślonych tekstów, które mogą uchronić nas przed błędnym wykorzystywaniem narzędzi. Ponadto poznamy szersze możliwości programu, a co najmniej zapoznamy się z terminologią stosowaną w nim. Ponieważ aplikacja informuje nas, że [...]nie może odnaleźć żadnych dysków, na których można zapisać kopie zapasowe musimy odwiedzić link Wskazówki dotyczące wybierania miejsca docelowego kopii zapasowej. Powyższa lokalizacja w pełni wytłumaczy nam zaistniałą sytuację. Niżej zacytuję część tego opracowania: Gdy użytkownik wybiera lokalizację docelową kopii zapasowej, kreator wyszukuje na komputerze potencjalne lokalizacje i wyświetla ich listę. Jeśli lokalizacja docelowa, której chce się użyć, nie jest widoczna na liście, ta sytuacja może wynikać z jednego z następujących powodów 5 : Lokalizacja docelowa jest stacją taśm. Nie można zapisywać kopii zapasowych na taśmach. Lokalizacja docelowa jest dyskiem, którego kopia zapasowa ma zostać wykonana. Nie można wykonać kopii zapasowej dysku na tym dysku. Nie można (na przykład) wykonać kopii zapasowej zawartości dysku E: na dysku E:. Lokalizacja docelowa jest stacją dysków CD-ROM lub DVD. Nie można wykonać kopii zapasowej przy użyciu stacji dysków CD-ROM lub DVD. Należy użyć nagry- 5 Gdzie należy zapisywać kopię zapasową? Pomoc i obsługa techniczna systemu Windows 4
warki dysków CD lub DVD. Nazwane są one też stacjami dysków CD-R/CD-RW lub DVD-R/DVD-RW. Lokalizacja docelowa nie jest sformatowana przy użyciu systemu plików NTFS czy FAT lub w uniwersalnym formacie dysków (UDF, Universal Disk Format), nazywanym także systemem Live File System. Kopie zapasowe można zapisywać tylko na dyskach sformatowanych z użyciem systemów plików NTFS, FAT lub UDF. Aby uzyskać więcej informacji, zobacz temat Konwertowanie dysku twardego lub partycji na format NTFS. Lokalizacja docelowa jest dyskiem, na którym jest zainstalowany system Windows, lub dyskiem systemowym (dyskiem używanym przez system Windows do uruchamiania komputera, nazywanym również dyskiem startowym). Lokalizacja docelowa jest partycją odzyskiwania. Jest to specjalna partycja utworzona przez producenta komputera, która zawiera pliki i narzędzia służące do przywracania komputera do ustawień producenta, jeśli komputer przestanie prawidłowo działać. W naszym przypadku system miał jedną partycję, na której był system, oraz podłączony napęd DVD, bez możliwości nagrywania. Naszą kopię zapasową zapiszemy na zewnętrznym nośniku podłączonym do USB. Więc (w pierwszej kolejności) podłączymy dysk do komputera, a potem odświeżymy listę możliwych lokalizacji kopii zapasowej. Rysunek 3 Wybór zawartości kopi zapasowej [opracowanie własne] Po wyborze lokalizacji przychodzi czas na podanie zawartości kopii zapasowej. Mamy tu do wyboru dwie opcje. Pierwsza z nich to wybór automatyczny zawierający zalecane ustawienie wykonania kopi zapasowej. Gdy wybierzemy tę opcję przekopiowane zostaną dane z domyślnych folderów systemowych oraz wykonany zostanie obraz systemu. 5
Po wybraniu tej opcji nie możemy dodać dodatkowych lokalizacji pików do backup-u (czyli kopii zapasowej). Druga opcja (Pozwól mi wybrać) pozwala nam na większą kontrolę nad procesem tworzenia kopii. Możemy wybrać katalogi, które mają być uwzględnione w tym procesie oraz mamy kontrolę nad tworzeniem obrazu systemu (możemy go utworzyć lub nie), zależnie od potrzeb. Rysunek 4 Podsumowanie kopii zapasowej przy wyborze automatycznym. [opracowanie własne] Gdy pojawi się nam podsumowanie kopii zapasowej, (czyli po zatwierdzeniu trybu automatycznego lub trybu wyboru) możemy dostosować harmonogram tworzenia kopii zapasowej. Przy czym harmonogram dotyczy tworzenia tzw. kopii przyrostowej zawierającej tylko dane zmienione lub nowo zapisane na dysku. Przypomnijmy zatem jakie mamy podstawowe rodzaje kopii zapasowej: pełna kopia (podstawowa), kopia różnicowa, kopia przyrostowa. Wyżej wymienione rodzaje podstawowe wskazują na sposób w jaki zostanie wykonana kopia zapasowa. Kopia pełna to kopia jeden do jeden czyli zawierająca powielone dane. Kopia przyrostowa tworzona jest na podstawie poprzednio wykonanej kopi danych (dowolnego typu) i zawiera tylko dane zmodyfikowane od czasu ostatniej operacji backup-u. 6
Kopia różnicowa zawiera pliki nowo utworzone oraz pliki których zawartość uległa zmianie od wykonania ostatniej kopii pełnej(podstawowej). Przy odtwarzaniu danych najmniej pracy wykonamy wykorzystując dane z kopii podstawowej. Odtworzenie kopii różnicowej jest następną (bardziej czasochłonną) operacją ponieważ musimy odtworzyć kopię podstawową i jedną kopię różnicową (ostatnią). Natomiast najwięcej czasu zabierze nam operacja odtworzenia z kopii przyrostowych. Jest tak dla tego, że musimy oprócz kopii podstawowej przywrócić (według kolejności) wszystkie kopie przyrostowe utworzone po niej. Rysunek 5 Ustawienie harmonogramu automatycznego wykonywania kopii zapasowej. [opracowanie własne] Warto także utworzyć sobie harmonogram wykonywania kopii zapasowej, uwzględniający naszą ingerencje w ten proces. A więc ustawiamy częstotliwość uruchamiania i tworzenia przyrostowej kopii zapasowej oraz obligujemy się do wykonania pełnej kopii (powiedzmy) raz na miesiąc. Wcześniejsze wersje (odpowiednio opisane) możemy archiwizować na zewnętrznych nośnikach danych, w wyznaczonym miejscu składowania kopii. Gdy skonfigurujemy już kopię zapasową i zatwierdzimy dokonane wybory wtedy program przejdzie do jej utworzenia. Program Kopia zapasowa Windows dla archiwizowania danych obsługuje następujące rodzaje nośników: dyski optyczne dyski Flash USB dyski twarde 7
niektóre nośniki wymienne (np karty flash). Rysunek 6 wykonywanie kopii zapasowej [opracowanie własne] Gdy spotka nas awaria systemu możemy wykorzystać nasze kopie zapasowe do odzyskania pełnej funkcjonalności sprzętu. Jeżeli uszkodzeniu uległ dysk, a my posiadamy kopie wykonane przy pomocy opisywanego narzędzia, odtworzenie systemu z danymi nie stanowi problemu. W tym przypadku montujemy dysk w komputerze i korzystając z Dysku naprawy systemu lub dysku instalacyjnego Windows odtwarzamy dane krok po kroku. Przy kopiach warto mieć płytę Dysk naprawy systemu. Aby ją utworzyć, musimy wykonać kolejno następujące czynności: 1. otworzyć aplet Kopia zapasowa i przywracanie 2. w lewym okienku kliknąć pozycję Utwórz dysk naprawy systemu, a następnie postępować zgodnie z instrukcjami 3. jeżeli zostaniemy poproszeni o hasło administratora należy je podać 4. gdy pojawi się okno z komunikatem o dysk instalacyjny systemu Windows to należy go włożyć do napędu. Aby odzyskać dane postępujemy według następującej procedury: 1. w biosie ustawiamy rozruch komputera z płyty CD/DVD 2. wkładamy do napędu dysk naprawy systemu 3. uruchamiamy komputer 8
4. po pojawieniu się na ekranie komputera monitu naciśnij dowolny klawisz, aby uruchomić komputer z dysku naprawy systemu zatwierdzamy operację dowolnym klawiszem 5. ustawiamy opcje językowe (wybór języka programu) 6. w ostatnim oknie wybieramy opcje odzyskiwania i po zatwierdzeniu obserwujemy proces przywracania systemu. 2. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania. Oprócz narzędzi wbudowanych w system operacyjny mamy ponadto wiele programów wspomagających tworzenie kopii zapasowych. My wybraliśmy jednego przedstawiciela w celu pokazania przykładowego rozwiązania. Wybór padł na EaseUS TODO Backup Free. Program ten posiada wiele użytecznych opcji, takich jak: tworzenie kopii danych (opcja Backup), odtworzenie dane z kopii (opcja Recovery), tworzenie pełnych obrazów dysku lub ich partycji (opcja Clone) tworzenie i zarządzanie harmonogramem wykonywania kopii (zakładka Management). Aby skutecznie wykonać kopię zapasową należy wybrać opcję Backup z zakładki Home. Rozwinie nam się wtedy zestaw dostępnych tutaj opcji i tak możemy: wykonać tylko kopie wskazanych danych Data backup lub kopię całych dysków i partycji Disk/Partition backup. Rysunek 7 Program EaseUS Todo Backup Free [opracowanie własne] 9
Po wybraniu opcji Disk/Partition backup przejdziemy do wyboru tych partycji których kopię zapasową chcemy utworzyć. Miejsce zapisu kopii wskazujemy w polu Destination. Po dokonaniu powyższych wyborów możemy zaznaczyć konieczność utworzenia tak zwanej kopii lustrzanej (checkbox sector by sector backup). Możemy również zastosować inne opcje do których odnośniki są umieszczone poniżej, a dotyczą harmonogramu (Schedule). Rysunek 8 Wybór partycji do kopiowania i miejsca zapisu backup-u. [opracowanie własne] Po wybraniu odpowiednich opcji możemy już uruchomić wykonanie kopii, zatwierdzając operacje przyciskiem Proceed. Zakładka Management umożliwia nam skonfigurowanie planu wykonywania potrzebnych kopii zapasowych. 10
Rysunek 9 Tworzenie planowanych kopii zapasowych. [opracowanie własne] Rysunek 10 Dostosowanie planowanej kopii zapasowej plików. [opracowanie własne] 11
Rysunek 11 Podsumowanie wykonania kopii zapasowej. [opracowanie własne] Rysunek 12 Wykonana kopia zapasowa w widoku zarządzania. [opracowanie własne] 12
3. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych z wykorzystaniem urządzeń do tego przeznaczonych Oprócz wyżej wymienionych programów, którymi możemy posłużyć się w celu wykonania kopii zapasowych istnieją również specjalistyczne urządzenia służące do wspomagania tego zadania. Możemy wyróżnić tutaj trzy rozwiązania. Pierwsze z nich to urządzenia do tworzenia kopii zapasowej na dyskach twardych, drugie to urządzenia wykonujące kopie bezpieczeństwa na magnetycznych taśmach do tego celu przeznaczonych. Z kolei trzecim rozwiązaniem są tak zwane biblioteki optyczne. Należy podkreślić, że prócz nich wykorzystuje się jeszcze biblioteki taśmowe i biblioteki dyskowe. Do urządzeń pierwszego rodzaju zaliczamy różnego rodzaju pamięci dyskowe stosowane do wykonywania kopii bezpieczeństwa w rozbudowanych infrastrukturach sieciowych. Przykładem takiego urządzenia jest urządzenie do tworzenia kopii zapasowych na dyskach Dell DR4100. Oczywiście sprzęt taki nie są tani. Urządzenia te mają specjalne zastosowanie i zazwyczaj montowane są w szafach serwerowych (RACK). Służą do zapisu kopi bezpieczeństwa z komputerów znajdujących się w infrastrukturze sieciowej przedsiębiorstwa. Ponadto urządzenia takie są odporne na uszkodzenia pojedynczych dysków ponieważ w swojej budowie posiadają dyski nadmiarowe. Najczęściej dyski w takim urządzeniu dla zapewnienia bezpieczeństwa danych łączone są w macierze dyskowe. W przykładowym rozwiązaniu dyski mogą być podłączane w konfiguracji RAID 6. Urządzenia powyższe potrzebują specjalistycznego oprogramowania, które umożliwi zapis na tych nośnikach jak również odczyt z nich. Innymi urządzeniami, które mogą posłużyć do wykonywania kopii zapasowej są urządzenia typu streamer (napęd taśmowy). Napęd taśmowy (ang. streamer) urządzenie do przenoszenia danych z systemów komputerowych na taśmę magnetyczną w celu archiwizacji. Obecnie najbardziej popularne napędy wykorzystują taśmy umieszczone w specjalnych kasetach. Napędy różnicuje się ze względu na sposób zapisu na taśmie stosowanej w napędzie. Wyróżnia się m.in. napędy 6 : DDS (ang. Digital Data Storage), DLT (ang. Digital Linear Tape) LTO (ang. Linear Tape-Open), AIT (ang. Advanced Intelligent Tape) QIC (ang. Quarter Inch Cartridge) 6 http://pl.wikipedia.org/wiki/nap%c4%99d_ta%c5%9bmowy 13
Rysunek 13 Właściwości napędu taśmowego HP Storage Works DAT320 USB [opracowanie własne] Napędy taśmowe nie są tak szybkie jak dyski twarde, ale za to są tańsze. Ponadto dostęp do danych zapisanych na kasetach nie jest dostępem swobodnym tzn. czas dostępu do danych zależny jest od miejsca ich zapisania na taśmie (musimy przeglądnąć całą zawartość taśmy do miejsca w którym znajdziemy nasze dane). Niewątpliwą zaletą jest możliwość trzymania kopii zapasowych w innej lokalizacji niż chroniony sprzęt (i dane). Chronimy się w ten sposób przed zdarzeniami losowymi jak pożar, zalanie czy kradzież sprzętu. Przykładowym streamer-em jest napęd zewnętrzny HP Storage Works DAT320 USB. Urządzenie to połączone z oprogramowaniem Yosemite Server Backup lub HP Data Protector stanowi kompletną platformę do tworzenia kopii bezpieczeństwa. Zaletą tego urządzenia jest interfejs USB za pomocą którego łączy się ono z komputerem zarządzającym backup-em. Rysunek 14 Tworzenie kopii bezpieczeństwa z użyciem napędu DAT320 (DDS) [opracowanie własne] 14
Ostatnim typem urządzeń, które mogą posłużyć nam do wykonywania kopii danych z komputerów połączonych w sieć klient/serwer są biblioteki optyczne. Przykładem takiego urządzenia jest IBM 3996 Optical Library. Urządzenia typu biblioteki dyskowe/taśmowe/optyczne są wykorzystywane w bardzo dużych sieciach. Określenie: biblioteka wskazuje, że urządzenie zarządza bardzo dużą ilością nośników, które najczęściej podłączane (lub wymieniane) są z zastosowaniem podajników. 4. Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych w chmurze. Obecnie bardzo modne są usługi oferowane w tak zwanej chmurze. Chmura obliczeniowa model przetwarzania oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez usługodawcę (wewnętrzny dział lub zewnętrzna organizacja). Funkcjonalność jest tu rozumiana jako usługa (dająca wartość dodaną użytkownikowi) oferowana przez dane oprogramowanie (oraz konieczną infrastrukturę). Oznacza to eliminację konieczności zakupu licencji czy konieczności instalowania i administracji oprogramowaniem. Konsument płaci za użytkowanie określonej usługi, np. za możliwość korzystania z arkusza kalkulacyjnego. Nie musi dokonywać zakupu sprzętu ani oprogramowania. Termin chmura obliczeniowa jest związany z pojęciem wirtualizacji. 7 Usługa nas interesująca to wykonywanie kopii zapasowej plików. Infrastruktura, która nam zapewnia tą funkcjonalność fizycznie może składać się z wielu serwerów oraz dużej ilości bibliotek dyskowych czy też optycznych. Z naszego punktu widzenia nie jest to ważne jak zbudowana jest ta infrastruktura więc dla wygody i bez wchodzenia w szczegóły nazywamy ją chmurą. Innym terminem charakteryzującym ten typ tworzenia i przechowywania kopii bezpieczeństwa jest backup/kopia online. Tworzenie kopi zapasowej w chmurze udostępniają nam między innymi takie serwisy (usługi) jak 8 : BitBank, ibard24, msejf BaseBackup Mozy, IDrive, Trend Micro SafeSync, Syncplicity Norton Backup Online. Przyglądnijmy się ostatniemu z wyżej wymienionych usług. Po pierwsze musimy utworzyć konto w serwisie. Następnie ściągamy klienta backupu którego musimy zainstalować na komputerze lokalnym. Po zainstalowaniu uruchomi nam się strona przez którą będziemy zarządzać kopiami bezpieczeństwa. 7 http://pl.wikipedia.org/wiki/chmura_obliczeniowa 8 http://www.pcworld.pl/news/386701/backup.online..dane.bezpieczne.w.chmurze.html 15
Rysunek 15 Okno powitalne usługi Norton Online Backup po instalacji klienta [opracowanie własne] Wybierając ustawienia na pierwszej stronie panelu webowego możemy dostosować opcje wykonywania backupu dla poszczególnych komputerów. Poniższy rysunek zawiera zestawienie zebranych ustawień kopii. Przeglądając zakładki na stronie ustawień możemy skonfigurować między innymi: Co chcemy archiwizować i Kiedy chcemy archiwizować. Rysunek 16 Ustawienia backup-u online [opracowanie własne] Wybierając zakładkę Co ustawić możemy między innymi: Źródła kopii zapasowej online (katalogi uwzględniane) oraz Kategorie plików które będą brane pod uwagę przy tworzeniu kopii bezpieczeństwa. 16
Rysunek 17 Ustawienia danych uwzględnianych w kopii zapasowej [opracowanie własne] Główne okno serwisu zawiera listę urządzeń, które chcemy skonfigurować z usługą. Oprócz wcześniej omawianych Ustawień mamy tutaj możliwość dodania (Dodaj komputer) i usunięcia komputera(usuń komputer), utworzenia kopi zapasowej (Utwórz kopię zapasową) oraz Działania dot. pliku. Ta ostatnia opcja jest zobrazowana na poniższym rysunku. Rysunek 18 Opcje operacji na plikach kopii bezpieczeństwa [opracowanie własne] 5. Czynności serwisowe związane z diagnostyką i naprawą komputera osobistego Podnoszenie jakości pracy serwisanta poprzez opracowanie harmonogramu naprawy komputera osobistego Konserwacja i działania profilaktyczne są kluczem do poprawnego wieloletniego bezawaryjnego funkcjonowania całego systemu komputerowego. Poprawnie prowadzone, związane z tym zagadnieniem działania zwracają się w postaci zmniejszenia się liczby problemów z systemem, uniknięcia utraty danych i uszkodzeń sprzętu oraz poprzez zapewnienie długiego okresu funkcjonowania komputera 9. Czynności serwisowe, które regularnie powinniśmy wykonywać mając pod opieką zestawy komputerowe to między innymi: 9 Mueller S., Rozbudowa i naprawa komputerów PC. Wydanie XVIII, Wydawnictwo Helion 2009 r. 17
oczyszczanie dysku defragmentacja dysku (automatycznie wykonywana od Windows 7) pełne skanowanie antywirusowe pełne skanowanie antyspyware przeglądanie podglądu zdarzeń (tzw. logów systemowych) kontrola zainstalowanych programów kontrola automatycznie uruchamianych przy starcie programów regularne tworzenie kopii bezpieczeństwa skanowanie dysków twardych w poszukiwaniu błędów sprawdzanie SMART-u dysku sprawdzenie temperatury podzespołów podczas pracy wymiana past silikonowych pod radiatorami kontrola pamięci programem diagnostycznym czyszczenie wnętrza komputera z kurzu czyszczenie wnętrza zasilacza z kurzu czyszczenie specjalną płytą czyszczącą napędów optycznych smarowanie łożysk ślizgowych w coolerach kontrola ustawień systemowych oględziny podzespołów komputerowych aktualizacja zainstalowanych programów aktualizacja systemu operacyjnego upgrade BIOSU wymiana baterii podtrzymującej pamięć CMOS reinstalacja systemu. W celu podniesienia jakości pracy serwisu należy opracować harmonogram wyżej wymienionych czynności. Powinien on uwzględniać następujące konieczne elementy: jakość podzespołów komputera, ważność przetwarzanych danych, możliwości serwisowania oraz sposób użytkowania komputera (czas pracy, miejsce pracy, użytkownicy). Proponujemy aby technicy (zajmujący się serwisowaniem) przeanalizowali sami jak elementy harmonogramu są konieczne punktu widzenia obsługiwanego przez nich sprzętu. Podpowiadamy, że pomysł takiego harmonogramu może powstać z wykorzystaniem tzw. burzy mózgów na bazie spontanicznych pomysłów działania proponowanych przez członków grupy. Niemniej, ważnym czynnikiem konstrukcji harmonogramu jest konieczność zachowania chronologicznego układu czynności serwisowych. Harmonogram taki powinien zawierać pozycje takie jak: liczba porządkowa, nazwa czynności, proponowana częstotliwość wykonania czynności, narzędzia i programy potrzebne do wykonania operacji oraz metody działania. 18