Projekt techniczny nr 53/2015

KWK BUDRYK SA SPÓŁKA RESTRUKTURYZACJI KOPALŃ S.A. W BYTOMIU ODDZIAŁ W CZELADZI CENTRALNY ZAKŁAD ODWADNIANIA KOPALŃ Projekt techniczny nr 53/2015 WŁĄCZENIE W SYSTEM DYSPOZYTORSKI ZAKŁADU CZOK POMPOWNI PSTROWSKI I DĘBIEŃSKO C Z Ę Ś Ć I P O M P O W N I A D Ę B I E Ń S K O Projektował: mgr inż. Monika Malik mgr inż. Tomasz Kajzer Opracował: Andrzej Brzezina Adam Ulbrich

2 Zawartość dokumentacji : I. OŚWIADCZENIE... 3 II. SPIS RYSUNKÓW... 4 III. NORMY I PRZEPISY... 6 IV. OPIS TECHNICZNY... 9 IV.1. Podstawa opracowania... 9 IV.2. Zakres opracowania... 9 IV.3. Założenia projektowe...10 IV.4. Stan aktualny...10 IV.5. Stan projektowany...12 IV.6. Kopalniany system telekomunikacyjny KST-CZOK...15 IV.7. System nadzoru pompowni...27 IV.8. Układ transmisji danych w Zakładzie CZOK...33 IV.9. Zasilanie...34 V. OBJAŚNIENIA OZNACZEŃ... 51 VI. LISTA KABLOWA... 52 VI.1. Lista kablowa kabli telekomunikacyjnych...52 VI.2. Lista kablowa kabli i przewodów zasilających...53 VI.3. Lista kablowa przewodów uziemiających...53 VII. ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW... 54 VII.1. Część telekomunikacyjna...54 VII.2. Część zasilająca...56

3 I. OŚWIADCZENIE OŚWIADCZENIE nr 53.1/2015 Na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1409) Projekt techniczny: Włączenie w system dyspozytorski Zakładu CZOK Pompowni Pstrowski i Dębieńsko Część I: Pompownia Dębieńsko Nazwa obiektu: Centralny Zakład Odwadniania Kopalń Niniejszy projekt techniczny składa się z następujących części: 1. RYSUNKÓW 2. OPISU TECHNICZNEGO 3. LISTY KABLOWEJ 4. ZESTAWIENIA MATERIAŁÓW I URZĄDZEŃ został sprawdzony i uznany za sporządzony prawidłowo, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej i może być skierowany do realizacji. Projektował:

4 II. SPIS RYSUNKÓW LP NAZWA RYSUNKU NR RYSUNKU 1 2 4 1. SCHEMATY STRUKTURALNE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Schemat strukturalny systemu telekomunikacyjnego KST-CZOK Schemat strukturalny połączeń telekomunikacyjnych systemu HETMAN/Z pomiędzy Pompownią Saturn a Pompownią Dębieńsko Schemat strukturalny podsystemu gazometrycznego ST systemu telekomunikacyjnego KST-CZOK w Pompowni Dębieńsko Schemat strukturalny systemu nadzoru pompowni w Pompowni Dębieńsko Schemat strukturalny układu transmisji danych w Zakładzie CZOK Schemat strukturalny zasilania podstawowego i rezerwowego urządzeń stacyjnych systemu KST-CZOK w Pompowni Dębieńsko 2. SCHEMATY ZASADNICZE Schemat zasadniczy zasilania urządzeń Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK w Zakładzie CZOK w Czeladzi Schemat zasadniczy zasilania urządzeń Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK w Pompowni Dębieńsko SEV-420/01/P/2015/5315.1-101 SEV-420/01/P/2015/5315.1-102 SEV-420/01/P/2015/5315.1-103 SEV-420/01/P/2015/5315.1-104 SEV-420/01/P/2015/5315.1-105 SEV-420/01/P/2015/5315.1-106 SEV-420/01/P/2015/5315.1-201 SEV-420/01/P/2015/5315.1-202 3. SCHEMATY POŁĄCZEŃ WEWNĘTRZNYCH 9. 10. 11. Rozszycie kabli telekomunikacyjnych w przełącznicach PG i PGI w Pompowni Dębieńsko Rozszycie kabli telekomunikacyjnych w szafie RT10/2 na nadszybiu szybu Jan III Rozszycie kabli telekomunikacyjnych w szafie RT10/1 na nadszybiu szybu Jan III SEV-420/01/P/2015/5315.1-301 SEV-420/01/P/2015/5315.1-302 SEV-420/01/P/2015/5315.1-303

5 LP NAZWA RYSUNKU NR RYSUNKU 1 2 4 12. 13. 14. 15. Schemat połączeń wewnętrznych szafy zasilającej SZ w Pompowni Dębieńsko 4. PLANY POMIESZCZEŃ Rozmieszczenie obiektów na terenie Pompowni Dębieńsko - mapa sytuacyjno-wysokościowa Rozmieszczenie urządzeń w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko Rozmieszczenie urządzeń w pomieszczeniach dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi SEV-420/01/P/2015/5315.1-304 SEV-420/01/P/2015/5315.1-401 SEV-420/01/P/2015/5315.1-402 SEV-420/01/P/2015/5315.1-403 5. SCHEMATY KONSTRUKCYJNE 16. 17. Rozmieszczenie elementów w stojaku ST2 CMC-5 w Pompowni Dębieńsko Rozmieszczenie elementów w stojaku ST3 systemu nadzoru pompowni w Pompowni Dębieńsko SEV-420/01/P/2015/5315.1-501 SEV-420/01/P/2015/5315.1-502 6. PLANY PROWADZENIA INSTALACJI KABLOWEJ 18. 19. 20. 21. 22. 23. Plan prowadzenia instalacji telekomunikacyjnej na terenie Pompowni Dębieńsko mapa sytuacyjnowysokościowa Plan prowadzenia instalacji telekomunikacyjnej w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko Plan prowadzenia instalacji telekomunikacyjnej w pomieszczeniach dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi Plan prowadzenia instalacji zasilającej na terenie Pompowni Dębieńsko mapa sytuacyjnowysokościowa Plan prowadzenia instalacji zasilającej i ochronnej w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko Plan prowadzenia instalacji zasilającej i ochronnej w pomieszczeniach dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi 7. LEGENDY SEV-420/01/P/2015/5315.1-601 SEV-420/01/P/2015/5315.1-602 SEV-420/01/P/2015/5315.1-603 SEV-420/01/P/2015/5315.1-604 SEV-420/01/P/2015/5315.1-605 SEV-420/01/P/2015/5315.1-606 24. Wykaz oznaczeń do rysunków SEV-420/01/P/2015/5315.1- SEV-420/01/P/2015/5315.1-701

6 III. NORMY I PRZEPISY Projekt opracowano przy uwzględnieniu wymagań wszystkich obowiązujących norm i przepisów a szczególności: Prawo Budowlane ustawa z dnia 7.07.1994r. Dz.U. z 2010r. Nr 243, poz. 1623 z późniejszymi zmianami, Prawo Geologiczne i Górnicze ustawa z dnia 9.06.2011r. Dz.U. z 2011r. Nr 163, poz.981.z późniejszymi zmianami, Prawo Energetyczne ustawa z dnia 10.04.1997r. Dz.U. z 2006r. Nr 54, poz. 348 z późniejszymi zmianami, Prawo telekomunikacyjne - ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Dz. U. z 2004 r. Nr 171 poz. 1800 z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 r. Dz. U. z 2007r. Nr 155, poz. 1089 w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego, Rozporządzenie Ministra Łączności z dnia 21.04.1995r. Dz. U. z 1995r. Nr 50, poz. 271. w sprawie warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych łączności, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. usytuowanie Dz. U. z 2005 r. Nr 219 poz. 1864 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie. PN EN 60529:2003 - Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (Kod IP). PN E-50701 1993 - Słownik terminologiczny elektryki. Telekomunikacja, kanały i sieci. PN-HD-60364-4-443:2006 - Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed zaburzeniami napięciowymi i zaburzeniami elektromagnetycznymi. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi. PN-HD-60364-4-41:2009 - Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed porażeniem elektrycznym. PN-HD-60364-5-54:2010 - Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzenie doboru i montaż

7 wyposażenia elektrycznego. Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych. PN-EN 50272-2: 2007 - Wymagania dotyczące bezpieczeństwa baterii wtórnych i instalacji baterii. Baterie stacjonarne. PN T-83101 1996 - Urządzenia zasilające w telekomunikacji. Określenia, wymagania i badania. PN-T-05002/A1:1997 - Kopalniane sieci telekomunikacyjne. Linie kablowe. Ogólne wymagania i badania (Zmiana A1). PN-T-05002:1992/Az1:1997 - Kopalniane sieci telekomunikacyjne Linie kablowe- Ogólne wymagania i badania. PN-EN-50173-1:2013 - Technika informatyczna. Systemy okablowania strukturalnego. Wymagania ogólne. PN-IEC-60364-5-53:2000 - Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza. PN-IEC-61293:2000 - Znakowanie urządzeń elektrycznych danymi znamionowymi dotyczącymi zasilania elektrycznego. Wymagania bezpieczeństwa. PN-EN-60445:2011 - Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, oznaczanie i identyfikacja. Identyfikacja zacisków urządzeń i zakończeń przewodów. PN-T-45000-2:1998 - Uziemienia i wyrównanie potencjałów w obiektach telekomunikacji, radiofonii i telewizji. Wymagania i badania. Systemy uziemiające w obiektach telekomunikacji przewodowej. PN-T-05000:1997 - Kopalniane sieci telekomunikacyjne. Linie kablowe. Metody pomiarów parametrów elektrycznych. PN-T-83102:1996 - Urządzenia zasilające w telekomunikacji. Siłownie, telekomunikacyjne prądu stałego. Wymagania i badania. PN-T-83103:1996 - Urządzenia zasilające w telekomunikacji. Zespoły prostownikowe. Wymagania i badania.

8 PN-EN-1838:2005 - Zastosowania oświetlenia. Oświetlenie awaryjne. PN IEC 60364-5-523:2001 - Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Obciążalność prądowa długotrwała przewodów. PN-EN 60909-0:2002 - Prądy zwarciowe w sieciach trójfazowych prądu przemiennego Część 0: Obliczanie prądów. PN-EN 60617 - Symbole graficzne stosowane w schematach (norma wieloarkuszowa); PN-IEC 60364 - Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych (norma wieloarkuszowa); ZN-96/TPSA-011 - Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne. ZN-96/TPSA-004 - Telekomunikacyjne linie przewodowe. Zbliżenie i skrzyżowania linii telekomunikacyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego. PN-EN 50346:2004/A2:2010 - Technika informatyczna. Instalacja okablowania. Badanie zainstalowanego okablowania.

9 IV. IV.1. OPIS TECHNICZNY Podstawa opracowania Podstawą opracowania projektu technicznego nr 53.1/2015 pt. Włączenie w system dyspozytorski zakładu CZOK Pompowni Pstrowski i Dębieńsko Część I: Pompownia Dębieńsko jest umowa nr SRK/CZOK/42/15, zawarta pomiędzy Spółką Restrukturyzacji Kopalń S.A. z siedzibą w Bytomiu, Oddział w Czeladzi, Zakład Centralny Zakład Odwadniania Kopalń a Sevitel Spółka z o.o. w dniu 22 kwietnia 2015 r. IV.2. Zakres opracowania Projekt techniczny nr 53.1/2015 p.t. Włączenie w system dyspozytorski zakładu CZOK Pompowni Pstrowski i Dębieńsko Część I: Pompownia Dębieńsko obejmuje: adaptację pomieszczeń urządzeń stacyjnych, remont pomieszczenia awiza, likwidację lokalnego systemu telefonii i alarmowania typu LSTI-A, zabudowę w pomieszczeniu urządzeń stacyjnych: - stojaka ST1 systemu HETMAN/Z, - stojaka ST2 systemu telemetrycznego ST (centrala CMC-5), - stojaka ST3 systemu nadzoru pompowni, - szafy zasilającej SZ z polem dystrybucji, - stelaży przełącznic PG i PGI typu MDF z wyposażeniem, zabudowę awiza centrali telefonicznej, wykonanie okablowania urządzeń stacyjnych, wykonanie połączeń telekomunikacyjnych światłowodowych pomiędzy pompowniami Saturn, Siemianowice rejon Chorzów i rejon Siemianowice, Jan Kanty oraz Dębieńsko, doposażenie systemów telekomunikacyjnych w moduły LTE lub 3G w pompowniach Saturn, Siemianowice rejon Chorzów i rejon Siemianowice oraz Dębieńsko, wykonanie połączeń telekomunikacyjnych przy pomocy LTE pomiędzy pompowniami Saturn, Siemianowice rejon Chorzów i rejon Siemianowice, Jan Kanty oraz Dębieńsko połączenie redundantne, modernizacja magistralnej sieci telekomunikacyjnej poprzez: - wyłożenie 2 kabli typu YTKGXFtlyn 56x2x0,8 (kable iskrobezpieczne) od przełącznicy PGI do szafy RT10/1 na nadszybiu szybu Jan III,

10 - wyłożenie 1 kabla typu YTKGXFtlyn 56x2x0,8 (kabel nieiskrobezpieczny) od przełącznicy PG do szafy RT10/2 na nadszybiu szybu Jan III, - wyłożenie 1 kabla typu YTKGXFtlyn 56x2x0,8 (kabel nieiskrobezpieczny) od przełącznicy PG do rozdzielnicy RT10/19 w pomieszczeniu dyspozytorni, - przełączenie telefonów powierzchniowych i dołowych do przełącznic PG i PGI w pomieszczeniu urządzeń stacyjnych, doprowadzenie zasilania z rozdzielnic RN3/6 400/230V oraz RN3/6a 400/230V AC do szafy zasilającej SZ w pomieszczeniu urządzeń stacyjnych, wykonanie układu zasilania gwarantowanego dla urządzeń Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK z wykorzystaniem szafy zasilającej SZ, zabudowę w centrum nadzoru pompowni w dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi urządzeń systemu wspomagania dyspozytora typu THOR dla wizualizacji procesów technologicznych, modernizację zasilania gwarantowanego związaną z zabudową urządzeń operatorskich oraz modułu LTE w centrum nadzoru pompowni w Pompowni Saturn. Szczegółowy zakres prac ujętych w projekcie technicznym przedstawiono w punkcie IV.5. niniejszego opracowania. IV.3. Założenia projektowe Projekt techniczny nr 53.1/2015 p.t. Włączenie w system dyspozytorski zakładu CZOK Pompowni Pstrowski i Dębieńsko Część I: Pompownia Dębieńsko wykonano w oparciu o: - uzgodnienia dokonane z przedstawicielem Inwestora, - dane zebrane w trybie roboczym, - inwentaryzację obiektu, - materiały dostarczone przez producentów systemów. IV.4. Stan aktualny W pompowniach stacjonarnych i głębinowych dla realizacji ogólnozakładowej łączności telefonicznej oraz łączności dyspozytorskiej i alarmowo-rozgłoszeniowej zastosowano lokalne systemy telefonii i alarmowania typu LST lub LSTI-A, LSTA i moduły wyniesione systemu telekomunikacyjnego HETMAN/Z, współpracujące przez adaptery komórkowe z identycznymi adapterami zabudowanymi w części stacyjnej.

11 Lokalny system telefonii i alarmowania jest systemem łączności przeznaczonym dla niewielkich zakładów górniczych, gdzie maksymalna ilość końcowych abonenckich urządzeń łączności nie przekracza 64 sztuk. System telekomunikacyjny HETMAN/Z wykorzystuje cechy funkcjonalne serwera telekomunikacyjnego DGT Millenium, jako głównego elementu systemu HETMAN/Z. Pozwala to na budowę rozproszonych i wielomodułowych struktur o maksymalnej liczbie do 32 modułów. Pod pojęciem modułu należy rozumieć niezależny pod względem sterowania i pola komutacyjnego serwer DGT Millenium. W strukturę urządzeń łączności, wchodzących obecnie w skład Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK w pompowni: - Paryż, Sosnowiec, Porąbka-Klimontów, Grodziec, Katowice, Kleofas, Niwka-Modrzejów, Gliwice oraz Jan Kanty wchodzą systemy ZMP, LST i LSTI-A, - Saturn, Chorzów, Siemianowice wchodzi system telekomunikacyjny HETMAN/Z. Pompownia Pstrowski i Pompownia Dębieńsko wchodzą w strukturę Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu - Zakład CZOK. Pompownie te posiadają własne środki łączności i systemy bezpieczeństwa, nie posiadające bezpośrednich połączeń telekomunikacyjnych z dyspozytornią zakładu, usytuowaną w Pompowni Saturn w Czeladzi.

12 IV.5. Stan projektowany Szczegółowy zakres prac objętych projektem technicznym nr 53.1/2015 pt. Włączenie w system dyspozytorski zakładu CZOK Pompowni Pstrowski i Dębieńsko Część I: Pompownia Dębieńsko obejmuje: adaptację pomieszczenia urządzeń stacyjnych poprzez: wymianę okien, wymianę oświetlenia, wymianę kaloryferów, wymianę drzwi, remont i malowanie ścian (w tym usuwanie grzyba i wilgoci), remont sufitu, wymianę podłogi, wykonanie przekucia dla kabli, wykonanie wentylacji (otwory wentylacyjne) i klimatyzacji (zabudowa klimatyzatora). adaptację pomieszczenia awiza (markowni) poprzez: odświeżenie pomieszczenia, zabudowę mebli biurowych, zabudowę w pomieszczeniu urządzeń stacyjnych w Pompowni Dębieńsko : stojaka ST1 systemu HETMAN/Z, stanowiska utrzymaniowego systemu HETMAN/Z, stojaka ST2 systemu telemetrycznego ST, stojaka ST3 systemu nadzoru pompowni, szafy zasilającej SZ oraz przełącznic kablowych, zgodnie z rysunkami: SEV-420/01/P/2015/5315.1-402 przedstawiającym rozmieszczenie urządzeń w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-501 przedstawiającym rozmieszczenie elementów w stojaku ST2 CMC-5 w Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-502 przedstawiającym rozmieszczenie elementów w stojaku ST3 systemu nadzoru pompowni w Pompowni Dębieńsko, zabudowę w pomieszczeniu markowni w Pompowni Dębieńsko awiza centrali telefonicznej, zgodnie z rysunkiem: SEV-420/01/P/2015/5315.1-402 przedstawiającym rozmieszczenie urządzeń w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko,

13 wykonanie okablowania urządzeń stacyjnych w Pompowni Dębieńsko, zgodnie z rysunkiem: SEV-420/01/P/2015/5315.1-301 przedstawiającym rozszycie kabli telekomunikacyjnych w przełącznicach PG i PGI w Pompowni Dębieńsko, modernizację magistralnej sieci telekomunikacyjnej poprzez: - wyłożenie 2 kabli typu YTKGXFtlyn 56x2x0,8 (kable iskrobezpieczne) od przełącznicy PGI do szafy RT10/1 na nadszybiu szybu Jan III, - wyłożenie 1 kabla typu YTKGXFtlyn 56x2x0,8 (kabel nieiskrobezpieczny) od przełącznicy PG do szafy RT10/2 na nadszybiu szybu Jan III, - wyłożenie 1 kabla typu YTKGXFtlyn 56x2x0,8 (kabel nieiskrobezpieczny) od przełącznicy PG do rozdzielnicy RT10/19 w pomieszczeniu dyspozytorni, - przełączenie telefonów powierzchniowych i dołowych do przełącznic PG i PGI w pomieszczeniu urządzeń stacyjnych, zgodnie z rysunkami: SEV-420/01/P/2015/5315.1-301 przedstawiającym rozszycie kabli telekomunikacyjnych w przełącznicach PG i PGI w Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-302 przedstawiającym rozszycie kabli telekomunikacyjnych w szafie RT10/2 na nadszybiu szybu Jan III, SEV-420/01/P/2015/5315.1-303 przedstawiającym rozszycie kabli telekomunikacyjnych w szafie RT10/1 na nadszybiu szybu Jan III, SEV-420/01/P/2015/5315.1-601 przedstawiającym plan prowadzenia instalacji telekomunikacyjnej na terenie Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-602 przedstawiającym plan prowadzenia instalacji telekomunikacyjnej w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko, doprowadzenie zasilania z rozdzielnic RN3/6 400/230V oraz RN3/6a 400/230V do szafy zasilającej SZ w pomieszczeniu urządzeń stacyjnych, zgodnie z rysunkiem: SEV-420/01/P/2015/5315.1-106 przedstawiającym schemat strukturalny zasilania podstawowego i rezerwowego urządzeń stacyjnych systemu KST-CZOK w Pompowni Dębieńsko, wykonanie układu zasilania gwarantowanego urządzeń stacyjnych w Pompowni Dębieńsko, zgodnie z rysunkami: SEV-420/01/P/2015/5315.1-202 przedstawiającym schemat zasadniczy zasilania urządzeń Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK w Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-304 przedstawiającym schemat połączeń wewnętrznych szafy zasilającej SZ w Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-604 przedstawiającym plan prowadzenia instalacji zasilającej i ochronnej w pomieszczeniach Pompowni Dębieńsko,

14 likwidację lokalnego systemu telefonii i alarmowania typu LSTI-A w Pompowni Dębieńsko. zabudowę w centrum nadzoru pompowni w dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi urządzeń systemu wspomagania dyspozytora typu THOR dla wizualizacji procesów technologicznych, zgodnie z rysunkiem: SEV-420/01/P/2015/5315.1-403 przedstawiającym rozmieszczenie urządzeń w pomieszczeniach dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi, modernizację zasilania gwarantowanego związaną z zabudową w centrum nadzoru pompowni w dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi urządzeń systemu wspomagania dyspozytora typu THOR dla wizualizacji procesów technologicznych, zgodnie z rysunkami: SEV-420/01/P/2015/5315.1-201 przedstawiającym schemat zasadniczy zasilania urządzeń Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK w Zakładzie CZOK w Czeladzi, SEV-420/01/P/2015/5315.1-605 przedstawiającym plan prowadzenia instalacji zasilającej i ochronnej w pomieszczeniach dyspozytorni zakładowej Zakładu CZOK w Czeladzi, doposażenie systemów telekomunikacyjnych w moduły LTE lub 3G w pompowniach Saturn, Siemianowice rejon Chorzów i rejon Siemianowice oraz Dębieńsko, wykonanie połączeń telekomunikacyjnych światłowodowych oraz połączeń telekomunikacyjnych przy pomocy LTE (połączenia redundantne) pomiędzy pompowniami Saturn, Siemianowice rejon Chorzów i rejon Siemianowice, Jan Kanty oraz Dębieńsko, oraz włączenie w system dyspozytorski Zakładu CZOK Pompowni Dębieńsko, zgodnie z rysunkami: SEV-420/01/P/2015/5315.1-101 przedstawiającym schemat strukturalny systemu telekomunikacyjnego KST-CZOK, SEV-420/01/P/2015/5315.1-102 przedstawiającym schemat połączeń telekomunikacyjnych systemu HETMAN/Z pomiędzy Pompownią Saturn a Pompownią Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-103 przedstawiającym schemat strukturalny podsystemu gazometrycznego ST systemu telekomunikacyjnego KST-CZOK w Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-104 przedstawiającym schemat strukturalny systemu UTS-2 w Pompowni Dębieńsko, SEV-420/01/P/2015/5315.1-105 przedstawiającym schemat strukturalny układu transmisji danych w Zakładzie CZOK.

15 IV.6. Kopalniany system telekomunikacyjny KST-CZOK IV.6.1. Wstęp Kopalniany system telekomunikacyjny KST-CZOK stanowi zespół urządzeń służących do realizacji ogólnozakładowej łączności telefonicznej oraz łączności dyspozytorskiej i alarmowo-rozgłoszeniowej a także kontroli stanu zagrożeń w pompowniach Spółki Restrukturyzacji Kopalń Spółka Akcyjna w Bytomiu Oddział w Czeladzi Zakład Centralny Zakład Odwadniania Kopalń. Kopalniany system telekomunikacyjny KST-CZOK realizuje: ogólnozakładową łączność telefoniczną umożliwiającą porozumiewanie się w wyrobiskach i z powierzchnią, telefoniczną łączność dyspozytorską w systemie ogólnozakładowej łączności telefonicznej, wykorzystującą cechy funkcjonalne serwerów telekomunikacyjnych central telefonicznych, stanowiących główny element systemu oraz przy zastosowaniu minimum 2 pulpitów dyspozytorskich, łączność dyspozytorską i alarmowo-zgłoszeniową przy wykorzystaniu cech funkcjonalnych systemów alarmowania, kontrolę stanu parametrów pracy pompowni oraz składu powietrza. IV.6.2. Budowa systemu KST-CZOK Kopalniany system telekomunikacyjny KST-CZOK składa się z trzech elementów: 1. ogólnozakładowej łączności telefonicznej. Jednym z głównych elementów ogólnozakładowego systemu łączności telefonicznej jest serwer telekomunikacyjny centrali telefonicznej, który sprawuje w systemie funkcje komutacyjne, sterujące, nadzorcze, itp. Kolejnymi elementami wchodzącymi w skład systemu, w zależności pełnionej funkcji, są: stanowiska awizo (min. 2 szt.), komputerowe stanowiska utrzymaniowe, pulpity dyspozytorskie (min. dwa), urządzenie do rejestracji rozmów,

16 urządzenia łączności ratowniczej, aparaty telefoniczne dla części powierzchniowej zakładu, aparaty telefoniczne dla części dołowej zakładu, lokalne systemy łączności i alarmowania znajdujące się w rejonach odwadniania. 2. systemu alarmowania. System łączności alarmowo-rozgłoszeniowej posiada własną jednostkę centralową (część stacyjną) i pulpity dyspozytorskie oraz urządzenia abonenckie (sygnalizatory alarmowe) może mieć wspólne z telefonami. Niezbędną niezawodność sprzętową uzyskuje się poprzez odpowiednie, zgodne z przepisami rozmieszczenie telefonów i telefonów sygnalizatorów oraz sposób prowadzenia kabli i podłączenie do nich urządzeń końcowych. 3. systemu kontroli stanu zagrożeń oraz parametrów pracy pompowni. System kontroli stanu zagrożeń jest systemem modułowym, co pozwala na tworzenie konfiguracji stosownie do wielkości monitorowanego obiektu oraz oczekiwanych przez użytkownika funkcji systemu. Urządzenia systemu zabudowane są w części stacyjnej oraz w rejonach odwadniania. Strukturę Kopalnianego Systemu Telekomunikacyjnego KST-CZOK przedstawiono na rysunku SEV-420/01/P/2015/5315.1-101. IV.6.3. Właściwości systemu KST-CZOK System KST-CZOK posiada następujące właściwości: niezależnie od zastosowanej budowy (sieciowej lub pojedynczej) zachowuje się jak jeden system, wykorzystanie połączeń zbudowanych w oparciu o wydzieloną sieć LAN/WAN, łącza DSL zabudowane w kablach miedzianych, łącza światłowodowe oraz radiolinię w przypadku budowy i eksploatowania urządzeń systemu w wersji sieciowej (rozproszonej), abonenci dołowi po podniesieniu słuchawki (zainicjowaniu połączenia) nie spotykają się z zajętością systemu, programowalne sygnalizatory telefony PST-N, PSR-N i JANTAR 2 spełniające między innymi funkcje aparatu telefonicznego dołowego oraz telefony TIG (TPN) wyposażone są w przyciski do bezpośredniej łączności z dyspozytorem oraz ze stanowiskiem awizo,

17 podniesienie słuchawki w aparacie telefonicznym dołowym, przy braku innych czynności przez 10 sekund, powoduje zestawienie połączenia ze stanowiskiem awizo, umożliwia realizację łączności dyspozytorskiej z wyznaczonymi stanowiskami w wyrobiskach górniczych oraz na powierzchni zakładu, umożliwia zastosowanie do czterech stanowisk łączeniowych, awaryjny restart systemu łączności telefonicznej wynosi poniżej 120 sekund, linie w systemie HETMAN/Z są dozorowane z możliwością wykonywania testów poszczególnych linii, a uszkodzenie linii jest sygnalizowane, obsługa oraz przedstawienie informacji w systemie jest czytelne oraz ergonomiczne, połączenie systemu łączności alarmowo-rozgłoszeniowej z systemami lokalnej łączności technologicznej (z urządzeniami głośnomówiącymi) celem umożliwienia przekazania przez dyspozytora sygnału alarmowego do zagrożonych wyrobisk, umożliwiona jest współpraca z innymi systemami za powiadomieniem lub akceptacją osób obsługujących, zapewnia synchronizację czasów systemowych dla systemów składających się na kopalniany system telekomunikacyjny KST-CZOK oraz w oprogramowaniu dotyczącym rejestracji przeprowadzonych rozmów, oprogramowanie systemu zapewnia priorytet dla sygnałów alarmowych, rejestracja i archiwizacja rozmów, danych oraz zdarzeń zachodzących w kopalnianym systemie telekomunikacyjnym typu KST-CZOK wykonywana jest automatycznie w komputerach pulpitów sterujących lub cyfrowych rejestratorach rozmów telefonicznych, a pojemność systemu zapewnia możliwość gromadzenia danych za okres kilku lat, umożliwia monitorowanie zagrożeń oraz parametrów pracy pompowni.

18 IV.6.4. System telekomunikacyjny HETMAN System telekomunikacyjny HETMAN decyzją Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego L.dz. GEM/4741.13.2013/25225/10/2013/DW z dnia 9 października 2013 został dopuszczony do stosowania w podziemnych zakładach górniczych i otrzymał znak dopuszczenia GX-115/13. System telekomunikacyjny HETMAN jest oparty o serwer telekomunikacyjny typu DGT IPnova. System HETMAN może występować w zakładzie górniczym w konfiguracjach określonych nazwami: - HETMAN/T - system łączności telefonicznej, - HETMAN/A - system alarmowania, - HETMAN/Z - system zintegrowanej łączności telefonicznej i alarmowania. W pompowniach stacjonarnych Zakładu CZOK pracuje system telekomunikacyjny HETMAN w wersji HETMAN/Z. IV.6.5. Serwer telekomunikacyjny DGT IPnova Głównym elementem systemu telekomunikacyjnego HETMAN, jest serwer telekomunikacyjny, który sprawuje w systemie funkcje komutacyjne, sterujące, nadzorcze, itp.. Obok serwera telekomunikacyjnego DGT Millenium, stosowanego w dotychczas eksploatowanych systemach HETMAN, do nowoprojektowanych systemów HETMAN należy stosować serwer telekomunikacyjny o handlowej nazwie DGT IPnova, będący nowszą wersją serwera telekomunikacyjnego DGT Millenium. Serwer telekomunikacyjny DGT IPnova posiada budowę modułową, o rozproszonej architekturze oprogramowania, z której można wyróżnić dwie grupy funkcjonalne: - moduły sterująco-usługowe, - moduły zakończeń liniowych. Niezawodność pracy serwera DGT IPnova jest zapewniona poprzez redundancję istotnych elementów tj.: jednostek sterujących, pól komutacyjnych, zasilaczy. Pracują one w gorącej rezerwie, umożliwiając w każdej chwili przejęcie funkcji podzespołu głównego. Ciągłość pracy jest zapewniona poprzez odpowiednie rozdzielenie wiązek łączy i tworzenie dróg obejściowych. Oprogramowanie serwera w sposób ciągły dokonuje diagnostyki pracy wszystkich podzespołów serwera, natychmiast sygnalizuje błędne działanie, automatycznie rekonfiguruje system i eliminuje wadliwie działający podzespół, bez rozłączenia zestawionych połączeń. W przypadku zaistnienia nieprawidłowości w pracy podzespołów sterujących, następuje automatycznie przełączenie na podzespół rezerwowy. Serwer DGT IPnova jest wyposażony w oprogramowanie pozwalające także na ręczne uruchamianie

19 wewnętrznych testów systemowych. Dzięki zastosowaniu tak wielu elementów zabezpieczających gwarantowana jest poprawna i ciągła praca serwera. W serwerze telekomunikacyjnym DGT IPnova stosowanym w systemie HETMAN jednostkami komputerowymi (SUD, SK itp.) z odpowiednimi aplikacjami programowymi mogą być komputery w wykonaniu desktop, lub w obudowie RACK. W zależności od przeznaczenia, wielkości i złożoności systemu telekomunikacyjnego HETMAN, projektowanego dla danego zakładu górniczego, dobierana jest indywidualnie liczba jednostek komputerowych wraz z określeniem pełnionych przez nie funkcji. Możliwym sposobem realizacji łączności telefonicznej, oprócz powszechnie stosowanej techniki TDM, jest również wykorzystywanie sieci komputerowych z protokołem IP (VoIP). W tego rodzaju sieciach występuje transmisja pakietów zawierających głos w postaci cyfrowej. Serwer telekomunikacyjny DGT IPnova umożliwia podłączenie do systemu łączności ogólnokopalnianej abonentów telefonii VoIP za pośrednictwem kart VoIP wyposażonych w gniazdo Ethernet. Do serwera telekomunikacyjnego DGT IPnova systemu telekomunikacyjnego HETMAN można przyłączać, oprócz modułów wyniesionych centrali telefonicznej ogólnokopalnianej, także i inne kopalniane systemy telekomunikacyjne np. systemy gazometrii, transmisji danych, wizualizacji, alarmowania, identyfikacji osób, system dystrybucji informacji oraz sieci łączności fonicznej głośnomówiącej np. na drogach transportowych odstawy przenośnikami taśmowymi i w ścianach oraz systemy łączności radiowej stosowane w poszczególnych zakładach górniczych. Architekturę systemu telekomunikacyjnego HETMAN z zastosowaniem serwera telekomunikacyjnego DGT IPnova pozwala na funkcjonalnie wydzielić sieć LAN przeznaczoną między innymi do podłączenia (w zależności od wielkości i potrzeb zakładu górniczego) następujących urządzeń: - jednostek sterujących (JS), - stanowisk komputerowych do zarządzania i nadzoru (SK), - rejestratorów rozmów telefonicznych (NetCRR), - serwerów usług dodatkowych (SUD), - komputerowych telefonicznych pulpitów dyspozytorskich (PDTK), - alarmowych pulpitów dyspozytorskich (PDA) - awiz komputerowych (AK), - telefonicznych pulpitów dyspozytorskich wykonanych w technice VoIP, (PDTIP), - alarmowych pulpitów dyspozytorskich wykonanych w technice VoIP (PDAIP), - awiz telefonicznych wykonanych w technice VoIP (AIP), - serwera systemu dystrybucji informacji (SDI).

20 IV.6.6. Rejestrator rozmów NetCRR2 Urządzenie przeznaczone jest do rejestracji treści połączeń telefonicznych, faksowych, modemowych i umożliwia rejestrację towarzyszących tym połączeniom ważnych informacji o charakterze technicznym (np. numer abonenta wywołującego) oraz danych o czasie i dacie połączenia. Miejsca dokonywania rejestracji mogą być różne, jednakże najczęściej są to centrale telefoniczne, systemy VoIP, bramki GSM, pulpity dyspozytorskie, radiostacje i radiotelefony. Rejestrator NetCRR2 znajduje zastosowanie w służbach prewencyjnych, centrach ratownictwa medycznego, centrach kryzysowych, wymiarze sprawiedliwości oraz instytucjach, w których należy rejestrować przebieg akcji lub zdarzenia. Innym obszarem zastosowania są instytucje, w których rozmowy telefoniczne są istotną częścią ich działalności, tj. instytucje finansowe, banki, biura maklerskie, pracownie badań opinii publicznej, centra telemarketingu, centra dyspozytorskie i wiele innych. Rejestracja treści rozmów odbywa się automatycznie, wymaga to jednak wcześniejszego zaprogramowania szeregu parametrów pracy zgodnie, z którymi rejestracja ma być dokonywana a zgromadzone informacje udostępniane. Do zarządzania pracą rejestratora służy pakiet oprogramowania o nazwie NetCRR Centrum, który jest dostarczany wraz z urządzeniem i jest instalowany na stanowiskach operatorskich - komputerach klasy PC z systemem operacyjnym Windows 2000/XP/Vista/7. Do komunikacji pomiędzy NetCRR2 a stanowiskiem operatorskim wykorzystuje się sieć LAN/MAN/WAN. Jedno stanowisko operatorskie może zarządzać grupą podłączonych rejestratorów. Rejestrator posiada wielopoziomowy system zabezpieczeń zapewniający pełną poufność zgromadzonych nagrań i informacji. Dostęp do nich jest możliwy zarówno ze stanowiska operatorskiego jak i poprzez szyfrowane połączenie WWW. Uprawnienia operatora są określone przez administratora systemu.

21 IV.6.7. Terminal dyspozytorski DGT 3792 Terminal Dyspozytorski DGT3792 stanowi rozwinięcie linii aparatów systemowych systemu telekomunikacyjnego HETMAN/T. W zależności od wersji wykonania może pracować w technologii TDM lub VoIP. Jako interfejs użytkownika przyjęto graficzną aplikację w połączeniu z monitorem z ekranem dotykowym, co spowodowało, że funkcjonalność stanowiska nie tylko pokrywa się z funkcjonalnością dotychczasowych telefonów systemowych, ale oferuje dodatkowe możliwości takie jak: - dużo większą ilość możliwych do zdefiniowania klawiszy programowalnych, - prezentację zawartości kolejek, - możliwość wybierania konkretnego abonenta oczekującego w kolejce, - dużo większą ilość uczestników konferencji, - prezentację zawartości list konferencyjnych, - prezentację obecności uczestników konferencji, - możliwość operacji na abonentach uczestnikach konferencji: dołączenie/odłączenie/konsultacja, udzielenie/zabranie głosu, regulacja poziomu akustyki całości oraz uczestnika konferencji, - dużo większy bufor historii połączeń (odebranych / nieodebranych / wykonanych), - historia przekierowań jest dokumentowana i prowadzona dla każdego z przekierowywanych abonentów, - dużo większe możliwości korzystania z zewnętrznej książki telefonicznej, - bogatszy zestaw prezentowanych stanów komutacyjnych gorących linii, - bardzo duża swoboda w konfiguracji: zawartości poszczególnych ekranów, wielkość poszczególnych elementów ekranów jak i ich opisów, użytych zestawów kolorów (tła, elementów i sygnalizacji stanów), stosowanych skrótów klawiaturowych (możliwość pracy z klawiaturą i myszą), - personalizacja aplikacji (każdy z zalogowanych użytkowników ma własny profil), - pracę i administrację sieciową (zdalną oraz grupową).

22 IV.6.8. System gazometryczny IV.6.8.1. Budowa i funkcje System gazometryczny ST zastosowany w systemie telekomunikacyjnym KST-CZOK składa się z wyposażenia stacyjnego (powierzchniowego) i urządzeń obiektowych. Wyposażenie stacyjne stanowią konfigurowalne modułowe centrale telemetryczne typu CMC-5 wyposażone w moduły zasilająco-transmisyjne typu MZT-10/xxx. Urządzenia obiektowe są podłączone liniami kopalnianej sieci telekomunikacyjnej bezpośrednio do zacisków wyjściowych obwodów liniowych modułów zasilająco-transmisyjnych central. System gazometryczny ST pracuje pod kontrolą programu SEMP, będącego częścią systemu. Program instalowany jest w komputerze stanowiska dyspozytora sprawującego kontrolę nad urządzeniami do monitorowania parametrów środowiska kopalnianego. Modułowa budowa systemu gazometrycznego umożliwia rozbudowę systemu o jednostki wyniesione (centrale telemetryczne z rodziny CMC) zabudowane w peryferyjnych częściach zakładu. Stojak wyniesiony systemu może być dodatkowo wyposażony w elementy systemu łączności alarmowo-rozgłoszeniowej, umożliwiającej realizację specjalnej, dyspozytorskiej łączności głośnomówiącej pomiędzy obsługą stałych stanowisk pracy i dyspozytorem kopalni, niezależnej od systemu ogólnozakładowej łączności telefonicznej, umożliwiającej szybki przepływ informacji o występujących stanach zagrożeń. Urządzenia obiektowe są wyposażone w wejścia do podłączania urządzeń końcowych systemu (czujników) oraz dwustanowe wyjścia do sterowania zewnętrznymi urządzeniami zasilającymi i sygnalizacyjnymi. Czujniki analogowe są połączone z urządzeniami obiektowymi dwoma parami przewodów kopalnianej sieci kablowej (jedna para - zasilanie, druga - sygnał pomiarowy), sygnały dwustanowe doprowadza się do wejść urządzeń obiektowych liniami dwuprzewodowymi. Czujniki analogowe są zasilane z urządzeń obiektowych częścią energii przesyłaną liniami telemetrycznymi z obwodów liniowych części stacyjnej systemu. Zadania systemowe związane z wizualizacją, przetwarzaniem danych, sygnalizacją ostrzegawczo-alarmową, konfigurowaniem urządzeń obiektowych, archiwizacją i raportowaniem realizuje najwyższa warstwa systemu infrastruktura informatyczna.

23 IV.6.8.2. Centrala telemetryczna CMC-5 Centrala CMC-5 ma konstrukcję modułową, którą mogą tworzyć: - zespół modułów liniowych (zasilająco-transmisyjnych) typu MZT-10/60M; - zespół modułów liniowych (zasilająco-transmisyjnych) typu MZT-10/60F; - zespół modułów liniowych (zasilająco-transmisyjnych) typu MZT-10/50F; - komputerowy moduł sterujący (KMS) z oprogramowaniem użytkowym pracującym pod kontrolą wielozadaniowego systemu operacyjnego czasu rzeczywistego; - przełącznice światłowodowe do komunikacji z urządzeniami obiektowymi; - przełączniki sieciowe, routery; - konwertery mediów transmisji; - wyposażenie sieciowe do komunikacji z modułami liniowymi i infrastrukturą informatyczną dyspozytorni. Moduły liniowe centrali są montowane w obudowie o stopniu ochrony dostosowanej do warunków panujących w miejscu zabudowy, wyposażonej w wewnętrzną instalację zasilającą i układ wentylacji. Standardowo do zabudowy modułów liniowych stosuje się stojaki przeznaczone do montażu kaset 19-calowych. Komputerowy moduł sterujący, w zależności od wielkości i przeznaczenia systemu oraz warunków zagospodarowania pomieszczeń dyspozytorni, może być zabudowany wewnątrz obudowy modułów liniowych (stojaka) lub na zewnątrz w postaci oddzielnego stanowiska. W celu zwiększenia niezawodności pracy centrali mogą być stosowane elementy redundantne. W szczególności możliwe jest zdublowanie urządzeń komputerowych sterujących pracą centrali oraz wydzielonej sieci lokalnej, która służy do komunikacji komputerowego modułu sterującego z obwodami liniowymi. Centrala telemetryczna typu CMC-5 jest częścią struktury ogólnokopalnianego systemu monitoringu. W strukturze tej komputer sterujący centrali pracuje pod kontrolą nadrzędnego systemu nadzoru dyspozytorskiego, do którego przekazuje informacje z urządzeń obiektowych i z którego otrzymuje polecenia konfiguracyjne i sterujące. Komunikacja z systemem nadrzędnym odbywa się za pośrednictwem wydzielonej dedykowanej sieci lokalnej. Istnieją jednak przypadki, gdy system telemetryczny z centralą CMC-5 pracuje samodzielnie. Są to: - praca awaryjna, spowodowana utratą łączności z systemem nadrzędnym. Komputer sterujący centrali udostępnia wówczas chronione hasłem niektóre funkcje realizowane podczas pracy normalnej z poziomu systemu nadrzędnego, w szczególności: konfigurowanie urządzeń obiektowych i podłączonych do nich czujników, sterowanie stanem wyjść sterujących urządzeń obiektowych,

24 - praca w strukturze jednopoziomowej, bez nadrzędnego systemu sterującego, uzasadniona w przypadku obiektów o niewielkiej liczbie punktów pomiarowych. Centrala i współpracujące z nią urządzenia obiektowe stanowią wówczas niezależny system dyspozytorski, a oprogramowanie jej komputera sterującego realizuje zarówno wymienione powyżej funkcje podstawowe, jak i komplet wymaganych przepisami funkcji systemowych, łącznie z tworzeniem pisemnej dokumentacji pracy systemu (raportowaniem). Dane techniczne: - typ modułów liniowych: MZT-10/xxx w wykonaniu MZT-10/60M,MZT-10/60F, MZT-10/50F, - liczba modułów liniowych: max 32, - liczba układów liniowych w module: max. 10, - cecha obwodów wyjściowych: I (M1), [Ex ia] I, II (2)G, [Ex ia] II (CH 4 ), - cykl odczytu urządzeń obiektowych: konfigurowalny w zakresie od 1sekundy, Komputerowy moduł sterujący: - typ komputera sterującego: IBM PC (zalecane wykonanie przemysłowe z możliwością redundancji) lub równoważny pod względem sprzętowym i programowym, - oprogramowanie: wielozadaniowy system operacyjny czasu rzeczywistego, program użytkowy SEVIS (v.1.0 lub nowsza), - komunikacja zewnętrzna: sieć lokalna Ethernet. Zasilanie: - centrali: napięcie jednofazowe 230 V, 50 Hz z sieci gwarantowanego zasilania bezprzerwowego, - modułów liniowych: z gniazd wewnętrznej instalacji zasilającej stojaka; - komputera sterującego: napięcie jednofazowe 230 V, 50 Hz z sieci gwarantowanego zasilania bezprzerwowego - pobór mocy: max. 75 VA - jeden moduł liniowy ok. 200 VA - moduł sterujący (jednokomputerowy).

25 IV.6.9. Modernizacja systemu łączności i systemu gazometrycznego Pompowni Dębieńsko Modernizacja systemu łączności w Pompowni Dębieńsko będzie polegała na likwidacji lokalnego systemu telefonii i alarmowania typu LSTI-A oraz zabudowania w jego miejsce modułu wyniesionego systemu telekomunikacyjnego HETMAN/Z. Dodatkowo zostanie zabudowany stojak podsystemu gazometrycznego dla kontroli parametrów bezpieczeństwa pracy tj. do pomiaru składu atmosfery kopalnianej oraz wizualizacji pracy wentylatorów i stanu otwarcia tam wentlacyjnych. IV.6.9.1. Wyposażenie i budowa modułu wyniesionego systemu HETMAN/Z w Pompowni Dębieńsko Moduł wyniesiony systemu HETMAN/Z (stojak ST1) w Pompowni Dębieńsko będzie się składał z wyposażeń stacyjnych obejmujących: - stojak HETMAN/Z (ST1) wyposażony w: 2 jednostki sterujące centrali, 8 pakietów translacji abonenckiej - TA/16-NJ, 1 pakiet styku systemowego Up0 Sup0/8, 2 pakiety translacji miejskiej TM/10, 1 pakiet traktów cyfrowych ISDN PRA 30B+D TCK2-A, bariery iskrobezpieczne dla telefonów TIG-S i telefonów sygnalizatorów JANTAR2 i PSR, system zapowiedzi słownych FLASHRAM, cyfrowy rejestrator rozmów NetCRR wyk2, przełącznik sieciowy SWITCH, stanowisko utrzymaniowe SU-HETMAN/Z, - monitor stanowiska utrzymaniowego M-SU-HETMAN/Z, oraz wyposażeń abonenckich obejmujących telefony sygnalizatory typu JANTAR 2, PSR oraz telefony iskrobezpieczne typu TIG/S. W pomieszczeniu urządzeń stacyjnych należy zabudować moduł LTE, który zapewni redundancję współpracy modułu wyniesionego systemu HETMAN/Z z urządzeniami stacyjnymi w dyspozytorni Zakładu CZOK. Schemat strukturalny systemu telekomunikacyjnego KST-CZOK w Zakładzie CZOK został przedstawiony na rys. SEV-420/01/P/2015/5315.1-101. Schemat strukturalny połączeń telekomunikacyjnych systemu HETMAN/Z pomiędzy Pompownią Saturn a Pompownią Dębieńsko w Zakładzie CZOK został przedstawiony na rysunku SEV-420/01/P/2015/5315.1-102.

26 IV.6.9.2. Wyposażenie i budowa stojaka ST2 CMC-5 w Pompowni Dębieńsko Stojak ST2 podsystemu gazometrycznego zbudowany będzie w oparciu o centralę telemetryczną CMC-5. Centrala telemetryczna CMC-5, która zostanie zabudowana w Pompowni Dębieńsko, będzie wyposażona w następujące elementy: panel wentylacyjny - 1 szt., zespół modułów liniowych MZT-10/60M - 2 szt., komputerowy moduł sterujący KMS - 1 szt., monitor przemysłowy - 1 szt., klawiatura - 1 szt., łączówki HIGHBAND - 4 szt., switch 8-portowy - 1 szt., panel dystrubucji napięć - 1 szt., listwa zasilająca - 1 szt. W wyrobiskach dołowych zabudowane zostaną czujniki do pomiaru atmosfery kopalnianej zgodnie z ustaleniami z Inwestorem. Schemat strukturalny podsystemu gazometrycznego systemu KST-CZOK przedstawiono na rysunku SEV-420/01/P/2015/5315.1-103.

27 IV.7. System nadzoru pompowni IV.7.1. Charakterystyka systemu System nadzoru pompowni ma na celu kontrolę pracy pomp i kontrolę poziomu wody w wyrobiskach dołowych, oraz ich wizualizację na powierzchni Pompowni Dębieńsko. Ponadto informacje te będą przekazywane do centrum nadzoru pompowni w Pompowni Saturn w Czeladzi. Wizualizacja będzie odbywać się za pomocą systemu wspomagania dyspozytora typu THOR. Lokalizację systemu THOR pokazano na rysunku SEV-420/01/P/2015/5315.1-403. System wspomagania dyspozytora THOR został szczegółowo opisany w punkcie IV.7.3 niniejszego opracowania. System nadzoru pompowni składać będzie się z wyposażenia stacyjnego zlokalizowanego w pomieszczeniu Pompowni Dębieńsko oraz urządzeń w wyrobiskach dołowych. Główny element systemu stanowić będzie stojak ST3 wyposażony w moduły zasilająco-transmisyjne typu MZT-10/M, co pokazano na rysunku SEV-420/01/P/2015/5315.1-501. W stojaku tym ponadto zabudowany będzie komputer z oprogramowaniem dedykowanym dla tego systemu wraz z monitorem (stanowisko nadzoru). W wyrobiskach górniczych w rejonie pompowni dołowych zabudowane zostaną modemowe koncentratory sygnałów typu MKS-1, do których podłączone będą czujniki pracy pomp oraz styki układów sygnalizacji poziomu wody. Urządzenia MKS-1 będą podłączone liniami kopalnianej sieci telekomunikacyjnej do zacisków wyjściowych obwodów liniowych modułów zasilająco-transmisyjnych w stojaku ST3. IV.7.2. Modemowy Koncentrator Sygnałów MKS-1 Urządzenie MKS-1 przeznaczone jest do realizacji separacji galwanicznej między obwodami o różnym poziomie iskrobezpieczeństwa następujących funkcji: separacja sygnałów dwustanowych, separacja sieci CAN i/lub RS485, współpraca z dyspozytorskimi systemami stacyjnymi korzystającymi z urządzeń transmisji modemowej. pomiarów sygnałów analogowych i cyfrowych dołączonych do wejść o rożnych poziomach bezpieczeństwa. sterowania dołączonych wyjść o rożnych poziomach bezpieczeństwa.

28 Urządzenie MKS-1 zawiera maksymalnie 2 moduły IBO-1, 1 moduł LCD-1, 1 moduł IMA-1 lub 1 moduł KTM-1/U. Dane z urządzenia mogą być przesyłane za pomocą magistral RS-485, CAN lub linii telemetrycznej. Dane techniczne: - cecha budowy przeciwwybuchowej: I M1 Ex ia I Ma, - certyfikat badania typu: TEST 14 ATEX.., - zasilanie wersja IMA-1: 12V DC, max.300ma, - zasilanie wersja KTM-1/U: ze st.pow.27 56V, 40mA DC, - wymiary gabarytowe: max. 300x300x120 mm, - masa: max. 8 kg, - stopień ochrony obudowy: IP 54. Urządzenie wyposażone jest w metalową obudowę posiadająca na rogach 4 uchwyty montażowe. Urządzenie może zostać wyposażone w maksymalnie 12 dławnic metalowych AGRO typu 1160. W urządzeniu wykorzystywana jest obudowa o maksymalnym rozmiarze 300 x 300 x 120 mm. Możliwe jest zastosowanie mniejszej obudowy, zgodnie z wymaganiami użytkownika zawierającej tylko 1 moduł bariery IBO-1. Obudowa zapewnia stopień ochrony IP 54. Obudowa urządzenia nie musi być uziemiana. Schemat strukturalny systemu nadzoru pompowni w Pompowni Dębieńsko pokazano na rysunku SEV-420/01/P/2015/5315.1-403. System nadzoru pompowni nie będzie powiązany z Kopalnianym Systemem Telekomunikacyjnym KST-CZOK. IV.7.3. System wspomagania dyspozytora THOR IV.7.3.1. Charakterystyka systemu Podstawowym elementem struktury systemu THOR jest scentralizowana baza danych, do której zapisywane są wszystkie dane rejestrowane przez drivery komunikacyjne. Są one przechowywane w sposób jednolity i niezależny od specyfikacji źródeł dostawcy. Za dopasowanie danych pobieranych od dostawcy odpowiadają drivery komunikacyjne, które formatują je w określony sposób i poprzez usługę ładującą zapisują w bazie danych. Istotną cechą systemu jest możliwość rozproszenia poszczególnych elementów struktury, a dzięki temu rozłożenie obciążenia na wiele komputerów zapewniając większą wydajność całości.

29 Struktura systemu jest mocno skalowalna, dzięki czemu możliwe jest dostosowanie do wymagań i możliwości finansowych klienta. Dla niedużych obiektów w wersji minimalnej cały system może pracować z wykorzystaniem jednego komputera (oczywiście kosztem wydajności). Ogólna struktura systemu przedstawiona jest poniższym rysunku. Przedstawioną strukturę systemu można podzielić na dwie części: dostawy danych oraz aplikacji klienckich. Pierwsza zawiera elementy odpowiadające za pobieranie danych z różnych systemów pomiarowych i zapisywaniu w określony sposób do bazy danych. W jej skład należy również zaliczyć wymagany sprzęt tj. komputery, stojaki telemetryczne, czujniki pomiarowe oraz inne elementy tworzące całość poszczególnych systemów pomiarowych. Druga obejmuje aplikacje umożliwiające dostęp do bazy oraz zawartych w niej zapisów. Poprzez dostarczone oprogramowanie użytkownik otrzymuje zestaw funkcji konfiguracji i sterowania urządzeniami, przeglądania, analizowania i raportowania danych, a także wiele innych ułatwiających pracę z systemem. Część aplikacyjna może być rozbudowywana w zależności od wymagań użytkownika a dostarczana funkcjonalność systemu dynamicznie zwiększana. Podstawowe oprogramowanie należy traktować jako narzędzia, dzięki którym użytkownik konfiguruje system pod własne wymagania i specyfikę zakładu pracy. W systemie THOR istnienie możliwość

30 w razie potrzeby wprowadzane danych z innych systemów pomiarowych np. SWµP-3, KSP, Zefir, SD 2000 i innych. IV.7.3.2. Źródła danych System THOR jest przygotowany tak, by można było pobierać dane z różnych źródeł, a więc z dowolnej aplikacji pracującej na potrzeby zakładu pracy. Warunkiem jest przygotowanie odpowiedniego drivera, który dopasowuje specyfikę protokołu komunikacyjnego każdego z programów podłączanych do systemu. Należy jednak pamiętać, że jest to również zależne od możliwości połączeniowych danej aplikacji, a więc czy istnieje możliwość pobierania danych z wybranego źródła. IV.7.3.3. Elementy systemu Poszczególne elementy systemu zostały tak zaprojektowane, aby możliwe było przechowywanie danych w sposób jednolity i względnie uniwersalny, czyli niezależny od specyfiki innych systemów. Najważniejszymi elementami systemu są: baza zawierająca odpowiednio przygotowaną strukturę danych, usługa dystrybucji danych, która zapisuje dane pobierane z odpowiednich driverów, drivery komunikacyjne, aplikacje użytkowe umożliwiające prawidłowe korzystanie z systemu, inne elementy rozszerzające możliwości systemu według wymagań użytkownika. W przypadku centrum nadzoru pompowni Zakładu CZOK w Czeladzi system THOR będzie się składał z: serwera głównego (serwer bazodanowy) PC-THOR-G, komputera nadzoru pompowni PC-THOR. Serwer główny PC-THOR-G oraz komputer nadzoru pompowni PC-THOR należy zabudować w pomieszczeniu hali stojaków. Dodatkowo należy zabudować w tym pomieszczeniu switch sieci nadzoru pompowni. Baza danych zawiera odpowiednio przygotowane struktury oraz procedury tak, by przechowywane dane były łatwo i szybko dostępne, a jednocześnie zapewniały odpowiednią wydajność i niezawodność. Jeżeli chodzi o wydajność całego systemu to zależna jest ona w znacznej mierze od zastosowanego sprzętu oraz jego konfiguracji a ponieważ całość jest mocno skalowalna (zależna od wymagań użytkownika) to możliwości systemu są również mocno zależne od wybranej konfiguracji. Baza danych może pracować z wykorzystaniem jednego komputera (w wersji minimalnej) jak również w grupie z wykorzystaniem wielu

31 maszyn, gdzie najważniejsza jest wydajność a przede wszystkim wysoka dostępność. Usługa ładująca (dystrybucji) pracuje na serwerze w sposób ciągły zapewniając prawidłowy zapis danych do bazy. Może być ona uruchomiona również na innych komputerach w konfiguracjach rozproszonych, jednak w obrębie sieci, w której pracuje możliwe jest prawidłowe działanie tylko jednej takiej usługi. Drivery komunikacyjne odpowiadają za właściwe przygotowanie danych zgodnie z wymaganiami systemu tak by dane pobierane ze źródła były prawidłowo zapisywane i dostępne w bazie. Elementami najistotniejszymi z punktu widzenia użytkownika są aplikacje umożliwiające poprawne skonfigurowanie systemu i udostępniające interfejs użytkowy wraz z zestawem odpowiednich funkcji. Przy pomocy tych programów osoba obsługująca może korzystać z dostępnych możliwości systemu. Bez nich użytkownik nie byłby w stanie pracować i wykorzystywać przewidzianej funkcjonalności, a więc poprzez aplikacje możliwe jest ograniczanie lub rozbudowywanie systemu. Pozostałe elementy, np. aplikacje, usługi itp. uwzględniają różne potrzeby użytkowników i poprzez odpowiednie rozszerzenia zwiększają funkcjonalność systemu. IV.7.3.4. Obsługiwane urządzenia System nie narzuca konkretnych typów urządzeń jakie mogą być obsługiwane a dostępne są zwykle te, które pobierane są ze źródła danych poprzez drivery. Mogą to być wszystkie czujniki systemu SMP-NT, urządzenia systemu ruchu załogi BSL, a także czujniki i urządzenia innych systemów tj. SWµP-3, KSP, ZEFIR itp. pod warunkiem że będą udostępniane w protokole komunikacyjnym. IV.7.3.5. Aplikacje wchodzące w skład systemu W systemie THOR zapewniono wiele funkcji i możliwości tak, by to użytkownik decydował w jaki sposób będzie z niego korzystać, dlatego też osoba obsługująca musi skonfigurować system według swoich wymagań. Należy w związku z tym pamiętać, że dostępne aplikacje są jedynie narzędziami, a to w jaki sposób będą wykorzystywane zależy przede wszystkim od użytkowników.